İçeriğe atla

Sekaniler

Sekaniler
(Tsekʼehne, Tsek’ene)
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Sekanice, İngilizce
Din
Hristiyanlık, Animizm / Şamanizm

Sekaniler (Sekanice Tsekʼehne, Tsek’ene «kayadaki halk / people on the rocks», İngilizce: Sekani, Sikani, Siccanie, Secunnie, Beaver, Fransızca: Sékanais), Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletinde Rocky Mountain Trench'in Finlay ile Parsnip nehirlerinin drenaj sahasında yaşayan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Kuzey Atabaskları içindeki Yukon Atabaskları alt grubunda yer alırlar. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Sekaniler de yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

Komşuluk

Sekanilerin bütün komşuları kendileri gibi diğer Kanada Atabaskları olup, kuzeyde Kaskalar, kuzeydoğuda Denetalar, doğu ve güneydoğuda Danezalar, güneyde Dakeller, batıda ve güneybatıda Gitksanlar, kuzeybatıda ise Tahltanlar bulunur.[1] Son yüzyılda Algonkin halklarından olan Ova Krilerinin batıya doğru yayılmaları sonucu doğu komşuları arasında şimdi bunlar da bulunmaktadır.

Din

Animizm ve şamanizm

Sekaniler ölülerini geleneksel olarak yakarlardı. Kremasyondan sonra yanık ceset ottan kulübede günlerce bekletilerek ruhunun sakinleşmesi sağlanır sonra da ağaç sırıklar üzerinde bir tabut içinde tutulurdu

Avcılık ve toplayıcılık

Diğer Atabask halkları gibi Sekaniler de avcı ve toplayıcı göçebelerdi. Balıklar besinlerinin bir parçası olsa da, komşuları olan Dakeller ve Nadotenlerin aksine, büyük av memelileri daha ağır basar. Üzümsü ve böğürtlensi meyveler özellikle de yaban mersini beslendikleri bitkilerin başında gelir.

Günümüzdeki gruplar

Kaska Dena Council[2]

  • Kwadacha First Nation[3] (önceleri ‘Fort Ware Indian Band’ olarak bilinir, Sekanilerle Kaskalar birlikte, ana yerleşimi Fort Ware (şimdi Kwadacha), Prince George'un yaklaşık 570 km kuzeyinde, Rocky Mountain Trench'de Fox, Kwadacha, Finley nehirlerinin birleştiği noktada, rezervleri: Fort Ware #1, Sucker Lake #2, Weissener Lake #3, ca. 4 km², nüfus: 425)

Carrier-Sekani Tribal Council[4]

  • Takla Lake First Nation[5] (1959 yılında North Takla Band ile Fort Connelly Band'ın birleşmesiyle oluşturulmuştur, ana yerleşimi Takla Landing IR #7 ve #7A içinde yer alır, Prince George'un 320 km kuzeyi, Tatl'ah Bun (Takla Gölü)'nün en doğu kıyısında, Halkı baskın biçimde Kanada İngilizcesi ile Nadoten-Vetsuvetencenin Vetsuveten lehçesini konuşur, yakın zaman kadar Sekanice de konuşulurdu, bazıları ise Gitksanca ve Dakelcenin Stuart Lake lehçesini konuşur, Topluluk genel olarak Carrier (Dakel) adıyla tanımlanır, rezervleri: Driftwood River #1, Bear Lake (Upper Driftwood River) #1A, Bear Lake (Tsaytut Bay) #1B, Bear Lake (Tsaytut Island) #1C, Bear Lake (Kotsine) #2, Bear Lake (Sustut River) #3, Bear River (Fort Connelly) #4, Tsupmeet (Patcha Creek) #5, Klewaduska (Cataract) #6, North Takla Lake #7, North Takla Lake #7A, North Takla Lake (West Landing) #8, Takla Lake (Ferry Landing) #9, North Takla Lake (Bates Creek) #10, Cheztainya Lake #11, North Takla Lake #11A, North Takla Lake #12, nüfus: 703)[6]

Independent First Nations

  • McLeod Lake Indian Band[7] (‘McLeod Lake Tse'Khene First Nation’ olarak da bilinir, ana yerleşimi McLeod Lake IR McLeod Lake #1 üzerinde, McLeod Lake'nin kuzey ucunda, Prince George'un yaklaşık 150 km kuzeyi, rezervleri: Arctic Lake #10, Blue Lake #24, Bear Lake #32, Carp Lake #3, Davie Lake #28, Finlay Bay #21, Hominka #11, Kerry Lake East #9, Kerry Lake West #8, Mackenzie #19, McIntyre Lake #23, McLeod Lake #1, McLeod Lake #5, Pack River #2, Quaw Island #25, Sas Mighe Indian #32, Tacheeda Lake #14, Tom Cook #26, War Lake #4, Weedon Carp #6, Weedon Lake #27, Weston Bay #20, ca. 160 km², nüfus: 618)
  • Tsay Keh Dene First Nation (‘Tsay Keh Dene Band’ olarak da bilinir, önceleri ‘Ingenika Indian Band’ olarak adlandırılırdı, Geleneksel Tsay Keh toprakları kuzeyde Mt. Trace'nin açıklığı, batıda South Pass Peak, güneyde Nation River ve doğuda Mount Laurier, merkezi City of Prince George, Lake Williston'un kuzey bölgelerinde, rezervleri: Ingenika Settlement, Mesilinka, Parsnip #5 (on the left bank of the Parsnip River at Fort Grahame), Police Meadow #2 (6,5 east of the Finlay River, 24 km northwest of Fort Grahame), Tutu Creek #4 (on left bank of the Parnsip River at Fort Grahame), ca. 2 km², nüfus: 431)

Kaynakça

  1. ^ "Map of B.C. First Nations". 29 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2012. 
  2. ^ "Kaska Dena Council". 20 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2012. 
  3. ^ "Kwadacha Nation". 9 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2012. 
  4. ^ "Carrier Sekani Tribal Council (CSTC)". 14 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2012. 
  5. ^ "Takla Lake First Nation". 10 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2012. 
  6. ^ "Aboriginal Affairs and Northern Development Canada (AANDC) Source: Registered Population as of November, 2011". 9 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2012. 
  7. ^ "McLeod Lake Indian Band". 19 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2012. 

Bibliyografya

  • Lanoue, Guy. (1992). Brothers: the politics of violence among the Sekani of Northern British Columbia. Oxford & New York: Berg Publishers. ISBN 0-85496-746-X

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Na-Dene dilleri</span>

Na-Dene dilleri, Kuzey Amerika'da Na-Dene Kızılderilileri tarafından, ABD, Kanada ve ufak bir kısmı da Meksika’da konuşulan diller ailesidir.

Kaskaca ya da Kaska dili, Kanada'nın Britanya Kolombiyası ile Yukon bölgesinde yaşayan Kaskalar tarafından konuşulan Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir. En yakın akrabası Tagişçe ile Tahltancadır. Hatta bazı dilciler bu üç dili Tahltan adı altında tek dilde toplarlar. Daha uzak akrabaları arasında Danezaca, Sekanice, Denetaca, Satuca, Tlınçonca ve Denesulinece yer alır.

Sekanice [kendilerince Tsekʼehne; İngilizce Sekani]. Kanada'da Britanya Kolombiyası bölgesinde konuşulan Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir. En yakın akrabası Danezacadır. Sekaniler, Dakellerle birlikte Carrier Sekani Tribal Council adı altında idari birlik oluştururlar. Adları kayadaki halk anlamına gelir.

Nadoten-Vetsuvetence, Kanada'da Britanya Kolombiyası bölgesinde konuşulan yok olma tehlikesindeki Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir. En yakın akrabası Dakelcedir. Dakel ve Sekanilerle birlikte Carrier Sekani Tribal Council adı altında idari birlik oluştururlar.

Dakelce, Kanada'da Britanya Kolombiyası bölgesinde konuşulan Atabask dillerinden bir Kızılderili dilidir. Kimileri iki ayrı dil olarak sınıflandırır. En yakın akrabası Nadoten-Vetsuvetencedir. Nadoten-Vetsuvetenler ve Sekanilerle birlikte Carrier Sekani Tribal Council adı altında idari birlik oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Kanada yerlileri</span> Vikimedya liste maddesi

Kanada yerlileri ya da Kanada Aborijinleri, Kanada'daki Amerika yerlileri için kullanılan ve Kızılderili, İnuit ve Métis olmak üzere üç ana yerli grubunu kapsayan yasal terimdir. Kanada'da Kızılderili (Indian) ve Eskimo adları "aşağılayıcı" (pejorative) bulunduğu için resmi olarak kullanılmaz. Günümüzde Kızılderililer için «İlk Milletler», Eskimolar için de «İnuit» adı kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Atabasklar</span>

Atabasklar, Atabask halkları, Atabask Kızılderilileri, Athabaskalar ya da Deneler, Kuzey Amerika'da Amerika Birleşik Devletleri ile Kanada'da yaşayan ve Na-Dene dillerinin Atabask dilleri grubundan dilleri konuşan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist-şamanist Kızılderili halkları. Toplam nüfusları yaklaşık 200.000 kişidir ve çoğunluğu Navaholar oluşturur. En yakın akrabaları birlikte dilce bir üst grup oluşturan Eyaklar, en uzak akrabaları ise Eyak-Atabask dillerine paralel Na-Dene dillerinin diğer ana grubunu oluşturan Tlingitlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Deneler</span>

Deneler ya da Doğu Atabaskları, Kanada'nın doğusunda Kuzeybatı Toprakları, Alberta, Saskatchewan, Manitoba ve Nunavut eyalet ve topraklarında yaşayan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik Kızılderilileri kültür grubundan Atabask Kızılderili halkı. Dil temelinde 4 ayrı halka ayrılırlar: Denetalar, Sahtular, Tlınçonlar, Sarıbıçaklar, Denesulineler. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Deneler de yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar. 2006 sayımına göre 11.130 kadarı anadillerini konuşabiliyor

<span class="mw-page-title-main">Denesulineler</span>

Denesulineler ya da Çipevyanlar veya Çipevyalar, Kanada'nın Alberta, Saskatchewan, Manitoba, Kuzeybatı Toprakları ve Nunavut bölgelerinde yaşayan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik yerlisi Kızılderili halkları. En yakın akrabaları birlikte Kuzey Atabaskları içinde Doğu Atabaskları grubunu oluşturan Denetalar, Sahtular ve Tlınçonlardır. İki kabilesi Tlınçonların bir kabilesiyle birlikte Sarıbıçaklar adıyla birlik oluşturur. Bağımsız boylar olarak örgütlenen Denesulineler, diğer Atabasklar gibi bu bağımsız boyların üstünde geleneksel olarak idari ve siyasi birlik oluşturmasalar da, günümüzde ortak hareket etme adına kabile konseyleri olarak da yapılanma göstermektedirler. 1700'lerin sonunda ve 1800'lerin başında Denesulinelerin onda dokuzu çiçek hastalığı salgını ve kabile savaşları sonucunda yok olmuştur. 2006 nüfus sayımına göre 11.130 kişilik etnik nüfustan 9.750 kadarı anadilini konuşabiliyor ve 7.490 kişi bu dili evde de konuşmaktadır. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Denesulineler de yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Danezalar</span>

Danezalar ya da eski adlarıyla Biverler, Kanada'nın Alberta ile Britanya Kolumbiyası eyaletlerinde Peace Nehri yöresinde yaşayan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Kuzey Atabaskları içindeki Yukon Atabaskları alt grubunda yer alırlar. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Danezalar da yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Sarıbıçaklar</span>

Sarıbıçaklar ya da Sarıbıçak Kızılderilileri, Kanada'nın Kuzeybatı Toprakları'nda yaşayan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik yerlisi Kızılderili halkı. Etnik olarak ana çekirdek kabilesi Tlınçon (Dogrib) ve iki küçük kabilesi de Denesuline (Chipewyan) olan kabile birliğidir ve en yakın akrabaları birlikte Kuzey Atabaskları içinde Doğu Atabaskları grubunu oluşturan Denetalar ile Sahtulardır. Ana kabilesi Tlınçoncanın Sarıbıçak Tlınçoncası denen lehçesini konuşurken, daha ufak olan diğer iki kabile Denesulinece konuşurlar. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Sarıbıçaklar da yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar. İngilizce adları Yellowknife yerleşimine ve Yellowknife Nehri'ne verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sahtular</span>

Sahtular ya da eski adlarıyla Kuzey Slaveyleri, Kanada'nın Kuzeybatı Toprakları'nın batısında Sahtu Bölgesi'nde ve ufacık bir kısmı da Yukon eyaletinde yaşayan, üç ayrı bağımsız lehçe ve kabile olarak ayrılan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. En yakın akrabaları birlikte Kuzey Atabaskları içinde Doğu Atabaskları grubunu oluşturan Denetalar, Tlınçonlar, Sarıbıçaklar ve Denesulinelerdir. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Sahtular da yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar. 2006 sayımına göre 1.235 kişilik etnik nüfustan ancak 680 kadarı anadillerini konuşabiliyor

<span class="mw-page-title-main">Denetalar</span>

Denetalar ya da eski adlarıyla Güney Slaveyleri veya Slaveyler, Kanada'da Kuzeybatı Toprakları'nın güneyinde Büyük Esir Gölü ve yukarı Mackenzie Nehri yörelerinde Dehcho Bölgesi ile Güney Slave Bölgesi'nde, Alberta eyaletini kuzeybatısında ve Britanya Kolombiyası eyaletinin de kuzeydoğu kısmında yaşayan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. En yakın akrabaları birlikte Kuzey Atabaskları içinde Doğu Atabaskları grubunu oluşturan Sahtular, Tlınçonlar, Sarıbıçaklar ve Denesulinelerdir. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Denetalar da yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar. 2006 sayımına göre 2.310 kadarı anadillerini konuşabiliyor

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Tuçonları</span>

Kuzey Tuçonları, Kanada'nın Yukon Toprakları'nda yaşayan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Kuzey Atabaskları içindeki Yukon Atabaskları alt grubunda yer alırlar. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Kuzey Tuçonları da yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Nlakapamuklar</span>

Nlakapamuklar, günümüzde Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletindeki Fraser Canyon, Thompson Canyon, Nicola Country yörelerinde ve eskiden tarihi olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne ait Washington eyaletinde Whatcom ve Chelan ilçelerindeki North Cascades bölgesinde yaşayan, avcı ve toplayıcı, Plato Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Saliş halkları içindeki İç Salişleri alt grubunda yer alırlar. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Nlakapamuklar da yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar. Nüfusları 1977 sayımına göre 3.000 kişidir.

Nikola Salişleri ya da Nikolalar, Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletindeki Nicola Country yöresinde, özellikle de Nicola Nehri civarında yaşayan, avcı ve toplayıcı, Plato Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili konfederasyonu. Politik ve kültürel birlik olan federasyon, Aşağı Nikolalar adıyla Scw'exmx boyundan Nlakapamuklar ile Yukarı Nikolalar adıyla Spaxomin boyundan Okanaganların birlikteliğidir. Saliş halkları içindeki İç Salişleri alt grubunda yer alırlar. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Nikola Salişleri de yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Anişininiler</span>

Anişininiler, Kanada'da Ontario eyaletinin kuzeyi ile Manitoba eyaletindeki Island Lake'de yaşayan Anişinabelerden Subarktik Kızılderilileri kültür grubundan bir Kızılderili halkı. Diğer Kanada Kızılderilileri gibi Anişinabeler de yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Eel Nehri Atabaskları</span>

Eel Nehri Atabaskları, Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeybatı Kaliforniya eyaletinde Eel Nehri civarında yaşayan ve adlarını da buradan alan, avcı ve toplayıcı, animist ya da şamanist Kaliforniya Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Atabaskların Pasifik Atabaskları grubunun Kaliforniya Atabaskları alt grubunda yer alırlar. Diğer ABD Kızılderilileri gibi Eel Nehri Atabaskları da yasal olarak Kızılderili rezervasyonu adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.

ABD Kızılderilileri federal kabileleri ya da federal olarak tanınan ABD Kızılderili kabileleri, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaleti dışında Kıta ABD'sinde yaşayan ABD Kızılderililerinin oluşturduğu ve Kızılderili İşleri Bürosu tarafından federal olarak tanınan kabile birlikleridir ya da "kabile" (tribe) statüsü alan Kızılderili rezervasyonu sakinlerinin topluca resmi adlarıdır. İlgili yasalar gereği oluşturulan kabile birlikleri bu sayede ABD hükûmetince kolayca izlenebilir duruma gelmiştir ve güncel liste Federal Register adlı resmi gazetenin 2012 yılındaki sayısında yayımlanmıştır. Buna göre ABD Kızılderilileri 566 kabile birliğinden oluşur ve her biri bağımsız federal yapı olarak tanınır. Alaska eyaletindeki benzerleri ise Alaska yerlileri kabile birlikleridir. Federal olarak tanınmayıp eyalet bazında tanınan kabileler ise ABD Kızılderilileri eyalet kabileleri adı altında listelenir.

<span class="mw-page-title-main">Şoşoniler</span> Kızılderili kabilesi

Şoşoniler ya da Şoşonlar, Amerika Birleşik Devletleri'nin Idaho, Kaliforniya, Nevada, Oregon, Utah ve Wyoming eyaletlerinde yaşayan, Büyük Havza Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.