Seikilos Yazıtı
Seikilos Mezar Yazıtı, 1882-1883 yıllarında İzmir - Aydın Demiryolu inşaatı sırasında Tralleis antik kentinde bulunan ve üzerindeki müziksel gösterimi ile bilim insanlarının ilgisini çeken Eski Yunan gömüt taşı.[1] Taş, 1966'dan bu yana Danimarka Milli Müzesi'nde sergilenmektedir.
Yazıt için MÖ 200-MS 100 yıllarına uzanan tarihler verilir ama genel kanı, MS 2. yüzyıla ait olduğu biçimindedir.[1] Kimi kaynaklara göre Seikilos adlı kişinin karısı Euterpe’ye, kimi ayrıntılı incelemelere göre ise babasına aittir.[1] Yazıtta, Seikilos’un yazdırdığı şarkının sözleri, notaları ve gömüt yazısı alt alta yazılmış olarak bulunur. "Seikilos’un Şarkısı" olarak tanınmakta ve günümüze dek kalan en eski müzik yapıtlarından biri olarak bilinmektedir.[1]
Gömüt Taşının altındaki açıklamada şu sözler yazar:[1][2]
“Ben bir taşım, bir imgeyim. Seikilos ölümsüz anısının sonsuz bir belirtisi olarak beni buraya koydu.”
Bulunması ve Türkiye dışına kaçırılması
Eser, Aydın- İzmir demiryolunun inşaatı sırasında firma yetkilisi Edward Purser tarafından bulundu ve özel koleksiyonuna dahil edildi. Sütunun altı kırık tabanının Purser’in eşi tarafından saksı olarak değerlendirildiği, bu nedenle, metnin bir satırının kayıp olduğu belirtilmektedir.[1]
19. yüzyıl sonlarında Türkiye'de arkeolojik araştırmalar yapan William Mitchell Ramsay 1883’te yayınladığı “Inscriptions inédites de l’Asie Mineure” isimli makalesinde, Puser’in koleksiyonunda gördüğü bu yazıtı tanıttı. 1922'de Alfred Laumonier tarafından yazıtın fotoğrafı çekildi.[1] Sütun, Purser’in Buca’da yaşayan avukatı Young’ın koleksiyonu’na geçti. 1922’de İzmir'in Kurtuluşu'ndan sonra İzmir’deki Alman Konsolosu tarafından korundu ve avukatı Williem Daniels tarafından İstanbul’dan Stockholm’e götürüldü.[1]
1966’da Kopenhag’daki Ulusal Müze tarafından satın alındı. 1966'dan bu yana orada sergilenmektedir. Yazıtın Türkiye'ye geri getirilmesi için çalışmalar yapılmaktadır.[3]
Antik Yunanca sözleri ve Türkçe karşılıkları
| Grekçe: Ὅσον ζῇς φαίνου | Hoson zēis phainou | Yaşadığın sürece parla |
| Grekçe: μηδὲν ὅλως σὺ λυποῦ | mēden holōs sy lypou | Tasayı at bir kenara[2] |
| Grekçe: πρὸς ὀλίγον ἐστὶ τὸ ζῆν | pros oligon esti to zēn | Yaşam ancak kısa süreliğine var[4] |
| Grekçe: τὸ τέλος ὁ χρόνος ἀπαιτεῖ. | to telos ho chronos apaitei. | Ve bu sürenin de bir sonu var.[5] |
Şarkının notası
Notalar, Bizans dönemine kadar kullanılan Antik Yunan müziksel gösterimiyle yazılmıştır. Bu gösterim, şarkı sözlerindeki sesli harflerin üzerine yerleştirilmiş simgelerden oluşan kolay bir düzendir. Daha önce başka gömüt taşlarında da kompozisyonlar bulunmuştur ancak Seikolos Gömüt Yazıtı üzerindeki ağıtın, müziksel olarak yorumlanması(tamamının) olanaklı olan ilk yapıttır.[2]
Çağdaş nota olarak çevrilmiş biçimi
Şiiri oluşturan sözler, 6/8′lik nota ölçüleriyle ezgiye dönüştürülerek batıda müzik marketlerde özgün müzik olarak müzikseverlere sunulmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h Civelek, Aynur. "Sesikolos'un Şarkısı". Suna İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü. Erişim tarihi: 3 Şubat 2016.
- ^ a b c "Dünyanın en eski 2. Şarkısı : Seikilos Ağıdı -Sümer İlahisi". aysenozkaya.wordpress.com. 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2016.
- ^ Yörükce, Kazım. "Kaçırılan Anıtlar Müzikle Geri İstenecek". 16 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2016.
- ^ İngilizce Wikipedia sayfası: Seikilos epitaph
- ^ Almanca Wikipedia sayfası: Seikilos epitaph
