İçeriğe atla

Sedanter yaşam tarzı

Oturarak televizyon izlemek sedanter yaşam tarzının karakteristik davranışıdır.

Sedanter yaşam tarzı, fiziksel aktivitenin hiç olmadığı ya da düzensiz olduğu bir yaşam tarzıdır. Sedanter yaşam tarzı yaşayan bir kişi halk dilinde sersem ya da tembel olarak bilinir. Yaygın olarak gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde bulunurlar. Sedanterlerin güçlü fiziksel aktiviteleri çok azdır veya hiç yoktur. Genelde okuma, televizyon seyrederken oturma, video oyunları oynama ve bilgisayar kullanımı gibi faaliyetlerde bulunurlar. Sedanter yaşam tarzı, ölümün önlenebilir sebepleri arasındadır. Ekran zamanı; bir kişinin bilgisayar, televizyon veya mobil cihaz ekranını seyrettiği zamandır. Aşırı ekran süresi olumsuz sağlık sonuçlarına neden olur.[1][2][3][4]

Sağlığa etkileri

Bir sedanter insan veya "yatan patates" ( "couch potato")

Sürekli oturmak ölüme neden olabilir. Günde 5 saatten fazla oturanlar için bu risk daha fazladır. Egzersiz ve vücut kitle indeksiyle ilişkili olmayacak şekilde tek başına bir risk faktörüdür. Hareketsizlik arttıkça kronik hastalıklara yakalanma riski artar. Günde 4 saatten daha fazla oturan insanlar, günde 4 saatten daha az oturan insanlara göre %40 daha fazla risk altındadırlar. Yine de, haftada en az 4 saat egzersiz yapanlar, günde 4 saatten az oturanlar kadar sağlıklıdır.[5][6]

Sedanter yaşam tarzının beraberinde getirdiği bazı hastalık riskleri şunlardır:

Çözümü

Sağlık ve çevre konularında kaygıları olan bazı organizasyonlar insanları motorlu taşıtlara alternatif olarak bisiklet kullanmak ve yürüyüş yapmak gibi aktif seyahate teşvik etmektedirler.[16] Ayrıca bazı kuruluşlar çalışanlarını sürekli masa başında oturmak yerine arada bir yürümeye ve öğle yemeklerinden sonra çeşitli egzersizlere yönlendirmektedirler. Bazı kuruluşlar çalışanlarına tansiyonlarını ve kolesterollerini gösterebilmektedirler.[]

Geçmiş

Egzersiz eksikliği, kasların zayıflaması yani kas atrofisine neden olur ve fiziksel yaralanmalara duyarlılığı arttırır. Fiziksel aktivite bağışıklık sistemini etkinleştiren etkenlerdendir;[17] fiziksel aktivitenin kısıtlanması genellikle bağışıklık sistemini zayıflatır. Lenf sistemindeki iletim, kas hareketleri ile desteklenmektedir, hastalıklarda uzun süreli hareketsizlikler hastalığın iyileşme süresini artırmaktadır.[18]

Fiziksel aktivitenin tanınmış yararlarına rağmen, birçok yetişkin ve birçok çocuk nispeten hareketsiz yaşam tarzına[19][20] sahiptirler ve bu durumdan kurtulmak için bir çaba sarf etmemektedirler.

2008'de Birleşik Devletler Amerikan Ulusal Sağlık Mülakat Anketinde (NHIS) yetişkinlerin %36'sı inaktif kabul edilmiştir. Yetişkin katılımcıların %59'u haftada 10 dakikadan fazla süren şiddetli fiziksel aktivitelere asla katılmadıklarını söylemişlerdir.[21]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Amy E. Mark, M.sc.1 and Ian Janssen, Ph.D.1,2 (2008-03-28).
  2. ^ "Elsevier" 22 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  3. ^ "Elsevier".
  4. ^ Olds, T.; Ridley, K.; Dollman, J. (2006).
  5. ^ smh.com.au - Sitting can lead to an early death: study 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2012-03-28
  6. ^ ama-assn.org - New Exercise Prescription: Don't Just Sit There: Stand Up and Move More, More Often 29 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., David W. Dunstan, PhD; Neville Owen, PhD, Arch Intern Med. 2012;172(6):500-501. doi:10.1001/archinternmed.2012.209, 2012-03-26
  7. ^ a b c d "Physical Activity" 25 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  8. ^ "Depression and anxiety: Exercise eases symptoms" 9 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  9. ^ a b Daniel M. Landers.
  10. ^ Biswas, A; Oh, PI; Faulkner, GE; Bajaj, RR; Silver, MA; Mitchell, MS; Alter, DA (20 January 2015).
  11. ^ "Obesity and Overweight for Professionals: Causes" 5 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  12. ^ "Overweight and Obesity: What You Can Do" 22 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  13. ^ "Exercise and Bone Health" 4 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  14. ^ "Osteoporosis — Frequently Asked Questions" 24 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  15. ^ Natural course and prognosis of intervertebral disc diseases 29 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  16. ^ "KidsWalk-to-School: Barriers and Solutions" 9 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  17. ^ "How can I give my immune system a boost?" 14 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  18. ^ Charansonney OL, Després JP. (2010).
  19. ^ "Physical Activity Statistics" 3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  20. ^ "Statistics on Obesity, Physical Activity and Diet: England, February 2009" 10 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  21. ^ Pleis, John R.; Lucas, Jacqueline W.; Ward, Brian W. (2008).

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Yaygın kullanımda ve tıpta sağlık, Dünya Sağlık Örgütüne göre, "yalnızca hastalık ve sakatlığın olmaması değil, fiziksel, zihinsel ve sosyal açıdan tam bir iyilik halidir". Zaman içinde farklı amaçlar için çeşitli tanımlar kullanılmıştır. Sağlık, düzenli fiziksel egzersiz ve yeterli uyku gibi sağlıklı faaliyetlerin teşvik edilmesi ve sigara veya aşırı stres gibi sağlıksız faaliyetlerin veya durumların azaltılması veya bunlardan kaçınılması yoluyla teşvik edilebilir. Sağlığı etkileyen bazı faktörler, yüksek riskli bir davranışta bulunup bulunmama gibi bireysel seçimlerden kaynaklanırken diğerleri toplumun insanların gerekli sağlık hizmetlerini almasını kolaylaştıracak veya zorlaştıracak şekilde düzenlenmiş olması gibi yapısal nedenlerden kaynaklanmaktadır. Genetik bozukluklar gibi diğer faktörler ise hem bireysel hem de grup seçimlerinin ötesindedir.

<span class="mw-page-title-main">Meme kanseri</span>

Meme kanseri, meme hücrelerinde başlayan kanser türüdür. Akciğer kanserinden sonra, dünyada görülme sıklığı en yüksek olan kanser türüdür. Her 8 kadından birinin hayatının belirli bir zamanında meme kanserine yakalanacağı bildirilmektedir. Erkeklerde de görülmekle beraber, kadın vakaları erkek vakalarından 100 kat daha fazladır. 1970'lerden bu yana meme kanserinin görülme sıklığında artış yaşanmaktadır ve bu artışa modern, Batılı yaşam tarzı sebep olarak gösterilmektedir. Kuzey Amerika ve Avrupa ülkelerinde görülme sıklığı, dünyanın diğer bölgelerinde görülme sıklığından daha fazladır.

<span class="mw-page-title-main">Romatoid artrit</span>

Romatoid artrit (RA), öncelikle eklemleri etkileyen uzun süreli bir otoimmün hastalıktır. Tipik olarak sıcak, şiş ve ağrılı eklemlerle sonuçlanır. Ağrı ve sertlik genellikle istirahatten sonra kötüleşir. En yaygın olarak, bilek ve eller tutulur ve aynı eklemler tipik olarak vücudun her iki tarafında tutulur. Hastalık ayrıca cilt, gözler, akciğerler, kalp, sinirler ve kan dahil olmak üzere vücudun diğer kısımlarını da etkileyebilir. Bu, düşük alyuvar sayısı, akciğer çevresinde iltihaplanma ve kalp çevresinde iltihaplanma ile sonuçlanabilir. Ateş ve düşük enerji de mevcut olabilir. Genellikle semptomlar haftalar ve aylar içinde kademeli olarak ortaya çıkar.

<span class="mw-page-title-main">Parkinson hastalığı</span> beynin alt kısımlarındaki gri cevher çekirdeklerinin bozukluğuna bağlı bir sinir sistemi hastalığıdır

Parkinson hastalığı (PH) veya kısaca Parkinson, başlıca merkezî sinir sisteminin etkilendiği, uzun süreli bir nörodejeneratif hastalıktır ve hem motor hem de motor olmayan sistemleri etkiler. Semptomlar genellikle yavaş yavaş ortaya çıkar ve hastalık ilerledikçe motor olmayan semptomlar daha yaygın hale gelir.

<span class="mw-page-title-main">Yaşlılıkta egzersiz</span>

Yaşlanmayla birlikte bedenin fizyolojik özelliklerine uygun egzersiz programları geliştirilerek hem yaşlanmayla ve hareketsizlikle kişinin gündelik yaşamına etki eden engelleyici faktörleri ortadan kaldırmak hem de vücudun daha sağlıklı, hastalıklara karşı daha dirençli olmasını sağlamak bilimsel bakımdan mümkün görülmektedir. Bu nedenle hayatın her safhasında olduğu kadar yaşlılıkta da egzersiz önerilmektedir.

Egzersiz fizyolojisi fiziksel aktivite altında yatan fizyolojik mekanizmanın incelendiği bilim dalı. Egzersiz fizyolojisi atletlerde, spor antrenmanlarında kronik rahatsızlıkların giderilmesi, fiziksel uyumun korunması gibi alanlarla da ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Fiziksel egzersiz</span>

Fiziksel egzersiz fiziksel durumu geliştirmek veya sürdürmek ve sağlık amacıyla yapılan bazı aktivitelerin icrasıdır. Düzenli fiziksel egzersiz kalp krizi, kalp ve damar rahatsızlıkları, tip 2 diyabet, bazı kanser türleri ve şişmanlığın önlenmesinde önemli bir etkendir.

<span class="mw-page-title-main">Obezite</span> Aşırı vücut yağının sağlığa zarar verdiği tıbbi durum

Obezite, biriken fazla vücut yağının sağlık üzerinde olumsuz bir etkisi olabilecek seviyede çok olması nedeniyle oluşan tıbbi bir durumdur. Bir kişinin ağırlığının kişinin boyunun karesine bölünmesiyle elde edilen bir ölçüm olan Vücut kütle indeksinde (VKİ) genel olarak indeksi 25 kg/m2 ila 30 kg/m2 ve üzeri olanlar obez olarak kabul edilirler. Bazı Doğu Asya ülkelerinde ise daha düşük değerler kullanılmaktadır. Obezite özellikle kalp rahatsızlığı, tip 2 diyabet, obstrüktif uyku apnesi, belirli kanser türleri ve osteoartrit gibi çeşitli hastalıkların olasılığını artırır.

<span class="mw-page-title-main">Fitness</span>

Fitness, fiziksel uygunluk anlamına gelen, günlük hayatta daha çok zindelik ve fiziksel uygunluk için yapılan egzersizlerin bütünü için kullanılan terim.

<span class="mw-page-title-main">Fizyoterapist</span> sağlık profesyoneli

Fizyoterapist, fizyoterapi ve rehabilitasyon alanında lisans eğitimi veren fakülte veya yüksek okullardan mezun sağlık profesyonelidir. Uzman hekim tarafından tanısı koyulmuş hastaların bulgularını değerlendirerek bireye özgü tedavi programı planlar ve uygular. Bazı konularda hekim tarafından yönledirilme olmaksızın çalışabilir, tedavi uygulayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Depresif duygudurumu</span> düşük ruh hâli

Depresif duygudurumu, depresyon ya da bunalım, bir olay karşısında duyulan beklentilerin olumsuz yönde olması veya beklentilerin olumsuz yönde gittiği sanrısıdır. Bu duygu çoğu zaman; hiçbir zaman ve hiçbir şekilde gerçekleşemeyecek olan veya böyle olacağı sadece düşünülen beklentiler söz konusu olduğunda kendini belli eder. Umutsuzluk, özellikle öncesinde bu beklentiyi elde edemeyen insanların yaşayacağı bir duygudur.

Profilaksi (önleyici tedavi ya da önleyici tıp), hastalık tedavisinin aksine hastalık meydana gelmeden hastalığın önlenmesidir. sağlık fiziksel ve zihinsel durumların çeşitlerini kapsar. Çevresel faktörler, genetik yatkınlık, hastalık ajanları ve yaşam tarzı seçimleri hastalık ve sakatlık durumlarını etkiler. Sağlık, hastalık ve sakatlık durumları, bireylerin farkına varmadan değişebilen dinamik durumlardır. Hastalıkların önlenmesi, birincil, ikincil ve üçüncül korunma olarak kategorize edilebilen önlemlere dayanır.

Osteoartrit veya Osteoartroz, Amerika Birleşik Devletleri'nde 7 yetişkinden 1'ini etkileyen, eklem kıkırdağı ve altındaki kemiğin yıkımından kaynaklanan dejeneratif bir eklem hastalığıdır. Dünyadaki engelliliğin dördüncü önde gelen nedeni olduğuna inanılıyor. En yaygın semptomlar eklem ağrısı ve sertliğidir. Semptomlar genellikle yıllar içinde yavaşça ilerler. Diğer belirtiler arasında eklem şişmesi, hareket açıklığının azalması ve sırt etkilenmesinde kol ve bacaklarda zayıflık veya uyuşma şeklindedir. En sık tutulan eklemler, parmak uçlarına yakın iki eklem ve başparmaktaki dip eklem, diz ve kalça eklemleri ve boyun ve bel eklemleridir. Semptomlar işe ve normal günlük aktivitelere engel oluşturabilir. Diğer bazı artrit türlerinin aksine, iç organlar etkilenmez. Sıklıkla el küçük eklemlerini, diz, kalça ve omurga eklemlerini etkilemektedir. Diz eklemi tutulumu gonartroz, kalça eklemi tutulumu koksartroz olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Fizik tedavi</span> Engelli bir kişinin günlük yaşamda işlev görmesine yardımcı olan meslek

Fizik tedavi ya da İngilizce konuşulan ülkelerde yaygın adıyla fizyoterapi, yaralanma, hastalık, travma ya da yaşlılık gibi nedenlerle eksilme gösteren fonksiyonel hareketleri geri kazandırma amaçlı yapılan; elektrik akımı, sıcak ya da soğuk uygulaması, egzersizler ya da çeşitli uygulamalarla hastaların tedavisine verilen isimdir. Fizyoterapi, Tıp Fakültesinden sonra fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanlık eğitimini almış olan hekimlerce (fiziatrist) tanısı konmuş çok geniş hastalık durumlarını kapsar. Uzman hekim tarafından tanısı konmuş tedaviyi üniversitelerin Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü lisans programlarından mezun sağlık çalışanları (fizyoterapist) planlar ve uygular.

<span class="mw-page-title-main">Tip 2 diyabet</span> metabolik bozukluk

Tip 2 diabetes mellitus önceki adıyla insüline bağımlı olmayan diyabet (NIDDM) veya erişkin dönemde ortaya çıkan diyabet –, insülin direnci ve buna bağlı insülin eksikliği bağlamında yüksek kan şekeri ile karakterize edilen bir metabolik bozukluktur. Bu, pankreastaki adacık hücrelerinin yok oluşundan kaynaklanan kesin bir insülin eksikliği bulunan tip 1 diyabetin tam tersine bir durumdur. Klasik semptomlar arasında aşırı susama, sık idrara çıkma ve sürekli açlık bulunmaktadır. Diyabet vakalarının %90’ı tip 2 diyabetten oluşurken tip 1 diyabet ile gestasyonel diyabet, geri kalan %10’unu oluşturur. Genetik olarak obeziteye yatkın olan insanlarda tip 2 diyabetin ana sebebinin obezite olduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İntihar düşüncesi</span>

İntihar düşüncesi, intihar etmekle ilgili düşünme ya da kişinin intihar edeceğine karşı alışagelmedik bir kaygı duymasıdır. İntihar düşüncelerinin birçok türü olabilir: geçici düşünce, geniş planlama, detaylı planlama, rol yapma oyunu ve tamamlanmamış intihar denemeleri. Tamamlanmamış intihar denemeleri, kasıtlı olarak başarısız ya da eksik olacak şekilde tasarlanmış, intiharı keşfetme amacıyla yapılmış ya da tamamen ölümle sonuçlanması amaçlanmış denemeler olabilir. Son durumda, intiharı deneyen kişi başarısız olur.

Spor oyunu, exergaming veya gamercising, için kullanılan bir terimdir. Exergaming, vücut hareketini veya tepkiyi izleyen teknolojiye dayanır. Bu tür oyunlar, hareketsiz oyun klişesini hareketli bir aktiviteye çevirmek ve aktif bir yaşam tarzını teşvik etmekle itibar kazandı. Exergaming türü oyunlar, video oyunlarını daha eğlenceli hale getirmeyi amaçlayan teknolojik değişikliklerden gelişmektedir.

Psikomotor retardasyon, bir bireyde düşüncenin yavaşlamasını ve fiziksel hareketlerin azalmasıdır. Psikomotor gerilik, konuşma ve duygulanım da dahil olmak üzere fiziksel ve duygusal tepkilerde gözle görülür bir yavaşlamaya neden olabilir.

Fazla kilolu veya şişman olmak, ideal olarak sağlıklı olandan daha fazla vücut yağına sahip olmaktır. Fazla kilolu olmak, özellikle gıda kaynaklarının bol olduğu ve yaşam tarzlarının hareketsiz olduğu yerlerde yaygındır.

Kardiyopulmoner rehabilitasyon (KPR), kalp ve akciğer hastalıkları olan bireyler için tasarlanmış, multidisipliner bir tıbbi programdır. KPR, hastaların fiziksel, duygusal, sosyal ve mesleki iyilik hallerini iyileştirmeyi amaçlar. Bu programlar genellikle kalp krizi, koroner arter hastalığı, kalp yetmezliği, kalp ameliyatları veya kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi rahatsızlıkları olan bireyler için önerilir. KPR'nin temel hedefleri arasında fiziksel kapasitenin artırılması, semptomların azaltılması, yaşam kalitesinin iyileştirilmesi ve hastalıkların ilerlemesinin engellenmesi yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.