İçeriğe atla

Sedad Hakkı Eldem

Sedad Hakkı Eldem
Doğum31 Ağustos 1908(1908-08-31)
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm7 Eylül 1988 (79 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Defin yeriZincirlikuyu Mezarlığı
Eğitimİstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi
MeslekMimar, akademisyen
Ebeveyn(ler)İsmail Hakkı Eldem
Azize Hanım
Akraba(lar)İbrahim Edhem Paşa (büyük dedesi)
Osman Hamdi Bey (büyük dayısı)
Sadi Eldem (kardeşi)
Edhem Eldem (yeğeni)
Fethi Okyar (eniştesi)
Ödüller

Sedad Hakkı Eldem (31 Ağustos 1908, İstanbul - 7 Eylül 1988, İstanbul), Türk mimar, akademisyen ve yazar. 20. yüzyılın önde gelen Türk mimarlarındandır. Osmanlı dönemi evleri ve 18. ve 19. yüzyıl saray ve köşkleri üzerinde yaptığı çalışmalar ve klasik Osmanlı mimarisi üzerine araştırmalar yaparak, mimari tasarımda geleneksel motiflerin yeniden kullanılmasına öncülük etmiştir.

Hayatı

Sedad Hakkı Eldem, Osmanlı üst sınıfına mensup bir ailenin çocuğu olarak 1908 yılında İstanbul'da doğdu. Babası diplomat İsmail Hakkı Bey, annesi Azize Galip Hanım'dır. Anne tarafından büyük dedesi, II. Abdülhamid devrinde Osmanlı sadrazamlığı yapmış Osmanlı devlet adamı İbrahim Edhem Paşa'dır.[1] İbrahim Edhem Paşa'nın oğularından biri olan dedesi İsmail Galip Bey Türkiye'de nümismatiğin kurucusu olarak bilinir; büyük dayılarından Osman Hamdi Bey Türk müzeciliğinin kurucusu olarak, Halil Ethem Bey ise jeoloji ilmine katkıları ile tanınan kişilerdir.

Diplomat olan babasının görev yerleri nedeniyle Sedad Hakkı Bey'in çocukluğu Cenevre, Münih ve Zürih gibi Avrupa şehirlerinde geçti. İlköğretimi Fransızca, liseyi ise Almanca okuyan Sedad Hakkı Eldem bu iki dile de oldukça hakim oldu. Münih'te lise öğrenimi gördüğü yıllarda devrin Avrupa mimarisi ve tanınmış mimarlarından etkilendi.[2]

1924 yılında İstanbul'a döndü.[3] Mimar Vedat Bey’in tavsiyesiyle, Sanâyi-i Nefîse Mektebinde mimarlık okudu ve bu kurumda Guilio Mongeri’nin öğrencisi oldu. Öğrencilik döneminde mimari desen çizim ile ilgilendi; Topkapı Sarayı’nın ayrıntılı krokileri ve Yeni Cami'nin cephe deseni üzerinde çalıştı.

Öğrenciliği sırasında Mongeri'nin bürosunda yardımcı eleman olarak çalıştı. 1926-1927 yıllarında Ankara’da bulundu ve Mongeri'nin gerçekleştirdiği Ziraat Bankası Genel Müdürlük Binası inşaatında görev aldı. Bu dönemde Ankara Kalesi içindeki eski evleri fotoğrafladı, inceleyip desenlerini çizdi. İstanbul’da şehrin yangından kurtulmuş semtlerindeki eski ev ve konakların da rölövelerini çizdi.

Sanâyi-i Nefîse Mektebindeki mimarlık eğitimini 1928'de tamamladı.[4] Diploma projesi birincisi olduğu için staj yapmak üzere üç yıllık bir süre için Avrupa'ya gönderildi; Berlin ve Paris’teki mimarlık atölyelerinde staj görme imkanı buldu. 1930'da Sanâyi-i Nefîse Mektebinden gelen davet üzerine Türkiye'ye döndü.

1931’de Budapeşte Fuarı'nda Türk Pavyonu’nun inşa edilmesiyle mimarlık pratiği başladı.1932'de İstanbul’da kendi bürosunu açtı. Aynı yıl Akademi’ye atanmasıyla da akademik hayatı başladı. 1978'de emekli oluncaya kadar yapı, millî mimari, mimari proje, rölöve ve restorasyon dersleri verdi. Emekli olduktan sonra proje atölyelerindeki çalışmalarını sürdürdü.

Tarihi yapıların korunmasıyla ilgili olarak 1941-1945 arasında Eski Eserleri Muhafaza Encümeninde, daha sonradan 1962-1978 arasında Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulunda görev aldı.

II. Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan ve ilk genel kurul toplantısını 1948’de Lozan’da yapan Uluslararası Mimarlar Birliği’nde (UIA) Türkiye’yi temsil etti. 1986’da Uluslararası Ağa Han Mimarlık Ödülü kazandı. 7 Eylül 1988'de İstanbul’da öldü ve cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığına defnedildi.

Eserlerinden seçmeler

Sedad Hakkı Eldem ve Emin Onat tarafından tasarlanan İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Binası, Beyazıt, Fatih
Eldem tarafından yapılan Derinkök Yalısına ait eskiz çizim, 1982

Kitapları

  • Türk Evi Plan Tipleri (1954)
  • Köşkler ve Kasırlar I-II (1968-1974)
  • Türk Bahçeleri (1976)
  • Sadabad (1977)
  • İstanbul Anıları (1979)
  • Boğaziçi Anıları (1979)
  • Türk Evi-Osmanlı Dönemi I-II (1984-1987)

Konuyla ilgili yayınlar

Kaynakça

  1. ^ Gurpinar, Dogan (25 Ekim 2013). Ottoman Imperial Diplomacy: A Political, Social and Cultural History (İngilizce). Bloomsbury Publishing. s. 126. ISBN 978-0-85772-312-3. 19 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2023. 
  2. ^ Eyice, Semavi (1995). "ELDEM, Sedat Hakkı". TDV İslâm Ansiklopedisi. 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2023. 
  3. ^ "Sedad Hakkı Eldem'i Anla(t)mak". 21 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ Wilson, Christopher S. (Haziran 2009). "Representing National Identity and Memory in the Mausoleum of Mustafa Kemal Atatürk". Journal of the Society of Architectural Historians (İngilizce). 68 (2). Berkeley, Kaliforniya: University of California Press. s. 231. JSTOR 10.1525/jsah.2009.68.2.224. 
  5. ^ Bayram, Sibel; Turgut, Duygu (2021). "İstanbul'daki Mısır, Ceylan ve NoXX Apartmanları: Plan ve Cephe Kurguları Üzerinden Bir Değerlendirme". Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi (MBUD). 6 (2): 509. ISSN 2548-0170. 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2023. 
  6. ^ "Yalova Termal Oteli". Arkitera.com. 1 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2011. 
  7. ^ "Sosyal Sigortalar Kompleksi". Arkitera.com. 1 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2011. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Sedad Hakkı Eldem ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu devlet üniversitesi

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (MSGSÜ), merkez kampüsü İstanbul'un Fındıklı semtinde bulunan devlet üniversitesidir. Ağırlıklı olarak görsel sanatlar, mimarlık, sahne sanatları ve müzik alanında eğitim vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Cihat Burak</span> Türk ressam, mimar, yazar ve seramikçi

Cihat Burak, Türk ressam, mimar, yazar ve seramikçi.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de mimarlık</span> Türkiyenin mimari geçmişine genel bir bakış

Türkiye'de mimarlık, Türk mimarisi veya Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarisi 1923'te kurulan Türkiye Cumhuriyeti devletinin toprakları üzerinde süregelen mimarlık sürecini inceler. Türkiye’deki mimarlık uygulamaları belli dönemlerde yaygın olan mimari akımlardan, cumhuriyet tarihi boyunca yaşanan belli sorunlardan ve çelişkilerden etkilenerek veya onlara tepki olarak oluşmuştur. Bu çelişkilerden başta geleni özellikle cumhuriyetin ilk dönemlerinde gündeme gelen Doğu-Batı ikilemidir. Buna ek olarak ulusal-evrensel, geleneksel-modern veya dindarlık-laiklik gibi ikilemler ve farklı siyasi görüşler de mimarlık uygulamalarının seyrini etkilemiştir. Bu dönemlerin birbirinden kesin olarak ayrılması pek mümkün değildir. Bazı akımlar diğerleri ile iç içe belirli bir zaman dilimine kadar varlığını sürdümüşler; bir dönemin veya ekolün temsilcisi olarak nitelendirilen bazı Türk mimarlar, kariyerlerinin ileriki dönemlerinde daha farklı stillerde de eserler tasarlamışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Hilton Istanbul Bosphorus</span> İstanbulda bulunan otel

Hilton Istanbul Bosphorus, Harbiye, Şişli, Cumhuriyet Caddesinde yer alan, Türkiye’nin ve İstanbul’un ilk 5 yıldızlı otelidir. İstanbul Hilton olarak açılan otel, 1955’ten beri Hilton zincirin bir parçasıdır. Yapımına 20 Ekim 1952 yılında başlanmış ve 21 Nisan 1955 tarihinde tamamlanmıştır.

Turgut Cansever, Türk mimar, şehir plancısı, düşünür. Dünyada üç kez Ağa Han Mimarlık Ödülü almış tek mimardır. "Bilge Mimar" da olarak anılır. Kent, imar, koruma alanlarında pek çok görev almış, Beyazıt Meydanı'nı tasarlamıştır. Türkiye'deki ilk sanat tarihi doktora tezinin sahibidir.

<span class="mw-page-title-main">Emin Onat</span> Türk mimar

Mehmet Emin Onat, Türk mimar, eski İTÜ rektörü, Mimarlar Odası 1 numaralı üyesi ve DP eski İstanbul Milletvekili (1954-1957). Türkiye'de mimarlık alanında özel bir yeri olan Emin Onat sürekli aşama göstermiş, İTÜ Mimarlık Fakültesi'nin örgütlenmesinde çalışmış, ulusal ve uluslararası boyutta ün yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vedat Tek</span> Türk mimar (1873–1942)

Mehmet Vedat Tek, Türk mimar. 20. yüzyılın başlarındaki çalışmalarıyla tanınmakta ve Birinci Ulusal Mimarlık Akımı'nın Mimar Kemalettin Bey ile birlikte en önde gelen iki isminden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Arif Hikmet Koyunoğlu</span> Türk mimar ve fotoğraf sanatçısı (1888-1982)

Ahmet Arif Hikmet Koyunoğlu, Türk mimar ve fotoğraf sanatçısı. Cumhuriyetin ilk dönem mimarlarından olan Koyunoğlu'nun en önemli yapıtları Ankara'daki Etnografya Müzesi, bugün müze olarak kullanılan Türk Ocağı Binası, Bursa'daki Tayyare Kültür Merkezi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Gordon Bunshaft</span> Amerikalı mimar (1909 – 1990)

Gordon Bunshaft 20. yüzyılda ağırlıklı olarak ABD’de eserler vermiş bir mimardır.

<span class="mw-page-title-main">Nezih Eldem</span> Türk mimar

Nezih Eldem, Türk mimardır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Ulusal Mimarlık Akımı</span> Türkiyede mimari akım

Birinci ulusal mimarlık akımı, neoklasik Türk üslûbu veya millî mimarî rönesansı; ağırlıklı olarak 1908 ile 1930 yılları arasında yaygın olan mimarî üslûptur. Her ne kadar Osmanlı İmparatorluğu döneminde başlamış bir üslûp olsa da esas etkisini cumhuriyet döneminde göstermiştir.

İkinci Ulusal Mimari Akımı veya Yeni Yöreselcilik, 1939 ile 1950 yılları arasında Türkiye’de etkisini göstermiş ve dönemin yükselen totaliter ve milliyetçi düşünce ve üsluplarından etkilenmiş bir mimarlık üslubudur.

<span class="mw-page-title-main">Giulio Mongeri</span> İtalyan mimar

Giulio Mongeri Levanten kökenli Türk vatandaşı mimar.

Yalova Termal Oteli mimar Sedad Hakkı Eldem tarafından tasarlanmış; 1934 ile 1937 yılları arasında Yalova’da inşa edilmiş bir oteldir.

<span class="mw-page-title-main">Uğur Tanyeli</span>

Uğur Tanyeli, Türk mimar, akademisiyen, mimarlık tarihçisi ve kuramcısı.

AHE Mimarlık veya tam ismiyle AHE Mimarlık ve Şehircilik Atölyesi Kemal Ahmet Aru, Tekin Aydın, Mehmet Ali Handan, Hande Suher, Yalçın Emiroğlu ve Altay Erol tarafından 1957 yılında İstanbul'da kurulmuş bir mimarlık ofisidir. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde kurulmuş ilk büyük mimarlık ofisi olması nedeniyle de Türkiye mimarlık tarihinde önemli bir yere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">SSK Zeyrek Tesisleri</span> Türkiyede kamu binası

SSK Zeyrek Tesisleri İstanbul ili Fatih ilçesi, Atatürk Bulvarı üzerinde Zeyrek semtindeki Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) eski müdürlük binasıdır. Kurumun kapatılmasıyla Sosyal Güvenlik Kurumu'na bağlı hizmet birimi olarak kullanılmaktadır. İstanbul Manifaturacılar Çarşısı karşısındadır.

Suha Özkan Türk mimar, mimarlık eleştirmeni, teorisyen ve öğretim görevlisi.

Prof. Dr. Leman Cevat Tomsu, Türk mimar, akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Ziraat Bankası Genel Müdürlük Binası</span>

Ziraat Bankası Genel Müdürlük Binası, Ziraat Bankası’nın genel müdürlük birimlerinin yer aldığı binadır. Ankara'nın Altındağ ilçesine bağlı Ulus semtinde yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.