Sebasteion Tapınağı

Sebasteion Tapınağı, Aydın ilinin Karacasu ilçesine bağlı Geyre Köyü yakınında yer alan Karya bölgesi yerleşimi içindedir.

Afrodisyas'ın kuzey-güney doğrultusunda uzanan ana caddenin doğu kenarında ve Aphrodite Tapınağı'nın ön avlusunun güneybatısında yer alan, Roma İmparatorlarına (Sebastoi) ait kutsal alan. Tapınağın bulunduğu yer, ızgara kent planının dışında kalan eski bir bölgedir. Tapınak, Roma İmparatorlarının tanrı olarak kabul edildiği dönemde, imparatorların gücüne saygı göstermek ve kent ile Roma İmparatorluğu arasındaki kuvvetli bağı vurgulamak amacıyla yapılmıştır. İmparatorların Tapınağı anlamına gelen Sebasteion sözcüğü de bu ilişkiyi doğrulamaktadır.

Tapınak, Roma'nın ikinci imparatoru Tiberius döneminde (MS 14-37) yapılmaya başlanmış, Nero döneminde MS 60 yılı civarında bitirilmiştir. Aphrodite'ye, Roma'nın tanrı imparatorlarına (Theoi Sebastoi) ve Afrodisias halkına adanan tapınak, yerel iki ailenin önderliğinde yapılmıştır.

Tapınak dört bölümden oluşur: Doğu uçta yüksek merdivenlerle ulaşılan ana tapınak yapısı ve batı uçta yer alan anıtsal kapı (''propylon'') ile ortadaki avlunun her iki yanında yer alan uzun revaklar.

Kentin ana kuzey-güney caddesi üzerindeki Propylon oldukça yüksek ve sütunlarla süslenmiş bir yapıdır. Alt katta ion, üst katta korinth sütunların yer aldığı kapının üzerinde barok bir alınlık vardır. Toplam 16 sütun dört sayvan (aedikula) meydana getirmektedir. Bunların içinde bir dizi heykele ait kaideler bulunmaktadır.

Bu girişin sonrasındaki merdivenlerle mermer döşeli bir avluya girilmektedir. 14 mx 90 m boyutlarındaki bu avlunun doğu ucunda Roma korinth tarzı bir tapınak, kuzey ve güney kenarlarda ise yükseklikleri 14 m'ye ulaşan 3 katlı yapılar yer almaktadır. Kuzey ve güney cephelerdeki yapıların ikinci ve üçüncü katlarında insan boyutunda yapılmış 200 adet kabartma bulunmaktadır. Giriş katında dor, ikinci katta ion, üçüncü katta da korinth üslubunda olan sütunların toplam sayısı 300'ün üzerinde olup, giriş katındaki odalar, yapının üretim merkezi ve pazar yeri olarak kullanıldığı Geç Antik Çağ'da eklenmiştir.

Kuzey ve güney cephedeki yapıların ikinci ve üçüncü katlarındaki Sebasteion Kabartmalarının asıl işlevi, Antik Yunan'ın mitolojik kahramanlarıyla Roma İmparatorları arasında bir bağlantı kurarak; ayrıca, İmparator Claudius tarafından İmparatorluğa katılan 50 adet yerel halkı betimleyerek Roma İmparatorlarının Eski Yunan'dan kaynaklanan gücünü görselleştirmek olarak yorumlanabilir.

Tapınağın mimarisi, Hellenistik ve Roma geleneklerini birleştirmektedir. Ortadaki dar bir alanın oldukça yüksek ve süslü yan cephelerle çevrelenmesi ve payelerle duvara bitişik yarım sütunlar arasındaki kabartmalı cephelerin tasarımında antik tiyatroların sahne binası süslemelerinden esinlenilmiş olması yapının Hellenistik yanını ortaya koymaktadır.

Tapınağın yapımında kullanılan tüm kabartmaların, Afrodisias'taki değişik heykeltıraşlık atölyeleri ya da ustalarıyla yapımda görev alan mermer ustaları tarafından eş-zamanlı olarak üretilip yerine yerleştirildiği bilinmektedir.

Tapınakta kullanılan 200 kabartmanın kazılar sonucunda bulunabilen 80 adeti, 31 Mayıs 2008 tarihinden itibaren Mimar Cengiz Bektaş tarafından tasarlanan Afrodisias Müzesi Sevgi Gönül Salonu'nda sergilenmektedir.

• Uzaydan Afrodisias10 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri (TAY) Projesi18 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Aphrodisias28 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Afrodisias
• Aphrodisias Facebook Grubu24 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Aphrodisias Sebasteion Reliefs
• Inscriptions of Aphrodisias22 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Afrodisias
• Aphrodisias Excavations, New York University18 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Geyre Vakfı6 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Vikipedi Afrodisias6 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Vikipedi Sebasteion Kabartmaları24 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

• Bektaş, Cengiz, Afrodisyas, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 2008, ISBN 978-605-396-023-2.
• Foss, C., S. Mitchell, et al., Aphrodisias/Ninoe, Pleiades, 2007 [1]19 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Erim, Kenan T., Aphrodisias, Awakened City Of Ancient Art, National Geographic Magazine, June, 1972.
• Erim, Kenan T., Aphrodisias, Net Turistik Yayınlar A.Ş., 2002. ISBN 975-479-166-X.
• Erim, Kenan T., Aphrodisias: City of Venus Aphrodite, 1986 (New York: Facts on File).
• Güler, Ara, Aphrodisias'ın Çığlığı,Yapı Kredi Yayınları Özel Dizi, İstanbul, Mart 2009, 212 sayfa.
• Ilgım, Mesut (Ed.), Afrodisyas Sebasteion Sevgi Gönül Salonu, Yapı Kredi Yayınları-2715, İstanbul, 2008, ISBN 978-975-08-1439-6.
• MacDonald, David, The Coinage of Aphrodisias, London: Royal Numismatic Society, 1992.
• Ratté, Christopher, Archaeological Computing at Aphrodisias, Turkey, Connect, Humanities Computing, New York University, Summer 1998, [2]3 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Roueché, Charlotte, Aphrodisias in Late Antiquity: The Late Roman and Byzantine Inscriptions, Revised Second Edition, 2004, ISBN 1-897747-17-9^[].
• Roueche, Charlotte, Erim, Kenan T. (edd.), Aphrodisias Papers: Recent Work on Architecture and Sculpture, Journal of Roman Archaeology Supplementary Series, 1991.
• Smith, R.R.R, Aphrodisias - City and Sculpture in Roman Asia, Ertuğ & Kocabıyık Publications, 2008.
• Smith, R.R.R. - Lenaghan, J.L.(Ed.), Aphrodisias'tan Roma Portreleri, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık-T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, ISBN 975-08-1481-5, 2008.