Scottish Premier League
 | |
| Ülke | İskoçya |
|---|---|
| Konfederasyon | UEFA |
| Kuruluş | 1998 |
| Lağvediliş | 2014 |
| Ardıl | Scottish Premiership |
| Takım sayısı | 12 |
| Alt lig | İskoçya Birinci Ligi |
| Uluslararası kupa(lar) | UEFA Şampiyonlar Ligi UEFA Avrupa Ligi |
| Son şampiyon | Celtic (2022-23) |
| En çok şampiyon olan | Glasgow rangers |
| Yayıncı | Sky Sports, ESPN, BBC İskoçya |
| Resmî site | scotprem.com |
Scottish Premier League (kısaca SPL), 1998 ile 2014 yılları arasında İskoçya'daki en üst seviyedeki futbol ligidir. Sponsoru Clydesdale Bank olduğu için ligin tam adı Clydesdale Bank Scottish Premier Leaguedir.
Tarihi
İskoçya'da futbolun profesyonel olarak oynanmaya başladığı zamanlarda, İskoçya futbolunda sadece iki lig vardı (İskoçya 1. Ligi ve İskoçya 2. Ligi). 70'li yılların ortalarında İskoçya ligleri; Premier Lig, İskoçya 1. Ligi ve İskoçya 2. Ligi olarak üçe ayrıldı. 90'lı yılların ortalarında da İskoçya'da İskoçya 3. Ligi kuruldu.
SPL'nin Kuruluşu
1998 yılında, Premier Lig'deki takımlar; 1992 yılında bazı İngiliz takımlarının yaptığı gibi, İskoçya Futbol Ligi çatısından ayrılarak İskoçya Premier Ligi'ni kurdu. İskoçya Premier Ligi'nin kurulması; İskoç takımlarını kamçıladı ve İskoç takımları, ligden daha çok gelir elde etmeye başladılar. Takımların ligden para kazanması için de her sezon sonu ligin sponsoru, takımlara eşit miktarda belli bir miktar para vermektedir.
İlk kurulduğunda SPL'de 10 takım vardı ama 2000-2001 sezonu başında bu sayı 12'ye yükseldi ve ligdeki külüp sayısının 10'dan 12'ye çıkarılması da, İskoçya 1. Ligi'ndeki takımlar tarafından onaylandı. Bu karardan sonra, İskoçya 1. Ligi'nde 44 hafta maç oynanmasını önlemek için yeni bir sistem geliştirildi. Buna bağlı olarak; 33 hafta (1 maç içeride, 2 maç dışarıda veya tam tersi bir durumda) maç oynandıktan sonra kulüpler iki gruba bölünüyor ve gruplarda da takımlar beşer hafta maç yapıyorlar. Böylece takımlar, bir sezonda 38 maç yapmış oluyorlar.
Bazen sezon sonu ligde ilginç bir durum oluşuyor ve ligi 7. bitiren takım, ligi 6. sırada tamamlayan takımdan daha fazla puan topluyor çünkü takımların son 5 maçları çok kolay geçiyor. 2005-2006 sezonunda ligi 7. bitiren Inverness Caledonian Thistle takımı, ligi 4. sırada tamamlayan Hibernian kulübünden daha fazla puan toplamıştır.
Lige Yükselme ve Ligden Düşme
Ligin bitiminde puan tablosunun son sırasında yer alan takım, İskoçya 1. Ligi'ne düşerken; İskoçya 1. Ligi'nde sezon sonu şampiyon olan takım, İskoçya Premier Ligi'ne yükselir.
2003 yılında lige çıkma konusunda yaşanan bir sorun ilginç bir olaydır. Ligdeki kulüplerin başkanları Falkirk'in, Airdrie United ile olan stadyum paylaşımına karşı çıkarak kulübün minimum stadyum kapasitesi olan 10.000 kişiye ulaşmasını engellemişlerdir ve o sene Motherwell ligde kalmıştır. Aynı durum, 2004 yılında da oluşmuştur, ancak birçok oylama ve istişareden sonra, en sonunda Inverness Caledonian Thistle'ın Aberdeen'in 160 km uzakta olan Pittodrie'deki sahasını kullanmasına izin verilmiştir. 2005 yılında minimum seyirci sayısı 6000 kişiye indirilmiştir böylece Inverness Caledonian Thistle sezon ortasında kendi stadına geri dönebilmiştir.
SPL 2 Projesi
17 Ağustos 2006 tarihinde ligin başkanı Lex Gold, İskoçya 1. Ligi'ndeki takımlarla SPL 2'yi kurmayı planladıklarını açıkladı. Kurulacak yeni ligin 2008-2009 sezonunda faaliyete geçmesi planlanıyor. Bu ligin kurulması halinde SPL 2, İskoçya 1. Ligi'nin bir üst seviyesindeki lig olacak.
Bu düşünce SFL'de oynayan kulüplerin taraftarları tarafından pek de beğenilmemiştir, zira SFL'nin 3.000 kişilik stadyum, saha bakım mecburiyeti gibi kuralları onlara biraz fazla katı gelmiştir. Bazı SFL kulüpleri ise ne lig için ne de İskoçya Challenge Kupası için bir isim sponsoru olmaması sebebiyle bu öneriye destek çıkmışlardır.
Sponsorluk
Ligin şu anki sponsoru Bank of Scotland, sponsorluk sözleşmesini yenilemeyince; ligin yöneticileri yeni bir sponsor arayışına girdi ve Temmuz 2007'den itibaren geçerli olacak şekilde ligin sponsorluğu için 4 yıllığına 8 milyon pound karşılığında Clydesdale Bank ile anlaştı.
SPL Maçlarının Yayınlanması
İrlandalı televizyon şirketi Setanta Sports, 2004 yılında yapılan maçların televizyondaki yayın hakkı ihalesini kazandığı için 2004-2005 sezonundan beri İskoçya Premier Ligi maçlarını canlı yayınlamaktadır. Daha önce de maçlar Sky Sports ve BBC Scotland tarafından yayınlanmıştı. İskoçya'daki STV kanalındaki Scotsport programında da maçların geniş özeti yayınlanmaktadır ve bu program, Türkiye'deki Maraton programıyla aynı formattadır. BBC Radio Scotland da maçları radyodan canlı olarak yayınlamaktadır ve internet sitesiyle de bütün dünyadaki futbolseverler, bu maçları canlı olarak dinleyebilmektedir
SPL Takımları
2011-12 SPL Kulüpleri
| Kulüp | 2011-12 Sırası | İlk Lige Giriş Tarihi | Bulunduğu Lige İlk Giriş Tarihi | En Son Şampiyonluk |
|---|---|---|---|---|
| Aberdeen[1][2] | 9. | 1905-06 | 1905-06 | 1984-85 |
| Celtic[1][2] | 1. (Şampiyon) | 1890-91 | 1890-91 | 2013-14 |
| Dundee[1] | 2., Birinci Lig | 1893-94 | 2012-13 | 1961-62 |
| Dundee United[1][2] | 4. | 1925-26 | 1996-97 | 1982-83 |
| Hearts[1][2] | 5. | 1890-91 | 1983-84 | 1959-60 |
| Hibernian | 11. | 1895-96 | 1999-2000 | 1951-52 |
| Inverness CT | 10. | 2004-05 | 2010-11 | |
| Kilmarnock[1][2] | 7. | 1899-1900 | 1992-93 | 1964-65 |
| Motherwell[1][2] | 3. | 1903-04 | 1985-86 | 1931-32 |
| Ross County | 1., Birinci Lig | 2012-13 | 2012-13 | - |
| St. Johnstone[1] | 6. | 1924-25 | 2009-10 | - |
| St. Mirren | 8. | 1890-91 | 2006-07 | - |
Önceki SPL Üyeleri
| Kulüp | 2011-12 Pozisyonu | SPL'deki ilk sezonu | SPL'deki son sezonu | Son Şampiyonluk |
|---|---|---|---|---|
| Rangers | 2., SPL | 1890-91 | 2011-12 | 2010-11 |
| Dunfermline | 12., SPL | 1926-27 | 2011-12 | - |
| Hamilton | 4., Birinci Lig | 1906-07 | 2010-11 | - |
| Falkirk | 3., Birinci Lig | 1905-06 | 2009-10 | - |
| Gretna | N/A[3] | 2007-08 | 2007-08 | - |
| Livingston | 5., Birinci Lig | 2001-02 | 2005-06 | - |
| Partick Thistle | 6., Birinci Lig | 1897-98 | 2003-04 | - |
Tüm Zamanların SPL Tablosu
Tüm zamanların SPL tablosu, Scottish Premier League'nin kurulduğu 1998-1999 sezonunun başlangıcından 2010-2011 sezonunun sonuna kadar bütün maçların sonuçlarına göre oluşturulmuştur.
| Sıra | Takım | Sezon | Maç | Galibiyet | Beraberlik | Mağlubiyet | Attığı gol | Yediği gol | Averaj | Puan | Maç başına puan | 1.lik | 2.lik | 3.lük | 4.lük |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Celtic | 14 | 528 | 388 | 75 | 65 | 1212 | 418 | +794 | 1239 | 2.347 | 7 | 7 | ||
| 2 | Rangers[4] | 14 | 528 | 364 | 93 | 71 | 1150 | 418 | +732 | 1175 | 2.225 | 7 | 6 | 1 | |
| 3 | Heart of Midlothian | 14 | 528 | 218 | 128 | 182 | 693 | 621 | +72 | 782 | 1.481 | 1 | 5 | 1 | |
| 4 | Kilmarnock | 14 | 528 | 178 | 133 | 217 | 633 | 758 | −125 | 667 | 1.263 | 3 | |||
| 5 | Aberdeen | 14 | 528 | 177 | 128 | 223 | 610 | 742 | −132 | 659 | 1.248 | 1 | 4 | ||
| 6 | Motherwell | 14 | 528 | 177 | 123 | 228 | 641 | 788 | −147 | 654 | 1.239 | 2 | 1 | ||
| 7 | Dundee United | 14 | 528 | 162 | 148 | 218 | 623 | 783 | −160 | 634 | 1.201 | 1 | 2 | ||
| 8 | Hibernian | 13 | 492 | 170 | 122 | 200 | 663 | 709 | −46 | 632 | 1.285 | 2 | 2 | ||
| 9 | Dunfermline Athletic | 9 | 340 | 83 | 89 | 168 | 335 | 565 | −230 | 338 | 0.994 | 1 | |||
| 10 | Inverness CT | 7 | 266 | 84 | 68 | 114 | 316 | 357 | −41 | 320 | 1.203 | ||||
| 11 | St. Johnstone | 7 | 262 | 76 | 73 | 113 | 262 | 354 | −92 | 301 | 1.149 | 1 | |||
| 12 | Dundee | 7 | 262 | 80 | 61 | 121 | 308 | 412 | −104 | 301 | 1.149 | ||||
| 13 | St. Mirren | 7 | 266 | 59 | 77 | 130 | 230 | 386 | −156 | 254 | 0.955 | ||||
| 14 | Falkirk | 5 | 190 | 51 | 48 | 91 | 197 | 277 | −80 | 201 | 1.058 | ||||
| 15 | Livingston | 5 | 190 | 48 | 45 | 97 | 205 | 306 | −101 | 189 | 0.995 | 1 | |||
| 16 | Hamilton Academical | 3 | 114 | 30 | 26 | 58 | 93 | 158 | −65 | 116 | 1.018 | ||||
| 17 | Partick Thistle | 2 | 76 | 14 | 19 | 43 | 76 | 125 | −49 | 61 | 0.803 | ||||
| 18 | Gretna[5] | 1 | 38 | 5 | 8 | 25 | 32 | 83 | −51 | 13 | 0.342 |
Tüm Zamanların SPL Gol Kralları
| Sıra | Futbolcu | Kulüp(ler) | Gol |
|---|---|---|---|
| 1 | Kris Boyd | Kilmarnock (1999 - 2006) Rangers (2006 - 2010) | 164 |
| 2 | Henrik Larsson | Celtic (1998 - 2004) | 158 |
| 3 | Derek Riordan | Hibernian (2001 - 2006) Celtic (2006 - 2008) Hibernian (2008 - 2011) | 95 |
| 4 | Scott McDonald | Motherwell (2004 - 2007) Celtic (2007 - 2010) | 93 |
| 5 | John Hartson | Celtic (2001 - 2006) | 88 |
| 6 | Kenny Miller | Hibernian (1999 - 2000) Rangers (2000 - 2001) Celtic (2006 - 2007) Rangers (2008 - 2011) | 75 |
| 7 | Nacho Novo | Dundee (2002 - 2004) Rangers (2004 - 2010) | 73 |
| 8 | Stevie Crawford | Dunfermline Athletic (2000 - 2004) Dundee United (2005) Aberdeen (2005 - 2006) Dunfermline Athletic (2006 - 2007) | 63 |
| Chris Sutton | Celtic (2000 - 2006) | ||
| 10 | Colin Nish | Kilmarnock (2003 - 2008) Hibernian (2008 - 2011) | 62 |
SPL Teknik Direktörleri
| Teknik Direktör | Kulüp | Geldiği Tarih |
|---|---|---|
 Terry Butcher | Inverness Caledonian Thistle | 27 Ocak 2009 |
 Peter Houston | Dundee United | 23 Aralık 2009 |
 Neil Lennon | Celtic | 25 Mart 2010 |
| Danny Lennon | St Mirren | 7 Haziran 2010 |
| Barry Smith | Dundee | 15 Ekim 2010 |
| Craig Brown | Aberdeen | 10 Aralık 2010 |
| Stuart McCall | Motherwell | 30 Aralık 2010 |
| Kenny Shiels | Kilmarnock | 31 Mart 2011 |
| Derek Adams | Ross County | 19 Mayıs 2011 |
| Steve Lomas | St. Johnstone | 3 Kasım 2011 |
 Pat Fenlon | Hibernian | 25 Kasım 2011 |
| John McGlynn | Hearts | 26 Kasım 2012 |
SPL Sezonları
| SPL Sezonu | Şampiyon | İkinci | Sonuncu | Gol Kralı | PFA Yılın Futbolcusu | Spor Yazarlarının Seçtiği Yılın Futbolcusu |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1998-99 | Rangers | Celtic | Dunfermline Athletic | Henrik Larsson 29 (Celtic) | Henrik Larsson (Celtic) | Henrik Larsson (Celtic) |
| 1999-2000 | Rangers | Celtic | No relegation | Mark Viduka 25 (Celtic) | Mark Viduka (Celtic) | Barry Ferguson (Rangers) |
| 2000-01 | Celtic | Rangers | St. Mirren | Henrik Larsson 35 (Celtic) | Henrik Larsson (Celtic) | Henrik Larsson (Celtic) |
| 2001-02 | Celtic | Rangers | St. Johnstone | Henrik Larsson 29 (Celtic) | Lorenzo Amoruso (Rangers) | Paul Lambert (Celtic) |
| 2002-03 | Rangers | Celtic | No relegation | Henrik Larsson 28 (Celtic) | Barry Ferguson (Rangers) | Barry Ferguson (Rangers) |
| 2003-04 | Celtic | Rangers | Partick Thistle | Henrik Larsson 30 (Celtic) | Chris Sutton (Celtic) | Jackie McNamara (Celtic) |
| 2004-05 | Rangers | Celtic | Dundee | John Hartson 25 (Celtic) | John Hartson (Celtic) Fernando Ricksen (Rangers) | John Hartson (Celtic) |
| 2005-06 | Celtic | Hearts | Livingston | Kris Boyd 32 (15 – Kilmarnock, 17 – Rangers) | Shaun Maloney (Celtic) | Craig Gordon (Hearts) |
| 2006-07 | Celtic | Rangers | Dunfermline Athletic | Kris Boyd 20 (Rangers) | Shunsuke Nakamura (Celtic) | Shunsuke Nakamura (Celtic) |
| 2007-08 | Celtic | Rangers | Gretna | Scott McDonald 25 (Celtic) | Aiden McGeady (Celtic) | Carlos Cuéllar (Rangers) |
| 2008-09 | Rangers | Celtic | Inverness CT | Kris Boyd 27 (Rangers) | Scott Brown (Celtic) | Gary Caldwell (Celtic) |
| 2009-10 | Rangers | Celtic | Falkirk | Kris Boyd 23 (Rangers) | Steven Davis (Rangers) | David Weir (Rangers) |
| 2010-11 | Rangers | Celtic | Hamilton Academical | Kenny Miller 21 (Rangers) | Emilio Izaguirre (Celtic) | Emilio Izaguirre (Celtic) |
| 2011-12 | Celtic | Rangers | Dunfermline Athletic | Gary Hooper 24 (Celtic) | Charlie Mulgrew (Celtic) | Charlie Mulgrew (Celtic) |
Kulüp Performansları
Feshedilmiş kulüpler italik olarak yazılmıştır.
| Kulüp | Şampiyon | İkinci | Üçüncü |
|---|---|---|---|
| Rangers | |||
| Celtic | |||
| Hearts | |||
| Aberdeen | |||
| Hibernian | |||
| Dumbarton | |||
| Motherwell | |||
| Kilmarnock | |||
| Dundee | |||
| Dundee United | |||
| Third Lanark | |||
| Airdrieonians | |||
| Falkirk | |||
| Morton | |||
| Clyde | |||
| Partick Thistle | |||
| Dunfermline Athletic | |||
| East Fife | |||
| St. Johnstone | |||
| St. Mirren | |||
| Livingston | |||
| Raith Rovers | |||
| St. Bernard's |
Şehirlere Göre Şampiyonluk Dağılımı
| Şehir | Şampiyonluk Sayısı | Kulüpler |
|---|---|---|
| Glasgow | Rangers (54), Celtic (44), Third Lanark (1) | |
| Edinburgh | Hearts (4), Hibernian (4) | |
| Aberdeen | Aberdeen (4) | |
| Dumbarton | Dumbarton (2) | |
| Dundee | Dundee (1), Dundee United (1) | |
| Kilmarnock | Kilmarnock (1) | |
| Motherwell | Motherwell (1) |
SPL Rekorları
- Bir sezonda en çok gol atan takım: Celtic, 105 gol, 2003-2004
- Bir sezonda en az gol atan takım: St Johnstone, 24 gol, 2001-2002
- Bir sezonda en çok puan toplayan takım: Celtic, 103 puan, 2001-2002
- Bir sezonda en az puan toplayan takım: Gretna, 13 puan, 2007-2008
- Bir sezonda en az gol yiyen takım: Celtic, 28 gol, 2001-2002
- Bir sezonda en çok gol yiyen takım: Aberdeen, 83 gol, 1999-2000; Gretna, 83 gol 2007-2008
- Bir sezonda en çok gol averajına sahip olan takım: Celtic, 70, 2003-2004
- Lig tarihinde iç sahada alınan en farklı skor: Celtic 9-0 Aberdeen (2010-2011)
- Lig tarihinde dış sahada alınan en farklı skorlar: St. Johnstone 0-7 Rangers (1998/99); Dunfermline Athletic 0-7 Celtic (2005/06)
- Ligde deplasmanlarda en çok kazanan takım: Celtic, 12, 2003-2004
- Ligde deplasmanlarda en az kazanan takım: Dunfermline, 0, 1998-1999
- Ligde deplasmanlarda en çok kaybeden takım: Livingston, 16, 2005-2006
- Ligde iç sahada en az kaybeden takım: Celtic, 3, 2001-2002 ve 2002-2003
- Bir sezonda en çok gol atan oyuncu: Henrik Larsson, 35 gol, 2000-2001 Celtic
- En çok hat-trick yapan oyuncu: Henrik Larsson, 12, 1998-2004
- Ligde oynayan en yaşlı futbolcu: Andy Millen, St. Mirren - Celtic, 41 yıl 7 ay 10 gün, 20 Ocak 2007
- Ligde oynayan en genç futbolcu: Jamie McCluskey, Hibernian - Kilmarnock, 16 yıl 2 ay 18 gün, 24 Ocak 2004
- Ligde gol atan en genç futbolcu: David Goodwillie, Dundee United - Hibernian, 16 yıl 11 ay 4 gün, 4 Mart 2006
- Ligde en uzun süre gol yememe rekoru: Robert Douglas, Celtic, 7 maç, (16 Aralık 2000-21 Şubat 2001)
- Ligde en çok maç oynayan futbolcu: Steven Pressley, 257
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h Scottish Premier League kurucu üyesi
- ^ a b c d e f Scottish Premier League'nin tüm sezonlarında yer aldı
- ^ Gretna FC went out of business following the 2007-08 season. A new club called Gretna 2008 was set up in its place and entered the East of Scotland Football League.
- ^ Rangers 2011-12 sezonunda 10 puanı silindi.
- ^ Gretna'nın 2007-08 sezonunda 10 puanı silindi.
Dış bağlantılar
- (İngilizce) Ligin Resmî Web Sitesi6 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- (İngilizce) Ligdeki Kulüplerin Yerleri
- (İngilizce) Ligin Forumu
