C, yapısal bir programlama dilidir. Bell Laboratuvarları'nda, Ken Thompson ve Dennis Ritchie tarafından UNIX işletim sistemini geliştirebilmek amacıyla B dilinden türetilmiştir. Geliştirilme tarihi 1972 olmasına rağmen yaygınlaşması Brian Kernighan ve Dennis M. Ritchie tarafından yayımlanan "C Programlama Dili" kitabından sonra hızlanmıştır. Günümüzde neredeyse tüm işletim sistemlerinin yapımında %95'lere varan oranda kullanılmış, hâlen daha sistem, sürücü yazılımı, işletim sistemi modülleri ve hız gereken her yerde kullanılan oldukça yaygın ve sınırları belirsiz oldukça keskin bir dildir. Keskinliği, programcıya sonsuz özgürlüğün yanında çok büyük hatalar yapabilme olanağı sağlamasıdır. Programlamanın gelişim süreciyle beraber programlamanın karmaşıklaşması, gereksinimlerin artması ile uygulama programlarında nesne yönelimliliğin ortaya çıkmasından sonra C programcıları büyük ölçüde nesne yönelimliliği destekleyen C++ diline geçmişlerdir.
Java, Sun Microsystems mühendislerinden James Gosling tarafından geliştirilmeye başlanmış açık kaynak kodlu, nesneye yönelik, platform bağımsız, yüksek verimli, çok işlevli, yüksek seviye, hem yorumlanan hem de derlenen bir dildir.
Python, nesne yönelimli, yorumlamalı, birimsel (modüler) ve etkileşimli yüksek seviyeli bir programlama dilidir.
Derleyici, kaynak kodu makine koduna dönüştüren yazılımdır. Bir programlama dilinin derleyicisi, o programlama dili kullanılarak yazılmış olan kodu hedef işlemci mimarisine göre uygun şekilde makine koduna derler ve genellikle çıktı olarak yürütülebilir dosyanın oluşturulmasını sağlar. Bu eyleme derleme denir. Bir başka ifadeyle derleyici, bir tür yazı işleyicidir; girdi olarak yazı alır ve çıktı olarak yazı verir.
Ada, yapısal, statik tipli, zorunlu, geniş spektrumlu ve nesne yönelimli bir üst düzey bilgisayar programlama dilidir. Pascal ve diğer dillerin genişletilmiş halidir. Gömülü design-by-contract (DbC), güçlü yazımı, açık eşzamanlı, senkronize mesaj geçişi, korunmuş objeli ve belirsiz bir dildir. Ada kod güvenliğini ve sürdürebilirliğini derleyicide hataları bularak geliştirdi.
Objective-C, C'nin üzerine yazılmış, yansımalı, nesne yönelimli bir programlama dilidir. ObjC, Objective C ve Obj-C olarak da anılır.
Nesne yönelimli programlama veya kısaca NYP, Her işlevin nesneler olarak soyutlandığı bir programlama yaklaşımıdır. NYP destekleyen programlama dilleri yüksek seviye diller olarak adlandırılır.
Yorumlanan programlama dili bilgisayar programlamada yazılan programların çalışabilmeleri için kaynak kodlarının bir yorumlayıcı tarafından yorumlanması gerektiğini ifade etmektedir. "Interpreted programming language" olarak da geçmektedir.
Groovy, Java platformu (JVM) üzerinde çalışan bir programlama dilidir. Groovy, imperative, nesne odaklı, dinamik tipli diller sınıfındadır.
Cephe yönelimli programlama veya ilgiye yönelik programlama, çapraz kesim işlerini bölerek modülerliği artırmayı amaçlayan bir programlama yaklaşımıdır. Bütün programlama yaklaşımlarında kodlar uzadıkça, kodların anlaşılabilirliği çok düşmekte, bazen de içinden çıkılmaz bir hal almaktadır. Programlamanın varlığıyla birlikte bu sorun da hep var olmuştur. Bu sorunla savaşabilmek için sürekli çalışmalar devam etmektedir, bu süreçte ortaya çıkan önemli bir programlama yaklaşımı da Cephe Yönelimli Programlamadır.
Programlama dili teorisi (PDT), programlama dilleri olarak bilinen biçimsel dillerin ve bunların bireysel özelliklerinin tasarımı, uygulanması, analizi, karakterizasyonu ve sınıflandırılması ile ilgilenen bir bilgisayar bilimleri dalıdır. Matematik, yazılım mühendisliği, dilbilim ve hatta bilişsel bilime bağlı ve onu etkileyen bilgisayar bilimi disiplinine girer. PDT'ye adanmış çok sayıda dergide ve genel bilgisayar bilimi ve mühendisliği yayınlarında yayınlanan sonuçlarla tanınmış bir bilgisayar bilimi dalı ve aktif bir araştırma alanı haline gelmiştir.
Programlama paradigmaları, programlama dillerini özelliklerine göre sınıflandırmanın bir yoludur. Diller birden fazla paradigma içinde sınıflandırılabilir.
Java Sanal Makinesi (JSM), Java platformunun nesne modülü formatı olan class uzantılı sınıf dosyalarının belleğe yüklenip çalıştırılması için gereken hizmetleri sunan bir sistem programıdır ve temel görevinin sınıf dosyalarını yorumlamak olduğu söylenebilir. Ancak, JSM'ni salt bir yorumlayıcı olarak görmek büyük haksızlık olur. Zira, yorumlama ile birlikte JSM'nin şu görevleri de vardır.
- Belleğe yükleme ve çalıştırma sırasında güvenlik denetimlerinin yapılması
- Sınıf dosyalarının çalıştırılması esnasında yığın bellekte oluşabilecek çöplerin toplanması
- Yorumlamanın getirdiği çalışma hızındaki düşüşü azaltmak amacıyla kodun anında derleme kullanılarak daha hızlı çalıştırılması (seçimlik)
Processing, dijital sanat ve görsel tasarım toplulukları tarafından programlamanın temellerini görsel bir yaklaşımla öğretmek için kullanılan veya elektronik bir eskiz defteri görevi de görebilen açık kaynaklı bir programlama dili ve tümleşik geliştirme ortamıdır (IDE). 2001 yılında Casey Reas ve Benjamin Fry tarafından başlatılan proje Java üzerine kurulmuş olup daha basit bir grafik programlama modeli ve sözdizimine sahiptir.
Java bytecode, Java Programlama Dili'nde Java derleyicinin Java kodlarını makine dili yerine kendi alternatif biçime derlediği bytecode adı verilen binary dosyadır. Bu program Java Sanal Makinesi (JVM) adı verilen bir hayali bilgisayarın makine kodunu yaratır. Bu şekilde oluşturulmuş olan bytecode makine diline yorumlayıcı programlar vasıtasıyla çevrilir. Bytecode'unu kullanmanın bir avantajı JVM ile yorumlanan bu kodun herhangi bir derleme işlemine tabi tutulmadan bütün bilgisayarlarda çalışabilecek duruma gelmesidir. Dolayısıyla Java Programlama Dili internet uygulamaları için mantıklı bir kullanılma nedeni oluşturmaktadır.
Dart, ilk kez Google tarafından geliştirilen ve daha sonraları ECMA tarafından standart (ECMA-408) haline getirilen açık kaynaklı ve genel-amaçlı bir programlama dilidir. Dart dili kullanılarak web, sunucu, mobil uygulamalar ve IoT cihazları geliştirilebilir.
Kotlin, Java sanal makinesi (JVM) üzerinde çalışan ayrıca JavaScript kaynak koduna veya LLVM ile makine koduna derlenebilen, statik tipli bir programlama dilidir. İlk geliştirme Sankt-Peterburg, Rusya merkezli JetBrains programcıları tarafından yapılmıştır. İsmi Kotlin Adası'ndan gelmektedir. Java ile uyumlu sözdizimi olmasa da, Kotlin Java kodu ile birlikte çalışmak üzere tasarlanmıştır. Kotlin, Apple'ın Swift diline benzemektedir.
Kristen Nygaard Norveçli bir bilgisayar bilimcisi, programlama dili öncüsü ve politikacıydı. Uluslararası alanda Nygaard, 1960'larda Ole-Johan Dahl ile nesne yönelimli programlamanın ve Simula programlama dilinin ortak mucidi olarak kabul edilmektedir. Nygaard ve Dahl, bilgisayar bilimine yaptıkları katkılardan dolayı 2001 A. M. Turing Ödülü'nü, 2002 yılında IEEE John von Neumann Madalyası'nı kazanmıştır.
Objective-J, [ Cappuccino web] geliştirme çerçevesinin bir parçası olarak geliştirilmiş bir programlama dilidir. Sözdizimi Objective-C sözdizimi ile hemen hemen aynıdır ve JavaScript ile Objective-C'nin C programlama diliyle aynı ilişkiyi paylaşır: katı, ancak küçük bir üst küme olmak; geleneksel kalıtım ve Smalltalk / Objective-C tarzı dinamik gönderim ekleniyor. Prototip tabanlı bir dil olan Pure JavaScript zaten nesne yönelimi ve miras kavramına sahiptir, ancak Objective-J JavaScript'e sınıf tabanlı programlama kullanımını ekler.Objective-J ile yazılmış programların, bir web tarayıcısının JavaScript sanal makinesi tarafından çalıştırılmadan önce önceden işlenmesi gerekir. Bu adım, çalışma zamanında web tarayıcısında veya Objective-J programlarını saf JavaScript koduna çeviren bir derleyici tarafından gerçekleşebilir. Objective-J derleyicisi JavaScript dilinde yazılmıştır; Sonuç olarak, Objective-J programlarını dağıtmak için bir web tarayıcısı eklentisi gerekmez. Objective-J, Node.js üzerinde derlenebilir ve çalıştırılabilir.
Microsoft Windows uygulama programlamasında, OLE Otomasyonu, Microsoft tarafından oluşturulan süreçler arası bir iletişim mekanizmasıdır. Başlangıçta Visual Basic olan komut dosyası dilleri tarafından kullanılması amaçlanan Bileşen Nesne Modeli'nin (COM) bir alt kümesine dayanmaktadır, ancak şimdi Windows'ta birkaç dil tarafından kullanılmaktadır. IDispatch arabirimini uygulamak için tüm otomasyon nesneleri gereklidir. Otomasyon denetleyicileri adı verilen uygulamaların, diğer uygulamalar tarafından dışa aktarılan paylaşılan otomasyon nesnelerine erişebildiği ve bunları değiştirebildiği bir altyapı sağlamaktadır. Uygulamaların birbirini kontrol etmesi için daha eski bir mekanizma olan Dinamik Veri Değişimi'nin (DDE) yerini almaktadır. DDE'de olduğu gibi, OLE Otomasyonunda otomasyon denetleyicisi "istemci"dir ve otomasyon nesnelerini dışa aktaran uygulama "sunucu"dur.
(22 Ağustos 2024)