İçeriğe atla

Sayaç (dijital)

00000'dan 11111'e (veya 31), soldan sağa (dikey olarak) sayan ikili sayacın beş çıkışındaki voltaj değişiklikleri.

Dijital mantık ve bilgi işlemde sayaç belirli bir olay veya işlem olay sayısını genellikle saat ile ilişkili olarak kaydeden (ve bazen de görüntüleyen) bir cihazdır. En yaygın tipi saat olarak adlandırılan bir giriş hattı ve çoklu çıkış hatları olan sıralı dijital mantık devresidir. Çıkış satırlarındaki değerler, ikili veya BCD sayı sistemindeki bir sayıyı temsil eder. Saat girişine uygulanan artırma veya azaltma her darbesi sayaçtaki sayıyı artırır veya azaltır.

Sayıcı devresi genellikle kademeli olarak bağlı birkaç flip-flopdan oluşur. Sayaçlar sayısal devrelerde çok kullanılan bileşenlerdir ve ayrı entegre devreler olarak üretilir ve ayrıca daha büyük entegre devrelerin parçaları olarak birleştirilir.

Elektronik sayaçlar

Bir elektronik sayaç, saat giriş sinyaline ve tam sayı "sayma" değerini temsil eden grup çıkış sinyalli bir sıralı mantık devresidir. Nitelikli her saat kenarında devre, sayıları artıracak (veya devre tasarımına bağlı olarak azaltacaktır). Sayımlar, sayma dizisinin sonuna ulaştığında (artırırken maksimum sayım; azaltma sırasında sıfır sayım), bir sonraki saat, sayımların taşmasına veya azalmasına neden olur ve sayma dizisi baştan başlar. Dahili olarak, sayaçlar mevcut sayıları temsil etmek ve saatler arasındaki sayıları tutmak için flip-flopları kullanır. Sayacın türüne bağlı olarak çıktı, sayıların (ikili bir sayı) doğrudan bir temsili olabilir veya kodlanmış olabilir. İkincisinin örnekleri, halkalı sayaçlar ve Gray kodlarını veren sayaçlardır.

Birçok sayaç, sayma dizisinin dinamik kontrolünü kolaylaştırmak için aşağıdakiler gibi ek giriş sinyalleri verir:

  • Sıfırlama (Reset) – sayıları sıfırlar. Bazı IC üreticileri buna "temiz" veya "ana sıfırlama (ingilizce: "master reset) (MR)" adını verir.
  • Etkinleştir (Enable)– saymaya imkan verir veya sayımı engeller.
  • Yön (Direction)– sayıların artacağını mı yoksa azalacağını mı belirler.
  • Veri (Data)– belirli bir sayım değerini temsil eden paralel giriş verileri.
  • Yükle (Load)– paralel giriş verilerini sayımlara kopyalar.

Bazı sayaçlar, bir sonraki saatin taşma veya yetersizliğe neden olacağını gösteren bir Terminal Sayım çıktısı verir. Bu genellikle, bir sayacın Terminal Sayımı çıkışını bir sonraki sayacın Etkinleştir girişine bağlayarak sayaç basamaklandırmasını (tek, daha büyük bir sayaç oluşturmak için iki veya daha fazla sayacı birleştirerek) uygulamak için kullanılır.

Bir sayacın modülü, sayım dizisindeki durum sayısıdır. Mümkün olan maksimum modül, flip-flop sayısı ile belirlenir. Örneğin, dört bitlik bir sayacın modülü 16'ya (2^4) kadar olabilir.

Sayaçlar genellikle senkron veya asenkron olarak sınıflandırılır. Senkron sayaçlarda, tüm flip-flop'lar ortak bir saati paylaşır ve aynı anda durum değiştirir. Asenkron sayaçlarda, her flip-flop'un eşsiz bir saati vardır ve flip-flop durumları farklı zamanlarda değişir.

Senkron sayaçlar çeşitli şekillerde sınıflandırılır. Örneğin:

  • Modül sayacı-belirli sayıda durum boyunca sayar.
  • On basamak sayacı – modül on sayacı (on durum boyunca sayar).
  • Yukarı/aşağı sayacı – bir kontrol girişi tarafından yönlendirildiği şekilde yukarı ve aşağı sayar.
  • Halka sayacı – bir "dairesel" shift register tarafından oluşturulur.
  • Johnson sayacı – bükülmüş bir halka sayacıdır.
  • Gri kod sayacı – bir dizi Gri kod çıktısı verir.

Sayaçlar, özel MSI ve LSI entegre devreler, ASIClerde gömme sayaçlar, mikrodenetleyicilerde ve FPGA'larda IP blokları olarak genel amaçlı sayaç ve zamanlayıcı çevre birimleri gibi çeşitli şekillerde uygulanır.

 Bu madde bir . Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">RAM</span> herhangi bir sırada okunabilen ve değiştirilebilen bir tür geçici veri deposu

Rastgele erişimli hafıza veya rastgele erişimli bellek mikroişlemcili sistemlerde kullanılan, genellikle çalışma verileriyle birlikte makine kodunu depolamak için kullanılan herhangi bir sırada okunabilen ve değiştirilebilen bir tür geçici veri deposudur. Buna karşın diğer hafıza aygıtları saklama ortamındaki verilere önceden belirlenen bir sırada ulaşabilmektedir, çünkü mekanik tasarımları ancak buna izin vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aritmetik</span> temel matematik dalı

Aritmetik; matematiğin sayılar arasındaki ilişkiler ile sayıların problem çözmede kullanımı ile ilgilenen dalı. Aritmetik kavramı ile genellikle sayılar teorisi, ölçme ve hesaplama kastedilir. Bununla birlikte bazı matematikçiler daha karmaşık çeşitli işlemleri de aritmetik başlığı altında değerlendirirler.

<span class="mw-page-title-main">Mikrodenetleyici</span>

Mikrodenetleyici bir VLSI entegre devre çipinde küçük bir bilgisayar'dır. Mikrodenetleyici, bellek ve programlanabilir giriş/çıkış çevre birimleri ile birlikte bir veya daha fazla CPU kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Anakart</span>

Anakart, modern bir bilgisayar gibi karmaşık bir elektronik sistemin birincil ve en merkezî baskılı devre kartıdır. Apple bilgisayarlardaki muadiline logic board denir ve bazen mobo olarak kısaltılır. Fiziksel yapı olarak anakartlar özel alaşımlı bir blok üzerine yerleştirilmiş ve üzerinde RAM yuvaları genişleme kartı slotları devreler ve yongalar bulunan kare şeklinde bir plakadır. Bu plaka çalışma sistemini organize eder. Bu organizasyon anakart üzerindeki yonga setleri sayesinde olur.

<span class="mw-page-title-main">Merkezî işlem birimi</span> bir bilgisayar programının talimatlarını, talimatlar tarafından belirtilen temel aritmetik, mantıksal, kontrol ve giriş/çıkış (G/Ç) işlemlerini gerçekleştirerek yürüten ve diğer bileşenleri koordine eden bir bilgisayar içindeki elektro

Merkezî işlem birimi, dijital bilgisayarların veri işleyen ve yazılım komutlarını gerçekleştiren bölümüdür. Çalıştırılmakta olan yazılımın içinde bulunan komutları işler. Mikroişlemciler ise tek bir yonga içine yerleştirilmiş bir merkezî işlem birimidir. 1970'lerin ortasından itibaren gelişen mikroişlemciler ve bunların kullanımı, günümüzde MİB teriminin genel olarak mikroişlemciler yerine de kullanılması sonucunu doğurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Intel 4004</span> tek tümdevreli ilk mikroişlemci olup Intel firması tarafından üretilmiştir

Intel 4004, tek tümdevreli ilk mikroişlemci olup Intel firması tarafından üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Geiger sayacı</span> iyonlaştırıcı radyasyonu ölçen bir çeşit parçacık dedektörü

Geiger sayacı veya Geiger-Müller sayacı, iyonlaştırıcı radyasyonu tespit etmeye ve ölçmeye yarayan bir cihazdır. Cihaza adını veren Geiger–Müller tüpünün içindeki alçak-bansınçlı gaz tarafından üretilen iyonizasyonun kullanılmasıyla, alfa parçacıklarından, beta parçacıklarından veya gama ışınımlarından kaynaklanan nükleer ışımayı tespit eder. Taşınabilir ışıma (radyasyon) tetkik cihazı olarak geniş ve yaygın kullanımı nedeniyle, belki de toplumda en iyi bilinen ışıma (radyasyon) tespit cihazıdır.

Verilog elektronik sistemleri modellemek için kullanılan bir donanım tanımlama dilidir. Verilog analog, sayısal ve karışık işaretli devrelerin tasarımını, doğrulanmasını ve yürütülmesini değişik düzeylerde desteklemektedir. Verilog dilinin tasarımcıları dilin C programlama diline yakın bir söz dizimine sahip olmasını istemişlerdir. Böylece bu dile yatkın olan mühendislerin dili kolayca kullanmasını amaçlamışlardır. Dil küçük/büyük harf duyarlılığına sahiptir ve temel denetim akışının “if” ve “while” gibi anahtar kelimeleri, C'ye benzemektedir. Verilog birkaç temel yönde C’den farklıdır. Verilog bir blok kodu tanımlamak için kıvrık parantezler yerine Begin/End kullanmaktadır. Verilog 95 ve 2001 işaretçi veya yinelemeli alt yordamlar yapılarına sahip değildir fakat SystemVerilog bu özelliklere sahiptir. Son olarak Donanım Tanımlama Dilleri için çok önemli olan zaman kavramı C dilinde bulunmamaktadır. Verilog geleneksel programlama dilleri gibi basamaklarını tam olarak ardışık bir şekilde yürütmez. Verilog tasarımı modüller arasında bir hiyerarşi bulundurur. Modüller bir takım giriş, çıkış ve çift yönlü portlar şeklinde tanımlanır. Bir modül içinde yazmaç ve kablo listesi bulunur. Eş zamanlı ve ardışık ifadeler modülün davranışını; portların, kabloların ve yazmaçların arasındaki ilişki ile tanımlar. Ardışık ifadeler bir begin/end bloğuna konur ve blokla beraber ardışık olarak yürütülür. Tüm eş zamanlı ifadeler ve begin/end blokları koşut olarak yürütülür. Bir modül aynı zamanda diğer bir modülün bir veya daha çok örneğini içererek bir alt-davranışı belirtebilir. Eğer tasarımdaki modüller sadece sentezlenebilir ifadeler içeriyorsa bu tasarımın donanımda gerçekleştirilecek temel bileşenlerini ve bağlantılarını içeren netlist, yazılım sayesinde sentezlenebilir. Elde edilen bu netlist bir tümleşik devreyi tanımlamak amacıyla kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Flip flop</span>

Bir elektronik devreye çalışma gerilimi uygulandığı sürece durumunu ve buna bağlı olarak çıkışındaki değeri devamlı olarak koruyan multivibratör çeşidi Flip Flop (yaz-boz) olarak isimlendirilir. FF olarak sembolize edilir. Lojik kapılar ile oluşturduğumuz flip floplar lojik devrelerde en önemli bellek elemanlarıdır. FF'ler için çift kararlı multivibratör terimi de kullanılır. FF'lerin tetikleme girişine uygulanan kare veya dikdörtgen şeklindeki sinyaller, tetikleme sinyali/palsi olarak adlandırılır. FF devresi tetikleme sinyalinin pozitif kenarında tetikleniyorsa pozitif kenar tetikleme, negatif kenarından tetikleniyorsa negatif kenar tetiklemeli devre olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Elektrik makinesi</span> manyetik indüksiyon yoluyla enerjiyi dönüştüren aparat

Elektrik makinesi, mekanik enerjiyi elektrik enerjisine ya da elektrik enerjisini mekanik enerjiye çeviren ve AA gerilimin düzeyini değiştiren cihazdır. Elektrik makineleri üçe ayrılır:

Tolapai, Intel'in system-on-a-chip (SoC) ile bir x86 işlemci çekirdeği birleştirerek ürettiği gömülü işlemcinin kod adıdır, DDR2 bellek denetleyicileri, I / O kontrol ve güvenlik işlevleri için QuickAssist Entegre hızlandırıcı birim ilave edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Amplifikatör</span>

Amplifikatör veya yükselteç, elektronik sinyalleri artırmak için kullanılan elektronik cihazlardır. Amplifikatörler bu işlemi bir güç sağlayacısından alıp bu çıkış sinyallerinin şeklini eşleştirerek yaparlar. Yani, bir amplifikatör güç sağlayıcısından aldığı sinyalleri düzenler.

Dijital Devre teorisinde, “Sıralı Mantık” devrenin çıktılarının sadece şu anki durumuna değil, aynı zamanda geçmişteki Dijital Sinyal girdilerine de bağlı olduğu mantık devresi yapısıdır. Sıralı mantık devreleri kombinasyonel mantık devrelerinin aksine sadece şu anki inputlara bağlı değildir. Şöyle ki, sıralı mantık devrelerinin durum hafızaları varken, kombinasyonel mantık devrelerinin yoktur. Diğer bir deyişle, sıralı mantık devreleri hafıza elemanı taşıyan kombinasyonel devrelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Asenkron motor</span>

Endüksiyon motoru veya asenkron motor, rotordaki torku oluşturan elektrik akımının stator sargısının manyetik alanından elektromanyetik indüksiyonla elde edildiği bir AC elektrik motorudur. Bu nedenle endüksiyon motorunun rotora elektrik bağlantısına ihtiyacı yoktur. Endüksiyon motorunun rotoru, sarılı tip veya sincap kafesli tip olabilir.

Zaman tabanlı tek seferlik parola algoritması (TOTP), üretildiği zaman aralığının benzersizliğini alarak, tek seferlik parola üreten bir HMAC Tabanlı Bir-Zamanlı Parola algoritmasının (HOTP) uzantısıdır. İnternet Mühendisliği Görev Gücü standardı RFC 6238 olarak kabul edilmiştir. Açık Kimlik Doğrulama Girişiminin (OATH) temel taşıdır ve iki faktörlü kimlik doğrulama sistemlerinde kullanılır.

Bilgi teknolojisi ve bilgisayar biliminde eğer önceki olayları veya kullanıcı etkileşimlerini hatırlamak için tasarlandıysa biliminde bir sistem durumsal olarak ifade edilmiştir, hatırlanan bilgiye ise sistemin durumu denir.

Kişi sayacı, belirli bir geçit veya girişten geçen insan sayısını ölçmek için kullanılan elektronik bir cihazdır. Örnekler arasında basit manuel tıklamalar, akıllı döşeme teknolojileri, kızılötesi ışınlar, termal görüntüleme sistemleri, WiFi izleyiciler ve gelişmiş makine öğrenimi algoritmaları kullanan video sayaçları sayılabilir. Pazarlama kampanyalarının etkinliğini, bina tasarımı ve düzenini veya belirli markaların popülaritesini değerlendirmek için perakende kuruluşları tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Artımlı kodlayıcı</span>

Artımlı kodlayıcı (enkoder), cihaz hareket ettirildiğinde iki A ve B çıkış sinyalli darbeler veren, doğrusal veya döner elektromekanik bir cihazdır. "A" ve "B" sinyalleri birlikte hareketin hem oluşumunu hem de yönünü gösterir. Çoğu artımlı kodlayıcının ek bir çıkış sinyali vardır ve bu sinyale, kodlayıcının belirli bir referans konumunda olduğunu gösteren, genelde "indeks" veya "Z" denilir. Ayrıca bazı kodlayıcılar, rulman arızası veya sensör arızası gibi dahili arızayı gösteren durum çıkışı ("alarm") verir.

Dijital elektronikte, özellikle bilgi işlemde, donanım yazmaçları genellikle belleğe benzer birçok özelliğe sahip, genellikle flip floplardan oluşan devrelerdir, örneğin:

<span class="mw-page-title-main">Saat üreteci</span>

Saat üreteci, bir devrenin çalışmasını senkronize etmek için saat sinyali üreten elektronik bir osilatördür. Sinyal, basit simetrik kare dalgalarla daha karmaşık düzenlemeler arasında değişkenlik gösterebilir. Tüm saat üreteçlerinde bulunan temel parçalar, rezonans devresi ve yükselticidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.