Savane Kilisesi
 Savane Kilisesi, güney cephesi | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Savane, Saçhere Belediyesi, İmereti, Gürcistan |
| Koordinatlar | 42°19′26″K 43°27′54″D / 42.32389°K 43.46500°D |
| Mimari | |
| Mimari tür | Tek nefli bazilika |
Savane Yorgi Kilisesi (Gürcüce: სავანის წმინდა გიორგის ეკლესია), Batı Gürcistan'ın İmereti bölgesindeki bir 11. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. 1046 yılında inşa edilmiş olan yapı, tek nefli bir bazilikadır. Kilise, süslü bir ikonostasise ve dış cephelerde dekoratif duvar detaylarına sahiptir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.[1]
Tarihi
Savane Kilisesi, İmereti bölgesine bağlı Saçhere Belediyesindeki Savane köyünün merkezinde, Rioni Nehrinin bir kolu olan Kvirila Nehrinin sol kıyısındaki bir tepede konumlanmıştır. Prens Vahuşti, 1745 yılında yazdığı Description of the Kingdom of Georgia adlı eserinde, hatalı bir şekilde ikonostatisli kilisenin tek bir kayadan yontulmuş olduğunu iddia eder. Bu hatalı bilgi, daha sonra Dimitri Meghvinet-Uhutsesi'den aldığı bilgilerle yorum yapan Marie-Félicité Brosset tarafından tekrarlanmıştır. 1920'de kilise, Gürcü tarihçi Ekvtime Takaişvili tarafından ayrıntılı olarak incelenmiştir.[2]
Planı
Yorgi'ye adanmış olan Savane kilisesi, özenle örülmüş, sarımsı taşlardan yapılmış, tek nefli bir bazilikadır. Kilisenin dikdörtgen planı, sundurma dahil 15,9 × 14,5 metrekare ölçülerinde bir alanı kaplamaktadır.[3] Kilisenin içi, dört kemerle desteklenmiş bir beşik tonozla çevrelenmiştir. Ana apsisin sağında ve solunda, protez ve diakonikonu temsil eden iki yüksek ve derin girinti vardır. Kilisenin kuzey duvarındaki ikonostasisin sonunda, başka bir kemerli girinti daha vardır.[2]
İkonostasis, çentikli kornişi olan ve iki ayrı parçaya bölünmüş yüksek bir yapıdır; ortasında kraliyet kapısı olan, yontulmuş taş levhalardan yapılmış alt kısım, eskiden kompakt duvar şeklindeydi, ancak sonrasında kuzey ve güneye kapılar yapılmıştır. Ustukadan yapılmış üst kısım, dört yontulmuş kolonun üzerinde konumlanmıştır. Üst kısım, yonca yaprağı biçiminde bir sivri uç ve üç tane beşparmakotu şekilli kemerden oluşmaktadır. Savane kilisesinin iç kısmı badanalanmıştır ve hiçbir resim izi yoktur. Kilise, doğuda ve batıda birer tane, diğer üçü de güneyde olmak üzere beş pencere ile aydınlatılmaktadır. Kapılar batı ve güneydedir. Daha sonra, 14. ve 15. yüzyıldan daha erken olmayan bir tarihte, güney kapısının önüne, yarı gömülü kolonlu, başlıkları ve tabanları oyulmuş, birbirine bağlı sütunları olan bir sundurma yapılmıştır; muhtemelen daha sonraki bir tarihte, doğu ve batıdaki sundurmalara ayrı odalar eklenmiştir.[2]
Kilisenin cepheleri zengince dekore edilmiştir. Kilisedeki bezemeler; oymalı ve çentikli kornişler, Gürcü girift çalışmaların oyulmasıyla süslenmiş pencereyle kapı çerçeveleri ve oyulmuş tympanumdan oluşmaktadır. Güney cephesi, yan odalara sundurma eklenmesiyle kısmen şekil değiştirmiştir. Sundurmanın üzerine 19. yüzyılda küçük bir çan kulesi inşa edilmiştir.[2]
Yazıtlar
Duvarlara oyulmuş çok sayıda yazıt vardır. Güney cephedeki pencerenin solunda, başkemerin altında konumlanmış olan yazıt, eristavt-eristavi ("düklerin dükü") Giorgi'den bahsetmektedir. Giorgi, Savane halkının yardımıyla kiliseyi inşa etmiştir: "Tanrı adına, Ben, Giorgi, eristavi, bunu yazdım ve bu kilisenin yarısını Savane halkına verdim. Savane halkı, kiliseyi inşa etmeye başladığımda bana çalışarak, para desteği sağlayarak ve her şeylerini ortaya koyarak destek oldular. Tanrı, onların mutlulukla sonsuza kadar kiliseyi kullanmasını sağlasın".[2] Batı tympanumdaki başka bir yazıt, Savane kilisesinin Kral IV. Bagrat (1027–1072) döneminde, Giorgi tarafından 1046 yılında yapıldığını doğrulamaktadır.[2]
Kaynakça
- ^ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019.
- ^ a b c d e f Taqaishvili, Ekvtime (1936). "Four Basilican Churches of the Qvirila valley". Georgica. 1 (2-3). ss. 155-163.
- ^ Beridze, Vakhtang (1974). ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება. (Gürcüce). Tiflis. s. 146.
