İçeriğe atla

Savaşçı Statüsünün Gözden Geçirilmesi Mahkemesi

Duruşmaların gerçekleştirildiği bir salon.

Savaşçı Statüsünün Gözden Geçirilmesi Mahkemesi (İngilizce: Combatant Status Review Tribunal, kısaca CSRT), Amerika Birleşik Devletleri tarafından Küba'daki Guantanamo Kampı'nda tutuklu bulunan kişilerin düşman savaşçı statülerinin gözden geçirilmesi amacıyla oluşturulan mahkemeler. Amerika Birleşik Devletleri Yüce Mahkemesi'nin Hamdi - Rumsfeld davası ile Rasul - Bush davasında verdiği kararlar sonrasında, Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanı Yardımcısı Paul Wolfowitz'in emri doğrultusunda 7 Temmuz 2004'te kuruldu.[1][2]

Guantanamo Kampı'nda kurulan mahkemelerde, tutukluların düşman savaşçı statülerinin gözden geçirilmesi için yapılan kamuya açık olmayan duruşmalar Temmuz 2004'te başladı.[3] Bazı hassas bilgilerin gizlendiği duruşma tutanakları Savunma Bakanlığı resmî sitesinden yayınlandı. Duruşmalar sonucunda çoğu tutuklunun düşman savaşçı statüsü korunurken, bazı tutuklular serbest bırakıldı.[4]

Kaynakça

  1. ^ "Department of Defense: Order Establishing Combatant Status Review Tribunals" (PDF) (İngilizce). Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı. 5 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2015. 
  2. ^ "Combatant Status Review Tribunal Order Issued" (İngilizce). Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı. 7 Temmuz 2004. 12 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2015. 
  3. ^ "Guantanamo Detainee Processes" (PDF) (İngilizce). Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı. 2 Ekim 2007. 28 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2015. 
  4. ^ "Habeas Schmabeas 2007" (İngilizce). Chicago Public Radio. 27 Nisan 2007. 23 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yargı</span> hukuku yorumlayan ve uygulayan mahkemeler sistemi

Yargı, yasal anlaşmazlıkları/uyuşmazlıkları karara bağlayan ve yasal davalarda yasayı yorumlayan, savunan ve uygulayan mahkemeler sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Guantanamo Kampı</span>

Guantanamo Kampı, 2002 yılından itibaren askerî hapishane olarak kullanılmakta olan, Küba'daki Guantanamo körfezi askerî üssünün bir bölümüne verilen isimdir. Burada, başta Afganistan olmak üzere çeşitli ülkelerde ele geçirilen, El-Kaide ve Taliban ile ilgisi olduğundan şüphelenilen kişiler tutulmaktadır. Üç bölüme ayrılmaktadır: Kamp Delta, Kamp İguana ve artık kapatılmış olan Kamp X-Ray. Tesis, zaman zaman Guantanamo, Gitmo veya Kamp X-Ray olarak anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Savaş suçu</span> Savaş kanunlarının ihlali sonucu ortaya çıkan durum

Savaş suçu, askerî veya sivil, kişi veya kişilerin, savaş kanunları ihlâli için uluslararası ceza hukuku çerçevesinde cezalandırılabileceği suçtur. Bunlar özellikle, sivil halkın öldürülmesi, kötü muameleye tabi tutulması veya zorla çalıştırılması, savaş esirlerinin öldürülmesi ya da kötü muameleye tabi tutulması, rehinelerin öldürülmesi, kamu ve özel kişilerin mallarının yağmalanması, gereksiz yere şehirlerin yakılıp yıkılması gibi eylemleri kapsamaktadır. Devletler arası çatışmalarda savaş kanunlarının her ihlâli bir savaş suçu sayılmaktadır, ama devlet içi çatışmalarda yer alan ihlâller savaş suçu sayılmayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Dick Cheney</span> 2001den 2009a kadar Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcısı

Richard Bruce "Dick" Cheney Amerikalı siyasetçidir. Amerika Birleşik Devletleri'nin 46. Başkan Yardımcısıydı. Bu görevi 20 Ocak 2001-20 Ocak 2009 tarihleri arasında yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Radovan Karadžić</span> Sırp cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı ve savaş suçlusu Bosnalı sırp siyasetçi

Radovan Karadžić, Bosnalı Sırp siyasetçi, psikiyatrist ve şairdir. Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından soykırım, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçlarından mahkûm edildi. Bosna Savaşı sırasında Sırp Cumhuriyeti'nin başkanıydı.

Bölge idare mahkemesi, Türkiye'de idari yargı kolunun içinde yer alan mahkemelerden biridir. Genel idari yargı düzeninde ilk derece idare mahkemelerinin bir üstünde olan mahkeme olarak oluşturulmuştur. Bölge idare mahkemelerinin görevine giren uyuşmazlıkların çözümü İdari Yargılama Usulü Kanunu'nda gösterilen kurallara tabidir. Ülke genelinde dokuz tane bölge idare mahkemesi vardır ve bunlar bulundukları ilin adı ile adlandırılır. Mahkemeler 20 Temmuz 2016'da faaliyete başladı. Haziran 2020'de Adana'da, Eylül 2021'de Bursa'da birer bölge idare mahkemesi daha kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Savunma Bakanlığı (Amerika Birleşik Devletleri)</span> Kurum

Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı, Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetlerinden sorumlu olan Amerika Birleşik Devletleri hükûmetinin bir bakanlığıdır. 18 Eylül 1947'de oluşturulmuştur ve karargahı ABD'nin başkenti Washington, DC'de bulunan Pentagon'dur. Savunma Bakanlığından sorumlu kişilere Savunma Bakanı denmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri federal hükûmeti</span> ABD federal yönetimi

Birleşik Devletler'in federal yönetimi, Amerika Birleşik Devletleri'ni oluşturan 50 eyaletin ait olduğu anayasal cumhuriyetin millî yönetimidir. Federal hükûmet, üç organdan oluşur: yasama, yürütme ve yargı. Bu organlar ve onların güçleri Amerika Birleşik Devletleri Anayasası içinde belirtilmiştir. Güçler hakkında daha çok ayrıntı, Kongre tarafından yürürlüğe konulan kanunlarda belirtilir.

Kemal Arıkan suikastı, 28 Ocak 1982 tarihinde Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Kemal Arıkan'ın Ermeni Soykırımı Adalet Komandoları üyesi Hampig Sasunyan ve Krikor Saliba tarafından uğradığı suikast sonucu öldürülmesi.

<span class="mw-page-title-main">CIA gizli hapishaneleri</span>

CIA gizli hapishaneleri, CIA'nin Amerika Birleşik Devletleri adına kurulmuş varlığı bilinen gizli yerlerdir. CIA'ya göre tutuklular yalnızca teröristlerden ibarettir. 2 Kasım 2005 tarihinde bu gizli yerleri basına sızdıran Washington Post cezaevlerinde insan hakları ihlal eden uygulamaları Amerikan basınına sızdırmıştır. Tahminen bu cezaevlerinden Doğu Avrupa ülkelerinden Polonya ve Romanya'da, Haziran 2004'te İngiliz gazetesi The Observer'in belirttiği üzere el-Tamara cezaevi Fas'ta, "Mulhak el-Mazra" Mısır'da, ayrıca Litvanya, Polonya, Ukrayna, Katar, Suudi Arabistan, Tayland ve diğer ülkelerde de bulunmaktadır. İnsan hakları savunucuları "el-Tamara" ve "el-Masri Mulhak"daki mahkûmların işkenceye uğradığını belirtmektedir. Yaklaşık 100 esirin tutulduğu Afganistan'daki Bagram Üssü, 600 esirden bazılarının serbest kaldığı Küba'daki Guantanamo Kampı ve binlerce esir bulunan Bağdat Havaalanı bilinen merkezlerden bazılarıdır.

Ebu Ahmed el-Kuveyti veya gerçek adıyla İbrahim Said Ahmed, Peştun kökenli Pakistanlı el-Kaide üyesi ve el-Kaide lideri Usame bin Ladin'in kuryesidir. Pakistanlı ailesinin Kuveyt'te yaşaması ve burada büyümesi sebebiyle "el-Kuveyti" adını kullanmaktaydı. Amerikan istihbarat birimleri el-Kuveyti'yi tespit ve takip ederek Usame bin Ladin'in Abbottabad'da saklandığı yere ulaşmış, bin Ladin'in öldürülmesiyle sonuçlanan harekâtta el-Kuveyti de öldürülmüştü.

<span class="mw-page-title-main">Halid Şeyh Muhammed</span> Pakistanlı tutuklu

Halid Şeyh Muhammed, arasında sivillere yönelik saldırıların da bulunduğu çeşitli eylemler sebebiyle terörizm suçlamasıyla Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Guantanamo Kampı'nda tutulan Pakistanlı tutukludur. El-Kaide'nin üst düzey yöneticilerinden biri olup, 1999 ile 2001 yılları arasında örgütün propaganda faaliyetlerinin başındaki isimdi. 9/11 Komisyonu Raporu'nda "11 Eylül saldırılarının baş mimarı" olarak tanımlanmış, kendisi de ifadesinde saldırıların tüm sorumluluğunu üstlenmiştir. Şu anda saldırılarla bağlantısı olduğu öne sürülen beş kişiyle birlikte, ölüm cezası istemiyle yargılanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Geliştirilmiş sorgulama teknikleri</span> ABDnin uyguladığı sistematik işkence için kullanılan isim

Geliştirilmiş sorgulama teknikleri, dünya genelindeki "kara bölge" adı verilen gizli hapishanelerde bulunan tutukluları sorgulamak amacıyla Merkezî İstihbarat Teşkilatı (CIA), Savunma İstihbarat Teşkilatı (DIA) ve Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetlerine bağlı çeşitli birimler aracılığıyla Amerika Birleşik Devletleri federal hükûmeti tarafından sistematik olarak uygulanan işkenceleri tanımlamak için kullanılan tabir. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George W. Bush döneminde uygulanan teknikler arasında uzun süreli baskı pozisyonu, kafaya bir başlık geçirerek kapama, sağır edecek derecede yüksek sesler verme, halüsinasyon görülecek kadar uykusuz bırakma, yiyecek ve içecek vermeme, waterboarding, walling, çıplak bırakma, aşırı soğuk suyla ıslatma, tutukluları küçük kutulara koyma ve sürekli olarak tokat atma veya dövme bulunmaktaydı. Bazı durumlarda ise tutuklular, aile fertlerine zarar vermekle tehdit edilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Ferec el-Libi</span>

Mustafa Ferec Muhammed Muhammed Mesud el-Cedid el-Uzeybi veya tanınan adıyla Ebu Ferec el-Libi, Guantanamo Kampı'nda tutuklu bulunan Libyalı üst düzey el-Kaide yöneticisi. Pakistan'ın ulusal istihbarat teşkilatı Servislerarası İstihbarat (ISI) tarafından 2 Mayıs 2005'te, Merdan'da yakalandı. Haziran 2005'te Amerikalı yetkililere teslim edildi. Önce CIA gizli hapishanelerinde tutuldu, Eylül 2006'da Küba'daki Guantanamo Kampı'na nakledildi. Yetkililerin ifadesine göre el-Libi, Halid Şeyh Muhammed'in 2003'te tutuklanmasıyla kendisinin 2005'te tutuklanması arasında el-Kaide'nin üçüncü kademedeki sorumlusu olarak faaliyet göstermekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed el-Kahtani</span>

Muhammed Mana Ahmed el-Şalan el-Kahtani, 11 Eylül saldırılarında yer alması planlanmış olan 20. hava korsanı olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne giriş yapma girişiminde bulunduğu iddiasıyla suçlanan ve Küba'daki Guantanamo Kampı'nda tutuklu olarak bulunan Suudi Arabistan vatandaşı. Kasım 2001'deki Tora Bora Muharebesi'nde yakalanan el-Kahtani, diğer tutuklularla birlikte Haziran 2002'de Guantanamo Kampı'na gönderilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Müşterek Muharip Komutanlığı</span>

Müşterek Muharip Komutanlığı, Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı'na bağlı en az iki askeri birimden gelen kuvvetlerden oluşan ve geniş ve devam eden bir misyona sahip komutanlıktır. Bu komutanlıklar hizmet dalından bağımsız olarak barış ve savaşta etkili bir komuta ve kontrol sağlamak amacıyla kurulmuşlardır. Bunlar ya coğrafi olarak ya da özel işlemler, güç projeksiyonu ya da nakliye gibi işlevsel bir temel üzerine organize edilmektedirler. UCC'ler bağlı olduklarını gösteren özel rozetlere sahip "ortak" komutanlıklardır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Kuzey Komutanlığı</span>

Amerika Birleşik Devletleri Kuzey Komutanlığı, Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı'nın 11 Müşterek Muharip Komutanlığı'ndan biridir. 1 Ekim 2002 tarihinde yeni Müşterek Muharip Komutanlığı planı dahilinde kurulmuş olup sorumluluk alanı başta ABD'deki askeri olmayan yetkililere askeri destek sağlamak üzere Kıtasal Amerika Birleşik Devletleri, Porto Riko, Kanada, Meksika ve Bahamalar olmak üzere Kuzey Amerika'yı kapsamaktadır. Merkezi Colorado eyaletine bağlı Colorado Springs kentinde bulunan Peterson Hava Kuvvetleri Üssü'nde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Zübeyde</span>

Ebu Zübeyde veya doğum adıyla Zeynelabidin Muhammed Hüseyin, 12 Mart 1971'de Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da doğan, günümüzde Amerika Birleşik Devletleri'nin terörizm suçlamasıyla tutukladığı ve herhangi bir yargılama yapmadan Küba'daki Guantanamo Kampı'nda tuttuğu Suudi Arabistan vatandaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri başyargıcı</span>

Amerika Birleşik Devletleri başyargıcı, Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi'nin baş yargıcı ve Federal Yargı'nın en yüksek rütbeli subayıdır.

Kanada İnsan Hakları Mahkemesi 1977 yılında Kanada İnsan Hakları Yasası ile kurulmuş bir idari mahkemedir. Doğrudan Kanada Parlamentosu tarafından finanse edilir ve yasa uyarınca davaları karara bağlaması için kendisine havale eden Kanada İnsan Hakları Komisyonu'ndan bağımsızdır.