İçeriğe atla

Satranç taşı

Satranç taşları

Satranç taşları, satranç oyununda kullanılan simgelerdir. İki oyuncunun taşlarını birbirinden ayırabilmek için taşlar koyu ve açık renk (genellikle siyah ve beyaz) olmak üzere iki renktedir. Her oyuncunun başlangıçta 16 taşı vardır.[1][2]

Taşların hareketi

Taş Hareket Değeri
Şah
Çapraz, düz, ileri ve geri sadece bir kare giderek taş alır. Satranç, ilk çağlardaki savaşın modellemesidir. Bu yüzden liderini kaybeden asker topluluğu nasıl kaybediyorsa, şahını kaybeden oyuncu da oyunu kaybeder. Bütün oyun şah üzerine kurulmuştur. Şahını kaybeden oyuncu, oyunu kaybeder. Ama aynı zamanda şah oyundaki en güçsüz taştır. Şah her oyuncu için bir tanedir. Beyaz oyuncunun şahı başlangıçta e1 karesinde, siyah oyuncunun şahı e8 karesinde yer alır.
Vezir
Boş olan karelere ileri, geri, sağa, sola ve çapraz hareket ederek önündeki taşı yer. Vezir oyundaki at hariç her taşın hareket yeteneğine sahiptir. Satranç oyunun en önemli ve en güçlü taşıdır. Vezir her oyuncu için bir tanedir. Beyaz oyuncunun veziri başlangıçta d1 karesinde, siyah oyuncunun veziri d8 karesinde yer alır. 9
Kale
İleri, geri, sağa ve sola istediği kadar gidebilir. Önündeki taşı alır. Kale, bulunduğu hattın üzerinde hareket yönünde rakibe ait ilk taşı almak potansiyeline de sahiptir. Kale her oyuncu için iki tanedir. Beyaz oyuncunun kaleleri başlangıçta a1 ve h1 karelerinde, siyah oyuncunun kaleleri a8 ve h8 karelerinde yer alır. 5
Fil
Çapraz gider ve istediği kadar gider. Fillerin biri daima beyaz, diğeri daima siyah karelerde hareket eder. Fil her oyuncu için iki tanedir. Beyaz oyuncunun filleri başlangıçta c1 ve f1 karelerinde, siyah oyuncunun filleri c8 ve f8 karelerinde yer alır. 3
At
L çizerek ilerler ve taşı alır (iki ileri bir yana şeklinde). Satranç oyununda taşların üzerinden atlayarak ilerleyen tek taştır. L şeklinde geri de gidebilir. Tam L şeklinde 8 yöne gidebilir. At her oyuncu için iki tanedir. Beyaz oyuncunun atları başlangıçta b1 ve g1 karelerinde, siyah oyuncunun atları b8 ve g8 karelerinde yer alır. 3
Piyon
Piyonlar önlerinde taş bulunmadıkça, ileriye doğru ve düz olarak ilerlerler. Piyonlar açılışta (ilk hamlelerinde) isterlerse iki kare ilerleyebilirler. Bu hareketlerinde geldikleri karenin sağında ya da solunda karşı tarafın bir piyonu varsa hemen arkasından gelen hamlede çift gitmiş bu piyonu sanki bir kare gitmiş gibi geçerken (Fr. en passant) çapraz alabilir. Piyonlar ileriye doğru tek kare çapraz olarak diğer taşları alabilirler. Sekizinci sıraya ulaşan piyonlar oyuncunun istediğine göre şah hariç herhangi bir taşa terfi ederler. Bu taş genellikle en güçlü taş olan vezir olur. Piyon her oyuncu için sekiz tanedir. Beyaz oyuncunun piyonları başlangıçta a2, b2, c2, d2, e2, f2, g2 ve h2 karelerinde, siyah oyuncunun piyonları a7, b7, c7, d7, e7, f7, g7 ve h7 karelerinde yer alır. 1

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2023. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Voleybol</span> ortada file olmak üzere filenin batısında ve doğusunda iki takım olmak üzere oynanan bir spor dalı

Voleybol, file ile ikiye bölünmüş bir oyun alanı üzerinde altı kişilik iki takım ile oynanan, voleybol topuna eller ve kollarla vurarak file üzerinden karşı tarafın oyun alanına gönderme ve yere değmesini sağlama esasına dayalı bir takım sporudur.

<span class="mw-page-title-main">Garri Kasparov</span> Rus satranç oyuncusu ve aktivist

Garry Kimovich Kasparov, 1985-2000 yılları arasında dünya şampiyonu olan Rus satranç büyükustası.

<span class="mw-page-title-main">Satranç</span> İki oyuncu ile oynanan, turnuvaları düzenlenen ve birçok farklı türü olan zeka oyunu

Satranç, iki oyuncu arasında satranç tahtası ve taşları ile oynanan bir masa oyunudur. Dünya çapında turnuvaları düzenlenir ve bir spor dalı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Magnus Carlsen</span> Norveçli satranç büyükustası

Sven Magnus Øen Carlsen, beş kez Dünya Satranç Şampiyonu olmuş ve halen dört kez Dünya Hızlı Satranç Şampiyonu ve altı kez Dünya Blitz Satranç Şampiyonu olan Norveçli satranç büyükustası. Carlsen, 1 Temmuz 2011'den bu yana FIDE dünya satranç sıralamasında 1 numarada yer almakta ve dünyanın en yüksek puanlı oyuncusu olarak geçirdiği süre bakımından Garri Kasparov'un ardından ikincidir. En yüksek derecesi olan 2882, tarihteki en yüksek derecedir. Ayrıca klasik satrançta elit seviyede en uzun yenilmezlik serisi rekorunu elinde tutmaktadır. Carlsen, popüler kültürde Satrancın Mozart'ı olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Okey</span> Türk yapımı bir oyun

Okey, dikdörtgen taşları dizmek için ıstakalar ile oynanan bir şans, mantık ve hafıza oyunu. Okey sözcüğü, aynı zamanda oyundaki joker taşının adıdır. Oyunda her oyuncu elinde bulunan taşları oyun kurallarına göre dizerek belirli setleri tamamlamaya çalışır. Elini en hızlı şekilde bitiren oyuncu o eli kazanmış olur. Kökleri dominoya dayanan okey, Türkiye'de ve yurt dışındaki Türk toplulukları arasında oldukça popüler olan bir oyundur.

<span class="mw-page-title-main">Eskişehirspor</span> Türk futbol takımı

Eskişehirspor ya da halk arasındaki kısa adıyla Es-Es, 19 Haziran 1965 tarihinde Eskişehir'de kurulan ve bir dönem Süper Lig'de üst sıralarda mücadele etmiş, şu anda ise Bölgesel Amatör Lig'de yer alan Türk spor kulübü. Toplam 6 kupa ile Türkiye'nin en çok kupaya sahip 5. takımı konumundadır. Türkiye'nin Eskişehir ilini temsil etmektedir. Eskişehirspor kulübü şehrin Akademi Gençlik, İdmanyurdu ve Yıldıztepe kulüplerinin birleşmesiyle kurulmuştur. Kulübün renkleri siyah-kırmızıdır. Bölgesel Amatör Lig'de mücadele eden kulübün erkek futbol takımı dışında ayrıca da Kadınlar 2. Ligi'nde mücadele eden kadın futbol takımı da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Çaturanga</span>

Caturanga Sanskritçe'de catur ("dört") ve anga, anlamına gelir. Bilinen satrancın ilk atasıdır, 6. yüzyılda Hindistan’da ortaya çıkmıştır. Bazen "satrançın türevi" olarak tanımlansa da, icat tarihi itibari ile satranç, kural ve konseptini çaturangadan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şogi</span> oyun

Japon satrancı veya Kumandanlar Oyunu olarak da bilinen Şogi ya da Shōgi, Japonya kökenli, satrançla akraba iki kişilik soyut kombinatoryal ve eksiksiz enformasyonlu bir strateji oyunudur. Satranç ailesi içinde Japonya’da en yaygın oynanan çeşit olup 17 Kasım’da bayramı kutlanır. Shōgi, Japoncada kumandanın masa oyunu anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Nazillispor (1984)</span>

Nazillispor 1984'te Aydın ilinin Nazilli ilçesinde kurulmuştur. 2. Lig'de mücadele etmektedir. Nazillispor Kulübü futbolun yanı sıra hentbol, voleybol, masa tenisi, basketbol, satranç, güreş, plaj voleybolu ve tenis gibi spor dallarında faaliyetini sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türk Ocağı Limasol SK</span>

Türk Ocağı Limasol, Girne'de bulunan spor kulübüdür. Renkleri: Sarı - Siyah'tır.

<span class="mw-page-title-main">Mescid-i Haram</span> Mekkede Kâbeyi çevreleyen İslam Dininin en büyük camii

Mescid-i Haram, Mekke'de Kâbe’nin de içinde bulunduğu alanı çevreleyen büyük mescittir. Hürmetli Mescid anlamına gelen bu ifade Kur'an'da 16 ayette yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Satranç tahtası</span> Beyaz kareyle başlayan bölgede siyah takım beyaz kareyle başlayan bölgeyede siyah takım kullanılır 2. Dizeye piyonlar 1.dizeye kale ile başlanıp kale ile biter en orta kareye şah şahın bir yanında vezir bir yanında fil bulunur

Satranç tahtası, üzerinde 64 kare ile oynanan, kenarları birbirine eşit dört köşe bir alandır. Bu alanda açık ve koyu renkli her birine "kare" denilen kutucuklar vardır. Tahta üzerinde bulunan kareler satranç taşlarının hareket ettikleri "yolları" oluştururlar. Sağa-sola doğru olanlara yatay yol, yukarı aşağı olanlara dikey yol denir. Bu yolların dışında tahtanın üzerinde koyu renkli çapraz karelerden oluşan siyah çapraz yollar, açık renk çapraz karelerden oluşan beyaz çapraz yollar da bulunur. Satranç tahtasında sekiz yatay yol vardır ve cebirle gösterimde bu yollar 1-8 arası rakamlar ile gösterilir. Aynı şekilde tahtanın üzerinde bulunan sekiz adet dikey yol da soldan başlayarak a, b, c, d, e, f, g, h harflerini alır.

Şah, satranç oyunundaki en önemli taştır. Şah taşının rakip tarafından kıpırdayamayacak şekilde tehdit edilmesine şah mat denir ve oyunun sona erdiği anlamına gelir. Fakat eğer şah tehdit altında değilse, başka bir yere oynayamıyorsa ve oyuncunun oynatacak başka taşı yoksa bu duruma da Pat denir. Satranç tahtasında kendi rengi dışındaki diğer renkteki karede, yani esas kurallara göre beyaz şah e1, siyah şah e8 karesinde oyuna başlar. Şah ayrıca, bir piyonun rakibin son karesine geldiğinde terfi edemeyeceği tek taştır.

Piyon, satranç oyunundaki en zayıf ve sayıca en fazla olan taştır. Satranç bir savaş oyunu olarak düşünülürse piyonlar bu savaştaki en yalın asker olan piyadeyi temsil eder. Satranç oyununda her oyuncu oyuna sekiz piyonla başlar. Bu piyonlar oyuncunun gördüğü taraftan bakıldığında satranç tahtasının ikinci sırasını kaplar. Piyonların başlangıç konumu beyaz taşlarla oynayan oyuncu için a2, b2, c2, d2, e2, f2, g2 ve h2, siyah taşlarla oynayan oyuncu için a7, b7, c7, d7, e7, f7, g7 ve h7 kareleridir. Piyonlar karşı takımın son yatayına ulaştığında at, fil, kale veya vezire terfi edebilir.

<span class="mw-page-title-main">Satranç türevi</span>

Bir satranç türevi, satranç oyunundan türetilmiş, bu oyunla ilgili ya da bu oyuna benzer bir oyundur.

<span class="mw-page-title-main">Altıgen satranç</span>

Altıgen satranç, altıgen bir tahtanın üzerinde oynanan satranç türevlerinin ortak adıdır. En fazla bilineni 1936 yılında Władysław Gliński tarafından oluşturulmuş Gliński'nin altıgen satrancıdır.

Üstün satranç, 1978 yılında Maxwell Lawrence tarafından bulunmuş bir satranç türevidir. Daha sonra ortaya çıkan ve daha az sayıda açılış durumuna izin veren Satranç960 oyununun da ilham kaynağıdır.

Arimaa bir satranç takımıyla oynanabilen iki kişilik bir strateji oyunudur. Arimaa şimdiye dek bilgisayarlar için satrançtan daha zor bir oyun olmuştur.

Fédération Internationale des Échecs (FIDE) uluslararası satranç turnuvalarını yöneten ve düzenleyen satranç kurumudur. FIDE, aylık aralıklarla "En iyi 100 oyuncu", "En iyi 100 kadın oyuncu", "En iyi 100 genç oyuncu" ve "En iyi 100 genç kız oyuncu" listelerini yayınlamakta, ayrıca bu listeleri ülkelere ayırıp her ülkenin ilk 10 oyuncusunun derecesine göre ülkelerin sıralamasını yapmaktadır. Bunlar yapılırken satranç oyuncularının izafi yetenek düzeylerini ölçmek için kullanılan bir derecelendirme sistemi olan ELO puanı kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">FIDE ünvanları</span>

FIDE ünvanları, uluslararası satranç yönetim organı FIDE tarafından üstün performans için verilen ünvanlardır. Bu ünvanların en yükseği Büyükustadır. Ünvanlar genellikle Elo derecesi ve diğer ünvanlı satranç oyuncularına karşı kazanılan karşılaşmalardan elde edilen normların birleşimiyle kazanılır. Ünvanlar bir kez verildiğinde, sahtekarlık veya hile durumları dışında ömür boyu elde tutulur. Açık ünvanlar tüm oyuncular tarafından kazanılabilirken, kadın ünvanları kadın oyuncularla sınırlıdır. Birçok güçlü kadın oyuncu hem açık hem de kadın ünvanlarına sahiptir. FIDE ayrıca hakemler, organizatörler ve eğitmenler için de ünvanlar verir. Yazışmalı satranç, satranç problemi oluşturma ve satranç problemi çözme ünvanları artık FIDE tarafından yönetilmemektedir.