İçeriğe atla

Satranç boksu

Berlin'deki bir satranç boksu maçı, 2008

Satranç boksu, iki geleneksel disiplini birleştiren melez bir spordur: satranç ve boks.[1][2] Rakipler, biri şah-mat ya da nakavt ile kazanana kadar dönüşümlü olarak yıldırım satrancı ve boks turları oynar. Normal satrançta olduğu gibi rakibin süresinin dolmasıyla veya satranç turunda beraberlik olması durumunda boks kararıyla kazanmak mümkündür.[3]

Boks turları, standart amatör boks ekipmanı ve kuralları kullanılarak standart bir boks ringinde yapılır. Satranç turu da ringde oynanır ve her satranç turu için masa, satranç tahtası ve oturma yerleri ringin içine getirilir. Daha sonra ise boks turu için ringin dışına alınır.

Satranç boksunun yönetim organları Dünya Satranç Boksu Birliği ve Dünya Satranç Boksu Organizasyonudur.[4]

Satranç boksu fikri, Fransız çizgi roman sanatçısı Enki Bilal tarafından ortaya atıldı ve Hollandalı performans sanatçısı Iepe Rubingh tarafından bir sanat performansı olarak uyarlandı.[5][6] Sonrasında ise dünya çapında yapılan rekabetçi bir spora dönüştü.[7][8][9] Satranç boksu; özellikle Birleşik Krallık, Hindistan, Finlandiya, Fransa[10] ve Rusya gibi ülkelerde popülerdir.[11]

Kaynakça

  1. ^ "List of Sports – Every sport from around the world". www.topendsports.com. 20 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2023. 
  2. ^ Hawkes, Chris (5 Mayıs 2020). My Encyclopedia of Very Important Sports. Published in the United States by DK Publishing. ISBN 978-1-4654-9151-0. ISBN 978-1465491510. 
  3. ^ "chess-boxing". prezi.com. 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2023. 
  4. ^ "fighting is done in the ring and wars are waged on the board – Deutsch-Übersetzung – Linguee Wörterbuch". Linguee.de. 12 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2023. 
  5. ^ "ESPN.com - E-Ticket: By Hook Or By Rook". go.com. 31 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2015. 
  6. ^ Stephen Moss (9 Kasım 2005). "Wanna piece of this?". the Guardian. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2015. 
  7. ^ Justus Bender: Königsdisziplin 30 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., In: Die Zeit. Nr. 39, 22. September 2005, ISSN 0044-2070
  8. ^ "Chess Boxing | Awakening Fighters". awakeningfighters.com. 23 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2023. 
  9. ^ "The Pioneer. Eirik Bjorno. Staff Writer. Chessboxing. SPORTS The Pioneer. Volume 62, Issue 6, March 6, 2013, p.26" (PDF). 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Ekim 2023. 
  10. ^ "Chessboxing France". 12 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2023. 
  11. ^ "Academic-Chess". 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Magnus Carlsen</span> Norveçli satranç büyükustası

Sven Magnus Øen Carlsen, beş kez Dünya Satranç Şampiyonu olmuş ve halen dört kez Dünya Hızlı Satranç Şampiyonu ve altı kez Dünya Blitz Satranç Şampiyonu olan Norveçli satranç büyükustası. Carlsen, 1 Temmuz 2011'den bu yana FIDE dünya satranç sıralamasında 1 numarada yer almakta ve dünyanın en yüksek puanlı oyuncusu olarak geçirdiği süre bakımından Garri Kasparov'un ardından ikincidir. En yüksek derecesi olan 2882, tarihteki en yüksek derecedir. Ayrıca klasik satrançta elit seviyede en uzun yenilmezlik serisi rekorunu elinde tutmaktadır. Carlsen, popüler kültürde Satrancın Mozart'ı olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Mike Tyson</span> Amerikalı boksçu

Michael Gerard Tyson, 1985-2005 yılları arasında kariyer yapmış eski bir Amerikalı profesyonel boksör. 1987'den 1990'a kadar, dünyanın tek ağır sıklet şampiyonu olarak hüküm sürdü; WBA, WBC ve IBF ödüllerini aynı anda alan ve bunları art arda birleştiren tek boksör oldu. Boks geçmişlerinde, tüm zamanların en asi oyuncusu olarak tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kick boks</span> eldivenli yarışmacıların çıplak ayakla yumruk ve tekme atabilecekleri tam temaslı dövüş sporu

Kick boks, yumruk, tekme, diz ve sınırlı clinch uygulamalarının bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş eklektik bir yakın dövüş stili ve dövüş sporudur. Egzersiz sistemi olarak uygulanabildiği gibi tam temaslı bir mücadele sporu olarak da uygulanabilmektedir. Bu spor dalının küresel federasyonu WAKO'dur.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Kliçko</span> Ukraynalı boksör

Vladimir Vladimiroviç Kliçko, Ukraynalı eski profesyonel boksör. Birleşik WBA (Süper), IBF, WBO, IBO ve Ring dergisi unvanları da dahil olmak üzere iki kez dünya ağır sıklet şampiyonluğunu elinde bulundurdu. Stratejik ve zeki bir boksör olan Kliçko, tüm zamanların en büyük ağır sıklet şampiyonlarından biri olarak kabul edilmektedir. Güçlü yumrukları; sağ direkt ve sol kroşeleriyle, rakiplerini kenetlerken kullandığı büyük fiziksel gücün yanı sıra kendi boyutundaki boksörler için alışılmadık olan atletik ayak hareketleri ve hareketliliğiyle ve nakavt gücüyle tanınıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Ken Norton</span> Amerikalı boksçu (1943 – 2013)

Kenneth Howard Norton Sr., NABF ve WBC'de eski Ağır Sıklet boks şampiyonu Amerikalı boksör.

<span class="mw-page-title-main">Floyd Mayweather, Jr.</span> Amerikalı boksçu

Floyd Mayweather, Jr., Amerikalı profesyonel boks organizatörü ve profesyonel eski boksör. 1996 ile 2015 arasında müsabakalarda yer aldı ve 2017'de tek dövüşle geri dönüş yaptı. Tüm zamanların en iyi boksörlerinden biri olarak görülen Floyd Mayweather, profesyonel boksta WBA'da Valter sıklet, Süper Valter Sıklet, WBC'de Velter Sıklet, Süper Velter Sıklet ve WBO'da Velter Sıklette kemer sahibidir.

<span class="mw-page-title-main">Manny Pacquiao</span> Filipinli profesyonel boksör ve siyasetçi

Emmanuel "Manny" Dapidran Pacquiao,, Velter sıklet dünya şampiyonu Filipinli profesyonel eski boksör. 32 yaşındayken Filipinler Temsilciler Meclisine seçildi. Sinema oyunculuğu ve basketbol oyunculuğu dahil, emekli bir şarkıcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Anthony Joshua</span> Nijerya asıllı İngiliz profesyonel boksör

Anthony Oluwafemi Olaseni Joshua,, İngiliz profesyonel boksör. Dünya Boks Birliği (WBA), Uluslararası Boks Federasyonu (IBF) ve Dünya Boks Organizasyonu (WBO) unvanlarını 2016 ve 2021 yılları arasında iki kez elinde bulunduran Joshua, iki kez eski birleşik dünya ağır sıklet şampiyonudur. Ayrıca bu dönemde iki kez Uluslararası Boks Organizasyonu (IBO) unvanını da elinde bulundurdu. Bölgesel düzeyde, 2015-2016 yılları arasında Britanya ve İngiliz Milletler Topluluğu ağır sıklet unvanlarını elinde bulundurdu.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Satranç Şampiyonası</span>

Dünya Satranç Şampiyonası satrançta dünya şampiyonunu belirlemek için düzenlenen organizasyon.

<span class="mw-page-title-main">Phiona Mutesi</span> Ugandalı satranç oyuncusu

Phiona Mutesi, Ugandalı satranç oyuncusu. Kampala'nın sekiz gecekondularından en büyüğü olan Katwe bölgesinde dünyaya geldi. Mutesi, Uganda Kız Şampiyonasını üç kere kazandı, Uganda'yı dört satranç olimpiyat oyununda temsil etti ve Uganda'daki satranç hikâyesinde ilk başta yer alan kadın oyunculardan biridir. 2012'de kitabı ve 2016 yılı yapımı Queen Of Katwe isimli film, hayat hikâyesini anlatmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Busenaz Sürmeneli</span> Türk boksör

Busenaz Sürmeneli, olimpiyat, dünya ve Avrupa şampiyonu Türk boksördür. Fenerbahce Spor Kulubu sporcusudur. 2020 Yaz Olimpiyatları; 2019 ve 2022 Dünya Boks Şampiyonası'nda ; 2024 Avrupa Boks Şampiyonası'nda altın madalya kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Murat Gassiyev</span> Rus boksör

Murat Georgiyeviç Gassiyev, Kuzey Osetya-Alanyalı bir Rus profesyonel boksör. 2016'dan 2018'e kadar IBF unvanını ve 2018'de WBA unvanını elinde tutan eski bir birleşik kruvazör dünya şampiyonudur. Şubat 2018 itibarıyla The Ring dergisine göre, Transnational Boxing Rankings Board ve ESPN tarafından dünyanın en iyi ikinci aktif kruvazör sıkleti ve BoxRec tarafından üçüncü sırada yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">2016 Dünya Satranç Şampiyonası</span>

2016 Dünya Satranç Şampiyonası, dönemin son Dünya Satranç Şampiyonu Magnus Carlsen ile rakibi Sergey Karyakin arasında oynanan, 2016 Dünya Satranç Şampiyonunu belirlemek için düzenlenen satranç müsabakasıdır. 10-30 Kasım 2016 tarihleri arasında, Amerika Birleşik Devletleri'nin New York şehrinde, FIDE ve ortağı Agon tarafından düzenlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lovlina Borgohain</span> Hint boksör

Lovlina Borgohain Hint boksördür. 2020 Yaz Olimpiyatları'nda kadınlar velter sıklette bronz madalya kazandı ve Olimpiyatlarda madalya kazanan üçüncü Hint boksör oldu. Ayrıca 2018 ve 2019 AIBA Kadınlar Dünya Boks Şampiyonası'nda bronz madalya kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Henry Armstrong</span> Amerikalı boksçu (1912 – 1988)

Henry Jackson Jr., Henry Armstrong adı altında dövüşen Amerikalı profesyonel boksör ve dünya boks şampiyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Alireza Firouzja</span> Fransız satranç oyuncusu

Alireza Firouzja İran asıllı Fransız satranç büyükustasıdır. Firouzja, Magnus Carlsen tarafından kırılan bir önceki rekoru beş aydan fazla bir süreyle geçerek, 2800 FIDE derecesini aşan en genç oyuncudur.

<span class="mw-page-title-main">Yan Nepomnyaşi</span> Rus satranç büyük ustası

Yan Aleksandroviç Nepomnyaşi, Rus satranç büyükustası.

<span class="mw-page-title-main">Sarasadat Khademalsharieh</span>

Sarasadat Khadem al-sharieh, Sara Khadem olarak da bilinir, International Master (IM) ve Woman Grandmaster (WGM) unvanlarına sahip İranlı-İspanyol bir satranç oyuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">Koneru Humpy</span>

Koneru Humpy, daha çok 2019'da FIDE Kadınlar hızlı satranç şampiyonasını kazanmasıyla tanınan Hint bir satranç oyuncusu. 2002 yılında, 15 yıl, 1 ay, 27 gün ile Grandmaster (GM) unvanını elde eden en genç kadın oldu ve Judit Polgár'ın önceki rekorunu üç ay yendi. Ekim 2007'de Humpy, Polgár'dan sonra 2600 Elo puanını aşan ikinci kadın oyuncu oldu.

<span class="mw-page-title-main">Levy Rozman</span>

Levy Rozman ya da internette bilinen ismiyle GothamChess, Amerikalı Uluslararası Satranç Ustası ve satranç yorumcusudur. Twitch ve YouTube gibi çevrimiçi platformlarda içerik üretmektedir.