İçeriğe atla

Satürn roketi

Satürn ailesinin geliştirilen üç tipi: Saturn I, Saturn IB ve Saturn V

Amerikan Satürn roket ailesi, Wernher von Braun liderliğindeki çoğunluğu Alman roket bilimciler’den oluşan bir ekip tarafından Dünya yörüngesi ve ötesine ağır yükleri fırlatmak için geliştirildi. Satürn ailesi, üst kademelerde yakıt olarak sıvı hidrojen kullandı. Başlangıçta askerî uydu fırlatıcısı olarak önerildiler ama sonra Apollo Ay programı için fırlatma araç’ları olarak uyarlandılar. Üç roket modeli yapılıp uçuruldu: orta-kaldırma Satürn I, ağır-kaldırma Satürn IB ve süper ağır-kaldırma Satürn V.

Satürn adı, Ekim 1958'de von Braun tarafından Jüpiter serisinin ve Roma tanrısı'nın güçlü konumunun mantıklı bir ardılı olarak önerilmişti.[1]

Sputnik'ten bu yana geride kaldıktan sonra, 1963'te Başkan John F. Kennedy Saturn I SA-5‘nın fırlatılışının ABD'nin kaldırma kapasitesinde Sovyetler'i geçeceği nokta olarak belirledi. Son olarak bundan suikaste uğramadan bir gün önce San Antonio'da Brooks AFB'de yaptığı konuşmada bahsetmişti.

Bugüne kadar Satürn V, insanları alçak Dünya yörüngesi‘nin ötesine taşıyan tek fırlatma aracıdır. Aralık 1968'den Aralık 1972'ye kadar geçen dört yılda toplam 24 insan Ay'a uçtu. Hiçbir Satürn roketi uçuşu felaketle yaşanıp başarısız olmadı.[2]

Kaynakça

  1. ^ Helen T. Wells; Susan H. Whiteley; Carrie E. Karegeannes. Origin of NASA Names. NASA Science and Technical Information Office. s. 17. 
  2. ^ "historicspacecraft.com, Saturn I & IB Rockets". 13 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NASA</span> ABDde uzay programı çalışmalarından sorumlu kurum

NASA, Amerika Birleşik Devletleri'nin uzay programı çalışmalarından sorumlu olan kurum. 29 Temmuz 1958 tarihinde ABD Başkanı Dwight Eisenhower tarafından kurulmuştur. Daire, 1 Ekim 1958 tarihinden itibaren askerî amaçlardan ziyade sivil alanda barışçıl bir şekilde faaliyet göstermeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Apollo Projesi</span> NASA insanlı ay yolculuğu programı

Apollo Projesi, NASA tarafından gerçekleştirilen insanlı Ay yolculuğu projesi. Gemini Projesi'nden sonraki proje olmakla birlikte Uzay Yarışı ve Soğuk Savaş, Apollo Projesi aşamasına gelinmesinde etkili olmuştur. Proje, Apollo uzay araçları ve Saturn V ile 1961 ile 1975 yılları arasına uygulandı. Apollo Projesi, adını Yunan tanrısı Apollon'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Apollo 1</span> Apollo serisi uzay araçlarının ilki

Apollo 1, Amerika Birleşik Devletleri Apollo programının ilk mürettebatlı göreviydi ve ilk insanı Ay'a çıkarma taahhüdünde bulunmuştu. Apollo komuta ve servis modülünün (CSM) ilk alçak Dünya yörünge testi, 21 Şubat 1967 tarihi için planlanmıştı. Planlanan bu uçuş gerçekleşemedi. 27 Ocak'ta Cape Canaveral AFS Fırlatma Kompleksi 34'te fırlatma provası esnasında çıkan bir kabin yangını komuta modülünü imha etti (CM) ve üç mürettebat üyesinin tamamının ölümüne yol açtı. Mürettebat tarafından seçilen Apollo 1 ismi, yangından sonra NASA tarafından onurları adına resmîleştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Saturn V</span>

Satürn V ABD yapımı insan taşıyabilen kullan at roket olup, NASA'nın Apollo ve Skylab programlarında 1967 ile 1973 arasında kullanılmıştır. Bu çok kademeli sıvı yakıtlı fırlatma aracını NASA 13 kez Kennedy Uzay Merkezi - Florida'dan hiçbir mürettebat veya yük kaybı olmadan fırlatmıştır. Kullanılabilirliği olan en uzun, en ağır ve en güçlü roket olup halen en ağır fırlatma aracı kapasitesi rekorunu elinde tutmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Apollo 13</span> Ay yüzeyini araştırmak üzere gönderilen ancak yaşanan sorunlardan dolayı başarısız olan ay görevi

Apollo 13, Apollo Projesi kapsamında gerçekleştirilen yedinci insanlı uzay görevi ve üçüncü insanlı Ay yolculuğu görevi. Uzay aracı 11 Nisan 1970'te yerel saatle 13:13'te ABD'nin Florida eyaletindeki Kennedy Uzay Merkezi'nden fırlatıldı. Araçtaki ekipte astronot James "Jim" Arthur Lovell, John L. Swigert ve Fred W. Haise yer alıyordu. Fırlatmadan iki gün sonra, Dünya'dan yaklaşık olarak 320.000 km uzakta Apollo uzayaracında meydana gelen bir patlama sonucu hizmet modülünün oksijen stokları yitirildi ve enerji kesintisi yaşandı. Bunun üzerine mürettebat Ay Örümceği'ni bir "cankurtaran sandalı" olarak kullandı. Patlamada komuta modülü sistemleri sağlam kalmıştı, fakat enerji sarfiyatını önlemek için Dünya atmosferine girmeden kısa bir süre önceye kadar kapalı tutuldular. Mürettebat Ay'a inemedi, üstelik düşük sıcaklığa, susuzluğa ve elektrik kısıtlamasına dayanmak zorunda kaldı, fakat atmosfere girerken arkalarındaki yüzlerce NASA çalışanının hesaplamaları sayesinde uzaya sekmekten kurtulup, uzay tarihinin en ilginç kurtarma operasyonu sayesinde Dünya'ya sağ salim dönmeyi başardı. Bu olay tarihte "başarısız başarı" olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yörüngesel uzay uçuşu</span>

Yörüngesel uzay uçuşu, bir uzay aracı içinde aracı kalkış noktasından başlayarak yerçekimine karşı hareket ederek çizilen eğmeçli bir gidiş yönünde dış uzayda gezegen çevresi üzerinde eliptik bir yörüngeye yerleştirmek için yapılan uçuştur.

<span class="mw-page-title-main">Saturn IB</span>

Satürn IB Amerikan Uzay Ajansı NASA tarafından Apollo Projesi için ortaya çıkarılan ve kullanılan Satürn roket ailesinin bir modelidir. Kullanıldığı yerler Apollo Projesi, Skylab uzay istasyonu ve ABD/SSCB Apollo Soyuz Test Projesidir.

<i>Cassini-Huygens</i> NASA-ESA-ASI ortak yapımı kaşif (satürn ve uyduları)

Cassini–Huygens, doğal uyduları ve halkaları da dahil olmak üzere Satürn sistemini incelemek amacıyla 15 Ekim 1997'de başlatılan NASA, ESA ve ASI ortaklığında gezegenler arası uzay araştırma göreviydi.

<span class="mw-page-title-main">Apollo 5</span>

Apollo 5 , astronotları Ay yüzeyine taşıyacak olan Apollo Ay Modülü'nün (LM) mürettebatsız ilk uçuşuydu. Ay modülü'nü taşıyan Saturn IB roketi 22 Ocak 1968'de Cape Kennedy'den fırlatıldı. Görev başarılı oldu, fakat programlama sorunları nedeniyle başlangıçta planlanandan farklı; alternatif bir görev yürütüldü.

<span class="mw-page-title-main">Fırlatma aracı</span> uzaya bir obje taşımayı sağlayan roket

Uzay yolculuğu alanında fırlatma aracı ya da taşıyıcı roket bir görev-yükünü Dünya'nın yüzeyinden uzaya taşımak için kullanılan bir rokettir. Bir fırlatma sistemi fırlatma aracından, fırlatma rampasından ve diğer çeşitli altyapı bileşeninden oluşmaktadır. Genelde taşıyıcı roketler yörüngeye yapay uydu yerleştirmek için kullanılırken, araştırma roketi gibi bazı uzay uçuşları Yörünge-altı uzay uçuşu olarak sınıflandırılır. Bazı roketler ise bir uzay aracının Dünya'nın yörüngesinden tamamen kurtulamasını sağlarlar.

<span class="mw-page-title-main">Takımyıldız Programı</span> NASA’nın 2005-2009 yılları arasında geliştirmiş olduğu bir insanlı uzay yolculuğu programı

Takımyıldız Programı, Amerika Birleşik Devletleri uzay ajansı NASA'nın 2005-2009 yılları arasında geliştirmiş olduğu bir insanlı uzay yolculuğu programıydı. Programın büyük hedefleri arasında Uluslararası Uzay İstasyonu'nun bitirilmesi ve "2020 yılına kadar Ay'a geri dönüş" vardı. En büyük hedefi ise Mars'a ilk insanlı uçuşu gerçekleştirmekti. Bu programın logosu hedeflenen 3 önemli görevi temsil eder: Dünya, Ay ve son olarak Mars. Mars görevinde kullanılacak itici roketlere Ares ismi verilmiştir. Bu programın teknolojik hedefleri, alçak Dünya yörüngesi ötesinde astronotların tecrübe edinmesi ve diğer gezegenlerde sürekli insan varlığını sağlamak için gerekli teknolojilerin geliştirilmesini içeriyordu.

<span class="mw-page-title-main">Ares I</span>

Ares I, TakımYıldız Programı'nda kabin ekibini taşımak için NASA tarafından tasarlanmaya başlandı. Ares, eski Yunan mitolojisinde olan tanrı aynı zamanda eski Roma İmparatorluğu tanrısı olan Mars anlamına da gelmektedir. Ares I, ilk başlarda kabin ekibi taşıma aracı olarak biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Ares V</span>

Ares V, NASA'nın Takımyıldız programı için planladığı kargo fırlatma bileşenidir. 2011'de rafa kaldırılmasının ardından yerine uzay mekikleri getirildi. Ares V, ayrıca Mars'ta koloni kuracak insanlara ikmal maddesi sağlamada kullanılması planlanıyordu. Ares V ve daha küçük modeli olan Ares I isimlerini Yunan mitolojisindeki savaş tanrısı olan Ares'ten almaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Apollo 6</span>

Apollo 6, Apollo Projesi'nin üçüncü ve son mürettebatsız uçuşu, ayrıca Saturn V fırlatma aracının ikinci test uçuşuydu. Başarısı, roketin ilk olarak Aralık 1968'de Apollo 8 görevinde olacağı gibi insanlı görevlerde kullanılmak üzere yeterli olacağını gösterdi.

<span class="mw-page-title-main">Artemis Programı</span> Ay ve Marsta insan keşfine olanak sağlayacak üç aşamadan oluşan uzay programı

Artemis Programı ya da Artemis görevi, Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) liderliğinde, Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Japonya Uzay Araştırma Ajansı (JAXA) ve Kanada Uzay Ajansı (CSA) gibi uluslararası ortaklar tarafından yönetilen bir robotik ve insanlı Ay keşif programıdır. Projenin amacı "ilk kadın ve sıradaki erkeği" Ay'ın güney kutbuna indirmek olarak ifade ediliyor. Projenin ismini aldığı Artemis, Yunan mitolojisinde tanrı Apollon'un ikiz kız kardeşi ve ay tanrıçasıdır.

Michoud Montaj Tesisi (MAF), 832 akre ABD'de New Orleans, Louisiana'da bir bölge olan Doğu New Orleans'da NASA'ya ait BİR üretim kompleksidir. Organizasyonel olarak NASA'nın Marshall Uzay Uçuş Merkezi'nin bir parçasıdır ve şu anda ticari ve devlet müteahhitlerinin yanı sıra devlet kurumlarının siteyi kullanmasına izin vermek için çok kiracılı bir komplekstir.

<span class="mw-page-title-main">AS-203</span>

AS-203, 5 Temmuz 1966'da fırlatılan Saturn IB roketinin mürettebatsız bir uzay uçuşuydu. Amacı, daha sonra Apollo programında astronotları Dünya yörüngesinden Ay'a doğru bir yörüngeye yükseltmek için kullanılacak olan, S-IVB roket aşaması yeniden başlatma kabiliyetinin tasarımını doğrulamak olduğu için hiçbir komuta ve hizmet modülü taşımıyordu.

<span class="mw-page-title-main">AS-201</span>

AS-201, ilk kez bir Saturn IB roketinin kullanıldığı, komuta ve hizmet modülünün test edileceği NASA Apollo programının mürettebatsız bir uçuşuydu. Genel hedefler, yapısal bütünlük, fırlatma yükleri, aşamaların ayrılması ve Saturn IB'nin alt sistemlerinin işleyişini doğrulamak; ayrıca, Apollo uzay aracının yardımcı sistemlerini, ısı kalkanını ve görev destek yapılandırmasını değerlendirmekti. Hem roket, hem de faydalı yük için ilk uçuştu. Daha önce kullanılan Saturn I'den daha fazla itme gücüne ulaşan ve yeni bir ikinci aşamaya sahip bir roket olarak Saturn IB geliştirilmişti. Saturn IB'yi tanımlamak için görev tanımının yüzler basamağında "2" kullanıldı.

Satürn I, Amerika Birleşik Devletleri'nin 20.000 pound (9.100 kg) kadar olan ilk orta kaldırma fırlatma aracı olarak tasarlanmış bir roketti. Geliştirilmesi, 1958'de yeni kurulan NASA tarafından DARPA'DAN devralındı. Tasarımı sağlam ve esnek olduğunu kanıtladı. Sıvı hidrojen yakıtlı roket tahrikinin geliştirilmesini başlatmada, Pegasus uydularını başlatmada ve Apollo komuta ve hizmet modülü fırlatma aşaması aerodinamiğinin uçuş doğrulamasında başarılı oldu. On Satürn I roketi, daha büyük, daha yüksek toplam itici ikinci aşama ve gelişmiş bir rehberlik ve kontrol sistemi kullanan ağır kaldırma türevi Saturn IB ile değiştirilmeden önce uçtu. Aynı zamanda Apollo programında Ay'a ilk iniş yapan insanları taşıyan süper ağır kaldırma Satürn V'nin geliştirilmesine de öncülük etti.

<span class="mw-page-title-main">S-IVB</span>

S-IVB, Saturn V'deki üçüncü kademe ve Saturn IB fırlatma araçlarındaki ikinci kademeydi. Douglas Aircraft Company tarafından üretilen bir J-2 roket motoruna sahipti. Ay görevlerinde, önce ikinci kademe sonlandırıldıktan sonra Dünya yörüngesine yerleştirme ve ardından Ay doğrultusuna giriş (TLI) için iki kez ateşlendi.