İçeriğe atla

Sasireti Muharebesi

Sasireti Muharebesi
Gürcistan Krallığı'ndaki iç savaşın bir parçası
Bizans müdahalesi
Tarih1042
Bölge
Sonuç İsyancı zaferi
Taraflar

Gürcistan Krallığı

Kldekari Prensliği

Komutanlar ve liderler
IV. BagratLiparit Bağvaşi
Güçler
Bilinmiyor, 1000 viking Bilinmiyor
Kayıplar
Bilinmiyor, birçok viking öldürüldü, İngvar dahil çok daha fazlası esir alındı[1] Bilinmiyor

Sasireti Muharebesi (Gürcüce: სასირეთის ბრძოლა) 1042 yılında Gürcistan Krallığı'ndaki iç savaş sırasında Şida Kartli bölgesinde Kaspi kasabasına çok uzak olmayan Sasireti köyünde gerçekleşen muharebedir. Kral IV. Bagrat'ın ordusunun asi feodal lordu Kldekari Dükü IV. Liparit tarafından kesin bir yenilgiye uğratılmasıyla sonuçlandı.

Tarih

IV. Bagrat ve eski generali Kldekari'nin güçlü dükü Liparit Bağvaşi arasında, Gürcistan'ın o zamanlar Arap emirleri tarafından yönetilen Tiflis kentine karşı yürüttüğü sefer sırasında (1037–1040) bir anlaşmazlık patlak verdi. Bu anlaşmazlık Kral Bagrat'ın, Liparit'in muhaliflerinin tavsiyesini alması ve 1040'ta dükün yeminli düşmanı Emir Ali ibn-Cafar ile barışması sebebiyle ortaya çıkmıştı. Buna karşılık misilleme olarak Liparit isyan etti ve Bagrat'ın üvey kardeşi Demetre'yi Gürcü tahtına oturtmaya çalıştı. Ancak, başarılı olamadı ve Bagrat ile düşmanlıklarını sona erdirdi, Kartli Büyük Dükü unvanını aldı, ancak oğlu İoane'yi krala rehine olarak verdi. Kısa süre sonra Liparit, Bizans yardımını talep ederek yeniden isyan etti. Bir Bizans kuvveti ve bir Kaheti ordusunun (Gürcistan'ın doğusunda bulunan bir krallık) desteğiyle oğlunu serbest bıraktı ve tekrar taht talibi prens Demetre'yi kral olmaya davet etti. Demetre savaşın başında öldü, ancak Liparit kralın güçleriyle savaşmaya devam etti.

Kral Bagrat tarafından komuta edilen kraliyet ordusuna muhtelemen, İsveçli Viking İngvar'ın 3000 kişilik kuvvetli keşif kuvvetlerinin bir bölümü olan 1000 kişilik bir Vareg müfrezesi katıldı. Eski bir Gürcü vakayinamesine göre Vikingler, Batı Gürcistan'da Rioni Nehri ağzında bir yer olan Başi'de karaya çıktılar.

İki ordu, 1042 baharında Gürcistan'ın doğusundaki Sasireti köyü yakınlarında kesin bir savaş yaptı. Şiddetli çatışmada kraliyet ordusu yenildi ve batıya çekildi. İngvar ve Vikinglerinin çoğu esir alındı, daha sonra Liparit tarafından serbest bırakıldılar.[1] Asi lider daha sonra Artanuci'nin kilit kalesini ele geçirerek Gürcistan'ın güney ve doğu illerinin fiilen hükümdarı haline geldi. Savaşta mağlup olan IV. Bagrat, krallıktaki otoritesini geri kazanmayı başardı ve kendisine ihanet eden Dük Liparit'i Konstantinopolis'e sürgüne zorladı.

Ayrıca bakınız

  • Kldekari Kalesi
  • Bizans-Gürcü savaşları
  • Gürcistan'ın katıldığı savaşların listesi
  • Gürcistan'ın askeri tarihi

Konuyla ilgili yayınlar

  • Levan Z. Urushadze. "Vikinglerin izini takip etmek." IACERHRG -2003 Yıllığı, Tiflis, 2004: s. 100–101 (İngilizce).
  • Levan Z. Urushadze. "11. yüzyılın 40'lı yıllarının Gürcistan tarihine ilişkin bazı sorular." Georgian Source Studies, Cilt 10, Tiflis, 2004: s. 108–112 (Gürcüce, İngilizce özet).
  • Horlama Sturlason. "Heimskringla" (Eski Norsça)

Kaynakça

  1. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Pasinler Muharebesi, Tuğrul Bey'in üvey kardeşi İbrahim Yınal Bey'in yaptığı Anadolu seferi sonunda Bizans İmparatorluğu ile müttefiki Gürcü Krallığı ve diğer müttefik ordulara karşı Bizanslıların "Kapteron" veya "Kapterou" adını verdikleri bir mevkide Bizanslılar ile Selçuklu orduları arasında yapılan bir meydan muharebesidir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Krallığı</span> Orta Çağda kurulmuş Gürcü krallığı

Gürcistan Krallığı ya da Gürcü İmparatorluğu, Orta Çağ'da kurulmuş olan Gürcü devleti. Gürcistan pek çok alanda, Altın Çağ olarak adlandırılan dönemi bu krallık zamanında yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">İmereti Krallığı</span>

İmereti Krallığı 1258-1330 ve 1446-1810 yılları arasında Gürcistan Krallığı dağıldığında ortaya çıkan krallıktır. Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası döneminde Moğol boyunduruğuna başkaldıran VI. Davit Narin’in batıya çekilerek burada İlhanlı egemenliğinden bağımsız şekilde ilan ettiği krallık olarak 1258-1330 yılları arasında varolmuştur. İmereti Krallığının başkenti Kutaisi olmuştur. Bu dönemde başkent Tiflis Moğol işgali altında olmuş ve Gürcü kralları Moğollar tarafından onaylanarak atanmıştır. Moğollara karşı Gürcü halkının isyanlarına bölgeden destek verilmiştir. Krallık, V. Giorgi döneminde Moğolların ülkeden atılmasıyla yeniden Gürcü Krallığıyla birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">IV. Bagrat</span> Eski bir Gürcü Kralı

IV. Bagrat, Bagrationi Hanedanı'nın bir üyesidir. 1027 ile 1072 yılları arası Gürcistan Krallığı yapmıştır. Uzun ve olaylı hükümdarlığında Gürcistan'ın hükümdarlığını Bizans İmparatorluğu ve Selçuklu Hanedanı'ndan korumak için çalışmıştır.

IV. Liparit, bazen III. Liparit olarak bilinir, 11. yüzyıl Gürcü general ve politik figürü. Gürcü Kralı IV. Bagrat'ın başlangıçta en değerli destekçisi sonra en tehlikeli düşmanı olmuştur. Liparit hanedanına mensuptu. Bu nedenle kalıtımsal olarak Kldekari ve Trialeti dükü oldu. Kral IV. Bagrat'ın küçüklüğünde Kartli eristavisi İvane Abazasdze ile birlikte Gürcistan'ın gerçek yöneticisiydi.

<span class="mw-page-title-main">Kartli Krallığı</span>

Kartli Krallığı Batı Gürcistan'ın Kartli bölgesinde başkenti Tiflis olan Geç Orta Çağ / Yakın Çağ Gürcü monarşisidir. 1478 yılında Gürcistan Krallığı'nın dağılma süreciyle ortaya çıkmış ve Bagrationi Hanedanı'nın Kahetili kolunun başarısı sayesinde 1762 yılında komşusu Kaheti Krallığı ile birleşene dek varlığını sürdürmüştür. Bu dönemin çoğunda krallık Safevi hanedanlıklarının vasalıydı ancak belirli aralıklarla özellikle 1747 yılından sonra bağımsızlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">III. Davit</span>

III. Davit Kurapalati veya Davit Didi (Büyük), aynı zamanda II. Davit olarak da bilinir, Gürcü Bagrationi hanedanından 966'dan 1000/ 1001'de öldürülmesine kadar Orta Çağ Gürcü-Ermeni sınır bölgelerindeki Tao Prensi idi. Kuropalates, kendisine 978'de ve yine 990'da verilen bir Bizans saray unvanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kol Kalesi</span> Posofda bir kale

Kol Kalesi bugün Türkiye sınırları içinde bulunan Yalnızçam Dağları'nın zirvesinde, Kolköy köyünde bulunan Orta Çağ Gürcü kalesidir. Kveli Kalesi (Kvelistsihe) veya Kuveli Kalesi (Kuelistsihe) olarak da bilinir. Türkçe "Kol" adı "Kveli" ya da "Kueli"den gelir. İlk kez 10. yüzyılın başlarındaki Gürcü kaynaklarında ortaya çıkan Kol Kalesi, 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilene kadar Samtshe eyaletinin temel tahkimatıydı.

<span class="mw-page-title-main">Samtshe Atabeyliği</span>

Samtshe Atabeyliği ya da Samtshe-Saatabago, Samtshe Prensliği olarak da bilinir, Gürcistan'ın Zemo Kartli bölgesinde hüküm sürmüş Orta Çağ Gürcü prensliğidir. 1268'de kurulan prenslik 1334 yılından itibaren "atabagi" unvanı taşıyan Gürcü hükümdarlar tarafından yönetilmiştir. En geniş sınırlara sahip olduğu dönemde sınırları Taşiskari’den Erzurum’a kadar uzanan Samtshe-Saatabago, Cavaheti’nin bir kısmı ile Eruşeti, Kola, Artaani, Acara, Tao, Klarceti ve Şavşeti bölgelerinden oluşuyordu. Osmanlıların eline geçtikten sonra Çıldır Eyaleti’ne dönüştürülen bölge, 1574 ve 1595 tarihli Osmanlı kayıtlarında Gürcistan Vilayeti olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tao-Klarceti Krallığı</span>

İberlerin Krallığı ya da Tao-Klarceti Krallığı İberya Prensliği'nin ardılı olarak güneyde Gürcü Kapı’dan kuzeyde Küçük Kafkas Dağları’na kadar uzanan modern Türkiye’nin kuzey doğusu ve modern Gürcistan’ın güney batı bölgelerini kapsayan tarihi Tao-Klarceti ya da Zemo Kartli bölgesinde 888 yılında Bagrationi hanedanlığı hükümdarlığında ortaya çıkmış Orta Çağ avrasya monarşisidir.

I. Liparit Dadiani 1414'ten öldüğü 1470'e kadar Megrelya'nın eristaviliğini ("dük") yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Yönetimi döneminde Megrelya, 1460'larda dağılan Gürcistan Krallığı'ndan büyük ölçüde bağımsız olmuştur.

II. Vamek Dadiani 1474'ten öldüğü tarihe kadar Megrelya eristaviliği ("dük") yapmış Dadiani hanedanı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kaheti-Hereti Krallığı</span>

Kaheti-Hereti Krallığı ya da sadece Birinci Kaheti Krallığı merkezi Kaheti bölgesi ve başkenti Telavi olan Doğu Gürcistan'daki erken Orta Çağ monarşisidir. Kaheti Prensliği'nin güçlü yöneticisi Büyük III. Kvirike'nin liderliğinde 1014 yılında ortaya çıkmıştır. III. Kvirike sonunda Hereti kralını yenilgiye uğratarak kendisini birleşik Kaheti ve Hereti'nin kralı ilan etti. Krallık bu tarihten itibaren 1104 yılına kadar birleşik Gürcistan Krallığı'ndan ayrı bağımsız bir devletti. Krallığın toprakları batıda Ksani Nehri'nden doğuda Alicançay Nehri'ne ve kuzeyde Didoeti'den güneyde Kura Nehri'ne kadar uzanan bölgeyi kapsamaktaydı.

Alda veya Alde, 11. yüzyıl Alan prensesi ve Gürcistan Kralı I. Giorgi'nin ikinci karısıydı. Çiftin, üvey kardeşi IV. Bagrat'ın hükümdarlığı sırasında Gürcistan'daki iç karışıklıklarda önemli rol oynayan Demetre adında bir oğlu vardı.

<span class="mw-page-title-main">Vasburaganlı Meryem</span>

Meryem, bir Gürcü kraliçesi ve naibi idi. Vaspurakanlı Ermeni kralı John-Senekerim Artsruni'nin kızı ve Gürcistan kralı I. Giorgi'nin ilk eşidir. Gürcistan'ın zengin dul kraliçesi olarak, reşit olmayan oğlu IV. Bagrat adına 1027'den 1037'ye naip olarak hüküm sürdü ve Bizans İmparatorluğu ile diplomasi işlerine katıldı.

<span class="mw-page-title-main">VIII. Giorgi</span>

VIII. Giorgi (1417-1476) krallığı saltanatı sırasında halihazırda parçalanmış ve 1446'dan 1465'e kadar bir iç savaşa karışmış olsa da birleşik Gürcistan Krallığı'nın son kralıydı. İsyancılar tarafından yenildi, yalnız doğu eyaleti Kaheti'de I. Giorgi olarak hüküm sürdü. 1465'te ölümüne kadar, Bagrationi kraliyet hanedanı'nın yerel bir branşını kurdu.

I. Giorgi, Bagrationi Hanedanı'ndan, 1389'dan 1392'ye kadar Batı Gürcü krallığı İmereti'nin kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">Partshisi Muharebesi</span>

Partshisi Muharebesi, Gürcistan Krallığı ve Büyük Selçuklu İmparatorluğu orduları arasında yapılan muharebedir. Saatler süren yoğun muharebenin ardından Gürcüler, Türklere karşı kesin bir zafer kazandı.

<span class="mw-page-title-main">I. Luarsab</span> Gürcü Kartli Krallığının kralı

I. Luarsab Bagrationi hanedanından, 1527'den 1556'ya veya 1534'ten 1558'e kadar Gürcü Kartli Krallığı'nın kralı.

I. Beşken Cakeli, 11. yüzyılın ortalarında Gürcistan'ın güneybatı kesiminde ortaya çıkan Cakeli Hanedanı'nın kurucusudur.