İçeriğe atla

Sasani şehinşahları listesi

Sasani İmparatorluğu'nun şehinşahları (Orta Farsça: Šāhān šāh ī Ērān ud Anērān, "İranlı ve İranlı Olmayanların Krallarının Kralı") geniş bir coğrafyada hüküm sürmüşlerdir. En güçlü olduğu zaman, batıda Türkiye ve Rodos doğuda Pakistan'a kadar uzanıyordu ve aynı zamanda modern Kafkasya, Yemen, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman, Mısır, İsrail, Lübnan, Suriye, Ürdün ve Orta Asya'daki bölgeleri kapsıyordu.

Sasani İmparatorluğu, 400 yıldan daha uzun bir süre boyunca komşu baş rakibi Roma-Bizans İmparatorluğu ile birlikte dünyanın en büyük güçlerinden biri olarak kabul edildi.[1][2][3][4] Sasani hanedanı, bir Persli olan 224 yılında İstahr'dan bir Persli olan I. Erdeşîr ile başladı ve 651'de III. Yezdicerd ile sona erdi.[5]

Purandoht'un öldüğü 631 ile III. Yezdicerd'ın tahta oturduğu 632 arası dönemde tahta geçenler için uygun tanımlamalar kafa karıştırcıdır, çünkü tahtı ele geçiren bazı hükümdarlar daha sonra Sasani Hanedanı'ndan diğer üyeler tarafından uzaklaştırıldı ya da tehdit edildiler. Dönem, Sasani İmparatorluğu içindeki hizipçiliğin ve bölünmenin biridir.[6]

Unvan

Sasani İmparatorluğu'nun kurucusu I. Erdeşîr (h. 224-242) "İranlıların şehinşahı" (Orta Farsça: šāhān šāh ī ērān; Partça: šāhān šāh ī aryān) unvanını kullanmıştır. Erdeşîr'den hemen sonra gelen I. Şâpûr (h. 240/42-270/72) Kâbe-i Zerdüşt'de bulunan yazıtlarında bu unvanı kesin bir şekilde seçer. Şâpûr, dört Sasani ardılı için artan önem sırasında farklı unvanlar kullanır: Sasan'a "Lord" (Xwaday) unvanı, Papag'a "kral", Erdeşîr'e "İranlıların Krallarının Kralı" ve son olarak kendisine "İranlı ve İranlı olmayanların Krallarının Kralı" (Orta FarsçaMLKAn MLKA 'yr'n W 'nyr'n šāhān šāh ī ērān ud anērān; Grekçeβασιλεύς βασιλέων Αριανών basileús basiléōn Arianṓn) demiştir.[7] "İranlı ve İranlı olmayanların Krallarının Kralı" unvanı ayrıca I. Şâpûr'un, Romalılara karşı aldığı zafer ve İranlı olmayan toprakları Sasani egemenliğine eklemesinden sonra, tek bir gümüş sikkede de görülür. Unvan, sonraki tüm Sasanii krallarının sikkelerinde kullanılmıştır.[8]

Şehinşah

Sasani İmparatorluğu'nun başı [şehinşah] (krallarının kralı) idi, ayrıca şah (kral) olarak da bilinirdi. Sağlığı ve refahı her zaman önemliydi ve "Ölümsüz olu" ifadesi onu cevaplarken kullanılırdı. 6. yüzyıl ve sonrası Sasani sikkelerine bakıldığında, ay ve güneş fark edilir. Ay ve güneşin anlamı, İranlı tarihçi [Touraj Daryaee] kelimeleriyle "kralın dünyanın merkezinde olduğu ve güneş ve ayın onun etrafında döndüğü anlamına gelmekteydi. Gerçekten, eski bir Mezopotamya fikri olan dünyanın dört köşesinin kralıydı"[9] Kral, Romalı, Türk ve Çinli gibi diğer tüm hükümdarları kendisinden aşağı görürdü. Sakalı altın ile süslenirken, çok renkli kıyafetler giyer ve makyaj yaparlardı. Erken Sasani kralları kendilerinin kutsal soydan geldiklerine inanırlardı; kendilerini “bay" (kutsal) olarak adlandırırlardı.[10]

Kral, halkın karşısına çıktığında, bir perdenin arkasına gizlenirlerdi[9] ve adamlarından bazıları, kalabalığı uzak tutumak ve yolunu açmak için, önünde dururdu.[11] Birisi kralın karşına çıktığında, proskynesis olarak da bilinen önünde yüzükoyun yatmak zorundaydı. Kral Pushtigban olarak da bilinen bir grup kraliyet muhafızı tarafından korunurdu. Diğer durumlarda kral, darigan olarak bilinen bir grup saray muhafızıyla korunurdu. Bu grupların her ikisi de Sasani İmparatorluğu'nun kraliyet aileleri tarafından işe alınırdı[11] ve kralın güvenliğinden, kralın saraylarının girişlerinin kontrol edilmesinden, krala ziyaretçilerin takdim edilmesinden, askeri emirlerin verilmesine ya da müzakerelerde yer almakla görevlendirilen hazarbed komutasındaydılar. Hazarbed, bazı durumlarda kraliyet cellatı olarak hizmet ederdi.[11] İran yeni yılı Nevruz sırasında ve Mihragan (Mitra'nın gününde), kral bir konuşma yapardı.[10]

Sasani devlet organizasyonu

Önemli olaylar ve bölgesel değişimi de içeren Sasani İmparatorluğu'nun zaman çizelgesi.

Varlığı boyunca, Sasani İmparatorluğu mutlak monarşidir. Şehinşahlar, otoriterinin tepesinde yer alır, Satrap ile Satraplıkları yönetirdi. Şehinşah, İmparatorluğun en yüksek otorite formuydu fakat sıklıkla satraplarının isyanları ile karşılaşırlardı. Gerçekten, Sasani İmparatorluğu'da Part İmparatorluğu'na karşı bir satrapın isyanı ile kurulmuştu.[12]

Sasani İmparatorluğu, en geniş topraklarına II. Hüsrev'in 38 yıllık hükümdarlığında ulaşmıştı; en uzun hüküm süren, II. Şâpûr 70 yıl hüküm sürmüştür.

Sasani kralları, kendilerini Ahameniş İmparatorluğu'nun ardılı olarak görürlerdi ve birçok Sasani krallarının amacı daha önce Ahamenişlerin elinde olan tüm toprakları fethetmekti.

Şehinşahları listesi

Aşağıdaki tablo Sasani şehinşahları ve onlar tarafından kullanılan unvanları içerir.

Sasani şehinşahları tarafından kullanılan unvanlar:

Padişah, İmparator anlamında,
Šāhān Šāh, Türkçede Şehinşah olarak bilinir, kralların kralı anlamında,
Sāhān šāh ērān ud anērān, İran ve Aniran'ın krallarının kralı anlamında,
Šāhan šāh sākān, Sakas'ın kralı anlamında.
Šāh hindestān, Hindistan'ın kralı anlamında.
# Şehinşah Sikke ya da heykel Hüküm başlangıcı Hüküm bitişi Öncülü ile ilişkisi Notlar
Sasani Hanedanı
1 I. Erdeşîr224 Şubat 242
  • Part İmparatoru IV. Erdevân 'ı Hormizdegan Muharebesi'nde yendikten sonra kendisini şehinşah ilan etti
  • 242 yılında doğal sebepler ile öldü
  • Artaxares ve Artaxerxes olarak da bilinir
2 I. Şâpûr12 Nisan 240 Mayıs 270 Oğlu
  • 12 Nisan 240 tarihinden itibaren babsı ile ortak imparator
  • Mayıs 270 tarihinde doğal sebepler ile öldü
  • Sapores ya da Sapor olarak da bilinir
3 I. HürmüzMayıs 270 Haziran 271 Oğlu
  • Sadece bir yıl hüküm sürdü
  • Oromastes olarak da bilinir
4 I. BehrâmHaziran 271 Eylül 274 Kardeşi
  • Mani'nin ölümü de dahil olmak üzere Maniheizme zulmetmiştir.
  • Eylül 274 tarihinde hastalık/doğal sebepler ile öldü
5 II. Behrâm274 293 Oğlu
  • 293 yılında doğal sebepler ile öldü
6 III. Behrâm293 293 Oğlu
  • Büyük-amcası Narseh liderliğindeki ayaklanma sırasında muhtemelen idam edildi
7 Narseh293 302 Büyük-amcası
  • III. Behrâm'e karşı liderlik ettiği isyan ile gücü ele geçirdikten sonra tac giydi
  • Ayrıca Narses ya da Narseus olarak da bilinir
8 II. Hürmüz302 309 Oğlu
  • Babasının tahttan çekilmesinden sonra tac giydi
9 Adûr Narseh 309 309 Oğlu
  • Zalimliği nedeniyle Sasani asilleri tarafından tahttan indirildi
10 II. Şâpûr309 379 Kardeşi
  • Kardeşi Adarnases'in ölümünden sonra, annesinin karnındayken tac giydirildi
  • II. Sapor olarak da bilinir
11 II. Erdeşîr379 383 Kardeşi
  • 384 yılında doğal sebepler ile öldü
12 III. Şâpûr383 388 Yeğeni
13 IV. Behrâm388 399 Oğlu
14 I. Yezdicerd399 420 Oğlu
15 IV. Şâpûr 420 420 Oğlu
16 Hüsrev 420 420 Kuzeni
17 V. Behrâm420 438 Kuzeni
18 II. Yezdicerd438 457 Oğlu
19 III. Hürmüz457 459 Oğlu
20 I. Fîrûz457 484 Kardeşi
21 Belâş484 488 Kardeşi
  • Fîrûz'un oğulları olan 2 yeğeninin isyanı ile karşılaştı
  • İlk isyan Zarir tarafından yapıldı ama başarısızlıkla sonuçlandı ve idam edildi
  • İkinci isyan Kubâd tarafından yapıldı, ilkinin başarısız olması yüzünden Ak Hunlardan yardım istedi
22 I. Kubâd488 496 Yeğeni
  • Amcası Belâş'a karşı Ak Hunların yardımıyla çıkardığı isyan sonrası tac giydi
23 Câmasb496 498 Kardeşi
24 I. Kubâd498 531 Kardeşi
  • Zarmihr Karen ve Ak Hunların yardımıyla tahta yeniden çıktı
25 I. Hüsrev531 579 Oğlu
26 IV. Hürmüz579 590 Oğlu
27 II. Hüsrev590 590 Oğlu
  • Babasına karşı isyan etti, kendini İran'ın Kralı ilan etti fakat Behrâm-ı Çûbîn tarafından tahttan indirildi
Mihran Hanedanı
28 Behrâm-ı Çûbîn590 591 Asi
  • IV. Hürmüz ve II. Hüsrev'e karşı isyan etti ve kendini kral ilan etti
Sasani Hanedanı
29 II. Hüsrev591 628 IV. Hürmüz'ün oğlu
İspahbudhan Hanedanı
30 Bistâm 591 595 Amcası
  • II. Hüsrev'in amcası
  • Bastam şehrinin kurcusu
Sasani Hanedanı
31 II. Kubâd628 628 Oğlu
  • Babasını ve 18 erkek kardeşini öldürdükten sonra tahta çıktı
  • Birkaç ay sonra saltanattan öldü
32 III. Erdeşîr628 629 Oğlu
Mihran Hanedanı
33 Şehrbârâz27 Nisan 629 17 Haziran 629 General
Sasani Hanedanı
34 III. Hüsrev 629 629 II. Hüsrev'in yeğeni Kısa bir süre Horasan'da rakip kral olarak hüküm sürmüştür
35 Purandoht17 Haziran 629 16 Haziran 630 II. Hüsrev'in kızı
  • II. Hüsrev'in kızı
  • Sasani tahtına oturan sadece iki kadından biridir
36 Şâpûr-i Şehrvârâz 630 630 Şehrbârâz ile II. Hüsrev'in kızkardeşinin oğludur
37 II. Fîrûz 630 630 I. Hüsrev'in soyundan gelir
38 Azarmidoht630 631 II. Hüsrev'in kızı
  • II. Hüsrev'in kızı ve Purandoht'un kızkardeşi
  • Sasani tahtına oturan sadece iki kadından biridir
İspahbudhan Hanedanı
39 Ferruh Hürmüz 630 631 General
Sasani Hanedanı
40 VI. Hürmüz630 631 Gaspçı
41 VI. Hüsrev 631 631 II. Fîrûz'un kardeşi
42 Farrukhzad Khosrow V Mart 631 Nisan 631 II. Hüsrev'in oğlu
43 Purandoht631 632 II. Hüsrev'in kızı
  • Sasani tacını tekrar alamıştır
44 III. Yezdicerd632 651 II. Hüsrev'in torunu
Sasani İmparatorluğu'nun sonu
- III. Fîrûz 651 (Sürgünde) 679 (Sürgünde) Oğlu
  • Bir Tang generali olarak hizmet edeceği Çin topraklarına çekilmiştir
  • Sasani sarayının sürgündeki uzantısı İran Valiliğinin başı olarak hizmet etmiştir.
- Narsieh 679 (Sürgünde) Bilinmiyor Oğlu
  • Babası gibi bir Tang general olarak hizmet etmiştir
- VII. Behrâm Bilinmiyor 710 (Sürgünde) III. Yezdicerd'in oğlu
- VI. Hüsrev Bilinmiyor Bilinmiyor Bilinmiyor
  • Soğdianalar ve Türklerin yanı sıra Mâverâünnehir'de İslami güçlere karşı mücadele ettiği bilinir c. 728-729
  • III. Yezdicerd'ın doğrudan soyundan geldiği bilinen son kişidir. III. Fîrûz ya da VII. Behrâm'dan hangisinin oğlu olduğu belirsizdir

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Özel
  1. ^ "The Cambridge Illustrated History of the Islamic World" (PDF). 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2014. 
  2. ^ Shapur Shahbazi 2005
  3. ^ Norman A. Stillman The Jews of Arab Lands pp 22 Jewish Publication Society, 1979 0827611552
  4. ^ International Congress of Byzantine Studies Proceedings of the 21st International Congress of Byzantine Studies, London, 21-26 August 2006, Volumes 1-3 pp 29. Ashgate Pub Co, 30 sep. 2006 075465740X
  5. ^ Daryaee, Touraj (2012). The Oxford handbook of Iranian history. Oxford: Oxford University Press. s. 392. ISBN 9780199732159. OCLC 670375356. 
  6. ^ Daryaee, Touraj (2012). The Oxford handbook of Iranian history. Oxford: Oxford University Press. s. 201. ISBN 9780199732159. OCLC 670375356. 
  7. ^ Frye, R. N. (1983), Chapter 4"The political history of Iran under the Sasanians", The Cambridge History of Iran, Cambridge University Press, 3 (1), ISBN 978-0-521-20092-9 , page 116.
  8. ^ "A Unique Drachm Coin of Shapur I". Iranian Studies. Cilt 50. ss. 331-344. doi:10.1080/00210862.2017.1303329. 
  9. ^ a b Daryaee 2008, s. 41.
  10. ^ a b Daryaee 2008, s. 42.
  11. ^ a b c Morony 2005, s. 92.
  12. ^ Freedman 2000, s. 458.
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sasani İmparatorluğu</span> İslamın gelişinden önceki son Fars imparatorluğu, dördüncü büyük İran hanedanı (224–651)

Sasani İmparatorluğu, dördüncü büyük İran Hanedanı ve ikinci Pers İmparatorluğu'nun adıdır. Sasani İmparatorluğu, son Arşaklı hanedanı (Partlar) kralı IV. Artabanus'u yenmesinin ardından I. Ardeşir tarafından kurulmuş, son Sasani hükümdarı Şehinşah III. Yezdigirt'in (632-651), erken Halifelik'le yani ilk İslam Devleti ile girdiği 14 senelik mücadeleyi kaybetmesiyle sona ermiştir. İmparatorluğun sınırları bugünkü İran, Irak, Azerbaycan, Ermenistan, Afganistan, Türkiye'nin doğu bölgesi, Suriye'nin bir kısmı, Pakistan, Kafkaslar, Orta Asya ve Arabistan'ın bir kısmını kapsıyordu. II. Hüsrev'in hükümdarlığı (590-628) sırasında Mısır, Ürdün, Filistin ve Lübnan da kısa süreli olarak imparatorluğa dahil oldu. Sasaniler, imparatorluklarını 'İranşehr' ايرانشهر (Iranshæhr) 'İranlıların (Aryanların) memleketi' diye adlandırırlardı.

<span class="mw-page-title-main">Part İmparatorluğu</span> MÖ 3.yy MS 3.yy arasında hüküm sürmüş bir İranî imparatorluğu

Part İmparatorluğu, Arsakes İmparatorluğu olarak da bilinen, eski İran'da önemli bir siyasi ve kültürel güç olup Medler'den ve Ahamenişler'den sonra gelen üçüncü yerel hanedanlıktır. Hanedanın adı, MÖ 247 yılında, Helenistik krallık Selevkoslar'ın yönetiminde bir satraplık konumunda olan İran'ın kuzeydoğusundaki Parthia bölgesini ele geçirdikten sonra bağımsızlığını ilan eden Parni kabilesi lideri I. Arsakes'tan gelmektedir. Arsakes'in adı onursal bir unvan olarak kendisinden sonra gelen bütün Part kralları tarafından kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">I. Erdeşîr</span>

I. Erdeşîr ya da Erdeşîr-i Bâbekân, Sasani İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarıdır. İsmi, Artaxares, Artaşastra ve Artakhşathra olarak da geçer.

<span class="mw-page-title-main">Narseh</span>

Narseh, Sasani Devleti'nin 293–302 yılları arasındaki kralıydı. I. Şâpûr'un (241–272) oğludur.

II. Erdeşîr, 379 - 383 yılları arasındaki Sasani İmparatorluğu hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Yezdicerd</span>

I. Yezdicerd, I. Yezdigird ya da I. Yezdicürd, Sâsânî İmparatorluğu'nun 12. şâhıdır. III. Şapûr'un (383-388) oğludur ve kardeşi IV. Behrâm'ın suikastının ardından Sâsânî tahtına çıkmıştır. 399 - 420 yılları arasında, ülkeyi 21 sene idâre etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">V. Behrâm</span> 421 - 438 yılları arasında Sasani İmparatorluğu hükümdarı

V. Behrâm ya da Behrâm-ı Gûr, 421 - 438 yılları arasında Sasani İmparatorluğu'nun hükümdarıydı. I. Yezdicerd'in oğludur. Babasının ani ölümü ya da suikastı sonucu, asillerin muhalefetine karşı Hîre Arap hanedanının da desteğiyle tacı ele geçirdi. V. Behrâm'ın annesi, Yahudi Eksilark'ın kızı olan Soşandukht'tır.

<span class="mw-page-title-main">II. Hüsrev</span> 590–628 yılları arasındaki Pers Sasani şahı

II. Hüsrev, ayrıca Hüsrev Perviz, bir yıl kesinti hariç 590'dan 628'e kadar hüküm süren İran'ın son büyük Sasani kralı (şah) olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">III. Yezdicerd</span>

III. Yezdicerd, III. Yezdigird ya da III. Yezdicürd,, Sasani İmparatorluğu'nun yirmi dokuzuncu ve son hükümdarıdır. 628 yılında oğlu II. Kubâd tarafından öldürülen II. Hüsrev'in (590–628) torunudur. Babası Şahryar'dı ve babaannesi Bizans İmparatoru Mauricius'un kızı Miriam'dı. Ayrıca, Ali'nin torunu Ali Zeyn el-Âb’ı-Dîn'in annesi Şehre-Bânû'nun da babası olur.

<span class="mw-page-title-main">Pers-Roma savaşları</span> Vikimedya liste maddesi

Roma-Pers Savaşları Yunan-Roma dünyası ile iki başarılı İran imparatorluğu arasında geç dönem Roma Cumhuriyeti ile İran merkezli Part İmparatorluğu arasında MÖ 92'de başlayıp Roma İmparatorluğu ve yine İran merkezli Sasani İmparatorluğu üzerinden sürdürülen bir dizi savaştır. Uzun ve yorucu savaşlar iki rakip arasında en son olarak Bizans İmparatorluğu ve Sasani İmparatorluğu arasında MS 627'de yapılan savaş ile sona erdi ve bunu 632'den itibaren her iki imparatorluğun topraklarının büyük bölümünü ele geçiren Müslüman Arapların akınları izledi.

Amida Kuşatması, II. Şapur yönetimindeki Sasaniler 359 yılında Roma'nın Amida şehrini kuşattığında gerçekleşti.

Sasani ordusu, Sasani donanmasının yanı sıra görev yapan Sasani silahlı kuvvetlerinin birincil askeri organıdır. Ordunun doğuşu, Sasani İmparatorluğu'nun kurucusu I. Erdeşîr'in tahta yükselişine dayanır. Erdeşîr, Pers İmparatorluğu'nun yeniden canlanmasını hedefledi ve bu amacını sürdürmek için ordusunu, doğrudan kendi emri altında olan ve Satraplıktan, yerel prenslerden ve asaletten ayrı duran subaylar ile ayakta duran bir ordu oluşturarak, reform yaptı. Ahameniş İmparatorluğu askeri örgütlerini yeniden kurdu, Part süvarileri modelini korudu ve yeni tür zırh ve kuşatma savaş teknikleri kullandı. Bu, kendisine ve onun haleflerine 400 yıldan fazla hizmet verecek bir askeri sistemin başlangıcıydı; bu sırada Sasani İmparatorluğu, Geç Antik Çağ'da Batı Avrasya'daki iki süper gücünden biriydi, diğeri ise önce Roma İmparatorluğu sonra Doğu Roma İmparatorluğu'ydu. Sasani ordusu Eranshahr'ı Doğu'dan, Ak Hunlar ve Türk halkları gibi Orta Asya göçebelerinin saldırılarına karşı korurken, batıda Roma İmparatorluğu'na karşı tekrarlayan bir mücadeleye girişti.

Sasani donanması, Sasani İmparatorluğu'nun Deniz kuvvetleridir. Donanmanın lideri, iddiaya göre navbed unvanını taşıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Sasani İmparatorluğu'nun zaman çizelgesi</span>

Sasani İmparatorluğu ya da Sasani Hanedanı, MS 224-651 arasında süren Pers hanedanlığı için kullanılan isimdir.

Sasanilerin ataları, prens ve prensesleri ve Sasani imparatorlarının aile ağacıdır..

Persis ya da İngilizcesi ile Persia günümüzde İran'ının güneybatısında bir şehir ve Fars bölgesidir. Farslar'ın başlangıçta ya Orta Asya'dan ya da daha büyük olasılıkla kuzeyden Kafkasya üzerinden göç ettikleri düşünülmektedir. O halde, MÖ birinci milenyumun başlarında mevcut Persis bölgesine göç etmiş olmalıdırlar. Ülke ismi olan Persia adını doğrudan Eski Farsça bir kelime olan Parsa'dan almıştır.

337-361 Pers-Roma savaşları, 337 ve 361 yılları arasında Roma İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında gerçekleşen bir dizi askeri çatışmadır. Bunlar, rakip güçler arasında Ermenistan ve İberya sınır krallıklarındaki nüfuz konusunda uzun süredir devam eden rekabetin ve II. Şâpûr'un Arap seferinden sonra imparatorluklar arasındaki önceki savaşı sonlandırmış Nisibis Barış Antlaşması olumsuz şartlarını iptal etme arzusunun bir sonucudur. II. Constantius yönetimindeki Romalılar birçok kanlı karşılaşmada yenildikleri halde Şâpûr kesin bir zafer elde edemedi.

<span class="mw-page-title-main">Sasani Ermenistanı</span> Sasani İmparatorluğunun eyaleti

Sasani Ermenistanı, aynı zamanda Pers Ermenistanı ve Persarmenia olarak da bilinir, Ermenistan'ın bulunduğu dönemlere de atıfta bulunabilir. Sasani İmparatorluğu'nun hükümdarlığı altındaydı ya da özellikle Ermenistan'ın onun kontrolü altındaki bazı kısımlarındaydı; örneğin 387'deki bölünmeden sonra, Batı Ermenistan'ın bir kısmı Doğu Roma İmparatorluğu'na dahil edilirken, Ermenistan'ın geri kalanı Sasani hükümdarlığı altına girmişti, ancak 428 yılına kadar mevcut krallığını korudu.

<span class="mw-page-title-main">I. Arsakes</span> İlk Part kralı (247–217 MÖ)

I. Arsakes, MÖ 247'den MÖ 217'ye kadar hüküm süren Partların ilk kralı ve aynı zamanda Partların Arsakes Hanedanı'nın kurucusu ve adını verendir. Dahae konfederasyonunun üç kabilesinden biri olan Parni'nin lideri Arşak, hanedanını M.Ö. 3. yüzyılın ortalarında, Part satraplığını, Selefkî İmparatorluğu'na isyan eden Andragoras'tan fethederek kurmuştur. Saltanatının geri kalanını bölgedeki egemenliğini sağlamlaştırmakla geçirmiş ve Selefkîlerin Parthia'yı yeniden fethetme çabalarını başarıyla durdurmuştur. Arşak'ın başarıları sonra gelen Arşak hükümdarları arasında onu popüler hae getirmiş ve adı kraliyet onur unvanı olarak kullanmıştır. Arşak, öldüğünde güçlü bir devletin temellerini atmıştı; bu devlet, eski Yakın Doğu kraliyet unvanı olan Kralların kralı unvanını üstlenen büyük büyük yeğeni I. Mitridates'in yönetimi altında bir imparatorluğa dönüşmüştür. Arşak'ın yerine oğlu II. Arsakes geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">V. Vologases</span> Part kralı

V. Vologases, 191'den 208'e kadar Part İmparatorluğu'nun Krallarının Kralıydı. Ermenistan kralı olarak, II. Vologases olarak bilinir. Ermenistan'daki krallık dönemi hakkında, oğlu Rev I'i 189'da İber tahtına çıkması dışında çok fazla bigi yoktur. Vologases, 191 yılında babası IV. Vologases'in yerine Part İmparatorluğu'nun kralı oldu; İktidar geçişinin barışçıl mı olduğu yoksa Vologases'in tahta bir iç savaşta mı geçtiği belirsizdir. Vologases Part tahtına çıkınca, Ermeni tahtını oğlu I. Hüsrev'e vermiştir.