İçeriğe atla

Sarısu

Sarısu
Konum
Ülke(ler)Türkiye Türkiye (1500 km²[1])
İran İran
Genel bilgiler
AğızKarasu

Sarısu, Doğubayazıt'tan doğan, Türkiye'den İran topraklarına geçen, sınıraşan akarsu.

Balık Gölü'nden çıkan gideğen olarak doğar,[2] Doğubayazıt Sazlığından sularını alır. Tendürek Dağı'ndan doğan kaynaklar ile beslenir. İran topraklarında Aras Nehri'nin sağ kolu olan Zengimar Çayı'na dökülür. Hazar Denizi havzası içinde yer alır.

Sarısu vadisi, Doğu Anadolu'yu İran'a bağlayan en kolay ulaşım yoludur. Bu nedenle tarihi zamanlardan itibaren önemli bir ulaşım hattıdır.[3]

Sarısu akarsuyunun vadisinin derinleştirilmesi, Doğubayazıt'ta, Ağrı Dağı'nın GB'sındaki volkanik set gölü olan, Saz Gölü ve Şeyhli Gölü kurumaya başlamıştır.

18 Kasım 1955 yılında Türkiye ile İran arasında Karasu ve Sarısu akarsularının sularının paylaşımı için protokol imzalanmıştır. Protokolün 7. maddesi; Türkiye'nin kullanımına bakılmaksızın, kurak dönemde dahil 1,8 m³/sn'den az su bırakılmayacaktır, şeklindedir.[4]

Kaynakça

  1. ^ "Cooperation on Turkey's transboundary waters. 2005" (PDF). 19 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Şubat 2021. 
  2. ^ TAŞÇI, Kemal (2013). "SELÇUKLULAR ZAMANINDA VAN GÖLÜ HAVZASI (1018-1243)" (PDF). academia.edu. Erişim tarihi: 15 Aralık 2018. 
  3. ^ "Doğubayazıt Sazlığı". dogubayazitgazetesi.com. 15 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2018. 
  4. ^ KIRAN, Abdullah (2005). Ortadoğu'da Su (1 bas.). İstanbul: Kitap Yayınevi. s. 221. ISBN 975-6051-04-3. 15 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Van Gölü</span> Türkiyenin en büyük gölü

Van Gölü, Van ve Bitlis illeri sınırları içerisinde bulunan Nemrut volkanik dağının patlaması sonucu, bölgedeki tektonik çöküntü alanının önünün kapanmasıyla oluşmuş bir volkanik set gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kırşehir</span> Kırşehir ilinin merkezi olan şehir

Kırşehir, Kırşehir ilinin şehir merkezidir. 1941 yılında Ankara'da toplanan I. Coğrafya Kongresi'nde bu bölgeye ve bölgenin Orta Kızılırmak Bölümü'ne alındı. Özellikle son yıllarda köylerin göç vermesiyle nüfus merkez ilçede yoğunlaşmıştır. 1927'de 13.000 olan 1990'da 73.538'e, 2000'de 88.105'e çıkmıştı. 2010'da 110.000 olan merkez ilçe nüfusu 2021 itibarıyla 160.737'dir.

<span class="mw-page-title-main">Dicle</span> Türkiyeden Iraka akan ırmak

Dicle ırmağı, Fırat ırmağı ile birlikte Mezopotamya'yı oluşturan iki büyük nehirden en doğuda olanıdır. Türkiye'de bulunan Elazığ ilinin Sivrice ilçesinden doğan nehir, Irak boyunca akar ve Fırat'la birleşerek Şattülarap'ta Basra körfezine dökülür.

Dodurga Barajı; Bilecik'te Sarısu Çayı üzerinde, sulama ve taşkın kontrolü amacıyla 1972-1977 yılları arasında inşâ edilmiş bir barajdır.

<span class="mw-page-title-main">Doğubayazıt</span> ilçe

Doğubayazıt ya da eski adıyla Bayazıt, Ağrı iline bağlı bir ilçe, aynı ilçenin merkezi ve günümüzde merkezinin Karaköse'ye taşınmasının ardından adı Ağrı olarak değiştirilen Bayazıt ilinin eski merkezidir. Anadolu'nun doğusunda, Avrupa E-yolu E80 transit yolu üzerinde kurulmuştur. Ağrı'ya bağlı ve Merkez ilçenin 93 km doğusunda, İran'a 35 km uzaklıktadır. İlçe toprakları genellikle engebeli ve yüksektir. İlçe merkezi düzlükte kurulmuştur. Ağrı'nın en eski, tarihi ilçesidir. Kendi adını taşıyan ovanın güney doğusunda kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Urmiye Gölü</span> İranın kuzeybatısındaki tektonik oluşumlu tuz gölü

Urmiye Gölü, İran'ın kuzeybatısında, Batı Azerbaycan Eyaleti ile Doğu Azerbaycan Eyaleti arasında bulunan tektonik oluşumlu tuz gölü.

<span class="mw-page-title-main">Balık Gölü</span> Ağrıda göl

Balık Gölü, Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Aras Dağları üzerinde Türkiye'nin en yüksek göllerinden biridir. Ağrı ili sınırları içerisinde yer alan ve oluşum bakımından volkanik set gölü olan bu göl, 30 km² alana sahiptir. Denizden yüksekliği 2.241 metre, en derin yeri 37 m'dir.

<span class="mw-page-title-main">Çarşamba Çayı</span> Konya da akarsu

Çarşamba Çayı, Konya ilinde bulunan bir akarsu. Bozkır ilçesi sınırları içerisinde Karacahisar köyü yakınlarında doğar, Mavi Boğaz'da Beyşehir Gölü'nden gelen kanal ile birleşir. Çumra ilçesinde kollara ayrılır ve Karakaya'da bataklıklarda sonlanır. Üzerinde Apa Barajı yer alır. 105 km uzunluğundadır. Konya ilinin tarımsal sulamasında önemli bir yer tutmaktadır.

Ankara çamur balığı anayurdu Ankara olan tatlı su balığı. Suriye, Ürdün, Lübnan ve İsrail'de de yaşar. Türkiye'den diğer ülkelere götürülmüş ve oradaki göllere bırakılmıştır. Ankara ve İç Anadolu çevresindeki ufak göllerde ve akarsuların çamurlu, kumlu ve sazlık zeminlerinde yayılış gösterir. Göl zemininden emdiği çamurlardan, kurtçuklar, solucanlar, böcekler ve larvaları seçerek beslenir. Ankara çamur balığı denmesinin sebebi çamurdan beslenmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Küçükağrı Dağı</span> Türkiyede dağ

Küçükağrı dağı, Ağrı Dağı'nın güneydoğusunda yer alan 3896 m yüksekliğindeki stratovolkanik dağ. Doğubayazıt ilçe sınırlarında yer alan dağın doğu yamacından Türkiye-İran sınırı geçer.

<span class="mw-page-title-main">Sarısu Gölü</span> Azerbaycanda göl

Sarısu Gölü, İmişli ve Sabirabad Rayonu sınırlarında Kura Nehri kıyısında yer alan, Azerbaycan'ın en büyük gölü.

<span class="mw-page-title-main">Konya kapalı havzası</span>

Konya kapalı havzası, yaklaşık olarak Türkiye'nin ortasında bulunan kapalı havza. 5 milyon hektarlık alanıyla Türkiye'nin yaklaşık %7'sini kaplar.

Van Gölü Kapalı Havzası, Doğu Anadolu Bölgesi'nin doğusunda, Van Gölü'ne sularını döken akarsuların oluşturduğu kapalı havza.

Karasu Deresi (Karadere), İznik Gölü'ne dökülen en büyük akarsudur. 273 km² alanın sularını toplar, ortalama debi 2,4 m³/sn'dir.

Ergene Havzası, Trakya'da, Ergene Nehri'nin su toplama havzasıdır. Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli topraklarını kapsar, 12.438 km2 ile ülke alanının %1,6'sını oluşturur. Tanımlanmış ve sınırları belirlenmiş 25 Türkiye havzasından biri olan Meriç-Ergene havzasının bir bölümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Nazlı Çay</span>

Nazlı Çay, Türkiye'den, Yüksekova ilçe sınırlarından doğan, İran topraklarında Urmiye Gölü'ne dökülen akarsu.

<span class="mw-page-title-main">Engil Çayı</span> Vanda akarsu

Engil (Dönemeç) Çayı, Van ili sınırlarından doğup, Van Gölü'ne GD yönünden dökülen akarsu. Başkale çevresinden İspiriz Dağları (3688 m) ve Norduz Yaylası'ndan kaynaklarını alır. Doğu-batı akışıyla Zernek Barajı'na dökülür, buradan çıktıktan sonra Havasor Ovası'na geçer, Gevaş ilçe merkezinin kuzeyinden Van Gölü'ne dökülür. Akarsuyun adı, Zernek Barajı'ndan önce Hoşap Çayı dır.

Çoruh Havzası, kuzeydoğu Türkiye ve Gürcistan topraklarında bulunan Çoruh Nehri'nin havzası. Büyüklüğü 19.654 km2, yıllık ortalama yağışı 540 mm'dir.

<span class="mw-page-title-main">Sarısu Çayı</span> Kandırada yer alan bir akarsu havzası ya da bir tatil beldesi, adası

Sarısu Çayı , Kocaeli ili, Kandıra ilçesinde Karadeniz'e dökülen akarsu. Akarsuyun havza alanı 368 km², uzunluğu 137 km, ortalama akımı 3,82 m³/sn'dir.

<span class="mw-page-title-main">Doğubayazıt Sazlığı</span> Doğubayazıtta bir sulak alan

Doğubayazıt Sazlığı, Ağrı ili sınırlarında bulunan sulak alandır. Doğubayazıt çöküntü havzasında yer alan sulak alanda göller, ıslak çayırlar ve sazlıklar yer alır. Ortalama yükselti 1520 m, alanı 8750 km2'dir.