İçeriğe atla

Sarvan Muharebesi

Sarvan Muharebesi
Kızıl Ordu'nun Azerbaycan'ı işgali
Tarih27 Nisan 1920
Bölge
Şabran, Azerbaycan
Sonuç Kesin Bolşevik zaferi
Taraflar
AHC RSFSC
Komutanlar ve liderler
Gazanfer Musabeyov Kaçak Mayil

Sarvan Muharebesi (Azerice: Sarvan döyüşü) 1920 yılında Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin bazı askerî grupları ve gönüllü birimleri ile Bakü'ye doğru giden Bolşevik ordusu arasında meydana gelen savaştır. Savaş 27 Nisan 1920 yılında gerçekleşmiştir.

Muhare

Azerbaycan'ın Bolşevik ordusu tarafından işgalinin başlamasından sonra XI Kızıl Ordu'nun treni, Kaçak Mayil liderliğindeki grup tarafından "Sarvan" istasyonunda zorla durduruldu. Yalama Muharebesi'nden sonra mağlup olan devrim karşıtı grubun lideri Kaçak Mayil, diğerleri ile birlikte direnişi bitirmeyi tartışmış, ancak Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Millî Ordusu'nda görev yapan oğlu İbrahimin itirazı üzerine savaş kararı verilmiştir. Bundan sonra ikinci savaşın yeri olarak Sarvan seçilmiştir. Bu kez Deveçi'nin (şimdiki Şabran) Sarvan istasyonunda raylar sökülmüş, silahlı adamlar pozisyon almıştır. Öğlen saatlerinde Kızıl Ordu'yu taşıyan tren gelirken sökülen raylar, kurulan barikatlar ve silahlı sakinler sayesinde ordunun hareketi durduruldu. Aynı zamanda trenden bir hoparlör aracılığıyla bir çağrı yapılır:[1][2]


Trenden militanlara seslenen kişi Hamdulla Afandi'nin kuzeni, İbrahim'in okul arkadaşı ve Mir Cafer Bağırov'un üvey kardeşi Gazanfer Musabeyov'du. Musabeyov'un itirazı üzerine ateş kesildi ve Musabeyov trenden inerek konuşmaya başladı:


Musabeyov trene döndükten sonra İbrahim Bey trene ateş açtı ve arbede başladı. Makineli tüfek ateşleyen Bolşevikler, dağınık bir şekilde saldıran yerel halkı kısa sürede bastırmayı başardılar. Gruba liderlik eden Mayil, yenildiklerini gördü ve hayatta kalanlarla birlikte Babadağ'a çekildi.[3][4]

Kaynakça

  1. ^ "Rəsulzadəni Azərbaycandan qaçıran Qaçaq Mayıl Mircəfər Bağırovun hansı xahişini rədd edib?". apa.tv. 21 Eylül 2013. 25 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2022. 
  2. ^ "Sarvan döyüşü". Haqqında.az. 2015. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2022. 
  3. ^ "Babadağda səngər, NKVD-nin tələsi, Təngə döyüşü". news.lent.az. 11 Ekim 2014. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2022. 
  4. ^ "Azərbaycanın istiqlaliyyəti uğrunda vuruşan qubalı qəhrəman Qaçaq Mayıl". Shimal News. 1 Kasım 2022. 21 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, bugünkü Azerbaycan'dan önce 1920 yılında Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin yıkılması ve Kızıl Ordu'nun işgaliyle kurulan, 1920–1922 ile 1936–1991 yılları arasında varlığını sürdüren, Sovyetler Birliği'ni oluşturan 15 cumhuriyetten biridir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti</span> ilk Azerbaycan cumhuriyeti (28 Mayıs 1918-28 Nisan 1920)

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti veya kısaca Azerbaycan Cumhuriyeti, Doğu Kafkasya'da yerleşmiş ve yüzölçümü 147.629 km2 olan, Müslüman ve Türk toplumlarında kurulan ilk laik ve demokratik devlet. Nüfusu 2 milyon kişiye ulaşan cumhuriyetin sınırları kuzeyde Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti, kuzeybatıda Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, batıda Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve güneyde İran'la belirlenmiştir. Azerbaycan'da en büyük şehir olan Bakü'nün Bolşevik Bakü Sovyeti'nin kontrolünde olması nedeniyle, AHC'nin geçici başkenti Gence olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Rus İç Savaşı</span> 1917den 1922ye kadar süren bir iç savaş

Rus İç Savaşı, 1917 Ekim Devrimi'nden sonra 1918-1922 yılları arasında Bolşeviklerle muhalifleri arasında yaşanan savaştır. Savaş Beyaz Ordu birliklerinin 1918 baharında Beyaz Terör saldırılarıyla başladı. Ana muharebe Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Bolşevik Kızıl Ordusuyla komünizm karşıtlarının Beyaz Ordusu arasında geçti. Ancak savaşa Beyaz Ordu'ya finansal destek ile silah ve asker yardımında bulunan ABD, İngiltere, Fransa, Polonya ve Japonya da müdahil oldu. 1921 yılında Bolşevikler Beyaz Terör'ü ve destekçilerini yenerek tüm ülkeye hâkim oldular. 1922 yılında da Sovyetler Birliği kuruldu.

Litvanya Bağımsızlık Savaşları veya diğer adıyla Özgürlük Mücadeleleri Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Litvanya'nın bağımsızlığı için yaptığı üç savaşı tanımlar. Bu savaşlar Bolşevik kuvvetlerine, Bermontiyalılara ve Polonya'ya karşı verilmiştir. Savaşlar, bağımsız Litvanya'nın uluslararası tanınmasını ve sivil kurumların oluşumunu geciktirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti</span> 1918 - 1921 yılları arası var olmuş ülke

Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, Gürcistan'ın 1918-1921 arasında bağımsız olduğu dönemdeki adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Ermenistan Savaşı (1918-1920)</span> 1918-20 Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki toprak çatışmaları serisi

1918–1920 Azerbaycan–Ermenistan Savaşı, 1917'de Ekim Devrimi yani Bolşevik Devrimi'nden sonra başlamıştır. Çoğu saldırı düzenli ordu biçiminde olmadı. Daha sonra Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti kuruldu. Osmanlı İmparatorluğu'nun Erivan'ı boşaltıp Iğdır Ovası'na çekilmesi ile savaş başlamış oldu (1920).

<span class="mw-page-title-main">Bakü Muharebesi (1918)</span> 1. Dünya Savaşı sırasında Rus ve Türk orduları arasında geçen savaş

Bakü Muharebesi, 1918 yılında Azeri ve Dağıstanlı gönüllülerle takviye edilen ve Kafkas İslam Ordusu adı verilen Osmanlı Ordusu'nun Bakü Sovyeti, Britanya İmparatorluğu, Merkezi Hazar Diktatörlüğü ve Beyaz Ordu karşısında Bakü'yü almak için giriştiği muharebe.

11. Ordu, SSCB'nin Kızıl Ordu'suna bağlı ordu.

<span class="mw-page-title-main">Kafkas İslam Ordusu</span> Askeri Birim

Kafkas İslam Ordusu, Osmanlı Devleti'nin Mart-Ağustos 1918 tarihleri arasında kurduğu Doğu Ordular Grubu'na bağlı bir askeri birim. Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın emriyle ve tamamen Müslümanlardan oluşmuştur. I. Dünya Savaşı'nda Kafkasya Cephesi'nde yer almıştır. Kağıt üstünde "ordu" olarak adlandırılsa da üç tümenden oluşması ve bu dönemde yoğun çatışmalarla eriyen Kafkas Ordular Grubunun ve 9. Ordu ile Şark Ordular Grubu'na bağlı bir kolordu olarak yapılandırılmıştır. Üç tümenden oluşan orduya Azeri ve Dağıstanlı gönüllülerinin katılımıyla toplam 20.000 civarında bir güce erişmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cengiz Yıldırım</span> Sovyet siyasetçi

Cengiz Yıldırım oğlu Sultanov (1890–1937) daha çok Cengiz Yıldırım olarak bilinir. Sovyet Kürdü Bolşevik devrimci, mucit ve Kızıl Ordu'nun Azerbaycan'ı İşgali sonrası ilk Azerbaycan Asker ve Donanma İşleri Halk Komiseri.

<span class="mw-page-title-main">Mircafer Bağırov</span> Azeri Sovyet siyasetçi

Mircafer Bağırov, Josef Stalin yönetiminde bulunan Sovyetler Birliği'nde 1932 ile 1953 yılları arası Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Komünist lideri.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan askerî tarihi</span>

Modern Azerbaycan ordusunun tarihi, 1918'de Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri 26 Haziran 1918'de kurulduğunda, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'ne dayanmaktadır. ADR Savunma Bakanı Dr. Khosrov bey Sultanov olmuştur. Bakanlık resmi olarak kurulduğunda, General Samet bey Mehmandarov, bakan ve Lt-Gen, Aliağa Şıhlinski yardımcısı oldu. ADR Ordusu Genelkurmay Başkanı Maj-Gen'di. Habib Bey Salimov, Mammad Bey Şulkevich ve Maj-Gen. Abdulhamid Bey Gaytabaşı da rehber oldular.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosu</span>

Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Parlamentosu, 7 Aralık 1918 tarihinde kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Binegedi Savaşı</span>

Binegedi savaşı, Nuri Paşa liderliğindeki Osmanlı-Azerbaycan koalisyon güçleri ile Lionel Dunsterville liderliğindeki İngiliz-Ermeni-Beyaz Rus kuvvetleri arasında 26-31 Ağustos 1918 tarihleri arasında I. Dünya Savaşı'nın bir parçası olarak meydana gelen bir savaştı. Savaş, Bakü Savaşı'nın önemli bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Guba Ayaklanması (1920)</span>

Guba Ayaklanması, Azerbaycanlıların 1920'de Sovyet işgaline karşı ayaklanması olayıdır. Hamdulla Afandi Afandizadeh, Kaçak Mail ve ADR ordusu subayı Afandiyev, yaklaşık üç hafta süren ayaklanmanın liderleriydi. Alihaydar Karayev ve Levan Gogoberidze ayaklanmayı bastırmak için bölgeye görevlendirildi. Haftalarca süren eşitsiz çatışmalardan sonra isyancılar yenildi. Ayaklanma sırasında birçok köy yakıldı ve 400-500 köylü öldürüldü.

Nail Neriman oğlu İbrahimli, Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin Devlet Sınır Hizmetlerinde astsubay başçavuşu olarak görev yapan bir Azeri askeri subayıydı. 2020 Dağlık Karabağ Savaşı sırasında ölmüş, ölümünden sonra Vatan Savaşı Kahramanı unvanını aldı.

Babek Matlab oğlu Samidli, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri albayı, 1. Kolordu'nun eski komutan yardımcısı ve Azerbaycan'ın millî kahramanı.

Bağır Bey Aliasger oğlu Rzayev ve ya Memmedbağır Rzayev – Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosu üyesi, Aras Türk Cumhuriyeti bakanlarından biri, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Millî Şûrası'nın, Transkafkasya Seymi'nin Müslüman Sosyalistler Fraksiyonu'nun üyesi.

Lenkeran Savaşı (1919), Bolşevik, Beyaz Ordu ve Azerbaycan güçleri arasında şehri ele geçirmek için yapılan bir savaştı. Savaş Azerbaycan Ordu Birlikleri (ADC) tarafından Temmuz 1919'da ülkenin toprak bütünlüğünü sağlamak amacıyla Azerbaycan'ın güney bölgesinde gerçekleştirilen bir askerî harekâttır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.