İçeriğe atla

Sarpi, Gürcistan

Koordinatlar: 41°31′17″K 41°33′7″D / 41.52139°K 41.55194°D / 41.52139; 41.55194
Gürcistan'ın Sarpi köyü plajı ve Türkiye tarafındaki cami.
Noğa'daki Sarpi Gürcü Ortodoks Kilisesi
Türkiye'ye geçeceklere bol şans dileyen tabela

Sarpi (Gürcüce ve Lazca: სარფი ), Gürcistan'da, Türkiye ve Gürcistan sınırında, Karadeniz kıyısında köy.[1] Türkiye-Sovyetler Birliği sınırının belirlendiği 1921'de tek köyün ikiye bölünmesi sonucunda iki köy ortaya çıkmıştır. Bu köyün Türkiye'de kalan bölümü Sarp köyüdür.[2] Sovyet döneminde, Sarpi bölgesine girmek için özel izin gerekiyordu.[3] Bu rejim, 1995’e kadar geçerli olmuştur.

Sarp Sınır Kapısı bu iki köyün ortasında yer alır. Türkiye'de ise Sarp köyü, Artvin iline bağlı Kemalpaşa ilçesinde yer alır. Sarpi köyü ise, Acara özerk cumhuriyetinin en güney köşesidir. Köy, Osmanlı döneminde Lazistan sancağı sınırlarında kalıyordu. Bu sınır köyleri Batum'a 20 km, Hopa'ya 12 km uzaklıktadır. Bu köyde yaşayanların tamamı Lazdır ve Lazcayı anadil olarak konuşurlar. Ancak, dış evliliklerin artması ve Sovyet sonrası dönemde Gürcüce de gün yaşamın içine girmeye başlamıştır. Ayrıca, Sarpili Lazlar sınır kapısının açılmasından sonra Türkçeyi de öğrenmeye başlamışlardır. Son birkaç yıldır özellikle gençler arasında ama genelde tüm ahali de "eski dinleri" Hristiyanlığa dönüşler yaşanmıştır. 2003 yılında köydeki 300 Laz vaftiz edilmiştir.[4] Köyün tepesinde de bir kilise inşa edilmektedir. Hopalı Laz şairi ve ressam Hasan Helimişi'nin mezarı Sarpi köyündedir. Helimişi, Sarpili Lazlar arasında büyük bir saygı ve sevgi ile anılmaktadır. 2008'de köydeki şelalenin yanına Saint Andrew Heykeli inşa edilmiştir.

Gürcistan'ın Sarpi köyündeki bir şelale.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 
  2. ^ Mikaberidze, Alexander (2015). Historical dictionary of Georgia (2. bas.). Lanham, Md.: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-1442241459. 
  3. ^ Lovell, Stephen (2009). The Soviet Union: a very short introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199238484. 
  4. ^ Ayşegül Aydıngün, Ali Asker, Aslan Yavuz Şir. "Gürcistan'daki Müslüman Topluluklar". academia.edu. Erişim tarihi: 4 Eylül 2024. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Sarpi, Gürcistan ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hopa</span> Artvin ilçesi

Hopa, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde yer alan Artvin iline bağlı bir ilçe ve bu ilçenin merkezi olan kasabadır. Hopa Limanı'yla, Türkiye'nin başlıca liman kentlerinden biri olan Hopa, Gürcistan sınırındaki Sarp Sınır Kapısı'na yaklaşık 20 kilometre uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Acara Özerk Cumhuriyeti</span> Gürcistana bağlı özerk bölge.

Acara Özerk Cumhuriyeti, Gürcistan'ın güneybatı kesiminde yer alan özerk cumhuriyet. Yönetim merkezi Batum'dur. Türkiye'nin hemen kuzeydoğusunda Artvin ve Ardahan illeri sınırında yer alır. Artvin'in Kemalpaşa ilçesinde bulunan Sarp Sınır Kapısı Batum'a açılır. Bir süre Osmanlı İmparatorluğu yönetiminde kalmış olan Acara Özerk Cumhuriyeti, 1921'de imzalanan Kars Antlaşması'nın bir sonucu olarak Acara Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adıyla kurulmuş, Sovyetler Birliği'nin dağılıp Gürcistan'ın bağımsız olmasından sonra bugünkü adını almıştır. Gürcistan'ın merkezî yönetimine tabi olan Acara Özerk Cumhuriyeti, Türkiye ile tarihî, dinî ve kültürel yakınlığa sahiptir. 1921 Kars Antlaşması metnine göre Türkiye, bölgeyi dinî toplulukların bütün haklarını garanti altına alan geniş bir yönetimsel özerkliğe sahip olması ve Batum limanından vergisiz şekilde serbest ticaret yapabilmesi koşuluyla Gürcistan'a bırakmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sarp Sınır Kapısı</span> Türkiye ile Gürcistan arasında bağlantıyı sağlayan sınır kapısı.

Sarp Sınır Kapısı, Karadeniz kıyısında, Türkiye ile Gürcistan arasındaki sınır kapısıdır. Adını Artvin'in Kemalpaşa ilçesine bağlı sınırdaki Sarp köyünden alır. Gürcistan tarafındaki sınır köyünün adı da Sarpi'dir. Bu sınır kapısı, 1989 yılında açılmıştır. Deniz seviyesinden 252 metre yüksekliktedir.

<span class="mw-page-title-main">Ustalar, Ardanuç</span>

Ustalar, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Güreşen, Borçka</span>

Güreşen, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Kale, Borçka</span>

Kale, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Şerefiye, Borçka</span> Borçkanın köyü

Şerefiye, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Sarp, Kemalpaşa</span> Kemalpaşa ilçesine bağlı köy

Sarp, Artvin ilinin Kemalpaşa ilçesine bağlı bir köydür. Türkiye-Sovyetler Birliği sınırının belirlendiği 1921'de tek köyün ikiye bölünmesi sonucunda iki köy ortaya çıkmıştır. Bu köyün Gürcistan'da kalan bölümü Sarpi adını taşır. Türkiye ve Gürcistan arasındaki Sarp Sınır Kapısı bu iki köyün ortasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Şenocak, Şavşat</span>

Şenocak, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Çayağzı, Hanak</span> Hanakta bir köy

Çayağzı, Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Sevimli, Hanak</span>

Sevimli, Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı bir köydür.

Lazistan, Lazların yaşadığı coğrafi ve tarihi bölgedir. Karadeniz'in güneydoğu kıyısı boyunca ince bir şerit halinde uzanır ve Güney Kafkasya'nın güneybatı ucu ile Anadolu'nun kuzeydoğu ucunu kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Kemalpaşa, Artvin</span> Artvin ilinin ilçesi

Kemalpaşa, Artvin'in bir ilçesi ve bu ilçenin merkezidir. Gürcistan sınırı yakınında Karadeniz kıyısında yer alır. Hopa ilçesine bağlı bir köy iken 1987 yılında belde oldu. Kemalpaşa, 2017 yılında ise yayımlanan KHK ile ilçeye dönüştü. 2024 yerel seçimlerinden sonra Belediye başkanı olarak Erhan Yılmaz göreve gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Helimişi</span>

Hasan Helimişi Laz ressam ve şairdir. Lazca ve Türkçe yazdığı şiirleri ve Laz motiflerini temel alan resimleriyle tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Makriyali Kilisesi</span>

Makriyali Kilisesi veya Noğedi Kilisesi, Artvin ilinin Kemalpaşa ilçe merkezine yakın bir yerde, deniz kıyısında konumlanan Orta Çağ'dan kalma bir kilisedir. Kilisenin bulunduğu yerin Osmanlı döneminde Makriyali / Makriyal olarak adlandırılması ve buranın adının Lazca Noğedi olmadından dolayı bu adlarla anılmaktadır. Makriyali'nin adının Kemalpaşa olarak değişmesinden sonra kiliseye Kemalpaşa Kilisesi de denmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Vanilişi</span>

Muhammed Vanilişi Laz kültürü üzerine çalışmalarıyla bilinen Gürcistan'lı Laz yazardır. Kendi döneminde İskender Chitaşi'den sonra Laz kültürüne en çok katkıda bulunmuş kişi kabul edilen Vanilişi, Ali Tandilava ile birlikte yazdığı ve Lazların Tarihi adıyla Türkçeye çevrilmiş kitabıyla tanınmaktadır. Vanilişi, Sovyetler Birliği'nin Türkiye'den toprak alması durumunda Gürcistan SSC'sine bağlı olarak kurulması planlanan Lazistan ÖSSC'sinin lideri olarak seçilmişti.

Harcami, Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde Adigeni Belediyesi’nde bir köydür. Mesheti Sıradağları’nın güney eteğinde, deniz seviyesinden 1.180 metre yükseklikte yer alır. Adigeni kasabasına 17 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ali Tandilava</span>

Ali Tandilava, Lazlar ve Lazca ile ilgili çalışmalarıyla tanınan Laz tarihçi ve filolog. En kapsamlı Lazca-Gürcüce sözlüğün yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Saint Andrew Heykeli</span>

Saint Andrew Heykeli, Gürcistan'daki Laz köyü Sarpi'de konumlanmış bir heykeldir. Sarp Şelalesi'nin yanındaki heykel, Gürcistan'a Hristiyanlığı getirdiğine inanılan Havari Andreas'ın onuruna yapılmıştır. 2008'de tamamlanan heykelin açılış törenine eski Gürcistan başkanı Miheil Saakaşvili ve eski Ukrayna cumhurbaşkanı Viktor Yuşçenko katılmıştı. Hristiyanlık Gürcistan'a Acara'dan yayıldığı için heykel Gürcistan'ın güneybatı sınırındaki Sarpi köyüne yapılmıştır. Köylülere göre heykel Gürcistan'ı işgalcilerden korumaktadır. Heykelin yanındaki tabelada şöyle yazmaktadır: Gürcistan'dan giden yol, aydınlanmadan geçer. Proje, Andreas'ın Gürcistan'a gelişine adanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.