İçeriğe atla

Sardisli Melito

Sardisli Melito
Ölümc. 180
muhtemelen Sardis
KutsayanlarDoğu Ortodoks Kilisesi - Katolik Kilisesi - Anglikanizm
Aziz ilanıCemaat öncesi
Yortu1 Nisan
SimgeFilozof ve Hristiyan (kendinden menkul)

Sardisli Melito (Yunanca: Μελίτων Σάρδεων Melítōn Sárdeōn; ölümü 180), apolojet (İman savuncusu), teolog, Kutsal Kitap uzmanı idi. İzmir yakınlarındaki Sardis’in piskoposu ve erken Hristiyanlıktaki büyük otoritelerden birisi[1]. Yortusu 1 Nisandır.

Hayatı

Yahudi olarak doğmuş, Havari Pavlus gibi Yunan kültürünü benimsemiştir. Efesli piskopos Polikrates (130-196) ondan ‘hadım’ diye bahsederek,[2] Melito’nun keşiş hayatını ve muhtemelen bekar kalmasını ifade etmiştir.[3] Retorik tartışma sanatında eğitim görmüş olan Melito’nun özellikle iki stoik filozofun etkisi altında kaldığı düşünülmektedir; Cleanthes ve Poseidonius. Melito aynı zamanda Nasıralı İsa’nın dünyada yaşadığı yerlere ve Yerusalem’e hac yolculuğu yaptığı bilinen ilk Kilise Babasıdır, yaklaşık 170 yılında yaptığı yolculukta Yahudi Kutsal kitapları üzerinde de araştırmalar yapmıştır.[4][5]

Düşünceleri

Paskalya Hakkında

Hristyanlığın başlangıcında Hristiyanlar arasında Mesih’in yeniden doğuşunun ne zaman kutlanacağı üzerinde bir anlaşmazlık vardı. Ireneus ve birçok Anadolulu piskopos gibi Melito da Paskalya'yı Yahudilerin Fısıh bayramı ile aynı zamanda kutlamayı tercih ediyordu,[6] Roma’daki gibi Fısıh bayramından sonraki Pazar günü yerine. Muhtemelen Yahudi geçmişinden ötürü fısıh bayramı ile aynı günde kutlanılması gerektiğini düşünüyordu.

Melito'nun teolojik düşüncesinde Kristoloji merkezi bir rol oynar.[7] Mesih’in tanrısallığı ve herşeyden önce varoluşu Melito’nun teolojisini şekillendirmektedir. Mesih’in enkarne oluşunun sebebi insanı günah, ölüm ve şeytandan kurtarmaktı.

Eserleri

Edebi eserlerinin büyük çoğunluğu kayıptır. Melito'nun eserlerinin listesi Eusebius, Hieronymus ve Rufinus tarafından sağlanmaktadır. Ancak çalışmalarının çoğu bize ulaşmadı.[8]

  • Marcus Aurelius’a Hristiyanlığın Savunması. Bu eseri bilinen en büyük katkısı olmak ile beraber sadece birkaç fragmanı günümüze ulaşmıştır. Melito Hristiyanlık ve devlet arasında barışçıl ilişkilerin olmasını isteyen ilk savunucalardan birisidir. Melito, Marcus Aurelius’a Hristiyanlığın nasıl imparatorluk için bir kazanç ve fırsat kaynağı olabileceğini açıklamıştır.[9][10]
  • Çile üzerine Hitabe. Bu hitabe yakın zamanda keşfedilmiş ve 1940’larda yayınlanmıştır. Melito, hitabesinde Mesih’in ölüm karşısında elde ettiği zaferi vaaz etmektedir. O ölümü utançla giymiştir çünkü ölümden dönmüş ve ölümlüleri mezarlarından kaldırmıştır.
Melito'nın vaazı - ıv. yüzyıl

Bunlara ek olarak Melito Yahudilerin Mısır’dan Çıkışını Mesih’in kurtarıcı işinin bir türü olarak okumaktadır. Musa Mesih’in bir tür önfigürüdür. Oldukça anlamlı bir kıyaslamayla Melito, Yahudilerin güvenli kaçışını sağlayan kuzunun kesilmesi ile Mesih’in çilesi ve ölümünün Hristiyanların günahtan ve ölümden kaçışını sağlaması arasında bağ kurmaktadır. Mesih’in ölümü ve dirilişini bu bağlamda görerek Melito bağışlamayı vaaz eder. Mesih kendisinden, bağışlanmanın kendisiymiş gibi bahseder.

Kaynakça

  1. ^ Anadolu'nun Azizleri. Hanspeter Tiefenbach. Arkeoloji ve Sanat Yayınları Tur. San. Tic. Ltd. Şti. 2012. s. 355. ISBN 975-605-396-205-2 |isbn= değerini kontrol edin: invalid prefix (yardım). 
  2. ^ Kilise Babalarından ve Yazarlarından Alıntılar. Kaya Basım Yayın Dağıtım Tic. Ltd. Şti. 1997. s. 67 ISBN 975-7065-03-X. 
  3. ^ Patrology, Volume 1. Johannes Quasten (İngilizce). Christian Classics INC. 1986. s. 242 ISBN 087061-084-8. 
  4. ^ Hıristiyanlık Tarihi. Yeni Yaşam Yayınları. 2004. s. 105. ISBN 975 8318 86 1. 
  5. ^ Robin Lane Fox, Païens et chrétiens: la religion et la vie religieuse dans l'Empire romain de la mort de Commode au concile de Nicée, éd. Presses Universitaires du Mirail, 1997, p.493 extrait en ligne 26 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  6. ^ Patrology - Volume 1. s. 243. 
  7. ^ New Catholic Encylopedia - Second Edition. G. Racle (İngilizce). Thomson and Gale. 2003. s. 477 Cilt 9 ISBN 0-7876-4013-1. 
  8. ^ İdem 477. 
  9. ^ Hıristiyanlık Tarihi. s. 124. ISBN 975 8318 86 1. 
  10. ^ Hall, S.G. Melito Of Sardis: On Pascha And Fragments. Oxford University Press, 1979, pp. 63, 65.

İlgili Araştırma Makaleleri

Tatianus putperest bir aileden doğan, sonraları Hristiyanlığı seçen bir Hristiyan apolojisti. Tatianus'un bir süre Roma'da yaşayıp daha sonra Edessa'ya döndüğü bilinir. Bardesanes ile çağdaş olan Tatianus Süryani edebiyatına büyük katkılarda bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Anselmus</span> Filozof, ilahiyatçı

Canterbury'li Anselmus, Tanrı'nın varlığına ilişkin ontolojik kanıtıyla tanınan Benedikten keşişi, filozof ve ilahiyatçı. Felsefe tarihçilerine göre Anselmus Skolastiğin babasıdır ve "İkinci Augustinus". Öldükten sonra hemen Katolik Kilisesi tarafından Aziz olarak ilan edilmiştir. 1720'de Papa XI. Clemens tarafından Kilise Doktoru ilan edilmiştir. Yortusu 21 Nisandır.

Atinalı Athenagoras, MS 2. yüzyılda yaşamış ve Hristiyanları ahlaksızlık ve devlete itaatsizlikle suçlayan putperestlerin iddialarına karşı çıkmak ve Hristiyan inancıyla ibadet ilkelerini Yunan ve Roma dünyasına yaymak için, 177 yılında bir apoloji kaleme almış olan Hristiyan düşünürdür.

<span class="mw-page-title-main">Bede</span>

Bede, Anglosakson dünyasının ilk tarih yazarı, teolog, tarihçi ve kronoloğu. Batılı kaynaklarda çoğunlukla Muhterem Bede olarak geçer. Hristiyanlıkta her yıl 25 Mayıs, "Aziz Bede Günü" olarak kutlanır.

<span class="mw-page-title-main">Origenes</span>

Origenes veya Origen, İskenderiye'de Hristiyan bir ailede doğmuş ve kendini hadım etmesine bile neden olacak düzeyde münzevi (sofu) bir kişiliğe sahip olmasıyla tanınan ve Patristik felsefenin en önemli temsilcilerinden sayılan bir Kilise Babası'dır.

<span class="mw-page-title-main">Markion</span> 2. Yüzyıl Hristiyan Teolog

Sinoplu Markion, erken dönem Hristiyan teoloğu. Roma Kilisesi'nin öğretilerine alternatif farklı görüşler öne süren ve MS 2. yüzyıl sonlarında etkili olan Markion Roma'daki kilisesi tarafından Sapkın (Heretik) kabul edilmiştir.

Montanizm, 2. yüzyılın başlarında kurulmuş, ismini kurucusu Montanus'tan almış erken Hristiyanlık hareketidir.

<span class="mw-page-title-main">Hierapolisli Papias</span>

Papias, antik döneminde Hristiyan bir piskopos.

<span class="mw-page-title-main">Iustinus</span>

Iustinus, Patristik felsefenin ilk döneminin adı anılmaya değer apolojistlerinden biridir. Yortusu 1 Hazirandadır.

<span class="mw-page-title-main">Polikarp</span> İzmirde görev yapmış Hristiyan piskopos

Polikarp, Smyrna'da görev yapmış Hristiyan piskopos ve Havarisel Baba. Havari Yuhanna'nın öğrencisi ve Kilise Babası. Yortusu 23 Şubat'tır.

Mopsuestialı Theodor, (350 – 428) MS 392 ve 428 yılları arasında Misis piskoposu. Ayrıca doğum yeri ve rahipliğini yaptığı yer olmasından ötürü Antakya’lı Theodor olarak da bilinir. Antakya Kateşistik Okulu’nun bilinen en iyi temsilcisidir. Günümüzde ihtilaflı da olsa, Nestûrîlik'un babalarından biri olarak kabul edilir. Nasturi Kilisesi olarak da bilinen Doğu Asur Kilisesince aziz kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Antakyalı İgnatius</span>

Antakyalı İgnatius, Antakya piskoposu. Trajan'ın yönetimi sırasında Roma'da şehit düşmüştür. İkinci yüzyıl Hristiyanları arasında önemli bir yere sahip olup, saygın ve itibarlı bir kişiliğe sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Ambrosius</span>

Milano'lu Ambrosius Kilise Babası ve Doktoru, Milano piskoposu.

<span class="mw-page-title-main">Petrus Damianus</span>

Petrus Damianus, daha sonra piskopos ve kardinal olmuş Benedikten Camaldolese keşişi.

<span class="mw-page-title-main">Yeruşalimli Kiril</span>

Yeruşalimli Kiril, Yeruşalim'in piskoposuydu. Kiril’in en önemli çalışmaları katekümen talimatlarını ve çağındaki Litürji düzenini belgelemesi olmuştur. 1883’te Papa XIII. Leo tarafından Kilise Doktoru ilan edilmiştir. Katolik Kilisesi'nce yortusu 18 Mart'tır.

<span class="mw-page-title-main">Antakyalı Teofilos</span>

Antakya’lı Teofilos,, II yüzyıl, Antakya Episkoposu, Yunan Apolojet ve Kilise Babası. Yortusu 13 ekimdir.

<span class="mw-page-title-main">Romalı Hipolit</span>

Romalı Hipolit,, Hristiyan apolojet ve iman şehidi. Yortusu 13 Ağustos, 30 ocak.

Hierapolis'li Apollinaris ya da Apollinaris Claudius, 2. yy'da yaşamış bir hristiyanlık iman savunucusu (Apolojet) ve piskopos. Hem katolikler hem de ortodokslar tarafından hürmet edilir, yortusu 8 Ocak'tadır. Apollinarizm sapkınlığının kurucusu 4. yy'da yaşamış Laodikya'lı Apollinarus ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Antakyalı Eustathius</span>

Antakyalı Eustathius, bazen ‘büyük’ olarak da anılır, 4. yüzyılda yaşamış Antakyalı patrik ve Hristiyan Kilise Babalarından biri. Yortusu Şubat 21.

Eutyches, Doğu Roma İmparatorluğu dönemi yaşayan bir keşiş ve monofizitizm düşüncesinin destekçisi.