İçeriğe atla

Sarcosuchus

Sarcosuchus
Yaşadığı dönem aralığı: 133-112 myö
Valanjiniyen-Üst kretase 
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Reptilia
Familya:†Pholidosauridae
Cins:†Sarcosuchus
Broin & Taquet, 1966
Tip tür
† Sarcosuchus imperator
Marsh, 1869

Sarcosuchus (anlamı: et timsahı) Erken Kretase devrinde yaşamış ve yaklaşık 110 milyon yıl önce soyu tükenmiş crocodyliform üyesi bir timsah cinsidir.

Etimoloji

Cins adı olan Sarcosuchus kelimesi, et anlamına gelen Antik Yunanca sarco kelimesiyle timsah anlamına gelen suchus kelimesinin birleştirilmesiyle türetilmiştir.[1]

Keşif

1946'da Fransız rahip, jeolog ve paleontolog Albert Félix de Lapparent tarafından Cezayir sınırlarındaki Aoulef Cheurfa'da dev bir canlıya ait kemik ve diş parçaları bulunmuştur. Birkaç sene sonra Félix'in yeğeni de Broin bu fosil parçaları üzerinde çalışmaya başlamıştı, kendisi bir paleontolog ve sürüngen uzmanıydı. Tarih 1960'ları gösterdiğinde Fransız atom enerjisi kurumu uranyum arama çalışmaları esnasında Sahra Çölü'nde neredeyse eksiksiz 2 çene kemiği buldular ki, bu da önceki kalıntıların ait olduğu canlıya benzer bir hayvandı. 1966'da Broin ve Prof. Taquet ortak olarak bu fosilin çalışmalarını makale olarak yayımladılar. Fosillerden oluşturulan holotip için Sarcosuchus imperator ikili adlandırmasına gidilmiştir. 1973'te Taquet tarafından aynı bölgeye (Gadoufaoua) ikinci bir saha çalışması düzenlendi. Neredeyse eksiksiz olan bir iskelet bulundu ve bugün La Grande Galerie du Muséum'da sergilenmektedir.[2]

Fiziksel özellikler

Yaşamış bilinen en büyük timsahlardan biri olan Sarcosuchus ortalama 8 ton ağırlığa ve 12 metreyi bulan uzunluğa sahiptir. Önemli karakteristik özelliklere sahip olan bu timsah cinsi görece ince ağzı, büyük burnu ve kesintisiz olarak vücudunun üstünü kaplayan osteoderm tabakasıyla modern timsahlardan ayrılır. Sınıflandırma mantığı ile bakılırsa modern timsahların doğrudan atası olmadığı görülmektedir zira Sarcosuchus teknik olarak pholidosaur sayılır, Sarcosuchus'un aksine geç kretase timsahı olan Deinosuchus modern alligatorlerin atasıdır. Bir diğer önemli nokta günümüz timsahlarının aksine Sarcosuchus'un kuyruğundan kafatasına dek kesintisiz bir osteoderm dokusu gelişmiştir. Diğer önemli bir husus da hayvanın osteoderm dokusunun incelenmesiyle ortaya çıkmıştır. Yarı yetişkin bir bireyin osteoderminin 40 yaş halkası barındırdığı görülmüştür, bu hayvanın boyutunun, maksimum olduğu düşünülen boyuta oranı yüzde 80 olarak hesaplanınca ortalama olarak 50-60 yılda maksimum vücut büyüklüğüne ulaştıkları düşünülmektedir. Modern timsahlar, Sarcosuchus'tan farklı olarak yaşamları boyu büyümezler. MNN 604 numaralı fosil numunesi üzerine yapılan çalışmalarda üst çenesi, alt çenesinden kabaca 10 cm kadar uzun olan Sarcosuchus'un premaxillary (en ön çene) kısmında 5 adet diş varken; üst çenenin orta kısmında (maxillary) 30 diş vardır. Alt çene (dentary) 31 dişe sahiptir. premaxillary kısmındaki 4. ve 5. dişler çenelerdeki en büyük dişlerdir.[3]

Habitat ve diyet

Yaklaşık 100 milyon yıl önce sahra çölü bugünkünün aksine oldukça sulak ve tropikal bir bölgeydi. pek çok paleonehrin (eski nehirler) kavşak noktasıydı.[1] Klasik olarak günümüz timsahlarına benzer diyetleri olduğu düşünülebilir, ama çene yapılarına bakılarak diyetlerinde balık da olduğu düşünülmektedir. Balık diyetlerinin yanında su içmek için nehir kıyısına gelen otçul dinozorlara da saldırdıkları düşünülmektedir.[3]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b Strauss, Bob. "10 Facts About Sarcosuchus, the World's Biggest Crocodile". www.thoughtco.com/. Thoughtco. 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020. 
  2. ^ Editors, Editors. "Sarcosuchus imperator". www.saga-geol.asso.fr/. Saga-geol. 30 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020. 
  3. ^ a b Sereno, Paul. "The Giant Crocodyliform Sarcosuchus from the Cretaceous of Africa". www.researchgate.com. Researchgate. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Carnotaurus</i> boynuzlu teropod

Carnotaurus, Geç Kretase döneminde Güney Amerika'da yaşamış bir teropod dinozor cinsidir.

<i>Protoceratops</i>

Protoceratops, 83 ila 70 milyon yıl önce bugünkü Moğolistan dolaylarında yaşamış bir Ceratopsian dinozor cinsi.

<i>Apatosaurus</i> sauropod dinozor cinsi

Apatosaurus, Geç Jura döneminde Kuzey Amerika'da yaşamış sauropod dinozor cinsi. En tanınmış sauropodlardan biridir. Apatosaurus, ortalama 21–23 metre uzunluğunda ve 16.4–22.4 ton ağırlığındaydı.

<i>Iguanodon</i>

Iguanodon, erken Kretase devrinde Kuzey Amerika ve Avrupa'da yaşamış kuş kalçalı dinozor cinsi.

<i>Baryonyx</i> teropod dinozor cinsi

Baryonyx, Erken Kretase'de İngiltere ve İspanya çevresinde yaşamış, Spinosauridae familyasına bağlı teropod dinozor cinsidir. Ön ayağının birinci parmağındaki büyük bir pençeyle özdeşleşmiş bir dinozordur.

<span class="mw-page-title-main">Memelilerin evrimi</span>

Daha fazla bilgi için: Yaşamın evrimsel tarihi

<i>Deinosuchus</i> nesli tükenmiş dev timsah

Deinosuchus, bir alligator cinsidir. 73-80 milyon yıl önce, geç Kretase devrinde yaşamıştı. Öğünü dinozorlar, balıklar ve diğer sürüngenlerden oluşmaktaydı.7-10 metre uzunluğunda, yaklaşık 8 ton ağırlığındaki bir tarih öncesi timsahtı. 1954 yılında D. riograndenis türü Colbert&Bird tarafından belirlendi ve isimlendirildi. son yıllarda bilim insanları, deinosuchusların büyüme izlerini fosillerdeki pul yapılarından çıkarabildiler ve dinozorların aksine dev boyutlarına uzun sürede ulaştıklarını saptadılar, bu yavaş metabolizma hızı yok oluşlardaki yiyecek kıtlığına dayanmalarının da bir açıklaması olabilir.

<i>Gigantoraptor</i> maniraptoran dinozor cinsi

Gigantoraptor, Geç Kretase döneminde (Senoniyen) Moğolistan'da yaşamış, dev bir Oviraptorosaurian teropod dinozor cinsidir.

<i>Carcharodontosaurus</i> Teropod dinozor cinsi

Carcharodontosaurus Geç Kretase (Cenomanian) zamanında Kuzey Afrika'da yaşamış Carcharodontosaurid teropod bir dinozor cinsidir. Cins adı Carcharodon'dan gelir, Grekçe karchar[os] ve odōn sözcükleri ve -saurus ("kertenkele") son ekinin birleşmesiyle oluşur. Cins güncel olarak iki tür içerir; C. saharicus ve C. iguidensis.

<span class="mw-page-title-main">Megatherium</span>

Megatherium, Geç Miyosen ila Erken Holosen devirleri arasında Güney Amerika'da yaşamış bir memeli cinsidir.

<i>Suchomimus</i> Kretase döneminde yaşamış teropod dinozor cinsi

Suchomimus, Erken Kretase döneminde bugünkü Nijer dolaylarında yaşamış, Spinosauridae familyasından dev bir teropod dinozor cinsidir.

<i>Camptosaurus</i>

Camptosaurus, Batı Kuzey Amerika'nın Geç Jura dönemi'nde yaşamış, Kuş kalçalı dinozor cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Ouranosaurus</span>

Ouranosaurus Erken Kretase (Aptian) döneminde bugünkü Nijer dolaylarında yaşamış otçul ornithopod dinozor cinsidir.

<i>Centrosaurus</i> sürüngen cinsi

Centrosaurus, Geç Kretase döneminde Batı Kuzey Amerika'da yaşamış Ceratopsidae ailesine mensup dinozor cinsidir.

<i>Sivapithecus</i> Miyosen hominidi

Sivapithecus soyu tükenmiş bir büyük insansı maymun cinsidir. 12.2 milyon yıl öncesine tarihlenen, bu cinse atanan hayvanların fosil kalıntıları, şimdi genellikle geç Miyosen'e tarihlenir. İlk fosiller 19. yüzyılda Hint Yarımadası'nın Siwalik Tepelerinde ve Kutch'ta bulunmuştur.Bu cinsteki türlerden herhangi biri modern orangutanların atası olabilir.

Neosuchia, mevcut tüm modern timsahları ve onların en yakın fosil akrabalarını içeren, Mesoeucrocodylia içinde bir kladdır. Notosuchus terrestris'ten ziyade Crocodylus niloticus ile daha yakından ilişkili tüm crocodylomorfları içeren en kapsayıcı klad olarak tanımlanır. Neosuchia, 1988'de ilk kez adlandırıldığından bu yana birçok revizyona uğradığından, çok çeşitlidir ve polifiletik Neosuchia üyeleri genellikle, daha bazal timsah biçimli grupların karasal alışkanlıklarının aksine, tatlı sudaki su yaşamına uyarlanmış timsah benzeri bir vücut biçimini paylaşırlar. En erken neosuchianın, Sinemuriyen ve Pliensbakiyen evrelerinde yaşamış Calsoyasuchus olduğu ileri sürülmektedir ve genellikle Gonioholididae'nin bir üyesi olarak tanımlanır. Bu tartışmalı takson, grubun en erken kayıtlarını Orta Jura'ya yerleştiren Neosuchia'nın dışında olabilir.

<i>Kaprosuchus</i> domuz

Kaprosuchus, soyu tükenmiş bir mahajangasuchid crocodyliform cinsidir. Nijer'in Üst Kretase yaşlı Echkar Formasyonu'ndan çıkarılan neredeyse eksiksiz tek bir kafatasından bilinmektedir. Cins adı, Grekçe: κάπρος, kapros ("domuz") ve Grekçe: σοῦχος soukhos ("timsah") sözcüklerinden oluşan bir ad tamlaması olan Kaprosuchus yani "domuz timsahı"dır. Bu ad ona domuzlarınkine benzeyen sıra dışı köpek dişleri dolayısıyla verilmiştir. Bu cinsi ilk kez 2009 yılında ZooKeys'de yayınlanan bir monografide Anatosuchus ve Laganosuchus gibi diğer Sahra timsahlarıyla birlikte tanımlayan Paul Sereno ve Hans Larsson tarafından "BoarCroc" olarak adlandırılmıştır. Tip türü K. saharicus'tur.

<i>Brighstoneus</i>

Brighstoneus, İngiltere Wight adasındaki Erken Kretase yaşlı Wessex Oluşumundan bilinen bir kuş kalçalı hadrosauriform dinozor cinsidir. Cinsin şimdilik içerdiği tek tür B. simmondsi'dir.

<i>Balaur bondoc</i>

Balaur bondoc Geç Kretase Romanya'sında 70 milyon yıl önce yaşamış teropod dinozor türüdür. Avrupa Geç Kretase çağında adalar topluluğuydu ve bu ekosistemlerde pek çok otçul dinozor bulunsa da bu dönemin etçilleri bir esrar perdesi altında kalmıştı. Balaur keşfedilince, işte bu ekosistemdeki yırtıcıların ilk belirtisi olarak değerlendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Masiakasaurus</span>

Masiakasaurus Geç Kretase döneminde Madagaskar'da yaşamış noasaurid bir teropod cinsidir. Alt çenesinin önünde yer alan ve nadir görülen farklı diş yapılarıyla ünlüdür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.