İçeriğe atla

Sarayburnu Atatürk Anıtı

Koordinatlar: 41°00′59″K 28°59′10″D / 41.01639°K 28.98611°D / 41.01639; 28.98611
Sarayburnu Atatürk Anıtı
Anıtın arkadan görünümü (2024)
Harita
Genel bilgiler
TürAnıt
KonumFatih, İstanbul, Türkiye
Koordinatlar41°00′59″K 28°59′10″D / 41.01639°K 28.98611°D / 41.01639; 28.98611
Başlama25 Ağustos 1925
Tamamlanma1926
Yükseklikkaide 3 m - heykel y. 3 m
Tasarım ve inşaat
Mimar(lar)Heinrich Krippel
7 Ekim 1926 tarihli Servet-i Fünun dergisinde Sarayburnu'ndaki Atatürk heykelinin açılışı.

Sarayburnu Atatürk Anıtı, İstanbul Belediyesi tarafından Avusturyalı heykeltıraş Heinrich Krippel'e yaptırılmış anıt heykeldir.

Türkiye'de dikilen ilk Mustafa Kemal Atatürk anıtı olarak bilinir.[1] 3 Ekim 1926'da dönemin belediye başkanı Şehremini Emin Erkul tarafından açılmıştır.

Tarihçe

Anıt, Sarayburnu Parkı'ndadır. Buraya Mustafa Kemal Paşa'nın bir heykelinin dikilmesi fikri dönemin Belediye Başkanı Emin Bey'e (Erkul) aittir. Belediye Meclisi tarafından da onaylanan bu önerinin gerçekleştirilmesi için bir komisyon kurularak çalışmalara başlanmıştır. Heykelin yapımı heykeltıraş Heinrich Krippel'e verilmiştir. Heykel sanatçının Viyana'daki atölyesinde, dökümü de Viyana'da Birleşik Maden İşletmelerinde yapılmış, parçalar halinde Türkiye'ye getirilmiş ve heykeltıraşın denetiminde yerine oturtulmuştur. 25 Ağustos 1925 tarihinde yapımına başlanan anıt, 3 Ekim 1926'da törenle açılmıştır. İstanbul halkı anıta büyük ilgi göstermiş ve gecenin geç saatlerine kadar akın akın seyre gelmiştir. Atatürk, heykelin açılışından sonra belediye yetkililerine gönderdiği telgrafta şunları söylemiştir:

"Muhterem İstanbul Halkının ilk defa heykelimi dikmek suretiyle gösterdiği yüksek kadirşinaslıktan ve resm-i küşat münasebetiyle hakkımda izhar buyurulan necip hissiyattan dolayı samimi teşekkürlerimi arzederim. Sözün bundan sonrası heykeltıraşlarındır."

Anıtın heykeltıraşı Heinrich Krippel, Ankara'daki Zafer Anıtı, Samsun'daki Onur Anıtı ve Konya'daki Atatürk anıtına da imzasını atmıştır. Anıtın son yıllarda bakımsız kalması eleştiri konusu olmuştur.[2] Bunun üzerine İstanbul Büyükşehir Belediyesi, anıtı 2020 yılında restore etmiştir.[3]

Özellikleri

Atatürk'ün Kurtuluş Savaşı için Samsun'a giderken İstanbul'dan hareket ettiği yere konulan anıt, mermer kaide ve bronz heykel olmak üzere iki kısımdan oluşmakta ve İki kademeli dörtgen bir platform üzerinde bulunmaktadır. Kaidenin üç cephesine bronz madalyon şeklinde yazıtlar monte edilmiştir. Fakat artık bunların hiçbirisi mevcut değildir.

Atatürk, dikdörtgen kaide üzerinde sivil giysili devlet adamı kimliğiyle görülmektedir. Sarayburnu Atatürk Anıtı, ele alınan dönem içinde Atatürk'ün devlet adamı olarak betimlendiği az sayıdaki örneklerden birisidir. Atatürk'ün sol eli beline dayalı, sağ elini yumruk biçiminde sıkarak aşağıya doğru uzatmış, başı dik, kaşları hafif çatık, gözleri hafif kısıktır; dinamik duruşuyla kararlı bir ifade içinde görülmektedir.

Heykelin kaidesinin önüne Hattat Kamil Akdik'in yazısı ile "tarihi ihtilas 1336", arka yüzüne heykelin dikiliş tarihi (1926), yan tarafına Cumhuriyet'in ilân tarihi yazılmıştır.[4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "İlk Atatürk heykelini çeviren metal paravanlar kaldırıldı". NTV. ntv.com.tr. DHA. 19 Ağustos 2018. 19 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2018. 
  2. ^ "Türkiye'de yapılan ilk Atatürk heykeli, perdelerin arkasında". Vatan. 13 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2015. 
  3. ^ "Türkiye'nin ilk Atatürk anıtı restore edildi". Diken. 2 Eylül 2020. 2 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2020. 
  4. ^ A A M Cumhuriyet Dönemi Anıt Heykelleri, Yrd. Doç. Dr. Kıvanç Osma, Ankara 2003, s.32-33, ISBN 975-16-1678-6.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Sarayburnu Atatürk Anıtı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gülhane Parkı</span> Fatihin Eminönü semtinde tarihî park

Gülhane Parkı, İstanbul'un Fatih ilçesinin Eminönü semtinde yer alan tarihî bir parktır. Alay Köşkü, Topkapı Sarayı ve Sarayburnu arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Gezer</span> Türk yontucu

Hüseyin Gezer, Türk heykeltıraş.

<span class="mw-page-title-main">Sarayburnu Parkı</span>

Sarayburnu Parkı, İstanbul'un Fatih ilçesinde bulunan bir parktır. Tarihî yarımada olarak anılan bölgenin en doğu ucunda, Sarayburnu olarak anılan bölgede yer alır. İlk olarak Topkapı Sarayı'nın hasbahçesi olan Gülhane Parkı'nın bir parçası olsa da, 1890 yılında parkın içinden demiryolu geçmesi nedeniyle ilk bölünme gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Tankut Öktem</span> Türk heykeltıraş

Tankut Öktem, Türk heykeltıraştır.

<span class="mw-page-title-main">Haluk Tezonar</span> Türk heykeltıraş

Haluk Tezonar, Türk heykeltıraş. En çok Atatürk anıtı yapan heykeltıraşlar arasında yer alır.

Heinrich Krippel, Türkiye'de gerçekleştirdiği anıt heykeller ile tanınan Avusturyalı heykeltıraş, ressam, bakır oymacısı ve illüstratördür.

<span class="mw-page-title-main">Zafer Anıtı (Ankara)</span> Ankarada bulunan bir anıt

Zafer Anıtı, Ankara'nın Altındağ ilçesindeki Ulus Meydanı'nda bulunan, Anadolu’daki Millî Mücadele’nin hatırasını yaşatmak üzere 1927'de yapılmış anıttır.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Cumhuriyet Anıtı</span>

Taksim Cumhuriyet Anıtı, İstanbul, Taksim Meydanı'nda bulunan anıt. İtalyan heykeltıraş Pietro Canonica'ya yaptırılan, iki genç Türk; Hadi (Bara) Bey ve Sabiha (Bengütaş) Hanım'in yardımlarıyla, anıt 1928'de tamamlanmıştır. 8 Ağustos 1928'de açılan anıtın, kaide ve çevre düzeni mimar Giulio Mongeri tarafından yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Utku Anıtı</span> Afyonda bir anıt

Büyük Utku Anıtı, Afyonkarahisar'da, kentin Yunan işgalinden kurtarılışı ve Büyük Taarruz anısına dikilen zafer anıtıdır. Ünlü heykelci Heinrich Krippel tarafından 1934-1936 yılları arasında yapılmış ve 24 Mart 1936 günü dönemin başbakanı İsmet İnönü tarafından açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Onur Anıtı</span> Samsunun İlkadım ilçesindeki atlı Atatürk heykeli

Onur Anıtı, Samsun'un İlkadım ilçesindeki Atatürk Parkı'nda yer alan ve şehrin simgesi hâline gelen anıttır. Mustafa Kemal'in Samsun'a çıktığı noktaya dikilen anıt Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcı sayılan bu anı simgelemektedir.

Hakkı Atamulu, Türk heykeltıraş.

<span class="mw-page-title-main">İzmir Atatürk Anıtı</span> İzmir, Türkiyede bir anıt

İzmir Atatürk Anıtı, İzmir Cumhuriyet Meydanı'na Millî Mücadele'yi temsil etmek üzere 1932'de dikilmiş anıttır.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Anka Özkan</span> Türk heykeltıraş

Hüseyin Anka Özkan,, Türk heykeltıraş.

<i>Atlı Atatürk Anıtı</i>

Atlı Atatürk Anıtı, Ankara Etnografya Müzesi önünde bulunan, Atatürk'ü at üzerinde mareşal üniformalı ve pelerinli olarak tasvir eden bronz anıt.

<span class="mw-page-title-main">Mareşal Atatürk Anıtı</span>

Mareşal Atatürk Anıtı, İtalyan heykeltıraş Pietro Canonica tarafından 1927'de yapılan Mustafa Kemal Atatürk'ü mareşal üniforması içinde ayakta, iki eli ile kılıcının kabzasını kavramış biçimde gösteren anıt.

<span class="mw-page-title-main">Konya Atatürk Anıtı</span>

Konya Atatürk Anıtı, Türkiye Cumhuriyeti'nin Sarayburnu Atatürk Anıtı'ndan sonra yapılan ikinci anıtıdır. Avusturyalı heykeltıraş Heinrich Krippel'e yaptırılan 1926 tarihli anıt, Konya İstasyon Caddesi'nde Hükûmet Meydanı'na yerleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kenan Yontunç</span> Türk heykeltıraş

Prof. Ahmet Kenan Yontunç, Türk heykeltıraş.

<span class="mw-page-title-main">Bursa Atatürk Anıtı</span>

Bursa Atatürk Anıtı, Bursa valiliği tarafından heykeltıraş Nijat Sirel'e yaptırılmış ve Bursa Hükûmet Meydanı'na 1931 yılında dikilmiş anıttır.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet Ağacı</span> İzmir, Türkiyede bir anıt

Cumhuriyet Ağacı, Türkiye'nin İzmir ilinin Konak ilçesinde, Gündoğdu Meydanı içerisinde yer alan bir anıttır. 2003'te tamamlanan anıt, Millî Mücadele'yi simgelemektedir. Bakırdan yapılmış olan heykelin yüksekliği 5 metre, mermer kaplı kaidenin yüksekliği 8,5 metre, tüm anıtın yüksekliği ise 13,5 metredir.

<span class="mw-page-title-main">Bornova Sarı Köşk Atatürk Büstü</span>

Bornova Sarı Köşk Atatürk Büstü, İzmir'in Bornova ilçesinde Eski Ziraat Mektebi bahçesindeki Atatürk büstüdür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.