İçeriğe atla

Saraybosna Agadası

Saraybosna Agadası'ndan bir sayfa

Saraybosna Agadası, Hamursuz Bayramı Sederi'ni (yani düzenini) açıklayan Agada metnini geleneksel resimli hâliyle barındıran ışıklı bir el yazması. Saraybosna Agadası, geçmişi tahminen 1350 yılı Barselona civarlarına dayanan bir grup Sefarad agadasına ait ve Dünya'da kendi türünden olan en eski agadalardan biri.[1]

Saraybosna Agadası günümüzde Bosna-Hersek devleti sahipliğinde bulunmakta ve Bosna-Hersek başkenti Saraybosna'da yer alan Bosna-Hersek Ulusal Müzesi'nde muhafaza edilmektedir.[2] Parasal değeri henüz belirlenmemiştir, lâkin İspanya'da bir müze, 1992 yılında agadanın oradaki bir sergiye nakledilmesinin bir ön koşulu olarak agadanın 7 milyon ABD dolarına sigortalı olmasını gerektirdi.[3]

Saraybosna Agadası, 17 Ocak 2003 tarihinde "Bosna-Hersek Ulusal Anıtları"ndan biri olarak kaydedildi.[2] 2017 yılında Agada, Bosna-Hersek'in başvurusuyla UNESCO Dünya Belleği Kayıtları'na eklendi.[4]

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Sarajevo Haggadah ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Kaynakça

  1. ^ Vishnitzer, Rachel (1922). "Illuminated Haggadahs". The Jewish Quarterly Review. 13 (2): 193-218. doi:10.2307/1451279. ISSN 0021-6682. JSTOR 1451279. 16 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2023. 
  2. ^ a b "Sarajevo Haggadah, property of Bosnia and Herzegovina, the movable property". old.kons.gov.ba. Saraybosna: Commision to preserve national monuments. 17 Ocak 2003. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2023. []
  3. ^ "The Sarajevo Haggadah". Haggadah.ba. 19 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2012. 
  4. ^ "The Sarajevo Haggadah manuscript". United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. 4 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Saraybosna</span> Bosna-Hersekin başkenti

Saraybosna, Bosna-Hersek’in başkenti ve 2007 yılı sayımlarına göre 619.030 kişilik nüfusuyla en büyük kentidir. Saraybosna, ayrıca Bosna-Hersek Federasyonu'nun ve fiilî başkenti Banyaluka olan Sırp Cumhuriyeti'nin de hukukî başkentidir. Saraybosna Kantonu'nun da merkezidir. Saraybosna, Bosna bölgesinin Dinar Alpleri'yle çevrili Saraybosna Vadisi içerisinde Miljacka Nehri'nin çevresinde kurulmuştur. Şehir, barındırdığı dinî çeşitliliğiyle bilinir. Müslümanlık, Katoliklik, Ortodoksluk ve Musevîlik, burada yüzyıllar boyunca barış içinde bir arada var olagelmişlerdir. İşte bu yüzden Saraybosna, Avrupa'nın Kudüs'ü olarak kabul edilir. Saraybosna Balkanlar'daki kültürel şehirlerin en önemlilerinden biri olarak kabul görür.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek</span> Balkanlarda bir ülke

Bosna-Hersek, kısa haliyle B&H, resmî adıyla Bosna ve Hersek, Balkanlar'da 51.197 km² yüz ölçümlü bir ülke. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan ve güneydoğusunda Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi'ne Neum şehrinin olduğu yerde yalnızca 20 km'lik limansız bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Başkent ve en büyük şehir olan Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.

<span class="mw-page-title-main">Gazi Hüsrev Bey Camii</span>

Gazi Hüsrev Bey Camii veya Bey Camii, Bosna-Hersek'in başkenti Saraybosna'nın kalbi sayılan Başçarşı'da yer almaktadır. Bey Camii olarak da bilinir. Osmanlı mimarisinin en göze çarpan eserlerinden biri olup, Bosna Sancak Beyi Gazi Hüsrev Bey tarafından 1531 yılında Mimar Sinan'a inşa ettirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Federasyonu</span> Federasyon

Bosna-Hersek Federasyonu (Federacija Bosne i Hercegovine, Федерација Босне и Херцеговине,

<span class="mw-page-title-main">Sırp Cumhuriyeti</span> Bosna-Hersek Federasyonunun içinde bulunan Sırp Cumhuriyeti bölgesi

Sırp Cumhuriyeti, Bosna-Hersek'in iki entitesinden biri, diğeri ise Bosna-Hersek Federasyonu'dur. Ülkenin kuzeyinde ve doğusunda yer almaktadır. En büyük şehri ve idari merkezi, Vrbas nehri üzerinde yer alan Banja Luka'dır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Saraybosna</span> Bosna-Hersekte belediye

Yeni Saraybosna, Bosna-Hersek'ın başkenti Saraybosna'nın bir belediyesidir. Belediye, Miljacka Nehri'nin kuzey kıyısında yer almaktadır. Yüzölçümü 9.9 km² olan belediyenin nüfusu 2013 yılı itibarı ile 68,802'dir.

İspanyol Engizisyonuyla başlayıp Holokost'la neredeyse yok olmaya yüz tutan, II.Dünya Savaşı ve Yugoslav savaşlarını atlatan Bosna-Hersek'teki Yahudilerin zengin bir tarihi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Saraybosna Film Festivali</span>

Saraybosna Film Festivali, 1995 yılından bu yana Saraybosna'da gerçekleştirilen film festivalidir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Saraybosna</span>

Doğu Saraybosna, Bosna-Hersek'in Sırp Cumhuriyeti'nde bulunan bir şehirdir. Şehir, Saraybosna'nın doğu kesimini oluşturmaktadır. Yüzölçümü 1,450 km² olan şehrin nüfusu 2013 yılı itibarı ile 64,966'dır.

<span class="mw-page-title-main">Saraybosna Ulusal Tiyatrosu</span>

Saraybosna Ulusal Tiyatrosu Bosna-Hersek'in başkenti Saraybosna'da 1921'de hizmete girmiş bir tiyatro topluluğu ve gerek bu topluluğun, gerekse bünyesindeki opera, bale topluluklarının performanslarını sergiledikleri; Saraybosna Filarmoni Orkestrası'nın konserlerini gerçekleştirdiği tarihî yapının adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Yeni Saraybosna</span>

Doğu Yeni Saraybosna, Bosna-Hersek'ın Sırp Cumhuriyeti'ne bağlı Doğu Saraybosna kentinin bir belediyesidir. Yüzölçümü 34.69 km² olan belediyenin nüfusu 2013 yılı itibarı ile 10,642'dir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Hersek İslam Birliği</span>

Bosna Hersek İslam Birliği Bosna-Hersek'teki Müslümanların dini bir kuruluşudur. Ayrıca Balkanlar'daki, özellikle Sırbistan, Hırvatistan, Slovenya, Karadağ, Macaristan ve Boşnak diasporasındaki Müslümanların en yüksek temsilci organı olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek-Türkiye ilişkileri</span> Bosna Hersek ve Türkiye Cumhuriyeti arasındaki siyasi ilişkiler

Bosna-Hersek-Türkiye ilişkileri, Bosna-Hersek ile Türkiye arasındaki karşılıklı ilişkileri ifade eder. Bosna-Hersek bir güneydoğu Avrupa ülkesi iken, Türkiye İstanbul çevresindeki Balkan yarımadasında küçük bir Avrupa kesimi olan bir Küçük Asya ülkesidir. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 29 Ağustos 1992'de başladı. Bosna-Hersek'in Ankara ve İzmir'de iki elçilik misyonu ve İstanbul'da bir konsolosluk misyonu varken, Türkiye'nin Saraybosna’da bir elçilik ve Mostar’da bir konsolosluk misyonu var.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek'te ulaşım</span>

Bosna-Hersek, kara yolu, demiryolu ve hava taşımacılığı için gerekli alt yapıya sahiptir. Birçok ülkeye otobüs bağlantıları ile beş uluslararası kara yolu ve 20 devlet kara yolu vardır. Demiryolları toplam 1.000 km'den biraz fazla bir mesafeyle Hırvatistan ve Sırbistan'a bağlantı sağlamaktadır. Yedisi asfalt pistli 25 havalimanı mevcuttur. Sava Nehri gezilebilir, ancak kullanımı sınırlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Saraybosna Kuşatması</span>

Saraybosna Kuşatması, Bosna Hersek'in başkenti Saraybosna'nın önce Yugoslav Halk Ordusu sonra Sırp Cumhuriyeti Ordusu tarafından 5 Nisan 1992'den 29 Şubat 1996'ya kadar 1.425 gün boyunca kuşatma altında tutulması olayıdır. Modern savaş tarihinin en uzun kuşatmasıdır. Kuşatma, Stalingrad Muharebesi'nden üç kat, Leningrad Kuşatması'ndan ise bir buçuk yıl fazla sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Sırp Cumhuriyeti'nin belediyeleri</span> Vikimedya liste maddesi

1994 yılında kabul edilen "Bölgesel Örgütler ve Yerel Yönetimler Kanunu" uyarınca, Sırp Cumhuriyeti 80 belediyeye bölünmüştür. Dayton Barış Anlaşmasının imzalanmasından sonra, yasa 1996 yılında ülkenin sınırlarındaki değişiklikleri yansıtacak şekilde değiştirildi ve şimdi Sırp Cumhuriyeti'nin 64 belediyeye bölünmesini öngörüyor.

<span class="mw-page-title-main">Jovan Divjak</span> Boşnak general

Jovan Divjak (Sırpça ;Јован Дивјак, Bosna Savaşı sırasında 1994 yılına kadar Bosna ordusunun ana kurmay Komutan Yardımcısı olarak görev yapan bir Bosnalı ordu generaliydi.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Saraybosna Üniversitesi</span>

Doğu Saraybosna Üniversitesi, Bosna-Hersek'e bağlı Sırp Cumhuriyeti Doğu Saraybosna şehrinin Lukavica yerleşiminde bulunan bir devlet üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Agada</span>

Agada ya da Hagada, Yahudilikte Hamursuz Bayramı Sederi'ni açıklayan bir metin. Yahudilik uygulamalarına göre, her Yahudi için Seder sofrasında Agada'yı okumak, Tanrı'nın Mısır'daki İsrailoğulları'nı "güçlü bir el ve uzanmış bir kol ile" kölelikten kurtarması hakkındaki Çıkış Kitabı hikâyesini kendi çocuklarına anlatma mitsvahının yerine getirilmesini teşkil eder.

<span class="mw-page-title-main">Muslihuddin Çekrekçi Camii</span>

Čaršijska olarak da bilinen Muslihuddin Çekrekçi Camii Saraybosna'nın en eski ikinci kubbeli camisidir. 1526 yılında şehrin Başçarşı bölgesinde,Kovač'ın eteklerinde inşa edilmiştir. İsa-Bey mahallesinde bulunmaktadır. Vakfiyesine göre camiyi yaptıran kişi halk arasında Muslihuddin Çekrekçi olarak da bilinen İshak oğlu Hacı Mustafa olarak geçmektedir. Bu belge aynı zamanda Saraybosna'da yazılmış bilinen en eski özgün belgedir.