İçeriğe atla

Saraswati Süperkümesi

Saraswati Süperkümesi
Saraswati Süperkümesi, süperkümedeki en büyük kütleli yapı olan Abell 2631 gökada kümesi üzerinde merkezlenmiştir
Gözlem verisi (Dönem J2000.0)
TakımyıldızBalıklar
Sağ açıklık (α)23sa 37d 40s
Dik açıklık (δ)00° 16′ 17″
Galaksi sayısı43
Büyük eksen (a)200 Mpc (652 Mly)
Özellikler
Kırmızıya kayma (z)0,28
Uzaklık1,2 Gpc (4 Gly)
Bağlanma kütlesi (U)2,0×1016 M☉
Katalog belirtmeleri
Saraswati Supercluster

Saraswati Süperkümesi, SDSS'nin Stripe 82 bölgesinde, Balıklar takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 1,2 gigaparsek (4 milyar ışık yılı) uzaklıktaki devasa bir gökada süperkümesidir.[1][2] Yaklaşık 200 Mpc (652 milyon ışık yılı) çapında ana ekseniyle evrende keşfedilen en büyük yapılardan biridir. En az 43 gökada kümesinden oluşur ve 2 × 1016 M☉ kütleye sahip bir gökada iplikçiği oluşturur.[3]

Keşif

Saraswati Süperkümesi, 2017 yılında Hindistan'ın Pune şehrinde Joydeep Bagchi ve meslektaşları liderliğindeki Üniversitelerarası Astronomi ve Astrofizik Merkezi (Inter-University Centre for Astronomy and Astrophysics) ile Hindistan Fen Bilimleri Eğitimi ve Araştırma Enstitüsü (Indian Institute of Science Education and Research) astrofizikçilerinden oluşan bir ekip tarafından keşfedildi.[4]

Sloan Dijital Gökyüzü Araştırması'nın Stripe 82 verilerini, özellikle de SDSS'nin DR12 kataloğunun bir parçası olan Baryon Salınımı Spektroskopik Araştırması'ndan (Baryon Oscillation Spectroscopic Survey) LOWZ veri setlerini analiz eden ekip, örneklenen 625 gökada ve yine SDSS DR12'nin bir parçası olan güney gökyüzü araştırması LEGACY-BOSS-SOUTHERN'den 3.016 gökadanın aşırı yoğunluğunu keşfetti.[5][6]

Süperküme, hem Hindu bilgi tanrıçası Saraswati'den hem de mitolojik Sarasvati nehrinden esinlenerek adlandırılmıştır. Sanskritçe olan isim aynı zamanda "birçok göleti olan sürekli akan nehir" anlamına geldiğinden ve süperkümenin de birçok küme ve gruptan oluşup birbiriyle hareket ederek birleşmesi nedeniyle bu isim seçilmiştir.[7]

Kozmoloji

Saraswati Süperkümesi, bilinen en büyük ve en kütleli süperkümelerden biridir ve yakın evrendeki devasa Shapley Süperkümesi ile karşılaştırılabilir. Süperküme, en kütlelileri sırasıyla Abell 2631 ve ZwCL 2341.1+0000 olmak üzere 43 büyük gökada kümesinden oluşur. Gökada iplikçikleri, kümeleri ve boşluklardan oluşan bir ağ ile çevrilidir.

Saraswati Süperkümesi ve çevresi, karanlık enerjinin yapı oluşumuna yeni yeni hakim olmaya başladığı geçmiş bir dönemde, aşırı büyük ölçekli ve belirgin madde yoğunluğu artışlarının meydana geldiğini ortaya koymaktadır. Bu gökada yoğunluğu, karanlık enerjinin ve kozmolojik başlangıç koşullarının süperkümelerin oluşumundaki rolünü aydınlatmaktadır.[8][9]

Kaynakça

  1. ^ Bagchi, Joydeep; Sankhyayan, Shishir; Sarkar, Prakash; Raychaudhury, Somak; Jacob, Joe; Dabhade, Pratik (2017). "Saraswati: An Extremely Massive ~ 200 Megaparsec Scale Supercluster". The Astrophysical Journal. 844 (1). s. 25. arXiv:1707.03082 $2. Bibcode:2017ApJ...844...25B. doi:10.3847/1538-4357/aa7949. 
  2. ^ Desikan, Shubashree (14 Temmuz 2017). "Indian astronomers discover supercluster of galaxies, name it 'Saraswati'". The Hindu (İngilizce). ISSN 0971-751X. 16 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2023. 
  3. ^ Karouzos, Marios (Eylül 2017). "Saraswati the wide-reaching". Nature Astronomy. 1 (9). s. 564. Bibcode:2017NatAs...1..564K. doi:10.1038/s41550-017-0227-9. 
  4. ^ (IUCAA), Inter University Centre for Astronomy & Astrophysics (14 Temmuz 2017). "Researchers describe one of the most massive large-scale structures in the universe". phys.org (İngilizce). 16 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2023. 
  5. ^ ""Saraswati"- one of the most massive large-scale structures in the Universe discovered". IUCAA. 29 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2017. 
  6. ^ Bagchi, Joydeep (28 Mayıs 2019). "Saraswati Supercluster". IUCAA. 11 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2023. 
  7. ^ Venkateswaran, T V (13 Temmuz 2017). "Indian astronomers discover supermega river of galaxies, name it Saraswati". Indian Science Wire. 2 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ Crane, Leah (14 Temmuz 2017). "Galaxy supercluster is one of the biggest things in the universe". NewScientist. 8 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2018. 
  9. ^ "'Saraswati': A Supercluster Of Galaxies Discovered By Indian Scientists". HuffingtonPost. 14 Temmuz 2017. 14 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Başak Süperkümesi</span>

Başak Süperkümesi veya Yerel Süperküme, Samanyolu ve Andromeda gökadaları ile diğerlerini de içeren Başak Kümesi ve Yerel Grup'u barındıran süperkümedir. Çapı yaklaşık 33 megaparsek olan bu süperkümede en az 100 adet gökada grubu ve kümesi bulunmaktadır. Gözlemlenebilir evrendeki yaklaşık 10 milyon süperkümeden biri olan Başak Süperkümesi, Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi adı verilen bir gökada iplikçiği içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Süperküme</span>

Süperkümeler küçük gökada kümelerinden ve gökada gruplarından oluşan büyük kümeler olup Evren'de şimdilik gözlemlenebilen en büyük yapı birimleridir. Süperkümelerin varlığı gökadaların Evren'de tek biçimli dağılmamış olduğunu gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Galaksi grubu</span> kütleçekim etkisiyle birbirlerine bağlı birçok gökadadan oluşan bir topluluk

Galaksi grubu (veya gökada grubu ya da gökada öbeği), kütleçekim etkisiyle birbirlerine bağlı birçok gökadadan oluşan bir topluluktur. Her biri en az Samanyolu kadar parlak olan (Güneş'in parlaklığının yaklaşık 1010 katı), yerçekimsel olarak bağlı yaklaşık 50 veya daha az üyeden oluşan bir galaksi topluluğudur. Birinci dereceden kümelenme olan gruplardan daha büyük galaksi koleksiyonlarına galaksi kümeleri denir.

<span class="mw-page-title-main">Boşluk (astronomi)</span> İplikçikler arasında çok az sayıda gökada içeren ya da hiç içermeyen geniş boş alanlar

Gökbilimde boşluklar (ing. Void), iplikçikler arasındaki boş alanlardır, evrendeki en büyük ölçekli yapılardır ve çok az gökada içerir veya içermezler. Boşluk bölgelerinin kozmolojik evrimi bir bütün olarak evrenin evriminden çok farklıdır: Devasa gökadaların ve gökada kümelerinin oluşumunu engelleyen, eğrisellik teriminin hakim olduğu uzun bir aşama vardır. Bu nedenle, boşlukların en boş bölgeleri bile evrenin ortalama madde yoğunluğunun ~%15'inden fazlasını içermesine rağmen, bir gözlemci için neredeyse tamamen boş görünür. Boşlukların çapı genel olarak 10 ile 150 mega parsek (Mpc) arasındadır ; zengin süperküme yokluğu olarak nitelenen bilhassa büyük boşluklar, süperboşluklar olarak belirtilir. İlk olarak 1978 yılında Kitt Peak Ulusal Gözlemevi'nden Stephen Gregory ve Laird A. Thompson tarafından keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Suyılanı-Erboğa Süperkümesi</span>

Suyılanı-Erboğa Süperkümesi veya Suyılanı ve Erboğa Süperkümesi, Samanyolu'nun da bulunduğu Başak Süperkümesi'nin en yakın komşusu olan süperkümedir. Suyılanı Süperkümesi büyük bir süperküme olmadığı için, Erboğa Süperkümesi ile birlikte incelenir. Bununla birlikte iki süperkümeyi de inceleyen yazarların pek çoğu, iki süperkümenin birbirinden ayrı yapılar olduğu konusunda hemfikirdirler.

<span class="mw-page-title-main">Pavo-Indus Süperkümesi</span>

Pavo-Indus Süperkümesi, Yerel Grubu da içeren Yerel süperkümenin komşusu olan ve yaklaşık olarak 212 MIy (65 Mpc)uzaklıkta bulunan bir süperkümedir. Erboğa Süperkümesi'ni ve büyük bir ihtimalle Başak Süperkümesi'ni çevreleyen uzun bir gökada duvarının bir ucunu oluşturan oldukça zayıf bir süperkümedir. Önemli bir süperküme olarak kabul edilmemektedir. Dikkat çeken yoğun bir gökadalar topluluğu değildir ve herhangi birçok verimli gökada kümesi içermez.

<span class="mw-page-title-main">Herkül Süperkümesi</span>

Herkül Süperkümesi, Herkül takımyıldızındaki meşhur süperkümelerdir. 330 MIy çapıyla diğer yerel süperkümelere görece olarak özellikle büyük olarak kabul edilmektedir. Süperkümelerin kendileri kadar büyük olan bir bölgenin ön tarafında çok büyük bir boşluk vardır. Sağdaki gökada haritası, iki süperkümeyi göstermektedir. 400 milyon ışık yılı uzaklıktaki kuzey süperkümesinin hakimi, Abell 2197/Abell 2199 küme çiftidir. Biraz daha uzakta, 500 milyon ışık yılı uzaklıkta yer alan, daha büyük güney süperkümesinin hakim kümeleri A2147, A2151 ve A2152'dir. Her iki süperküme birbirine bağlıdır ve bazen tek bir küme olarak kabul edilirler.

<span class="mw-page-title-main">Shapley Süperkümesi</span>

Shapley Süperkümesi, yakın evrenimizde kütleçekimsel olarak etkileşen bir birlik oluşturan ve böylece evrenle birlikte genişlemek yerine kendisini bir araya getiren büyük bir gökadalar konsantrasyonudur. 1989'da keşfedilmesine rağmen, 1930'larda gökyüzünün bu bölgesinde gökada fazlalığını ilk ilan eden Harlow Shapley'in adı verilmiştir. Shapley Süperkümesi büyük bir süperkümedir ve üzerinde birçok araştırma yapılmıştır. Bilinen en büyük süperküme olmasa da en yoğunlardan biri olduğu kesindir. Erboğa akımyıldızında yer alan süperkümenin, biri 500 milyon ışık yılı ve daha büyüğü 650 milyon ışık yılı uzaklıkta olmak üzere, iki ana toplanma bölgesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Saat Süperkümesi</span>

Saat Süperkümesi (ayrıca Saat-Ağcık Süperkümesi olarak da bilinir) yaklaşık 550 milyon ışık yılı uzaklıkta, kütlesi 1017 Güneş kütlesi olan kocaman bir süperkümedir. Shapley Süperkümesi kadar yoğun değildir, ancak yaklaşık yarım milyar ışık yıllık bir alana saçılmış, kendisini bilinen en büyük süperküme yapan çok miktarda zengin galaksi kümesine sahiptir. Burası, Harlow Shapley'in galaksi fazlalığı olduğunu ilan ettiği bir diğer gökyüzü bölgesidir. Göğün bu kısmı üzerinde yapılan araştırmalar, 600 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan ve Saat Süperkümesi'nin önünde duran daha küçük bir süperkümenin varlığını da ortaya çıkarmıştır. Saat süperkümesi, bazen astronomi dergilerinde "Saat-Ağcık Süperkümesi" olarak yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzeytacı Süperkümesi</span>

Kuzeytacı Süperkümesi, Kuzeytacı takımyıldızında bulunan bir süperküme ve Kuzey Göksel Yarımküre'de türünün en belirgin örneğidir. 0,07'lik bir kırmızıya kayması vardır, bu da Dünya'dan yaklaşık olarak 865,94 MIy (265,5 Mpc)bir mesafeyi gösterir. 100 mega parsek (330 milyon ışık yılı) genişliğinde ve 40 mega parsek (130 milyon ışık yılı) derinliğinde olduğu tahmin edilmektedir. Diğer süperkümelerle karşılaştırıldığında yoğun ve kompakt olan kütlesinin 0,6 ile 12 × 1016 güneş kütlesi (M☉) arasında olduğu hesaplanmıştır. Abell 2065, süperküme içindeki en büyük kütleli gökada kümesidir ve büyük ihtimalle bu bölgedeki hâkim kümedir; ancak orada yine zengin olan 9-10 tane daha başka küme bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi</span>

Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi, Başak Süperkümesi'ni de içeren gökada süperkümeleri veya gökada iplikçiklerinin bileşik yapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Laniakea Süperkümesi</span>

Laniakea Süperkümesi, Samanyolu'nu ve yakınındaki diğer yaklaşık 100.000 gökadayı içeren bir süperkümedir. Süperkümenin kendisi ise evrendeki en büyük yapılardan biri olan ve Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi adı verilen iplikçik yapısının içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Mikroskop Süperkümesi</span>

Mikroskop Süperkümesi, Mikroskop ve Yay takımyıldızlarında yer alan bir süperkümedir. İlk olarak 1990'ların başında tespit edilmiş ve üzerinde çok az çalışılmıştır. Yaklaşık olarak 1.177,42 MIy (361 Mpc)uzaklıkta yer alan süperküme, 303 milyon ışık yılı boyunca uzanır ve kütlesi 1 x 1017 güneş kütlesine (M☉) eşittir. Abell 3677, 3695 ve 3696 gökada kümelerinden oluşurken, aynı alandaki 3693 ve 3705 ile ilişkisi belirsizdir.

<span class="mw-page-title-main">Galaksi iplikçiği</span> evrendeki büyük boşluklar arasındaki sınırları oluşturan iplik benzeri yapılar

Gökada iplikçikleri kozmolojide kütleçekimsel olarak bağlı olan gökada süperkümelerinin duvarlarından oluşan evrendeki bilinen en büyük yapılardır. Bu devasa iplik benzeri oluşumlar, 80 megaparsek h−1'e ulaşabilir ve büyük boşluklar arasındaki sınırları oluşturur.

Kahraman–Kanatlıat İplikçiği, Kahraman-Balıklar Süperkümesi'ni içeren ve kabaca bir milyar ışık yılı boyunca uzanan bir gökada iplikçiğidir. Şu anda, evrendeki bilinen en büyük yapılardan biri olarak kabul edilir. Bu iplikçik, Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi'ne bitişiktir.

<span class="mw-page-title-main">Vaşak Süperkümesi</span> gökada süperkümesi

Vaşak Süperkümesi, aynı adı taşıyan Vaşak takımyıldızı yönünde yer alan bir gökada süperkümesidir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Süperkümesi</span> en yakın komşu gökada süperkümesi

Güney Süperkümesi, Balina, Ocak, Irmak, Saat ve Kılıçbalığı takımyıldızlarında yaklaşık olarak 19,5 Mpc (63,6 Mly) uzaklıkta bulunan yakın bir süperkümedir. İlk olarak 1953 yılında Gérard de Vaucouleurs tarafından tanımlanmıştır.

Güney Süperkümesi İplikçiği, Güney Süperkümesi ve Dürbün-Turna Bulutu'nu kapsayan bir gökada iplikçiğidir.

<span class="mw-page-title-main">Yılancı Süperkümesi</span> gökada süperkümesi

Yılancı Süperkümesi, Yılancı takımyıldızında bulunan yakın bir gökada süperkümesidir. Bu süperküme, Yılancı Boşluğu'nun uzak duvarını oluşturur, aynı zamanda Tavus-Hintli-Dürbün Süperkümesi ve Herkül Süperkümesi ile bir iplikçik halinde bağlı olabilir. Yılancı Süperkümesi, cD kümesi Yılancı Kümesi üzerinde merkezlenmiştir ve en az iki gökada kümesi, dört gökada grubu ve birkaç alan gökadasını barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Hyperion ön-süperkümesi</span> gökada süperkümesi

Hyperion ön-süperkümesi, evrenin şu anki yaşının %20'sinde görülen ve Samanyolu'nun 5.000 katı kütleye sahip, bilinen en büyük ve en erken dönemdeki ön-süperkümedir. 2018 yılında Şili'deki Very Large Telescope ile gözlenen 10.000 gök cisminin kırmızıya kaymalarının analizi sonucunda keşfedilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.