İçeriğe atla

Sarıdeniz

Sarıdeniz
China üzerinde Sarıdeniz
Sarıdeniz
Sarıdeniz
Havza
Ülke(ler)Çin, Kuzey Kore, Güney Kore
KonumUzak Doğu
Koordinatlar35°K 123°D / 35°K 123°D / 35; 123
Genel bilgiler
Aktığı yerBüyük Okyanus
TürDeniz,
Akarsu (gelen)Sarı Irmak, Hai Nehri, Yalu Nehri, Taedong Nehri, Han Nehri
Ortalama derinlik44 m (144 ft)
En derin noktası152 m (499 ft)
Yüzölçümü380.000 km2 (150.000 sq mi)
Wikimedia Commons
Harita

Sarı Deniz, Büyük Okyanus'a açılan Doğu Çin Denizi'nin Çin ve Kore yarımadasının içlerine sokulmuş bir uzantısıdır. Denizin adı, içine dökülen Sarı Nehir'in getirdiği alüvyonlarda bulunan sarı kum partiküllerinden gelmektedir.

Denizin en batıdaki uzantısı, çoğu zaman ayrı bir deniz olarak adlandırılır. Eskiden Pechihli Körfezi adı verilen bu yer bugün, Bohai Denizi olarak adlandırılır ve Sarı Nehir aslında buraya dökülür. Sarı Deniz ile Bohai Denizi'ni Liaotung Yarımadası birbirinden ayırır. Kore Körfezi'de Sarı Deniz'in bir uzantısı olarak kabul edilir. Tüm bu alanların toplamı 416 000 km² dir. Denizin en derin noktası 115 metre olarak ölçülmüştür.

Coğrafya

Kapsam

Uluslararası Hidrografik Organizasyon Sarı Deniz'in ("Hwang Hai" olarak da adlandırdığı) sınırlarını şu şekilde tanımlar:[1]

Sarı Deniz, Jeollanamdo'daki Haenam Yarımadasının güney ucundan Jeju Adası'na kadar olan sınırla Japonya Denizi'nden ayrılır ve Jeju Adası'nın batı ucundan Yangtze Nehri ağzına kadar olan sınırda Doğu Çin Denizi'ne bölünür.

Fizyografi

2 Mart 2008'de Doğu Asya üzerinde bir toz fırtınasının uydu görüntüsü[2]

Bohai hariç, Sarı Deniz kuzeyden güneye yaklaşık 960 km (600 mi) ve doğudan batıya yaklaşık 700 km (430 mi) kadar uzanır; yaklaşık 380.000 km2 (150.000 sq mi) alana ve yaklaşık 17.000 km3 (4.100 cu mi) hacme sahiptir.[3] Derinliği ortalama olarak yalnızca 44 m (144 ft), maksimum 152 m (499 ft)'dir. Deniz, son buzul çağından sonra (yaklaşık 10,000 yıl önce) deniz seviyeleri 120 m (390 ft) mevcut seviyelerine yükseldiğinde oluşan kıta sahanlığının sular altında kalmış bir bölümüdür. Derinlik kademeli olarak kuzeyden güneye doğru artar.[3] Deniz tabanı ve kıyılara, nehirlerin Bohai Denizi (Liao Nehri, Sarı Nehir, Hai He) ve Kore Körfezi (Yalu Nehri) yoluyla getirdiği kum ve silt hakimdir. Bu birikintiler, kum fırtınaları ile birlikte, deniz adına atıfta bulunulan suyun sarımsı renginden sorumludur.[4]

Kuzeydoğu Asya'nın bir köşesini kaplayan Kore'yi çevreleyen denizler, “ada ulusunu” doğudan, güneyden ve batıdan sınırlar. Kore bunları sırasıyla Doğu Denizi, Güney Denizi ve Batı Denizi (resmen Sarı Deniz olarak bilinir) olarak adlandırmıştır.[5]

Denizdeki başlıca adalar arasında Anmado, Baengnyeongdo, Daebudo, Deokjeokdo, Gageodo, Ganghwado, Hauido, Heuksando, Hongdo, Jejudo, Jindo, Muuido, Sido, Silmido, Sindo, Wando, Yeongjongdo ve Yeonpyeongdo'yu kapsar (tümü Güney Kore'dedir).

Jeju Eyaleti adasına çarpan dalgalar
Dalian, Liaoning, Çin'de kayalık kıyı

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Limits of Oceans and Seas" (PDF) (3.3yıl= 1953 bas.). International Hydrographic Organization. 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2020. 
  2. ^ Sand storm over Yellow Sea 31 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., nasa.gov
  3. ^ a b Yellow Sea 24 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Great Soviet Encyclopedia (in Russian)
  4. ^ Yellow Sea 2 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Encyclopædia Britannica on-line
  5. ^ "The Seas of Korea". Korean Literature Now (Korece). 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fırat</span> Türkiyeden başlayıp Basra Körfezine uzanan ırmak

Fırat, Güneybatı Asya'nın en uzun ırmağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ege Denizi</span> Akdenizin parçası olan deniz

Ege Denizi veya Türkçe diğer adı ile Adalar Denizi, Balkan ve Anadolu Yarımadaları arasında, Akdeniz'e bağlı bir denizdir. Marmara Denizi ve Karadeniz'den Çanakkale ve İstanbul Boğazları ile ayrılan bu denizin kuzey sınırları karalarla çizilmiş olmakla birlikte, güney sınırlarını Yunanistan'a bağlı adalar olan Rodos ve Girit çizer. Ege Denizi'nin tüm kıyıları Türkiye ve Yunanistan ile çevrilidir. Karadeniz üzerinden taşınan petrol ürünlerinin dünya pazarına ulaşmasında başlıca yoldur.

<span class="mw-page-title-main">Hazar Denizi</span> Dünyanın en büyük gölü

Hazar Denizi dünyanın en büyük gölü veya eksiksiz bir deniz olarak sınıflandırılan dünyanın en büyük iç su kütlesidir. Adını Hazar Kağanlığı'ndan almıştır. Güneydoğu Avrupa ve güneybatı Asya'dadır ve dünyanın en büyük tuzlu su gölüdür. Hem deniz, hem de göl özelliklerini taşımaktadır. Petrol yataklarınca zengindir. Tektonik göllere örnektir. Endoreik bir havza olarak, Avrupa ile Asya arasında, Kafkasya'nın doğusunda, Orta Asya'nın geniş bozkırlarının batısında ve Batı Asya'daki İran platosunun kuzeyinde yer almaktadır. Denizin yüzey alanı 371.000 km2 ve hacmi 78.200 km3'tür. Tuzluluk oranı yaklaşık %1,2 olup, bu oran çoğu deniz suyunun tuzluluğunun yaklaşık üçte biri kadardır. Kuzeydoğuda Kazakistan, kuzeybatıda Rusya, batıda Azerbaycan, güneyde İran ve güneydoğuda Türkmenistan ile sınırlanmıştır. Hazar Denizi çok çeşitli canlı türlerine ev sahipliği yapmaktadır ve en çok havyar ve petrol endüstrileriyle tanınmaktadır. Petrol endüstrisinden kaynaklanan kirlilik ve Hazar Denizi'ne akan nehirler üzerine inşa edilmiş barajlar, denizde yaşayan organizmaları olumsuz etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kıta sahanlığı</span>

Kıta sahanlığı, jeolojik olarak ülkeyi oluşturan kara parçasının deniz altındaki uzantısıdır ve kıtanın bitip okyanusun başladığı kıtasal çizgiye kadardır. Kıta sahanlığı, kara platformu olarak da bilinir, bir kıtayı ya da kara parçasını çevreleyen görece sığ ve eğimli deniz tabanına verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Denizi</span> Avrupada bir deniz

Kuzey Denizi, Büyük Britanya, Danimarka, Norveç, Almanya, Hollanda, Belçika ve Fransa arasında bulunan bir Atlas Okyanusu denizidir. Avrupa kıta sahanlığında bir epeirik denizi, güneyde İngiliz Kanalı ve kuzeyde Norveç Denizi yoluyla okyanusa bağlanır. 570.000 kilometrekarelik bir alana sahip 970 kilometreden (600 mi) uzun ve 580 kilometre (360 mi) genişliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Japon Denizi</span> Japonya, Rusya ve Kore tarafından kuşatılmış Büyük Okyanusun bir uzantısı

Japon Denizi / Güney Kore'de Doğu deniz Büyük Okyanus'un bir uzantısıdır. Japonya, Rusya ve Kore tarafından kuşatılmış ve etrafı neredeyse tamamen kara ile çevrilidir. Tıpkı Akdeniz gibi, küçük bağlantılar ile okyanusa açılır. Japon Denizi'ni Büyük Okyanus'a bağlayan 5 boğaz vardır. En derin noktası 3,742 metredir. Ortalama derinliği ise 1,752 metre olup yüzölçümü 978,000 km²dir. Balıkçılık açısından denizin Japonya ve Kore için büyük önemi vardır. Japon Denizi, bu denize kıyısı olan 4 ülkede birbirinden farklı isimlerle adlandırılmıştır.

Beaufort Denizi, Alaska'nın kuzey kıyıları, Kuzeybatı Toprakları ve Kanada'nın kuzey adalarının arasında kalan, Kuzey Okyanusu'nun bir uzantısı olan oldukça geniş bir su kütlesidir. Denizin yüzölçümü yaklaşık olarak 450.000 km²dir. Denizin ismi, denizde birçok araştırma yapan İngiliz hidrograyfacı Francis Beaufort'tan gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Çin Denizi</span> Çin ve Kore kıyılarında, Ryukyu ve Kyushu Adaları ile Büyük Okyanustan ayrılan, Büyük Okyanusun bir kolu

Doğu Çin Denizi, Çin ve Kore kıyılarında, Ryukyu ve Kyushu Adaları ile Büyük Okyanus'tan ayrılan, Büyük Okyanus'un bir kolu. 1,249,000 km² lik yüzölçümüne sahip olan deniz, Çincede Doğu Denizi olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Yangtze</span> Asyanın en uzun nehri

Yangtze Nehri, Yangzi Jiang veya Gök Irmak; Asya'nın en uzun, dünyanın Nil ve Amazon'dan sonra üçüncü en uzun nehridir. Uzunluğu 6.370 km olup Çin'in batısından Doğu Çin Denizi'ne akar. Çincede anlamı "uzun nehir"dir. Dünyada sadece bir ülkeyi sulayan en büyük nehirdir. Tibet Platosu'ndan Min adıyla doğar, Yibin'de Jinsha nehriyle birleşerek Yangtze adını alır. Çongçing, Vuhan, Nankin ve Şanghay'dan geçerek Yangtze Deltası'ndan Doğu Çin Denizi'ne dökülür. Nehir, denge profiline ulaşmış olup ulaşım için elverişlidir. Yolcu ve yük taşımacılığı yapılır. Özellikle delta bölgesine çok yakında bulunan ve dünyanın en büyük limanlarından olan Şanghay Limanı nehir üzerinde en yoğun gemi trafiğinin yaşandığı yerdir.

<span class="mw-page-title-main">Bohai Denizi</span> deniz

Bohai Denizi Sarıdeniz'in karanın içine sokulmuş en uç noktasıdır. Bazı kaynaklarda körfez olarak da geçer. Çin'in başkenti Pekin'e yakınlığı denizi sadece Çin'in değil dünyanın da en sıkışık deniz trafiğinin olduğu alan olmasına neden olur. Son yıllar da denizin altında büyük petrol ve doğalgaz yatakları olduğu tespit edildi.

<span class="mw-page-title-main">Güney Çin Denizi</span> deniz

Güney Çin Denizi. Çin'in güneyinde bir kapalı deniz. Büyük Okyanus'a bağlıdır. Sınırlarını batıdan Malakka Boğazı, doğudan Tayvan Boğazı çizer. Malakka Boğazı ile Hint Okyanusu'ndan ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Liao Nehri</span>

Liao Nehri Kuzeydoğu Çin'in baş nehridir (1.345 km). Liaoning ili ve Liaotung Yarımadası, isimlerini bu nehirden alır.

<span class="mw-page-title-main">San Luis Vadisi</span>

San Luis Vadisi, ABD'nin Colorado ile New Mexico eyaletleri arasındaki güney Rocky Dağları'nda bulunan ve 180 km uzunluğundaki bir vadidir. Batısında San Juan Dağları ile güneyinde Sangre de Cristo Sıradağları arasında yüksek rakımlı bir Alpin havzadır.

<span class="mw-page-title-main">Colorado Çölü</span> önemli bir kısmı güneybatı ABDde, bir kısmı da Meksikada olan çöl

Colorado Çölü, önemli bir kısmı güneybatı ABD'de Kaliforniya ve Arizona eyaletlerinde ve bir kısmı da kuzeybatı Meksika'da Sonora, Baja California ve Baja California Sur eyaletlerinde bulunan ve Sonora Çölü'nün kuzeybatıya doğru bir uzantısı olan bir çöldür.

<span class="mw-page-title-main">Wei Nehri</span>

Wei Nehri, Çin'in orta batısında Sarı Nehir'in bir kolu olan nehirdir. Nehir Kansu'da Weiyuan yakınlarında başlayarak Şensi'de Henan sınırı yakınlarında Sarı Nehir'e katılır. 818 km uzunluğu ile Sarı Nehri'nin en uzun koludur ve erken Çin medeniyetinin gelişmesinde büyük öneme sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Hai Nehri</span> Çinin kuzeydoğusunda bir nehir

Hai Nehri, Çin'in kuzeydoğusunda bulunan bir nehirdir. Nehir, Pekin ve Tientsin'i birleştirmekte olup Tientsin'de Büyük Çin Kanalı ile Sarı Nehir ve Yangtze Nehri ile bağlantı kurmakta ve Bohai Denizi'ne dökülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">45×90 noktaları</span> Dünyadaki dört coğrafik nokta

45×90 noktaları, kutuplar, ekvator, baş meridyen ve 180. meridyen arasında yarı yarıya olan yeryüzündeki dört nokta.

<span class="mw-page-title-main">Hazar Depresyonu</span> Hazar Denizinin kuzey kesimini kapsayan alçak düzlük bölgesi

Hazar Depresyonu veya Pricaspian/Peri-Hazar Depresyonu/Ovası, yeryüzündeki en büyük kapalı su kütlesi olan Hazar Denizi'nin kuzey kısmını kaplayan alçak bir düzlük bölgedir. Aral ve Hazar denizlerini kapsayan daha geniş Aral-Hazar Depresyonu'nun daha büyük kuzey kısmıdır.

<span class="mw-page-title-main">Trakya Denizi</span> deniz

Trakya Denizi, Ege Denizi'nin en kuzey kısmıdır. Türkiye'nin batısı, Makedonya ve Trakya ile çevrilidir. Denizin tamamı 40. kuzey enlemi üzerindedir. Doğudan batıya uzunluğu 23° ila yaklaşık 25.8° veya Struma Körfezi'nden Gelibolu yarımadasının en kuzey kısmına kadardır ve kuzeyden güneye genişliği yaklaşık 40.25° ila 41°'dir. Deniz Yunanistan'da Taşoz ve Semadirek ile Türkiye'de Gökçeada ve Bozcaada'yı kapsar. Koylar ve körfezler, güneybatıda Erissian Körfezi, Struma Nehri'nin boşaldığı Struma Körfezi, Türkiye'de Kavala Körfezi ve Saros Körfezi'ni kapsar. Körfezin bu kısmına dökülen nehirler arasında Nestos ve Meriç yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Levant Denizi</span> deniz

Levant Denizi veya Levanten Denizi Akdeniz'in doğusundaki Levant bölgesinde bulunan bir denizdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.