İçeriğe atla

Sarı akrep

Sarı akrep
Biyolojik sınıflandırma
Üst âlem: Eukaryota
Âlem: Animalia
Alt âlem: Eumetazoa
Şube: Arthropoda
Alt şube: Chelicerata
Sınıf: Arachnida
Takım: Scorpiones
Alt takım: Neoscorpionina
İnfra takım: Orthosterni
Üst familya: Buthoidea
Familya: Buthidae
Cins: Leiurus
Tür: L. abdullahbayrami
İkili adlandırma
Leiurus abdullahbayrami
Yağmur, Koç & Kunt, 2009

Sarı akrep (Leiurus abdullahbayrami), Buthidae familyasından insan sağlığı açısından çok tehlikeli endemik bir akrep türü. Zehri insanlar için ölümcül olabilmektedir.

Türkiye'de ilk kez 1959 yılında Adıyaman'da keşfedildiği zaman Leiurus quinquestriatus adıyla kayıtlara geçirilmiş ve son yıllara kadar bu ad altında ele alınmıştır. 2009 yılında yapılan bir araştırmayla[1] Türkiye'deki popülasyonun Leiurus quinquestriatus türüne sokulamayacak kadar farklı olduğu anlaşılmış ve Leiurus abdullahbayrami adıyla tür kategorisine yükseltilmiştir. Türkiye'den verilen 2009 öncesi L. quinquestriatus kayıtlarının hepsi günümüzde L. abdullahbayrami türüne sokulmaktadır. Leiurus cinsinin Türkiye'deki tek temsilcisidir.

İsrail, Necef Çölü, Leiurus quinquestriatus; Türkiye'den 2009 öncesi kayıtlarda bu ad altındaki bireyler günümüzde bu türden ayrılmaktadır
Leiurus quinquestriatus ?
Leiurus abdullahbayrami ?

Morfoloji

Ancak 2009 yılında ayrı bir tür olduğu anlaşılan L. abdullahbayrami, daha önce sınıflandırıldığı L. quinquestriatus türüne çok benzer. Açık saman renginde oluşu çöl akrebi olduğunu göstermektedir. Uzunlukları 85–100 mm arasındadır. Birinci ve ikinci mesosomal segment beş karinalıdır. Beşinci metasomal segment koyu renklidir. 5 lateral göze sahiptir. Karapaksta medio-lateral ve postero-median karinalar birleşerek tam bir lir şeklinde yapı sergiler.

Habitat

Kurak step bölgelerde, açık alanlarda taş altlarında görülürler.

Tehlikesi

Dünyanın en zehirli akreplerinden biridir. İnsanlar için ölümcüldür. Türkiye'nin iki ölümcül akrep türünden biridir. Zehri diğer ölümcül tür olan kara akrep (Androctonus crassicauda) zehrinden iki kat daha kuvvetlidir.

Yayılımı

Türkiye'nin endemik türüdür. Güneydoğu Anadolu'nun batısında (Adıyaman, Gaziantep, Kilis, Hatay, Kahramanmaraş, Mardin ve Şanlıurfa) rastlanır.

Keşfi

Keşif süresi bayağı hızlı ve hareketli geçmiştir.[2]

Adlandırma

Türkiye'nin önde gelen araknologlarından Prof. Dr. Abdullah Bayram'ın adına ithafen bu ad verilmiştir.

NOT : Türkçe kaynaklarda sarı akrep adı, Mesobuthus cinsinden akrepler için de kullanılmaktadır.

Dipnotlar

  1. ^ Ersen Aydın Yağmur, Halil Koç, and Kadir Boğaç kunt (2009) 25 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Description of a new species of Leiurus Ehrenberg, 1828 (Scorpiones: Buthidae) from Southеastеrn Turkey, Euscorpius — Occasional Publications in Scorpiology. 5 October 2009, No. 85
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2010. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Akrep</span> araknid (örümceğimsi) takımı

Scorpiones (Akrep), Arachnida (örümceğimsiler) sınıfına bağlı bir eklembacaklı takımıdır. Genellikle sıcak ve nemli bölgelerde yaşayan, vücutları sert kitin bir tabaka ile örtülü, kıvrık ve kalkık kuyruğunda zehir iğnesi bulunan, örümceklerle ilişkili hayvanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Kara akrep</span> Zehirli bir akrep türü

Kara akrep, Buthidae familyasından insan sağlığı açısından çok tehlikeli bir akrep türü.

Iurus, Iuridae familyasından tehlikesiz bir akrep cinsidir.

Artvin akrebi, Iuridae familyasından Türkiye'ye özgü endemik bir akrep türüdür.

Calchas, Iuridae familyasından zehirsiz ve endemik bir akrep cinsidir.

Calchas birulai, Iuridae familyasından tehlikeli olmayan endemik bir akrep türüdür.

Calchas gruberi, Iuridae familyasından tehlikeli olmayan endemik bir akrep türüdür.

Iurus dufoureius, Iuridae familyasından tehlikesiz bir akrep türüdür.

Iurus asiaticus, Iuridae familyasından tehlikesiz bir akrep türüdür.

Iurus kinzelbachi, Iuridae familyasından tehlikesiz bir akrep türüdür.

Mardin akrebi, Buthidae familyasından bir tehlikeli akrep türüdür.

<i>Mesobuthus</i> akrep cinsi

Mesobuthus, Buthidae familyasına bağlı bir hayvan cinsidir. Küçük boylu akrepler olup 40 – 80 mm boyundadır. Sarıdan açık kahverengiye değişen tonlarda renklere sahiptir. İlk iki mesosomal segment üç karinalıdır. Pedipalplerin hareketli kısmın dış yanların distal kısmında dört ve terminalde bir granül bulunur. Tehlikeli akrepler olsa da zehri ölümcül değildir.

<i>Compsobuthus</i> Buthidae familyasından Palearktik bölgede görülen akrep cinsi

Compsobuthus, Buthidae familyasına bağlı Palearktik bölgede görülen akrep cinsidir. Küçük boylu akrepler olup 40 – 50 mm boyundadır. Açık sarıdan sarı-kahverengine değişen tonlarda renklere sahiptir. Kuyrukları incedir. İlk iki mesosomal segment üç karinalıdır.

Uzun kuyruklu akrep, Buthidae familyasından bir akrep türüdür.

<i>Orthochirus</i> akrep cinsi

Orthochirus, Buthidae familyasına bağlı bir hayvan cinsidir. Küçük boylu akrepler olup 3 – 5 cm boyundadır. Tehlikeli akrepler olsa da zehri ölümcül değildir.

Zagros akrebi, Buthidae familyasından bir akrep türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Doğu sarı akrebi</span>

Doğu sarı akrebi ya da halk arasında kısaca Sarı akrep, Buthidae familyasından insan sağlığı açısından tehlikeli bir akrep türü.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu sarı akrebi</span>

Anadolu sarı akrebi ya da halk arasında kısaca Sarı akrep, Buthidae familyasından insan sağlığı açısından tehlikeli bir akrep türü. Anadolu'nun en yaygın akrep türüdür.

Siyah benekli sarı akrep, Buthidae familyasından Türkiye'de ve Suriye'de endemik ve insan sağlığı açısından tehlikeli bir akrep türü.

Kafkas akrebi, Buthidae familyasından insan sağlığı açısından tehlikeli bir akrep türü.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.