Saperavi - Turkipedia

Saperavi
Üzüm (Vitis)
Saperavi üzümleri
Rengi	Siyah
Tür adı	Vitis vinifera
Köken	Gürcistan
Çiçek cinsiyeti	Hermofrodit
VIVC kimliği	10708

Saperavi (Gürcüce: საფერავი) Gürcistan'a özgü; asidik, teinturier tipi bir üzüm çeşididir ve bölgenin en iyi bilinen şaraplarının çoğunun yapımında kullanılır.^[1] Ermenistan, Moldova, Ukrayna, Özbekistan, Azerbaycan, New York Eyaleti ve Kuzeydoğu Ohio ve Türkiye'de Artvin ilinde az miktarlarda yetiştirilmektedir. Yaprakları 3 loblu, iri ve yuvarlaktır. Meyveleri türüne bağlı olarak orta ila büyük, eliptik veya yuvarlak, koyu mavimsi ve ince kabukludur; yaklaşık 5 aylık olgunlaşma süresi vardır.

Şarabı özütlemelidir. Alkol oranı %10,5-12,5 ve titre asitliği %5-7 arasında değişir. 1886'dan beri üretimde olduğu bilinmektedir. Saperavi üzümleri, uzun süre olgunlaşmaya uygun çok koyu kırmızı şaraplar üretir. Genel üretim açısından açık ara en baskın Gürcü kırmızı üzümüdür.^[1]

Saperavi, aşırı soğuk havada bile yetişebilmesi ile bilinen dayanıklı bir çeşittir ve yüksek rakımda ve Kaheti gibi iç bölgelerde popüler olarak yetiştirilir. Üzüm posasının yanı sıra kabuğunun içinde kırmızı antosiyanin içeren bir teinturier üzümdür^[2] ve tek çeşit şarap yapımında kullanılan bu tür çok az üzümden biri olması alışılmadık bir durumdur.

Tarihi

Saperavi üzümünün kökeni, Doğu Gürcistan'daki Kaheti bölgesindedir ve şimdi Gürcistan'a yayılmıştır (Kaheti, Saingilo, Kartli, Şavşat-Klarceti, İmereti, Guria, Raça ve Leçhumi). Saperavi çeşidi, bölgedeki en eski çeşitlerden biridir ve Gürcistan'ın ticari şarapçılık endüstrisinde sürekli olarak en önemlisi olmuştur.

Saperavi üzümleri ağırlıklı olarak Gürcistan'da kullanılmaktadır, ancak son zamanlarda Doğu Avrupa'nın diğer bölgelerine de yayılmıştır (Purcari, Moldova). Saperavi çeşitleri ayrıca New World şarap bölgelerinde, özellikle de Finger Lakes, New York bölgesindeki üzüm bağlarında yetiştirilmektedir.^[3]

Şarap

Yalnızca Saperavi veya ağırlıklı olarak Saperavi üzümünden yapılan önemli Gürcü şarapları:

Ahaşeni (ახაშენი): Gurcaani bölgesinde üretilen Kindzmarauli'ye benzer yarı tatlı bir şarap.
Mukuzani (მუკუზანი): Mukuzani bölgesinde üretilen 3 yıllık sek şarap. Yerel şarapların en iyilerinden elde edilir; Gürcü şaraplarının en iyilerinden biri olarak kabul edilir.
Napareuli (ნაფარეული): Napareuli bölgesinde ve Telavi bölgesinde üretilen 3 yıllık sek şarap. Yerel şarapların en iyilerinden elde edilir; Gürcü şaraplarının en iyilerinden biri olarak kabul edilir.
Alazani (ალაზანი): Alazani bölgesinde üretilen hafif yarı tatlı bir şaraptır. %60 Saperavi ve %40 Rkatsiteli karışımıdır.

Ayrıca bakınız

Gürcistan'da asma cinsleri

Kaynakça

^ ^a ^b Miquel Hudin & Daria Kholodolina (2017), Georgia: A guide to the cradle of wine, Vinologue, s. 300, ISBN 978-1941598054, 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 8 Ekim 2020
^ Jancis Robinson, (Ed.) (2006). "Teinturier". Oxford Companion to Wine (Third bas.). Oxford: Oxford University Press. ss. 688-689. ISBN 978-0-19-860990-2.
^ "Saperavi at Finger Lakes". 8 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Şampanya</span> Fransanın Champagne bölgesinden gelen bir çeşit şarap

Şampanya, ismini Fransa'nın Champagne şarapçılık bölgesinden alan bir köpüklü beyaz şarap türü. Şampanya genel kullanımda tüm köpüklü şarapları kastetmek için kullanılmakla birlikte, Avrupa Birliği ve diğer bazı ülkelerde Fransa'nın Champagne bölgesinde üretilmeyen köpüklü şarapların Şampanya adı altında etiketlenmesi yasadışıdır. Şampanya genellikle beyaz ve kırmızı üzümlerin kupajından üretilir.

İtalyan şarabı, dünyada şarapçılık yapılan en eski ülkelerden biri olan İtalya'da yapılan şaraba verilen addır. İtalya dünyanın en önemli şarap üreticilerinden biridir ve 2005 yılı itibarı ile dünya üretiminin yaklaşık beşte birini üretmektedir.

Kvareli, Gürcistan'ın Kaheti bölgesinde bulunan bir şehir ve belediyedir. Şehir, Alazani Nehri vadisinde yer almaktadır. Yüzölçümü 1,000 km² olan belediyenin nüfusu 2014 yılı itibarı ile 29,827'dir.

Kindzmarauli, yerli cins üzümden elde edilen ve doğal olarak yarı tatlı kırmızı Gürcü şarabı. Saperavi cinsi üzümden elde edilir.

<span class="mw-page-title-main">Merlot</span> Merlot bir şarap çeşidi yapmada veya yemede kullanılan bir üzümdür.

Merlot hem tek çeşit (sepaj), hem de harmanlanmış (kupaj) üzümlerle şarap yapımında kullanılan lacivert renkli şaraplık bir üzüm çeşididir. Merlot ismi Fransızcada karatavuk anlamına gelen merle kelimesine küçültme eki eklenmesiyle oluşturulmuş olup muhtemelen üzümün rengi dolayısıyla bu ismi almıştır.

Sultaniye "beyaz", oval çekirdeksiz üzüm çeşididir aynı zamanda sultanina, Thompson çekirdeksiz, Lady de Coverly (İngiltere) ve oval meyveli Kishmish ) olarak adlandırılır. Bu çeşit İzmir çevresinde yoğun olarak yetiştirildiği için Türkiye'de İzmir üzümü olarak da bilinir. Daha sonra Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçası olan 'dan kaynaklandığı varsayılmaktadır. Bazı ülkelerde özellikle İngiliz Milletler Topluluğu ülkelerinde ondan veya iri çekirdeksiz üzümlerden yapılan kuru üzümlere verilen addır; bu tür çekirdeksiz kuru üzümlere genellikle sadece sultan veya sultaniye denir. Bunlar tipik olarak Zante kuş üzümü'nden daha büyüktür ve Thompson çeşidi birçok çekirdekli kuru üzümden daha küçüktür. ABD ve Kanada'da "kuru üzüm" adı tüm kuru üzümlere denir bu nedenle Avustralya, Yeni Zelanda ve Birleşik Krallık'ta "sultana kepeği" olarak bilinen kahvaltılık gevrekler Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da kuru üzüm kepeği olarak adlandırılır.

Gürcistan, dünyada en erken şarap üretimine başlayan ülkelerden biridir. Transkafkasya'nın verimli vadileri 8000 yıldır üzüm yetiştiriciliğine ve şarap üretimine ev sahipliği yapmaktadır. Gürcistan tarihinde binlerce yıldır şarap üretimi ve onun önde gelen ekonomik rolü nedeniyle, Gürcistan'da şarap ulusal kimlikle iç içe ve ayrılmaz olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Rkatsiteli</span>

Rkatsiteli, beyaz şarap yapımında kullanılan bir üzüm türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Fortifiye şarap</span>

Fortifiye şarap , yüksek alkollü damıtılmış bir içki eklenerek alkolü yükseltilen bir şarap çeşididir.

Semillon, çoğunlukla Fransa ve Avustralya'da sek beyaz ve tatlı şarap yapmak için kullanılan altın renkli beyaz bir üzüm çeşididir. İnce kabuğu ve Botrytis cinerea'ya duyarlılığı sayesinde tatlı şarap bölgesi Sauternes AOC ve Barsac AOC'de geniş bir alanda yetiştirilmektedir. Adelaide Üniversitesi'nin 2010 yılında açıkladığı istatistiklere göre dünyada yaklaşık 22000 hektar bir alanda ekilidir.

Riesling, Ren bölgesinde ortaya çıkan beyaz bir üzüm çeşididir.

Bağcılıkta olgunlaşma, hasat başlangıcını işaret eden asmadaki şaraplık üzümlerin olgunlaşmasının tamamlanmasıdır. Olgunluğu tam olarak neyin oluşturduğu, hangi tarz şarap üretildiğine ve şarap üreticisinin olgunluk kıstaslarına göre değişir. Üzümler toplandıktan sonra şarabın kalitesini etkileyecek olan üzümün fiziksel ve kimyasal bileşenleri belirlenir. Bu yüzden hasat için en uygun olgunluk anının belirlenmesi şarapçılıkta en önemli karardır.

Şaraptaki şekerler şarap yapımını mümkün kılan doğa olayının merkezindedir. Fermantasyon işleminde, şarap üzümlerinden gelen şekerler parçalanır ve maya tarafından alkole (etanol) ve karbon dioksite dönüştürülür. Üzümler, yapraklardan fotosentez ile üretilen sakaroz moleküllerinin yer değiştirmesi yoluyla asmada büyürken şeker biriktirir. Olgunlaşmada sakaroz molekülleri invertaz enzimi tarafından hidrolize (ayrılır) edilip glukoz ve fruktoz'a dönüşür. Hasat zamanına kadar, üzümün %15 ila %25'i basit şekerlerden oluşur. Hem glikoz hem de fruktoz, altı-karbonlu şekerdir ancak üzümde üç, dört, beş ve yedi karbonlu şekerler de bulunur. Beş karbonlu arabinoz, ramnoz ve ksiloz gibi şekerler fermantasyondan sonra hala şarapta mevcut olduğundan, tüm şekerler mayalanabilir değildir. Çok yüksek şeker içeriği, belirli bir (yüksek) alkol içeriğine ulaşıldığında mayayı öldürür. Bu nedenle hiçbir şarap tamamen "sek" tamamen mayalanmaz. Şarabın alkol içeriğini belirlemede şekerin rolü, şarap yapımında yalnızca alkol içeriğini artırmak için şaptalizasyon olarak bilinen süreçte bazen şarap üreticilerini şeker eklemeye teşvik eder.

Teinturier üzümleri, üzüm tanesinin özünde biriken antosiyanin pigmentlerinden kaynaklanan eti ve suyu kırmızı renkli üzümlerdir. Çoğu durumda, antosiyanin pigmentleri yalnızca dış kabuk dokusuyla sınırlıdır ve çoğu koyu kabuklu üzüm çeşidinin sıkılmış üzüm suyu berraktır. Kırmızı şarabın kırmızı rengi, fermantasyon işlemi sırasında belirli bir süre boyunca maserasyon yapılmış (ezilmiş) kabuklardan çıkarılan antosiyaninlerden gelir.

Piemonte şarabı, İtalya'nın kuzeybatı köşesindeki Piyemonte bölgesinde yapılan İtalyan şarap çeşitidir. Bölgenin en tanınmış şarapları arasında Barolo ve Barbaresco vardır. Bunlar Nebbiolo üzümünden yapılır. Bu şaraplar depolama için idealdir ve yıllanmış bir Barolo, tanenler parlatıldığından ve giderek daha fazla şarapla bütünleştiğinden içen kişide kadifemsi içme hissi bırakır. Şarap olgunlaştıkça renk daha kahverengimsi ve pas kırmızısı olur.

Lambrusco hem bir İtalyan kırmızı şarap'lık üzüm'ün hem de esasen söz konusu üzümden yapılan şarabın adıdır. Üzüm ve şarap, Emilia-Romagna'daki dört bölgeden ve Lombardiya'daki özellikle Modena, Parma, Reggio Emilia ve Mantova merkez vilayetlerinin çevresindeki bölgeden gelmektedir.

Kuru üzüm şarabı, Saman şarabı veya Passito, üzümün şırasını yoğunlaştırmak için kurutulmuş üzümlerden yapılan bir dömi sek veya tatlı şaraptır.

Burgonya şarabı, doğu Fransa'nın Burgonya bölgesinde, Rhône'un bir kolu olan Saône'nin batısındaki vadilerde ve yamaçlarda üretilir. Burada üretilen en ünlü şaraplar ve yaygın olarak "Burgonya" olarak adlandırılanlar, pinot noir üzümlerinden yapılan sek kırmızı şaraplar ve chardonnay üzümlerinden yapılan beyaz şaraplardır.

Chenin blanc, Fransa'nın Loire Vadisi'nden gelen bir beyaz şarap üzüm çeşididir. Yüksek asiditesi, köpüklü şaraplardan dengeli tatlı şaraplarına kadar çeşitler yapmak için kullanılabileceği anlamına gelir, ancak asmanın doğal canlılığı kontrol edilmezse çok yumuşak, nötr şaraplar üretebilir. Loire dışında, Yeni Dünya şarap bölgelerinin çoğunda bulunur; Güney Afrika'da en yaygın olarak ekilen çeşittir ve burada tarihsel olarak Steen olarak da bilinir. Üzüm, 1655'te Jan van Riebeeck tarafından Güney Afrika'da yetiştirilen ilk üzümlerden biridir ve 1685'te Nantes Fermanı'nın iptal edilmesinin ardından Fransa'dan kaçan Huguenot'larla bu ülkeye gelmiştir. Chenin blanc, Avustralya'da da sıklıkla yanlış tanımlanıyordu, bu nedenle ülkedeki erken tarihini izlemek kolay değil. 1832'de James Busby'nin koleksiyonunda tanıtılmış olabilir, ancak C. Waterhouse, 1862'de Güney Avustralya'nın Houghton kentindeki Highercombe'da Steen yetiştiriyordu.

Vidal, Vitis vinifera çeşidi Ugni blanc ve başka bir melez çeşit olan Rayon d'Or'dan üretilen beyaz bir melez üzüm çeşididir. Soğuk iklimlerde orta ila yüksek asitlilikte yüksek şeker seviyeleri üretmeyi başaran, kışa çok dayanıklı bir çeşittir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.