İçeriğe atla

Saparmurat Niyazov

Saparmurat Türkmenbaşı
1. Türkmenistan cumhurbaşkanı
Görev süresi
27 Ekim 1991 - 21 Aralık 2006
Yerine geldiğiMakam oluşturuldu
Yerine gelenKurbankulu Berdimuhammedov
Kişisel bilgiler
Doğum Saparmurat Niyazov
19 Şubat 1940(1940-02-19)
Kıpçak, Aşkabat, SSCB
Ölüm 21 Aralık 2006 (66 yaşında)
Aşkabat, Türkmenistan
Partisi Türkmenistan Demokratik Partisi
Bitirdiği okul Leningrad Teknik Üniversitesi Enerji Mühendisliği
Mesleği Enerji mühendisi, siyasetçi
Dini İslam

Saparmurat Atayeviç Türkmenbaşı (Niyazov) (Türkmence: Saparmyrat Ataýewiç Türkmenbaşy (Nyýazow); d. 19 Şubat 1940 - ö. 21 Aralık 2006), 1985-1991 yılları arasında Türkmenistan'ı fiilen yönetmiş, 1991-2006 yılları arasındaki 15 yıl boyunca Türkmenistan Cumhurbaşkanlığı görevinde bulunmuştur.

Hayatı

Saparmurat Niyazov 1940 yılında bir işçi ailesinin çocuğu olarak Aşkabat yakınlarındaki Kıpçak kasabasında dünyaya geldi. Babası II. Dünya Savaşı'nda öldürüldü. Ailesinin diğer fertleri, 6 Ekim 1948 yılında meydana gelen Aşkabat depreminde öldü. İlk önce yetimhanede, sonra uzak aile fertlerinin evinde büyüdü.

Leningrad Teknik Üniversitesi'nden Enerji mühendisi unvanı ile mezun oldu. Bundan sonra Aşkabat yakınlarındaki Bezmein enerji tesislerinde çalıştı. Daha sonra Komünist Parti üyesi oldu. 1985 yılında Türkmenistan Milletvekilleri Konseyi Başkanlığına atandı. Daha sonra Türkmenistan Komünist Partisi'nin Merkez Komite I. Sekreterliği'ne seçildi. Bu kararla birlikte Türkmenistan'ın fiili devlet başkanı olmuş oldu. 13 Ocak 1990 tarihinde cumhuriyetin yüksek yargı organı olan Yüksek Sovyet başkanlığına atandı.

Cumhurbaşkanlığı dönemi

27 Ekim 1990 günü yapılan seçimlerde Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanlığına seçildi. 27 Ekim 1991'de Türkmenistan Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan ettikten sonra cumhurbaşkanlığı görevine devam etti. 21 Haziran 1992 yılında yeni bir anayasanın kabulü için yapılan yeni cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oyları aldı. 22 Ekim 1993 tarihinde kendisini Türkmenbaşı ("Türkmenlerin Başı") ilan etti. Bu tanımı o tarihten sonraki soyadı olarak kullandı.

Türkmenistan dünyanın en büyük doğalgaz rezervlerinden birine sahiptir. Türkmenbaşı; halka su, doğalgaz ve elektriğin ücretsiz olarak dağıtılmasını sağladı.

Kalp ilacı kullandığı bilinen Türkmenbaşı, yapılan resmî açıklamaya göre, 21 Aralık 2006'da yerel saatle 01:10'da (20:10 GMT) kalp krizinden öldü.[1]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6198983.stm 7 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkmenistan</span> Orta Asyada yer alan bir ülke

Türkmenistan, Orta Asya'da bağımsız bir Türk devletidir. Kuzeybatısında Kazakistan, kuzeyinde ve doğusunda Özbekistan, güneydoğusunda Afganistan, güneybatısında İran bulunan; batısında Hazar Denizi olan Ülkenin başkenti, aynı zamanda en gelişmiş şehri olan Aşkabat'tır. Ülkenin 7 milyon nüfusu ile Orta Asya cumhuriyetleri arasında nüfusu en düşük olan devlet Türkmenistan'dır. Ülkenin çoğunluğu ise Karakum Çölü'yle kaplıdır.

<span class="mw-page-title-main">Aşkabat</span> Türkmenistanın başkenti

Aşkabat, Türkmenistan'ın başkentidir. 1.031.092 (2012) kişiyle Türkmenistan'ın en büyük şehridir. İran sınırı yakınında, Kopet Dağları'nın eteğinde, Karakum Çölü'nde bir vahada bulunur. 'Aşgabat şäheri' adlı kendine ait bölgede, ülkenin Ahal Vilayeti'nde yer alır. Aşkabat, Türkmenistan'ın güneyinde, İran sınırından 26 km'de yer alır. 1881'de bu bölge Rus işgal güçleri tarafından alınmıştır. İran'ın en büyük ikinci şehri olan Meşhed'dan 920 km uzaklıkta bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Daşoğuz</span>

Daşoğuz, Türkmenistan'ın aynı isimli Daşoğuz vilayeti'nin yönetim merkezi olan şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Kurbankulu Berdimuhammedov</span> 2. Türkmenistan cumhurbaşkanı

Kurbankulu Berdimuhammedov, Türkmen siyasetçi ve Türkmenistan'ın ikinci cumhurbaşkanıdır. Asıl mesleği diş hekimliği olan Berdimuhamedov, 1997'de başlayarak Cumhurbaşkanı Saparmurat Niyazov yönetiminde ve 2001'de başlayarak başkan yardımcısı olarak görev yaptı. 21 Aralık 2006'da Niyazov'un ölümünden sonra başkan vekili oldu ve ardından Şubat 2007'de cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazandı. Oylamada anlamlı bir muhalefetle karşılaşmadı ve ezici bir farkla kazandı (%89,23). Şubat 2012'de cumhurbaşkanlığı seçimlerinde %97 oyla yeniden seçildi. Şubat 2017'de cumhurbaşkanlığı seçiminde oyların %97,69'unu alarak üçüncü bir dönem için yeniden seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Türkmenbaşı (şehir)</span>

Türkmenbaşı, önceki adıyla Krasnovodsk, Türkmenistan'da bir şehir.

Türkmenbaşı Ruhi Camii, 2002-2004 yılları arasında cumhurbaşkanı Saparmurat Türkmenbaşı tarafından Kıpçak'taki tarihî yarımadada, inşaat şirketi Bouygues'ya yaptırılmıştır. Türkmenistan'ın ana cami, Orta Asya'nın en büyük ve dünyanın en büyük kubbeli camisi. Caminin minareleri ülkenin bağımsızlığına kavuştuğu 1991 yılından dolayı 91 m. yüksekliğinde inşa edilmiş. Kurucusu ve Türkmenistan ilk cumhurbaşkanı - Saparmurat Türkmenbaşı'nın adını taşıyan cami resmi olarak 2004 yılında açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkmenistan'da siyaset</span>

Türkmenistan'da siyaset Türkmenistan Cumhurbaşkanı devletin başıdır ve hükûmet başkanı, hem sayede bir başkanlık cumhuriyet çerçevesinde, yer alır. Türkmenistan çok partili sisteme sahiptir. Türkmenistan bazen "münzevi eski Sovyet ulus" olarak tarif edilir.

<span class="mw-page-title-main">Türkmenistan Komünist Partisi</span>

Türkmenistan Komünist Partisi, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin bir parçası ve Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin iktidardaki Komünist partidir.

<span class="mw-page-title-main">Kıpçak (Türkmenistan)</span>

Kıpçak Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'a 10 km uzaklıktaki bir köy.

<span class="mw-page-title-main">Raşit Meredov</span>

Raşit Övezgeldiyeviç Meredov 2001 yılından bu yana Türkmenistan Hükûmeti'nde Dışişleri Bakanı olarak görev yapan bir Türkmen politikacı ve diplomat, ayrıca 2007 yılından bu yana Başkan Yardımcılığı görevine benzeyen Türkmenistan Bakanlar Kurulunda Başkan Vekilliği görevini yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkmenistan Devlet Kültür Merkezi</span>

Türkmenistan Devlet Kültür Merkezi, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir kültür merkezidir. Merkez, Arçabil Bulvarı üzerinde yer almakta olup 2007 yılında açılmıştır. Türkmenistan'ın ilk cumhurbaşkanı Saparmurat Türkmenbaşı tarafından kurulmuş olup çok çeşitli kültürel performanslar düzenlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tarafsızlık Anıtı</span>

Tarafsızlık Anıtı, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir anıttır. Anıt, 1998'de Türkmenistan cumhurbaşkanı Saparmurat Türkmenbaşı tarafından ülkenin resmî tarafsızlık konumunu anması amacıyla inşa edilmiş olup üç ayaklı bir kemer şeklindedir ve 75 metre yüksekliğindedir.

Türkmenistan Devlet Sanatlar Akademisi, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir sanat üniversitesidir. 1 Ocak 1994 tarihinde kurulmuş olup Türkmenistan Kültür Bakanlığı'na bağlıdır.

Kurbansultan Ece, Türkmenistan'ın ilk cumhurbaşkanı Saparmurat Türkmenbaşı'nın annesi. 1948 Aşkabat depremi sırasında Türkmenbaşı'nın diğer aile fertleri ile birlikte ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Türkmenistan Devlet Sirki</span>

Türkmenistan Devlet Sirki, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir sirktir. Sirk, 1,700 kişilik oturma kapasitesine sahip olup Türkmenistan Kültür ve Yayın Bakanlığı tarafından yönetilmektedir.

Mahtumkulu Bulvarı, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir bulvardır. Bulvar, adını Mahtumkulu Firaki'den almakta olup başkentin en uzun ve en belirgin bulvarı olarak kabul edilir.

Büyük Saparmurat Türkmenbaşı Bulvarı, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir bulvardır. Bulvar, adını Türkmenistan'ın ilk cumhurbaşkanı Saparmurat Türkmenbaşı'ndan almakta olup başkentin en uzun ve en belirgin bulvarı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Aşkabat Uluslararası Havalimanı</span>

Aşkabat Uluslararası Havalimanı, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir havalimanıdır. Havalimanı, şehir merkezinin 10 km kuzeybatısında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkmen Tarım Üniversitesi</span>

S. A. Niyazov Türkmen Tarım Üniversitesi, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir üniversitedir. 1930 yılında Sovyetler Birliği döneminde kurulmuş olup tarım alanlarında çalışmalar sunmaktadır. Adını Türkmenistan'ın ilk cumhurbaşkanı Saparmurat Türkmenbaşı'dan almaktadır.

Aşkabat teleferiği, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir teleferik hattıdır. Aşkabat teleferiği, 18 Ekim 2006 tarihinde açılmıştır. Sistem, 4 km uzunlukta olup iki istasyona sahiptir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.