İçeriğe atla

Santa Claus

2010 yılında Jonathan Meath tarafından canlandırılan Noel Baba

Santa Claus, Aziz Nicholas, Aziz Nick, Kris Kringle veya sadece Noel Baba olarak da bilinen, Noel arifesinde çocuklara "yaramaz ya da uslu" olmalarına bağlı olarak oyuncak ve şeker veya kömürden hediyeler getirdiği söylenen veya uslu değillerse hiç hediye getirmediği söylenen efsanevi bir karakterdir.[1][2][3] Genellikle Kuzey Kutbu'nda olduğu söylenen atölyesinde oyuncak yapan Noel elfleri ve kızağını havada çeken uçan ren geyiklerinin yardımıyla bu işi yaptığı söylenir.

Noel Baba'nın modern karakteri, İngiliz Noel Baba figürü ve Hollandalı Sinterklaas figürü olan Aziz Nicholas'ı çevreleyen folklor geleneklerine dayanmaktadır.

Noel Baba genellikle iri yapılı, neşeli, beyaz sakallı, gözlüklü olarak, beyaz kürk yakalı ve manşetleri olan kırmızı bir palto, beyaz kürk manşetli kırmızı pantolon, beyaz kürklü kırmızı şapka ve siyah deri kemer ve çizme giyen bir adam olarak tasvir edilir. Çocuklar için hediyelerle dolu bir çanta taşımaktadır. Genellikle "ho ho ho" gibi bir şekilde gülüyor olarak tasvir edilir. Bu görüntü, 1823 tarihli "Aziz Nicholas Ziyareti" şiirinin önemli etkisi nedeniyle 19. yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da popüler olmuştur. Karikatürist Thomas Nast Noel Baba imajının yaratılmasında rol oynayan kişilerden birisidir.[4][5][6] Noel Baba imajı şarkı, radyo, televizyon, çocuk kitapları, aile Noel gelenekleri, filmler ve reklamlarla korundu ve güçlendirildi.

Aziz Catherine Manastırı, Sina'dan Aziz Nikolaos'un 13. yüzyıldan kalma bir tasviri

Ayrıca bakınız

İlgili figürler

  • Amu Nevruz
  • Ayaz Ata
  • Badalisc
  • Befana;- 5 Ocak'ta çocuklara hediyeler dağıtan arkadaş canlısı bir cadı.
  • Belsnickel;- Alman folklorunda hediye veren ve yaramaz çocukları cezalandıran karakter, diğer ismi Krisringle
  • Aziz Nikolaos'un Yoldaşları
  • Ded Moroz;— (Rusça: Дед Мороз) Noel Baba'ya benzer bir rol oynar
  • Joulupukki;— Finlandiya'nın orijinal Noel Babası
  • Krampus;- Almanca konuşan Alp folklorunda, Noel mevsiminde yaramazlık yapan çocukları cezalandıran boynuzlu bir figür
  • Mikulas;— Macaristan, Polonya, Romanya Slovenya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya'da Noel'den önce ikramlar getiren bir figür
  • Moş Gerila;— Rumen komünist propagandasından bir karakterin adı
  • Olentzero;— Muhtemelen Roma geleneklerinden türetilen Bask karakteri
  • Myra'lı Aziz Nikolaos
  • Aziz Basil - Rum Ortodoks geleneğinde çocuklara Noel hediyeleri getirdiğine inanılan karakter
  • Sinterklaas;— Hollanda efsanevi figürü
  • Üç Kral;— İspanya geleneğinde, çocuklara hediyeler 6 Ocak'ta İncil'deki üç bilge adam tarafından getirilir.
  • Tomte;— İskandinav efsanevi karakteri
  • Yule Keçisi;— İskandinav Noel sembolü
  • Yule Lads;- Noel'den önceki günlerde hediye veya çürüyen patates bırakabilecek bir grup İzlanda figürü

Diğer

  • Jack Frost ve Yaşlı Adam Kış;— Kışla ilgili efsanevi karakterler
  • Noel tartışması
  • Noel elfi
  • Paskalya tavşanı
  • Uçan Noel Baba — kuzeydoğuda ABD'de bir pilot geleneği, uzak deniz fenerlerinde ailelere hediyeler dağıtılır
  • Gerçek Sakallı Noel Babaların Kardeş Düzeni
  • Pancho Claus, Noel Baba'nın Teksas-Meksika versiyonu
  • Filmlerde Noel Baba
  • Noel Baba'nın ren geyiği
  • Diş perisi
  • Evet, Virginia, Noel Baba var

Kaynakça

  1. ^ "Santa Claus: History, Legend, & Facts". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 25 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020. 
  2. ^ Krulwich, Robert. "How Does Santa Do It?". ABC News. 24 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2015. 
  3. ^ "The Real Problem With the 'Naughty List'". The Atlantic. 24 Aralık 2020. 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021. 
  4. ^ Coke denies claims it bottled familiar Santa image, Jim Auchmutey, Rocky Mountain News, 10 December 2007.
  5. ^ "Santa's arrival lights up the Green". 5 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ Christmas in America: A History. 5 Aralık 1996. ISBN 9780195355093. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 

Bibliyografya

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Noel Baba</span> Noel arifesinde çocuklara hediyeler verdiğine inanılan folklorik figür

Noel Baba, Noel arifesini Noel'e bağlayan akşam geç saatlerde ve gece evlere gizlice girerek çocuklara hediye bıraktığına inanılan efsanevi kişi.

<span class="mw-page-title-main">Noel</span> çoğunlukla 25 Aralıkta İsanın doğumunun kutlandığı bayram

Noel, her yıl çoğunlukla 25 Aralık tarihinde İsa'nın doğumunun kutlandığı bir Hristiyan bayramıdır. Doğuş Bayramı, Kutsal Doğuş, Milat Yortusu olarak da bilinmektedir. 20. yüzyılın başlarından itibaren Noel; Hristiyan olmayanlar tarafından da kutlanan, dinî motiflerden arınmış, hediye alışverişi etrafında yoğunlaşan bir bayram olarak da kutlanmaya başlanmıştır. Bu seküler Noel versiyonunda mitolojik bir figür olan Noel Baba temel bir rol oynamaktadır.

<i>Noel Gecesi Kabusu</i> Henry Selickin 1993 tarihli animasyon filmi

Tim Burton's "The Nightmare Before Christmas", 1993 yapımı bir müzikal animasyon filmdir. Animasyon olmakla birlikte stop motion tekniğiyle yapılmış olan bu film özellikle gotik havasıyla dikkat çeker. Bu filmin yönetmeni Henry Selick'tir. Senaryosu Tim Burton, Michael McDowell ve Caroline Thompson tarafından yazılmıştır. Müzikler Danny Elfman tarafından yapılmıştır.

<i>Aziz Nicholas Yortusu</i>

Aziz Nicholas Yortusu, Hollandalı ressam Jan Steen'in çizdiği, Amsterdam'daki Rijksmuseum'da sergilenen tablo.

Nardugan, İdil-Ural yöresindeki Türk toplumlarının farklı tarihlerde ve şekillerde kutladığı bir bayramdır.

<span class="mw-page-title-main">Simpsonların Yılbaşı Sefası</span> The Simpsons bölümü

"Simpsons Roasting on an Open Fire", ayrıca "The Simpsons Christmas Special" olarak da bilinir, Amerikan animasyon TV dizisi Simpsonlar'ın ilk uzun bölümüdür. Esasen ilk sezonun sekizinci bölümü olarak yayınlanması planlanmıştı. Amerika Birleşik Devletleri'nde 17 Aralık 1989 tarihinde Fox Broadcasting Company'de yayınlandı. Bölümde, Homer, Noel ikramiyesi almayacağını fark eder ve bu nedenle, ailenin Noel hediyeleri alacak parası olmaz. Finansal sorunlarını gizlemeye karar verir ve Noel Baba mağazasının departmanında işe başlar fakat sonradan işin yeterince ödeme yapmadığını anlar. Homer ile Bart, biraz para kazanma umuduyla Noel arifesinde bir köpek yarışına giderler.

<span class="mw-page-title-main">Ayaz Ata</span> Mitoloji tanrısı

Ayaz Ata, Türk, Altay ve Orta Asya mitolojilerinde, özellikle Kazaklarda ve Kırgızlarda soğuk tanrısı. Noel Baba ile de özdeşleşmiş durumdadır. Ayas Han olarak da bilinir. Ay ışığından yaratılmıştır. Soğuk havaya neden olur. “Ak Ayas” olarak adı geçer. Ülker burcunun altı yıldızı göğün altı deliğidir ve oradan soğuk hava üfler. Böylece kış gelir. Ayaz, tüm Türk coğrafyasında yakıcı soğuk anlamına gelir ki, Ay'ın gökte rahatlıkla görüldüğü açık havalarda meydana geldiği için Ay Tanrısı'nın gönderdiği düşünülmüştür. Bir tür Noel Baba olarak düşünülebilir. Hatta Kazaklarda birebir Noel Baba ile özdeşleşmiştir. Kimi kültürlerde kışın soğukta ortaya çıkan ve kimsesizlere, açlara yardım eden bir evliyadır. Hristiyan azizi olduğu yönünde görüşler de vardır. Kimi görüşlere göre Ayas Han ile aynı kişidir. Kazaklarda kışın karşılanması ile ilgili olarak Soğumbası isimli bir eğlence bulunmaktadır. İlk karın yağması ve ilk soğuğun vurması ile kutlanan bayramdır. Bu bayramla bir ilgisi olması muhtemeldir. Azericedeki Şahta Ata "Şaxta Baba (Azerice)" sözcüğü de yine birebir çeviriyle Soğuk Ata veya Ayaz Ata anlamına gelir. Özbekçede Şahta sözcüğünün ocak mânasına gelmesi ise kelimenin anlamı açısından dikkat çekicidir.

<span class="mw-page-title-main">Ergene İyesi</span>

Ergene İyesi – Türk ve Altay halk inancında maden ocağının koruyucu ruhudur. Urka İyesi olarak da bilinir. Tatarlarda Şahta İyesi adıyla tanınır. Her maden ocağı için farklı bir İye vardır. Bu iye, insan gözüne gözükmez, fakat ıslık çalar, kedi gibi miyavlaması ve bebek ağlaması, köpek uluması gibi sesler çıkarır. Bir hayvana dönüşebilir. Çalışan işçilere yardım eder, mesela maden ocağı çökeceği zaman işçilere “Gidin” diye seslenerek onları kazadan korur, Ayrıca onları cevher damarlarına götürür. Kötü olan veya ona hakaret edenler için ise ölümcüldür. Onları karanlık çukurlara iterler veya tünelin çökmesini sağlarlar. Taş atmak, ıslık çalmak Ergene iyesine hakaret niteliğindedir. Türk işçilerin Ukrayna, Rusya gibi ülkelerde maden işçiliğine gittiklerinde dahi buralarda bu İyeye dua ederek yardım diledikleri anlatılır.

Kış Han - Türk, Yakut ve Altay mitolojisinde Kış Tanrısı. Gış Han da denir. Kış mevsiminin tanrısıdır. Bu mevsimi düzenler ve zamanında başlayıp zamanında sona ermesini sağlar. Kışın gerçekleşecek olayları belirler. Kışla köylerini korur.

Diş perisi batı kültüründe erken çocukluk döneminde fantastik bir figürdür. Folklora göre eğer bir çocuk bebek dişini kaybederse onu yastığının altına koyar, çocuk uyuduğunda diş perisi gelir ve dişi bir hediye veya para ile değiştirir.

"A Very Special Family Guy Freakin' Christmas", komedi dizisi Family Guy'ın üçüncü sezonunun on altıncı bölümü olup, ilk olarak Fox kanalında 21 Aralık 2001'de yayımlandı. Aslında ikinci sezon için hazırlanan ancak üçüncü sezonda yayımlanan bu bölümde Peter, ailenin aldığı tüm noel hediyelerini kazara bir vakfa bağışlar. Peter'ın hediyeleri geri almayı başaramamasının ardından aile, Noel Arifesi'nde kendilerine yeni hediyeler almayı kafasına koyar ancak bunda başarılı olamaz. O sırada ailenin köpeği Brian evde tek başına bırakılmıştır. Evde yangın çıkar ve Brian, yangın söndürme tüpünü kullanmayı başaramaz. Son yaşanan bu olay, Peter'ın eşi Lois'in sınırlarını zorlar ve Lois, hıncını şehirdeki Noel ağacından çıkarır.

<span class="mw-page-title-main">Nikolaos</span>

Aziz Nikolaos veya Aya Nikola, Yunan Hristiyan aziz ve piskopos. Kendisine atfedilen mucizeler nedeniyle "mucize yaratan" lakabıyla da bilinen Nikolaos'un Noel Baba karakterine ilham kaynağı olduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yule Lads</span>

Yule Lads veya Yule Beyleri, İzlanda halk folklorunda yaramaz şakacılar olarak resmedilen figürlerdir. Eski zamanlardan farklı olarak günümüzde Yule Beyleri, Noel Baba gibi yardımsever bir rol üstlenir şekilde tasvir edilir. Kaç tane oldukları zamana göre değişim gösterse de günümüzde 13 tane oldukları kabul edilir. Noelden önceki on üç gece boyunca çocukların pencere eşiğinde bulunan ayakkabılarına ödül veya ceza bırakırlar. Her gece, bir Yule Beyi her bir çocuğu ziyaret eder ve çocuğun yıl boyunca sergilediği davranışlara göre ayakkabının içine bir hediye ya da çürümüş patates bırakır.

Klaus, Sergio Pablos tarafından yazılan ve yönetilen, Aniventure desteğiyle Sergio Pablos Animasyon Stüdyoları tarafından üretilen ve yönetilen 2019 İspanyol noel temalı animasyon komedi-drama filmi. Türkçeye Klaus Sihirli Plan olarak çevrildi.Netflix'in ilk orijinal animasyon filmi olarak dağıtıldı. Zach Lewis ve Jim Mahoney tarafından birlikte yazılan film, orijinal dilde seslendirmeleri Jason Schwartzman, JK Simmons, Rashida Jones, Will Sasso, Neda Margrethe Labba, Sergio Pablos, Norm MacDonald ve Joan Cusack yapmıştır. Noel Baba'nın Myra'nın Aziz Nikolaos'unun tarihsel çekiminden farklı bir alternatif öyküsü olarak hizmet veren, 19. yüzyıl kurgusal ortamında bir ada kasabasında, seçkin bir oyuncakçı (Klaus) ile arkadaş olan bir postacı hikâyenin temelini oluşturuyor.

<span class="mw-page-title-main">Vahşi Av</span>

Vahşi Av, Avrasya'daki pek çok kültürde görülen fenomenik bir inanç.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda mitolojisi</span>

Benelüks Folkloru, genellikle sadece Hollanda folkloru olarak anılır, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg halkının destanlarını, efsanelerini, masallarını ve sözlü geleneklerini içerir. Geleneksel olarak bu folklor Hollandaca yazılır veya konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Nicholas Kilisesi (Tallinn)</span>

Aziz Nicholas Kilisesi Estonya'ın Tallinn şehrinde bulunan eski bir Orta Çağ kilisesidir. Balıkçıların ve denizcilerin koruyucusu olan Aziz Nikolaos'a ithaf edilmiştir. Aslen 13. yüzyılda inşa edilmiş ve II. Dünya Savaşı'nda Sovyetlerin Tallinn'i bombalaması sırasında kısmen yıkılmıştır. Sonrasında restore edildi ve günümüzde Estonya Sanat Müzesi'nin bir kolu olan ve esas olarak Orta Çağ döneminden itibaren dini sanata odaklanan Niguliste Müzesi'ne ev sahipliği yapıyor. Eski kilise binası aynı zamanda konser salonu olarak da kullanılıyor.

<span class="mw-page-title-main">Amu Nevruz</span>

Amu Nevruz, Baba Nevruz olarak da bilinen, İranlı Noel Baba benzeri bir figür veya İran folklorunda yer alan efsanevi bir karakterdir. Folklora göre her yıl baharın başında arkadaşı Hacı Firuz ile birlikte İran Yeni Yılı olan Nevruz'un başlangıcını kutlamak için ortaya çıkar. Bazı tarihçilere göre Şehname'nin kahramanı Rüstem'ın babası Zal'i simgelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">NORAD Tracks Santa</span>

NORAD Tracks Santa, Kuzey Amerika Hava Savunma Komutanlığı'nın (NORAD) yıllık bir Noel etkinliğidir. Bu programda NORAD, Noel Baba'nın Kuzey Kutbu'ndan ayrılarak dünya genelinde çocuklara hediyeler dağıtmak üzere yola çıktığı simülasyonu takip eder. Etkinlik 1 Aralık'ta başlar, ancak gerçek Noel Baba takibi her yıl 23 Aralık'ta gece yarısında başlar. NORAD Tracks Santa, NORAD'ın toplumla etkileşimini artırmak ve tatil sezonunda insanlar arasında bir bağ oluşturmak amacıyla düzenlenir. Program, ilk kez 1955 yılında başlamış olup her yıl geleneksel bir etkinlik haline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Noel Baba Köyü</span>

Noel Baba Köyü, Finlandiya'nın Lapland bölgesindeki Rovaniemi'de bulunan bir eğlence parkıdır. 1985 yılında açılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.