İçeriğe atla

Sansargiller

Sansargiller
Yaşadığı dönem aralığı: 33,9-0 myö
Oligosen-Günümüz[1] 
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Carnivora
Alt takım:Caniformia
Familya:Mustelidae
Fischer de Waldheim 1817
Tip cins
Mustela
Linnaeus, 1758
Alt familyalar
Su samuru suya bağımlı bir yaşam sürdürmektedir.
Amerika vizonunda de olduğu gibi çoğu sansargiller kürkleri için insanlar tarafından avlanmaktadır.
Porsuk sansargillerin arasında nadir rastlanan otoburlardan biridir.
Alaca sansar (Vormela peregusna)
Deniz samuru (Enhydra lutris) suda yüzerken

Sansargiller (Mustelidae), etçiller (Carnivora) takımına ait bir Caniiformes (köpeğimsi) familyasıdır.

Sansarlar familyasına, sansarların yanında samurlar, porsuklar ve gelincikler de dahildir. Eskiden bu familyaya mensup sayılan kokarcalar (Mephitidae) modern bilimde ayrı bir familya olarak kabul edilir.

Özellikleri

Çoğu sansargilin ortak özelliği uzun ve zarif bir vücut yapısıdır; sadece porsukların ve volverinlerin vücudu daha iri yapılıdır. Renkleri çoğunlukla kahverengi ya da siyah olur. Bazı türlerde benekler, çizgiler ya da diğer motifler bulunur. Kuyrukları ve bacakları vücutlarına göre kısadır. Her ayağında içeriye çekilemeyen 5 adet tırnak vardır. Çeneleri ve kulakları da kısadır. Diş sayıları türden türe değişmekle birlikte 28 ile 38 arasındadır. Bütün sansargillerin, kokarcalarda da olduğu gibi, koku üretebildiği iyi gelişmiş bir anal bezesi vardır. Bununla kendi bölgelerini işaretleyebilir veya bazı türlerin yaptığı gibi (bal porsuğu) kendini savunmak için pis koku yayabilirler.

Diğer etçiller ile karşılaştırıldıklarında sansargiller genelde küçük yırtıcı hayvanlardır ama en ufakları (fare gelinciği) ve 30 kg ağırlığa kadar varabilen en büyükleri (su samuru, dev samur, ayı sansarı) arasında buna rağmen büyük bir fark vardır.

Dağılım ve yaşam alanı

Neredeyse dünyanın her yerinde sansargillere rastlanabilir. Tek eksik oldukları yerler Avustralya ve Okyanusya bölgeleri, Madagaskar adası ve Karayip adaları'dır.

Sansargiller çok farklı yaşam alanlarında bulunurlar. Bu konuda tek ortak özellikleri fazla kurak bölgeleri sevmemeleridir. Çoğu türleri su yakınında yaşamaya bağımlıdır ve ırmakların, göllerin, birkaç türü de denizlerin kenarlarında bulunur. Özellikle samurlarda suya bağımlılık çok büyüktür. Deniz samuru Pasifik okyanusunun açıklarında bile yaşayabilir.

Yaşam şekli

Familyanın çoğu türleri hava kararınca aktif olurlar. Gündüz aktif olanlar azınlıktadır. Sansargiller barınak olarak kullandıkları mağaraları her zaman kendileri kazmaz, bazen diğer hayvanlar tarafından kazılmış mağaralara da yerleşebilirler. Çoğu türler yerde yaşarlar ve ince vücutları ile rahatlıkla diğer küçük hayvanların kazdıkları tünellere girip onları avlarlar. Bazıları ağaçlara da tırmanır ve hatta ağaç sansarı gibi ağaçlarda yaşar. Sansargillerin arasında çok usta yüzücüler bulunur; özellikle samurlar.

Sansargiller neredeyse hep yalnız yaşarlar ve kendilerine sahip edindikleri bölgeyi titizlikle savunurlar. Koku alma ve duyma kabiliyetleri çok iyidir.

Beslenme

Sansargiller genelde etoburdurlar ama mevsime göre farklı derecede bitkisel beslenebilirler. Sansargillerin avladıkları hayvanların büyüklükleri kendilerinden çok daha büyük olmaları ile dikkati çekerler; örneğin gelincikler kendilerinden çok daha büyük olan yaban tavşanını avlarlar ve ayı sansarı hatta orta boylu geyik türlerine bile saldırır. Yılanlarla da beslenebilirler. Özellikle bal porsuklari çok zehirli olan kobrayı yiyebilirler, sonra zehrin etkisiyle bayılıp kendine gelebilirler hatta bir pitonu gafil avlayıp onları bile yiyebilirler. Zehirden etkilenmezler çünkü sinir sistemleri yok denecek kadar zayıftır.

Üreme

Sansargiller senede bir kez yavru yapar ve gebelik 30-60 gün sürer. Yeni doğan yavrular kör, korumasız ve annelerine çok bağımlıdır, ama kısa süre içinde gelişirler. Çoğu türlerde yavrular 2 ay içinde bağımsız olurlar ve 6-12 ay içinde kendileri üreyebilir olgunluğa ulaşırlar. Ömürleri 5-20 yıl arasıdır.

Türkiye'nin sansargilleri

Sınıflandırma

Alt familya: Su samurları (Lutrinae)

  • Aonyx
    • Tırnaksız su samuru (Aonyx capensis)
    • Asya küçük tırnaklı su samuru (Aonyx cinerea)
  • Cins: Enhydra
  • Cins: Hydrictis
    • Hydrictis maculicollis
  • Cins: Lontra
    • Amerika su samuru (Lontra canadensis)
    • Lontra longicaudis
    • Lontra provocax
    • Lontra felina
  • Cins: Lutra
  • Cins: Lutrogale
    • Lutrogale perspicillata
  • Cins: Pteronura
    • Dev su samuru (Pteronura brasiliensis)

Alt familya: Mustelinae

  • Cins: Arctonyx
    • Domuz burunlu porsuk (Arctonyx collaris)
  • Cins: Eira
    • Tayra (Eira barbara)
  • Cins: Galictis
    • Galictis cuja
    • Güney Amerika sansarı (Galictis vittata)
  • Cins: Gulo
    • Volverin (Gulo gulo)
  • Cins: Ictonyx
    • Ictynonyx lybica
    • Zoril (Ictonyx striatus)
  • Cins: Lyncodon
    • Lyncodon patagonicus
  • Cins: Martes
    • Amerika sansarı (Martes americana)
    • Sarı boyunlu sansar (Martes flavigula)
    • Kır sansarı (Martes foina)
    • Martes gwatkinsii
    • Ağaç sansarı (Martes martes)
    • Japon sansarı (Martes melampus)
    • Balıkçı sansar (Martes pennanti)
    • Samur (Martes zibellina)
  • Cins: Meles
  • Cins: Mellivora
  • Cins: Melogale
    • Melogale everetti
    • Çin porsuğu (Melogale moschata)
    • Melogale orientalis
    • Melogale personata
  • Cins: Mustela
    • Mustela africana
    • Mustela altaica
    • Kakım (Mustela erminea)
    • Bozkır kokarcası (Mustela eversmanni)
    • Mustela felipei
    • Uzun kuyruklu gelincik (Mustela frenata)
    • Mustela itatsi
    • Mustela kathiah
    • Avrupa vizonu (Mustela lutreola)
    • Mustela lutreolina
    • Mustela nigripes
    • Bayağı gelincik (Mustela nivalis)
    • Mustela nudipes
    • Bayağı kokarca (Mustela putorius)
    • Sibirya gelinciği (Mustela sibirica)
    • Mustela strigidorsa
    • Mustela subpalmata
  • Cins: Neovison
    • Neovison macrodon
    • Amerika vizonu (Neovison vison)
  • Cins: Poecilogale
    • Afrika gelinciği (Poecilogale albinucha)
  • Cins: Taxidea
    • Amerika porsuğu (Taxidea taxus)
  • Cins: Vormela

Kaynakça

  1. ^ "Mindat.org". www.mindat.org. 14 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021. 

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gelincik (memeli)</span>

Gelincik, Mustelidae familyasından Mustela cinsinden bazı küçük yapılı etçil türlerinin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Sansar</span> sansargiller familyasından bir hayvan

Sansar, sansargiller (Mustelidae) familyasından Martes cinsini oluşturan hepçil hayvanların ortak adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki memeliler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Türkiye'deki memeliler listesi, Türkiye faunasındaki yaklaşık 160 memeli türü içerir.

<span class="mw-page-title-main">Kokarcagiller</span> etçiller (Carnivora) takımından bir familya

Kokarcagiller (Mephitidae), etçiller (Carnivora) takımından bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Kakım</span>

Kakım, sansargiller (Mustelidae) familyasından bir gelincik türü. Avrasya ve Kuzey Amerika coğrafyalarının orta-kuzey bölgelerinin yerlisidir. Kış aylarında postu bembeyaz bir renge bürünür.

<span class="mw-page-title-main">Hassas türler</span>

Neslinin tükenme riski yüksek olan türlerdir.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda faunası</span>

İrlanda Adası geniş bir faunaya ev sahipliği yapar. Yüzölçümü bakımından oldukça küçük bir ada olmasına rağmen 26 kara memelisi burada habitat bulabilmiştir. 400 farklı kuş türü İrlanda sınırlarında yaşamını sürdürebilmektedir. Bunlar arasında Afrika'dan göç etmekte olanlar da bulunmaktadır. Okyanusal, yani sucul yaşam da bu bölgede oldukça gelişmiştir. Tam 24 farklı balina türü bu adanın sularında kaydedilmiştir. Ayrıca Celtic Denizi'nde de 340 farklı omurgasız ve balık türü kaydedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İsveç faunası</span>

İsveç, 449,964 km²'lik yüzölçümüyle küçük ancak hayvansal çeşitlilik açısından zengin bir coğrafya üzerine kurulmuştur. Yüzölçümünün % 8,7'sini okyanuslar oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Su samuru</span>

Su samurları, Lutrinae alt familyasında bulunan etçil memelilerdir. Hala var olan 13 su samuru türü ya kısmen suda yaşar, ya tamamen suda yaşar ya da deniz ekosisteminde yaşar. Tükettikleri gıdalar ise balıklar ve omurgasızlardır. Lutrinae; diğer hayvanların yanında gelincikleri, porsukları, vizonları ve kutup porsuklarını da barındıran Mustelidae familyasının bir alt bölümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Lake and Peninsula Borough</span> Alaska eyaletinde bölge

Lake and Peninsula ili veya Lake and Peninsula Borough, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinin Eskimo halklarından Yupik ve Supiklerce meskun olan bir ili. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. İlin yönetim merkezi King Salmon'dur ve Alaska'da ayrıksı bir özellik olarak bu ile değil komşu Bristol Bay Borough iline aittir.

<span class="mw-page-title-main">Børgefjell Millî Parkı</span>

Børgefjell Ulusal Parkı, Norveç'te 1963 yılında kurulan bir ulusal park. Park, Nordland ve Trøndelag'da yer almaktadır. Doğuda İsveç ile komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Bal porsuğu</span> Afrika, Güneybatı Asya, ve Hint altkıtasına yayılmış bir memeli türü

Bal porsuğu, Afrika, Güneybatı Asya ve Hint altkıtasına yayılmış bir memeli türüdür. Geniş yaşam alanı ve çeşitli habitatlarda görülmesi nedeniyle, IUCN Kırmızı Listesi'nde Asgari endişe altındaki tür olarak kaydedilmiştir.

Bu liste, Carnivora (etçiller) takımındaki türleri içerir.

Günümüzde, memeli, 1.258 cins, 156 aile, 27 takım ve yaklaşık 5.937 canlı türü vardır. Memeli taksonomisi, kendi cinsleri ve aileleri içinde birçok yeni tür tanımlandığı ve yeniden sınıflandırıldığı için sürekli değişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nera Vadisi-Beușnița Millî Parkı</span>

Nera Gorge-Beușnița Millî Parkı, Romanya'da Caraş-Severin ilinde bulunan korunan bir alandır.

<span class="mw-page-title-main">Kobuleti Tabiatı Koruma Alanı</span> Tabiat Alanı

Kobuleti Tabiatı Koruma Alanı Gürcistan'ın Acara bölgesindeki Kobuleti Belediyesi'nde, tatil beldesi Kobuleti'nin kuzey kesiminde, Karadeniz kıyısında yer alan bir koruma alanıdır. Ramsar Sözleşmesi tarafından tanınan eşsiz sulak alan ekosistemlerini korumak için 1998 yılında Kobuleti Koruma Alanları kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Acameti İdari Koruma Alanı</span>

Acameti İdari Koruma Alanı, Gürcistan'ın Zestafoni Belediyesi ve Bağdati Belediyesi'nde yer alan korunan bir alandır. Ünlü Acameti meşelerini ve diğer yerel florayı koruma amacıyla kurulmuştur. Bazı ağaçlar 120 ila 200 yaşlarındadır. Koruma alanı ayrıca yerel faunayı da koruma amacı gütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Buila-Vânturarița Millî Parkı</span>

Buila-Vânturarița Milli Parkı, , Romanya'da, Vâlcea ilinin orta-kuzey kesiminde, Costeşti, Bărbăteşti ve Băile Olăneşti idari bölgelerinde bulunan koruma altındaki bir alandır.

Başpınar Tabiat Parkı Isparta'da bulunan bir doğa parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dadia-Lefkimi-Soufli Ormanı Millî Parkı</span>

Dadia (Çamköy) - Lefkimi (Kavacık) - Soufli (Sofulu) Milli Parkı, Yunanistan'ın kuzeydoğu kesiminde Doğu Makedonya ve Trakya bölgesindeki Evros (Meriç) ilinde yer alan bir milli park.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.