İçeriğe atla

Saniye

Bu madde zaman birimi hakkındadır. Diğer anlamları için Saniye (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
saniye
Her saniye tıklayan bir saatin sarkaçla yönetilen eşapman
Genel bilgi
Birim sistemiSI
Neyin birimizaman
Sembols[1]

Saniye, Uluslararası Birimler Sistemine (SI) (Fransızca: Système International d’unités) göre en düşük enerji seviyesindeki (ground state) Sezyum-133 atomunun (133 Cs atom çekirdeği) iki hyperfine seviye arasındaki geçiş radyasyonunun 9.192.631.770 periyoduna karşılık gelen süredir, (13. CGPM, 1967). 1997 deki CIPM toplantısında bu tanımın durağan ve 0 K termodinamik sıcaklıkta Sezyum atomu için geçerli olduğu onaylandı. Değişkendir.

Saniye, zaman ölçüsü birimidir ve uluslararası birim sistemi (SI) tarafından tanımlanmıştır. Saniye, bir dakikanın 60, bir saatin ise 3600 eşit parçaya bölünmesiyle elde edilir.

Saniyenin tanımı, 1967 yılında kabul edilmiştir ve Cesium-133 atomunun iki hiperfein seviyesi arasındaki geçiş süresi esas alınarak yapılmıştır. Bu süre, "saniye" olarak tanımlanmıştır ve uluslararası standart saniye olarak kullanılmaktadır.

Saniye, zamana ilişkin birçok ölçüm ve hesaplama yapmak için kullanılır. Örneğin, fizikte ve astronomide, zaman dilimleri, hareketlerin süreleri, ışık hızı gibi birçok kavram saniye cinsinden ifade edilir. Saniye ayrıca, atomik saatler ve diğer zaman ölçüm cihazları gibi birçok teknolojik araçta da kullanılır.

Etimoloji

Sözcük, kökenini Arapça "iki" sayısı olan "isnân"dan almaktadır. Bunun nedeni ise Biruni'nin zaman birimlerini adlandırırken sayısal sıralamalar kullanmasıdır (örneğin, "salise" de "üç" anlamındaki "selâse"den gelmektedir). Saniyenin eş anlamlısı olan ket sözcüğü de aynı zamanda ikinci anlamına gelmektedir.[2][3]

saniye (s) SI çarpanları
Alt katlar Katlar
Değer SI sembolü Adı Değer SI sembolü Adı
10−1 s ds desisaniye 101 s das dekasaniye
10−2 s cs santisaniye 102 s hs hektosaniye
10−3 s ms milisaniye 103 s ks kilosaniye
10−6 s µs mikrosaniye 106 s Ms megasaniye
10−9 s ns nanosaniye 109 s Gs gigasaniye
10−12 s ps pikosaniye 1012 s Ts terasaniye
10−15 s fs femtosaniye 1015 s Ps petasaniye
10−18 s as attosaniye 1018 s Es egzasaniye
10−21 s zs zeptosaniye 1021 s Zs zettasaniye
10−24 s ys yoktosaniye 1024 s Ys yottasaniye
10−27 s rs rontosaniye 1027 s Rs ronnasaniye
10−30 s qs quectosaniye 1030 s Qs quettasaniye


Kaynakça

  1. ^ "Temel Birimler". 1 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2023. 
  2. ^ NTV Haber, 18 Ekim 2022, Ket Kelimesinin Eş Anlamlısı Nedir?
  3. ^ PAÜ İngilizce Sözlük

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Metre</span> uzunluğun temel birimi

Metre, Uluslararası Birimler Sistemi'nce uzunluğun temel birimi olarak belirlenmiştir. Genellikle kısaltması olan m harfi ile gösterilir.

<span class="mw-page-title-main">Kelvin</span> Termodinamik sıcaklığın SI birimi

Kelvin, Uluslararası Birim Sistemi'ne göre temel sıcaklık ölçüsü birimi. Sembolü K'dir. İsmini, termodinamikteki mutlak sıfır kavramını ilk defa gazlardan tüm maddelere uygulayan İskoç asıllı bilim insanı Lord Kelvin'den alır.

<span class="mw-page-title-main">Weber (birim)</span>

Fizikte, weber manyetik akı nın SI birim sistemindeki karşılığıdır. Alman fizikçi Wilhelm Eduard Weber 'dan dolayı bu isim ile adlandılırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Amper</span> elektrikte akım şiddeti birimi

Amper, elektrikte akım şiddeti birimidir. Birim zamanda geçen elektrik yükü miktarına elektrik akımının şiddeti denir. Bir iletkenin belli bir kesitinden saniyede bir Coulomb elektrik yükü geçerse, akım şiddeti 1 A olur.

<span class="mw-page-title-main">Hertz</span> SI birim sisteminde frekans birimi

Hertz, SI birim sisteminde frekans (sıklık) birimidir. İsmini elektromanyetik dalgaların var olduğunu ilk kanıtlayan kişi olan Alman fizikçi Heinrich Rudolf Hertz'den alır. Hertz'in yaygın kullanım alanlarından bazıları genelde sesle alakalı uygulamalarda kullanılan sinüs dalgaları ve müzik notalarını göstermektir. Hertz bazen de foton enerji eşitliği ile enerjiyi temsil etmek amacıyla da kullanılabilir.

Bir nanosaniye (ns) saniyenin milyarda birine eşit bir SI zaman birimidir, yani saniyenin 1⁄1 000 000 000'ine eşittir veya 10−9 saniyedir.

<span class="mw-page-title-main">Newton (birim)</span>

Newton, SI birim sisteminde kuvvet birimi olup simgesi N'dir. Terim, fizik bilimine yaptığı katkılar nedeni ile İngiliz bilim insanı Isaac Newton'un adı ile anılır.

Birim, fiziksel niceliklerin ölçülmesinde, ifade edilmesinde ve aynı tür niceliklerin birbiriyle karşılaştırılmasında kullanılan uluslararası standart büyüklüklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Sezyum</span>

Sezyum, atom numarası 55 olan, alkali metaller grubuna ait bir kimyasal element. Element oda sıcaklığında katı olsa da 28 °C'de erimektedir. Sezyuma doğada ender rastlanır. Gümüşümsü altın renklidir ve metalik yapıdadır. Element, Robert Wilhelm Bunsen ve Gustav Kirchoff tarafından 1860 yılında mineral suyunda keşfedildi.

<span class="mw-page-title-main">Ångström</span> 0,1 nanometreye eşit olan uzunluk birimi

Ångström, ışığın dalga boyunu ölçmekte kullanılan uzunluk ölçü birimidir. Anders Jonas Ångström tarafından tanımlandığından onun adıyla anılır.

<span class="mw-page-title-main">Atom saati</span> Atomların rezonans frekanslarını sayarak zamanı ölçen saat çeşidi

Atom saati, atomların rezonans frekanslarını sayarak zamanı ölçen bir saat çeşididir. 3 milyon yılda 1 saniye hata yapmalarının ihtimali sadece % 22,522'dir.

Santimetre Uluslararası Birimler Sistemi'nin verilerine göre, metrenin yüzde biri değerindeki bir uzunluk ölçüsü birimidir. Metrik sistem içinde yer alır. Santimetre-gram-saniye (cgs) birim sistemindeki temel birimi oluşturur. Alan hesaplamalarında santimetrekare, hacim hesaplamalarında ise santimetreküp adını alır.

Metroloji, çalışma konusu ölçüm olan bilim dalı olup 20 Mayıs 1875'te Paris'te Metre Konvansiyonu'nun imzalanmasından sonra bir bilim dalı olarak kabul görmeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Enerji seviyesi</span>

Enerji seviyesi, atom çekirdeğinin etrafında katman katman biçiminde bulunan kısımların her biridir. Bu yörüngelerde elektronlar bulunur. Yörüngenin numarası; 1, 2, 3, 4, ... gibi sayı değerlerini alabilir. Yörünge numarasına baş kuantum sayısı da denir ve "n" ile gösterilir. Yörünge numarası ile yörüngenin çekirdeğe uzaklığı doğru orantılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kandela</span> ışık şiddeti birimi

Kandela, Işık şiddeti birimidir. Uluslararası SI sistemindeki 7 temel birimden biridir..

<span class="mw-page-title-main">Zaman</span> uzaysal bir boyutu olmayan; geçmiş, gelecek ve şimdiyi kapsayan süreklilik

Zaman veya vakit, ölçülmüş veya ölçülebilen bir dönem, uzaysal boyutu olmayan bir süreklilik. Zaman kavramı, tarih boyunca felsefenin ilgi alanlarından biri olmasının yanı sıra matematik ve fizikteki önemli çalışma alanlarından biridir.

Nanomühendislik nanoboyutla ilgilenen bir mühendislik dalıdır. Adı metrenin milyarda birinin ölçüm birimi olan nanometre sözcüğünden türemektedir

Katal Uluslararası Birimler Sisteminde, enzim aktivitesi ölçü birimidir. Katal kelimesi kataliz kelimesinden türetilmiştir. Ast ve üst katları diğer SI birimlerinin gibidir. Kısaltması kat'tır. Ancak katal aşırı büyük bir birimdir ve uygulamada ast katları veya SI birim olmayan enzim birimi tercih edilir.

<span class="mw-page-title-main">Etalon</span> bir ölçü biriminin düzenlemesi

Etalon ağırlık ve uzunluk ölçüleri için kabul edilmiş yasal ölçü modelidir. Kelimenin kökeni Fransızcada standart anlamına gelen étalon kelimesidir. Ancak daha dar anlamıyla etalon Uluslararası Birimler Sisteminde temel birimler için seçilen örneklere verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Birimler Sistemi</span> metrik sistemin çağdaş biçimi

Milletlerarası Birimler Sistemi veya Uluslararası Birimler Sistemi, metrik sistemin günümüz dünyasına entegre edilmiş çağdaş biçimidir. Dünyanın hemen her ülkesinde kabul görmüş tek resmî ölçü sistemi konumundadır. Yedi temel birim ve özel adlar ve sembollerle türetilmiş 22 birim, diğer türetilmiş birimleri ifade etmek için kombinasyon hâlinde kullanılmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.