İçeriğe atla

Sanhedrin (Talmud)

Sanhedrin (Babilli Yahudi Aramicesi: סנהדרין‎), Mişna'nın Nezikin faslının dördüncü bölümü. Bu bölümün onbir kısmı dini mahkemelerin kuruluşu ve işletilmesi ile ilgili yasaları ele alır.[1] Erets Yisrael'de belirli bir kentin büyüklüğüne ve davaya göre 3, 23 ve 71 kişilik mahkemeler kurulurdu.[1] En büyük Mahkeme, Büyük Sanhedrin adını alır ve Bet-Amikdaş'ın kesme taşlı salonunda toplanırdı. Mişna, parasal konularla ilgili ve çeşitli suç davalarını, cinayet suçlarını, infazı ve kralın yargıyla ilgili haklarını tartışır.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c The new encyclopedia of Judaism. New York: New York University Press. 2002. ss. 137. ISBN 978-0814793886. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Talmud, Yahudi medeni kanunu, tören kuralları ve efsanelerini kapsayan dinî metinlerdir. İbranice lamad (öğrenmek) kökünden gelir. Mişna ve Gemara bölümlerinden müteşekkildir. Talmud'un iki versiyonu vardır: 3. ila 5. yüzyıla ait olduğu kabul edilen ancak daha eski dokümanları da içeren Babil Talmudu ve daha eski olan Filistin ve Yeruşalayim (Kudüs) Talmudu.

Mişnah/Mişna, Yahudilik'in medenî ve ceza hukuku olan Talmud'un ilk bölümüdür. Sözlü kanunlar ilk olarak Haham Yehuda HaNasi tarafından derlenmiş ve Mişna (משנה) adı verilmiştir. Mişna İbranice Şana kökünden gelir bu tekrarlayarak belleme anlamındadır. Mişnalar İbranice kaleme alınmıştır.

Gemara (גמרא): Talmud'un ikinci bölümü.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de yargı teşkilatı</span>

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 9. maddesi uyarınca “Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır.” Ancak, 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev Ve Yetkileri Hakkındaki Kanun içinde yer alan bazı belirleyici hükümler haricinde tüm yargı teşkilatının görev ve yetkisini belirleyen kapsayıcı ve genel bir yasal düzenleme yapılmamıştır. Dolayısıyla, hangi durumda hangi mahkemenin yetkili olacağı çeşitli kanunlarda dağınık ve sistematikten uzak bir biçimde yer aldığından mevcut mevzuat konuya genel bir bakış sağlamaktan uzak bir görüntü sunmaktadır.

Ketubot ("Evlenme akitleri"), Mişna'nın Naşim faslının ikinci bölümü. İlk kısmı; evlilik akti (Ketuba), erkeğin kadına karşı olan yükümlülükleri ile ilgilidir. Ketuba'da kadının getirdiği çeyizin miktarı ve kocanın ölümü veya boşanma durumunda, kadına ödenecek parasal meblağ belirtilir. Mişna, ayrıca evlilik merasimini, tecavüz ve kız kaçırma suçlarının cezasını, boşanma nedenlerini ve miras hukukunu tartışır ve Erets Yisrael'in ve Kudüs'ün ulviliğini vurguluyarak bir kocanın karısını oraya yerleşmeye zorlayabileceğini fakat oradan ayrılmaya mecbur edemiyeceğini belirtir. Konu, her iki Talmud'da ve Tosefta'da ayrıntılı olarak ele alınmıştır.

Keritot, Mişna'nın Kodaşim faslının yedinci bölümü. Keritot'un kelime anlamı "toplum dışı edilme"dir. İlk altı bölüm, "Karet" cezasını ve bunun korban sunuları ile affedilmesini açıklar. Burada "Karet" Tanrı'nın emri ile zamanından evvel ölümü tanımlamaktadır. Mişna, "Karet" ile cezalandırılacak 36 suçu ve kadınların doğumdan sonraki takdimelerini, çeşitli günahlar için korban takdimelerini, Şabat kısıtlamalarını ve yasaklanmış cinsel ilişkileri tarif eder.

Meila, Mişna'nın Kadoşim faslının sekizinci bölümü.

Nazir, Mişna'nın Naşim faslının dördüncü bölümü. Dokuz kısmı, Nazir adağını tutacak kişi ile ilgili kuralları ele alır. Daha önceki "Nedarim" (Adaklar) faslının mantıksal bir devamıdır. Çünkü kişinin kendini Tanrı'ya adamasını tartışır. Nazirlik süresinin asgari ölçüsü, Nazir'e yasak olan şeyler ve Nazir'in adağını yerine getirememesi durumundaki tedbirler ele alınır. Mişna, Samuel ve Samson'un doğuştan beri ömür boyu Nazir olduklarını söyler.

Nida, Mişna'nın Tohorot faslının yedinci bölümü. İlk on bölümü, bir kadının adet dönemi boyunca ve ondan sonrası ile ilgili durumunu ele alır. İncelenen konular arrasında regl dönemi; bakirelik; kirliliğin intikali; kendini muayene etme; düşük veya kürtaj; adet gören Yahudi olmayan kadınlar; kızların ergenlik çağı ile ilgili tanımlamalar bulunur.

Nezikin ("Zararlar"), Mişna'nın dördüncü faslı. On bölümü, özellikle kamu veya özel mal, mülk veya paraya verilen zararı; büyük suçları, adam öldürmeyi, mahkemeler kurmayı, şahitliğin güvenirliliğini ele alır.

Oholot ("Çadırlar"), Mişna'nın Tohorot faslının ikinci bölümü. 18 kısmı özellikle bir cesetle fiziki temasın sebep olduğu kirlenme ve bir ceset ihtiva eden bir çadıra veya eve girerken uğranılan manevi kirlenme ile ilgilenir. Mişna, kan, saç, dişler ve tırnaklar nedeniyle oluşan kirliliği, evin ve içindeki cisimlerin yarattığı kirliliği; ölü doğan bir çocuğun ve işaretlenmemiş bir mezarın üstünden geçmenin yaratacağı kirliliği ele alır.

Makot ("Kırbaçlamalar"), Mişna'nın Nezikin faslının beşinci kısmı. Üç bölümünde sahte şahitlik, adam öldürme, kaçakların sığınma kentlerine kaçması ve kırbaçlanarak cezalandıkları 59 suçla ilgili suç ve cezalardan söz eder.

Tohorot (Temizlikler), Mişna'nın altıncı ve sonuncu faslı. 12 bölümü, ritüel kirliliğe ilişkin şüpheler, bu kirliliğin iletilmesi ve arındırılması ile ilgili konuları ele alır. Faslın gidişatı dahilinde insanların ifrazatları, adet dönemi ve doğum ile ilgili olanlar; yiyecek ve içecekle ilgili olanlar; hastalık (cüzzam) ile ilgili olanlar; cesetle temas haline oluşanlarla birlikte dört tür ritüel kirlilik tartışılmaktadır.

Tohorot, Mişna'nın Tohorot faslının beşinci bölümü. 1 Bu bölümün on kısmı, meydana geldikleri günün gün batımına dek geçerli olan daha düşük derecedeki ritüel kirlilikleri konu eder. Mişna; kuşların ve sığırların pislikleri ile bulaşan kirlilikleri, yiyecek ve içecek ile ilgili kirliliği, yiyecek hazırlayan insanların ve yiyecek ihtiva eden kapların kirliliği hakkında bilgiler verir.

Uktsin, Mişna'nın Tohorot faslının onikinci ve son bölümü. Bu bölümün üç kısmı; daha önceki Kelim, Tohorot, Makşirin gibi bölümlerde gıda ile ilgili kirlilikler için duyulan kuşkular hakkında yeni ayrıntılar sunar. Mişna, özel olarak bir meyvenin veya sebzenin parçaları ile ilgili olarak ne gibi unsurların ritüel açıdan kirlilik getirebileceğini tartışır.

Yevamot, Mişna'nın Naşim faslının ilk bölümü. Bu bölümün 16 kısmı özellikle "Yibum" adını taşıyan Levir Evliliğini ele alır. Bu evlilik türünde; bir kadının kocası ölmüşse ve ondan oğulları olmamış ise, ölen adamın erkek kardeşi bu kadınla evlenmek mecburiyetindedir.

Tamid, Mişna'nın Kodaşim faslının dokuzuncu bölümü. Bet Amikdaş'la ilgili yedi kısmı, her gün Koanim tarafından getirilen ve yakılan korbanotu ele alır. Küllerin sunaktan temizlenmesi, ateş için gerekli odunların hazırlanması, Koanim'in kura ile görevli atanması, koyunun kurban edilmesi ve sunağa getirilmesi ile ilgili usul, sabah söylenen günlük dua korbanot aşamasında icra edilen müzik, Menora'nın temizlenmesi ve dahili sunakta tütsü sunulması bulunmaktadır. Bu konu, Babil Talmudu'nda daha da ayrıntılı olarak ele alınmıştır.

Temura ("Alışveriş"), Mişna'nın Kodaşim faslının altıncı bölümü. Yedi kısmı, Tapınağa tahsis edilmiş objelerin alışverişi ile ilgili yasalarla alakalıdır. Mişna kimin alışverişte bulunabileceğini, neyin alışveriş konusu olabileceğini, hatalı bir adamayı, adanmış bir hayvanın yavrusunu veya kusurlu bir günah sunusunu ele alır.

Pesahim, Mişna'nın Moed faslının üçüncü bölümü. On kısmı matsa yemek ve Pesah Bayramı boyunca mayalanmış "hamets" yememek konusundaki yasaları ele alır Mişna, Kutsal Mabet zamanında Pesah korbanının sunulması ve Pesah'ın ilk gecesindeki düzen (Seder) ile ilgili bilgileri de verir.

Şevuot ("Yeminler"), Mişna'nın Nezikin faslının altıncı bölümü. Sekiz kısmı, mahkemede ve kişisel yaşamında bir insanın ettiği yeminler ve kuşkusuz bir şekilde ihlal edilmiş olan ritüel ile korbanot aracılığıyla bunun kefareti olmak üzere başlıca iki konuyu ele alır. Ayrıca teminatlar ve dört tür kefalet de bu bölümde ele alınır.