İçeriğe atla

Sanganeb Marine Ulusal Parkı

Sanganeb Marine Ulusal Parkı ve Dungonab Koyu - Mukkawar Adası Deniz Ulusal Parkı
UNESCO Dünya Mirası
Milli Parkın Sudan'daki konumu
Konum Sudan
KriterDoğal: vii, ix, x
Referans262
Tescil2016 (40. oturum)
BölgeAfrika

Sanganeb (Arapça: سنقنيب), Kızıldeniz'de, Sudan'daki Port Sudan'ın yaklaşık 30 km kuzeydoğusunda yer alan bir mercan atolüdür. 1990 yılından bu yana, atol, denizaltındaki dik yamaçlarındaki eşsiz mercan resifi ekosistemi nedeniyle Sanganeb Atolü Ulusal Deniz Parkı adı ile hizmet vermektedir. Milli parktaki bitki ve hayvanlar arasında birçok endemik ve nesli tükenmekte olan türü vardır.

2016'da atol, kuzeyindeki Mukawwar Adası ve çevresindeki deniz ekosistemleri ile birlikte UNESCO Dünya Mirası listesine eklendi.[1]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ada</span> çevresi bütünüyle sularla çevrili kara parçası

Ada, çevresi bütünüyle sularla çevrili kara parçasına verilen addır. Yeryüzündeki adaların bütünü on milyon kilometrekarelik bir yer kaplar. Adalar, tek tek olabileceği gibi, gruplar halinde de olabilir. Bu şekildeki adalara “takımada” adı verilir. Yarımada ise suyla çevrili, ancak bir tarafından ana kara parçasına bağlı bulunan coğrafi şekildir. Yer bilimi açısından adalar, kıtasal adalar ve okyanus adaları olmak üzere temelde ikiye ayrılır. Yüzen adalar ise yeni bir yer bilimi konusudur.

<span class="mw-page-title-main">Mercanlar</span> omurgasız hayvanların Knidliler şubesinin denizlerde yaşayan bir sınıfı

Mercanlar (Anthozoa), omurgasız hayvanların Knidliler şubesinin denizlerde yaşayan bir sınıfıdır. Yumuşak mercanlar, boynuzsu mercanlar, dikenli mercanlar, gerçek mercanlar gibi çeşitleri vardır. Deniz şakayıkları da bu sınıftandır. Polip vücutlu bu canlıların mineral maddelerinden karışmış boynuzsu iskeletlerine de mercan denir.

<span class="mw-page-title-main">Marshall Adaları</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Marshall Adaları ya da resmî adı ile Marshall Adaları Cumhuriyeti, Mikronezya ada öbeği içerisinde, Okyanusya'da Kuzey Pasifik Okyanusu'nda Hawaii ve Papua Yeni Gine arasında bulunan 31 adet yuvarlak ada grubu, 5 ada ve 1152 adet adacıktan oluşan ada devleti. Marshall Adaları, resmî adıyla Marshall Adaları Cumhuriyeti, bir ada ülkesi ve Uluslararası Tarih Çizgisinin biraz batısında, Pasifik Okyanusu'nda Ekvator'a yakın bir konumdadır. Coğrafî olarak, ülke daha büyük Mikronezya ada grubunun bir parçasıdır. Ülkenin 58.413 kişilik nüfusu 29 mercan atolü 1.156 ayrı ada ve adacıktan oluşmaktadır. Başkent ve en büyük şehir Majuro'dur. Ada %97,87 ile herhangi bir egemen devletin sudan oluşan topraklarının en büyük kısmına sahiptir. Adalar, kuzeyde Wake Adası, güneydoğuda Kiribati, güneyde Nauru ve batıda Mikronezya Federal Devletleri ile deniz sınırlarını paylaşır. Marshall Adalılarının yaklaşık %52,3'ü Majuro'da yaşıyor. Birleşmiş Milletler verileri, 2018'de 58.413 olan tahmini bir nüfusu göstermektedir. 2016 yılında nüfusun %73,3'ü "şehirli" olarak tanımlandı. BM ayrıca km² başına 295 nüfus yoğunluğunu belirtir ve 2020 yılı için öngörülen nüfusu 59.190'dır. Mikronezyalı kolonistler, MÖ 2. binyıl civarında kanolar kullanarak Marshall Adaları'na ulaştılar ve adalar arası navigasyon, geleneksel çubuk haritalar kullanılarak mümkün hâle getirildi. Sonunda buraya yerleştiler. Takımadalardaki adalar ilk olarak 1520'lerde Avrupalılar tarafından, İspanya'nın hizmetinde olan Portekizli bir kâşif olan Ferdinand Magellan, Juan Sebastián Elcano ve Miguel de Saavedra'dan başlayarak keşfedildi. İspanyol kâşif Alonso de Salazar, Ağustos 1526'da bir atol gördüğünü bildirdi. İspanyol ve İngiliz gemilerinin diğer seferleri izledi. Adalar, isimlerini 1788'de ziyaret eden John Marshall'dan almaktadır. Adalar tarihsel olarak bölge sakinleri tarafından "jolet jen Anij" olarak biliniyordu. İspanya, adaları 1592'de sahiplendi ve Avrupa güçleri adalar üzerindeki egemenliğini 1874'te tanıdı. 1528'den beri resmen İspanyol Doğu Hint Adaları'nın bir parçasıydılar. Daha sonra İspanya, adaların bir kısmını 1885'te Alman İmparatorluğu'na sattı ve onlar o yıl adalarda ticaret yapan ticaret şirketleri, özellikle Jaluit Şirketi tarafından yönetilen Alman Yeni Gine'nin bir parçası oldu. I.Dünya Savaşı'nda Japonya İmparatorluğu, 1920'de Milletler Cemiyeti'nin Güney Denizleri Mandası'nı oluşturmak için diğer eski Alman topraklarıyla birleştiği Marshall Adaları'nı işgal etti. İkinci Dünya Savaşı sırasında A.B.D., 1944'te Gilbert ve Marshall Adaları kampanyasında adaların kontrolünü ele geçirdi. Bikini Atoll'da nükleer testler 1946'da başladı ve 1958'de sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Midway Adası</span> Büyük Okyanusun kuzeyinde, üzerinde yerleşim olmayan A.B.D. denizaşırı bölgesi

Midway Atolü ya da Midway Adaları, Kuzey Pasifik Okyanusunda, Hawaii takımadalarının kuzey-batısında bulunan atoldür.

<span class="mw-page-title-main">Lagün</span>

Lagün, Kıyı set gölü veya deniz kulağı dalgalar tarafından oluşturulan kıyı birikim şekillerindendir. Oluşumunda, kıyı akıntılarının da etkisi vardır. Kıyılardaki koyların ve girintilerin ağız kısımlarının dalga biriktirmesiyle oluşan kıyı kordonları ile kapanması sonucunda meydana gelirler. Lagünler genellikle kıyı lagünleri ve atol lagünleri olmak üzere iki gruba ayrılır. Karışık kum ve çakıl kıyılarında oluşur. Kıyı lagünleri olarak sınıflandırılan su kütleleri ile haliç olarak sınıflandırılmış su kütleleri arasında bir çakışma vardır. Lagünler dünyanın birçok yerinde ortak kıyı özellikleridir.

<span class="mw-page-title-main">Mercan adası</span>

Mercan adası ya da atol; ortasında lagün adı verilen bir göl bulunan, kısmen veya tamamen lagünü çevreleyen adacıklara denir. Atolller her zaman dairesel yapıda olmamakla birlikte düzinelerce kilometre çapında kapalı bir şekil oluşturan ve ortasında yaklaşık 50 m ya da daha derin bir lagün bulunduran mercan resiflerinden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Resif</span>

Resif, denizcilik terminolojisinde kaya, kum ve deniz canlıların birikimiyle birlikte suyun cezir halindeyken altı kulaç veya daha az derinlikli sığ alanlarında oluşmuş su altı yüzey yapılarıdır. Pek çok resif kumun abiyotik-biriktirmeleri, dalgaların kayalar üzerindeki erozyonu ve diğer doğal süreçler sonucunda gelişirken en çok bilinenleri biyotik süreçlerin baskınlığında mercanların ve kalkerli alglerin etkisiyle tropik denizlerde oluşmuş mercan resifleridir.

<span class="mw-page-title-main">Mercan resifi</span> Denizde taşlı mercan iskeletlerinin büyümesi ve birikmesiyle oluşan kaya çıkıntısı

Mercan resifleri canlı organizmaların ürettiği aragonit yapılardır. Az miktar besin içeren deniz sularında bulunur. Çoğu resifte, baskın organizmalar kalsiyum karbonattan oluşan bir dış iskelete sahip taş mercanları, kolonyal sölenterlerdir. İskeletsel materyaller, dalga hareketleri ve biyoerozyon ile parçalanıp yığılarak yaşayan mercanlar ve çok çeşitli hayvanlar ve bitkilerden oluşan yaşamı destekleyen kalsiyumlu bir oluşum meydana getirirler.

<span class="mw-page-title-main">Tubbataha Resifi</span> Koruma altındaki bölge

Tubbataha Resifleri Tabiat Parkı Filipinler'de, Sulu Denizi'nin ortasında bulunan bir korunan alandır. Deniz ve kuş koruma alanı, Kuzey Atol ve Güney Atolü olarak adlandırılan iki büyük atolden ve toplam 97.030 hektar alan kaplayan daha küçük Jessie Beazley Resifi'nden oluşmaktadır. Palawan ilinin başkenti olan Puerto Princesa ilçesinin 150 kilometre güneydoğusunda yer almaktadır. Issız adalar ve resifler, resifin yaklaşık 130 kilometre kuzeydoğusunda bulunan Cagayancillo Adası belediyesinin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bikini Atolü</span> Marshall Adalarına bağlı atol

Bikini Atolü Marshall Adaları'nda, 23 adadan oluşan, derin bir 229.4 mil karelik (594.1 km2) merkezi lagün çevresinde bulunan 8.8 km2'lik bir atoldür. Ailinginae Atolü'nün yaklaşık 87 kilometre kuzeybatısında, Majuro'nun 850 kilometre kuzeyindeki Ralik Zinciri'nin kuzey ucunda yer alır. Bikini Atolü'nde Bikini, Eneu, Nam ve Enidrik adaları arazinin %70'inden fazlasını oluşturmaktadır. Bikini ve Eneu, atolün kalıcı bir nüfusa ev sahipliği yapan tek adalarıdır. Bikini Adası, kuzeydoğudaki en büyük ve en yoğun adacıktır. İkinci Dünya Savaşı'ndan önce, atol, Alman adı Eschscholtz Atolü olarak bilinmekteydi. 1954 yılında buraya şu ana dek geliştirilmiş en büyük 2. nükleer bomba olan Castle Bravo adlı bomba test amaçlı atılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dungonab Koyu</span>

Dungonab Koyu ya da Dongonab Koyu Sudan'ın Kızıldeniz kıyısındaki su kütlesi.

<span class="mw-page-title-main">Mukkawar Adası Deniz Ulusal Parkı</span>

Mukawwar, Kızıldeniz'de, Sudan'daki Dungonab Koyu'nun güneyinde bulunan bir adadır ve 20 km²'lik bir alanı kaplamaktadır. Uzunluğu 12 km ve genişliği 3.3 km olan ada, anakaradan yaklaşık 7 km uzaklıkta yer almaktadır. Ada çoğunlukla bitki örtüsünün olmadığı kumtaşı ile kaplıdır. Sadece güney ucunda mangrovlar vardır. Adanın en yüksek noktası 94 metredir. Adanın kuzeyinde bir mercan resifi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Deniz Feneri Resifi</span>

Deniz Feneri Resifi, Karayip Denizi'nde, Belize Bariyer Resifi'nin en doğusunda yer alan ve Turneffe Atolü ve Glover's Resifi ile birlikte bölgedeki üç atolden biridir. Deniz Feneri Resifi, Belize şehrinin yaklaşık 80 kilometre güneydoğusunda yer almaktadır. Atol, kuzeyden güneye yaklaşık 35 kilometre uzunluğunda ve yaklaşık 8 kilometre genişliğinde dikdörtgen bir şekle sahiptir. 120 kilometrekarelik bir alana ve 2 ila 6 metre derinliğe sahip sığ bir kumlu lagün oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Turneffe Atolü</span>

Turneffe Atolü, Ambergris Caye ve Caye Caulker'ın güneydoğusunda, Orta Amerika'da Belize kıyılarında, Belize City'den 20 mil (32 km) uzaklıkta yer almaktadır. Glover's Resifi ve Deniz Feneri Resifi ile birlikte Belize Bariyer Resifi'nin üç atolünden biridir. Yaklaşık 30 mil (48 km) uzunluğunda ve 10 mil (16 km) genişliğindedir, bu da onu Belize'deki ve Mezoamerikan Set Resifi Sistemi'ndeki en büyük mercan atolü yapmaktadır. Atol, 22 Kasım 2012 tarihinde resmen deniz koruma alanı ilan edildi.

<span class="mw-page-title-main">Ratak Takımadaları</span>

Ratak Takımadaları Marshall Adaları'nın içindeki bir adalar zinciridir. Ratak, "gün doğumu" demektir. Ülkenin diğer ada zinciri Ralik Zinciri'nin doğusunda yer alır. 1999 sayımına göre Ratak adalarının toplam nüfusu 30.925'tir.

<span class="mw-page-title-main">Kwajalein Atolü</span>

Kwajalein Mercan Adası Marshall Adaları Cumhuriyeti'nin (RMI) bir parçasıdır. Atolün en güneydeki ve en büyük adası, çoğunluğu İngilizce konuşan sakinlerinin genellikle kısaltılmış adı olan Kwaj / kullandığı Kwajalein Adası olarak adlandırılır. Atolün toplam arazi alanı 6 milkare (16 km2) 2,100 deniz mili ) Ralik Zinciri'nde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Woleai</span>

Oleai olarak da bilinen Woleai, Pasifik Okyanusu'ndaki batı Caroline Adaları'ndaki yirmi iki adadan oluşan bir mercan adasıdır ve Mikronezya Federal Devletleri'ndeki Yap Eyaletinde bir yasama bölgesi oluşturur ve yaklaşık 57 kilometre uzunluktadır. 57 kilometre Ifalik'in batı-kuzeybatısında ve 108 kilometre Eauripik'in kuzeydoğusunda olan Woleai, aynı zamanda, atol'ü oluşturan, kuzeydoğuda uzanan adacıkların en büyüğünün adıdır.

Poluwat, aynı zamanda Polowat, eski adıyla Puluwat, bir mercan adası ve Mikronezya Federal Devletleri Chuuk eyaletinin bir belediyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Hikueru</span>

Hikueru, Tiveru veya Te Kārena, Orta Tuamotu atollerinden biridir. Hikueru'ya en yakın kara, 22'de bulunan Tekokota Atoll'dur.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Keeling</span> Avustralyada ada

Kuzey Keeling, Avustralya'nın dış bölgelerinden biri konumunda olan Cocos Adaları'na bağlı bir ada. Ada, yaklaşık 12 kilometrekare (4,6 sq mi) yüzölçümüne sahip küçük, ıssız bir mercan atolüdür. Ada, Horsburgh Adası'nın yaklaşık 25 kilometre (16 mi) kuzeyinde yer almakta olup, Cocos Adaları'nın en kuzeydeki atol ve adasıdır. Ada, endemik ve nesli tükenmekte olan Filipin sukılavuzunun hayatta kalan tek popülasyonunun yanı sıra büyük deniz kuşu üreme kolonilerine de ev sahipliği yapmaktadır. 1995'ten beri Kuzey Keeling Adası ve çevresindeki deniz 15 kilometre (9,3 mi) kadar kıyıdan Pulu Keeling Milli Parkı içindedir. Pulu Keeling Millî Parkı, sığ kıyıları ile birlikte sahip olduğu 15 kilometrekare (5,8 sq mi) alan ile Avustralya'nın en küçük millî parklarından biri konumundadır.