İçeriğe atla

Sandal ağacı

Sandal ağacı
Sandal ağacı'nın yaprakları.
Korunma durumu
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Klad Angiosperms (Kapalı tohumlular)
Klad Eudicots (İki çenekliler)
Klad Core eudicots
Takım: Santales
Familya: Santalaceae
Cins: Santalum
Tür: S. album
İkili adlandırma
Santalum album
L.

Sandal ağacı (Santalum album), Santalaceae familyasından tropik bir ağaç türü.

Hoş kokusu ve tıbbi yararlılıkları ve kaliteli ağaç dokusu sebebiyle ticari olarak da yararlanılmaktadır. Kültür türleri ticari amaçlı olarak insan eliyle yetiştirilse de, doğadaki yabani sandal ağaçlarının durumu azalan orman alanları ve kesilen ağaçlar yüzünden büyük tehlike altındadır. Bu ağaç Türkiye'de sıklıkla halk arasında "sandal ağacı" olarak da adlandırılan kocayemiş ile akraba olan Arbutus andrachne ile karıştırılmakla birlikte bu türle hiçbir alakası yoktur.

Ağaçları ağır, sarı ve ince tanelidir ve diğer birçok aromatik ağacın aksine kokularını onlarca yıl korurlar. Sandal ağacı yağı kullanım için ağacından çıkarılır. Sandal ağacı African blackwood 'dan sonra dünyanın en pahalı ikinci ağacıdır.[1] Agarwood, Afrika kara ağaçlarından daha pahalı aromatik ağaç üretir. Afrika kara ağacı ve sandal ağacı ahşap işlemede kullanılır. Sandal ağacı ahşap işleme için kullanılan en pahalı ahşap (Afrika kara ağacından sonra) ve aroma için ikinci en pahalı ağaç olabilir (agarwood'dan sonra). Hem Yavaş büyüyen ağacı hem de yağı çok değerli ayırt edici bir koku üretir.

Özellikleri

Hyderabad’da Santalum album (Chandan)

Sandal ağacının boyu 4 ila 9 metre arasında değişir. Ağaç 100 yaşına kadar yaşayabilir. Kökler dik iken gelişigüzel yayılmaya başlar. İnce, mızrak biçiminde yaprakları vardır. 3 yıl içinde büyüyen ağaç meyve verecek hale gelir ancak tam veriminde ağacın meyve verebilmesi ancak beşinci yıldan sonra görülür. Azonal topraklarda yetişir. Hoş kokusu sebebiyle dallarından ve gövdesinden özellikle Hindistan ve Uzak Doğu'da tütsü üretiminde yararlanılır, bunun dışında ağaçtan elde edilen kokulu yağ, sanayi ve parfümeri de kullanılır.

Gerçek sandal ağaçları

Sandal fidanları
Santalum album

Sandal ağaçları orta büyüklükte yarıparazitik ağaçlardır ve Avrupa ökseotu ile aynı botanik ailesinin parçasıdır. Bu grubun önemli üyeleri Hint sandal ağacı ( Santalum album ) ve Avustralya sandal ağacı ( Santalum spicatum ); cinsindeki diğerlerinin de kokulu ahşapları vardır. Bunlar Hindistan, Nepal, Bangladeş, Pakistan, Sri Lanka, Avustralya, Endonezya, Hawaii ve diğer ülkelerde Pasifik Adalarında bulunur.

  • S. album Güney Hindistan'a özgü tehdit altındaki bir türdür ve Western Ghats ve Kalrayan ve Shevaroy Hills gibi birkaç dağlık alanlarda yetişir. Hindistan, Pakistan ve Nepal'deki sandal ağaçları devlete ait olmasına ve hasatının kontrol altında olmasına rağmen birçok ağaç yasadışı olarak kesilmektedir. Sandal ağacı yağı fiyatları son zamanlarda kg başına 2.000 $ 'a çıktı.

Kırmızı sanders, Seshachalam, Veliganda, Lankamala ve Palakonda tepe aralıklarına endemiktir, Rayalaseema bölgesindeki Kurnool ve Kadapa, Chittoor ilçelerinde ve Nellore‘nin kısımlarında ve Andhra Pradeş’teki Prakasam’da, Karnataka’nın (eski adıyla Mysore Eyaleti) Mysore bölgesi’nde bulunur ve güney Hindistan'daki Kerala’daki marayoor ormanlarının kalitesi yüksektir.

Ekonomik sömürü için Tamil Nadu'da uluslararası yardım ile yeni plantasyon oluşturuldu. Batı Avustralya'daki Kununurra 'da Hint sandal ağacı büyük ölçekte yetiştirilir. Bu tür ticari yağ üretiminde kullanılan sandal ağacının birincil kaynağıdır ve Batı Hint Sandal Ağacı Amyris balsamifera ile karıştırılmamalıdır.

  • S. ellipticum , S. freycinetianum ve S. paniculatum , Hawaii sandal ağacı ( ʻ iliahi ) de kullanıldı ve yüksek kaliteli kabul edildi. Bu üç tür 1790-1825 yılları arasında ağaçların temini bitmeden bitirildi (dördüncü tür S. Haleakalae , sadece subalpin alanlarda meydana gelir ve asla ihraç edilmez). S. freycinetianum ve S. paniculatum bugün nispeten yaygın olmasına rağmen, eski bolluklarını veya boyutlarını geri kazanmamışlardır ve S. eliptik nadirdir.

Dağılışı

Sandal ağacı'nın anavatanı Hindistan yarımadası, Avustralya ve Doğu Endonezya'dır. Günümüzde ise Çin, Sri Lanka, Filipinler gibi çeşitli ülkelerin ormanlarına yayılmıştır.

Kaynakça

  1. ^ Kumar, A. N. Arun; Joshi, Geeta; Ram, H. Y. Mohan (25 Aralık 2012). "Sandalwood: history, uses, present status and the future" (PDF). Current Science. 103 (12). 28 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Temmuz 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hint Okyanusu</span> Okyanus

Hint Okyanusu, kuzeyde Asya, batıda Afrika ve Arabistan Yarımadası, doğuda Malay Yarımadası, Sunda Adaları ve Okyanusya tarafından çevrilen, dünyanın üçüncü büyük okyanusudur. Agulhas Burnu'nun güneyinde 20° Doğu boylamının geçtiği yerde Atlas Okyanusu'ndan; 147° Doğu boylamının geçtiği yerde de Pasifik Okyanusu'ndan ayrılır. En kuzeyde Basra Körfezi'nde, 30° enlemine kadar uzanır. Dünya sularının %20'sini kapsar. Afrika'dan Avustralya'ya kadar okyanusun genişliği 10.000 kilometre kadardır. Bu alanda yaklaşık olarak 73.566.000 km² yer kaplar. Hacminin yaklaşık olarak 292.131.000 km³ olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Rezene</span>

Rezene, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından; iki metreye kadar boylanan, iki yıllık, kokulu, otsu bitki türüdür. Anavatanı, Akdeniz havzası ve Yakın Doğu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Tarçın</span> kötü

Tarçın (Cinnamomum), defnegiller familyasından anavatanı Güney ve Güneydoğu Asya olan, yaprak dökmeyen aromatik kokulu ağaç cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Karanfil (baharat)</span>

Karanfil ile ilgili birden fazla anlam vardır. Karanfil baharatı Syzygium aromaticum ağacından elde edilirken, Karanfil çiçekleri Dianthus petraeus bitkisinden elde edilirler.

<span class="mw-page-title-main">Limon</span> turunçgillerden bir meyve

Limon, yıl boyunca büyümeyi sürdüren, küçük bir ağaç türü ve bu ağacın meyvesidir. Halk dilinde suluzırtlak, cıcık ve zıvrak da denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Elma</span> gülgillerden bir meyve

Elma, gülgiller (Rosaceae) familyasından kültürü yapılan bir meyve türü.

<span class="mw-page-title-main">Parfüm</span>

Parfüm, genellikle sıvı halde olan, insan vücuduna, hayvanlara, yiyeceklere, nesnelere ve yaşam alanlarına hoş bir koku vermek için kullanılan hoş kokulu uçucu yağlar veya aroma bileşikleri (kokular), sabitleyiciler ve çözücülerin karışımıdır. Parfümler, hoş bir koku yayan maddeler olarak tanımlanabilir. Aromatik kimyasalların ve esansiyel yağların yapay karışımlarından oluşurlar. 1939 Nobel Kimya Ödülü sahibi Lavoslav Ružička, 1945'te "bilimsel kimyanın ilk günlerinden günümüze kadar parfümlerin, yöntemler, sistematik sınıflandırma ve teori açısından organik kimyanın gelişimine önemli katkılarda bulunduğunu" belirtmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kakule</span>

Kakule, zencefilgiller ailesinden Elettaria ve Amomum cinslerini kapsayan bitkilerin genel adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Uğur böceği</span> böcek türü

Coccinella septempunctata veya uğur böceği, Coccinella cinsine bağlı bir böcek türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Cüce geyikgiller</span> Geviş getiren çift toynaklıların günümüzde yaşayan en bazal familyası

Cüce geyikgiller (Tragulidae), Afrika'nın ve Asya'nın tropik ormanlarında rastlanılan bir çift toynaklı familyası. Sadece 10 türden oluşan bu familyanın mensupları ancak tavşan büyüklüğündedirler ve geviş getirenler alt takımının evrensel açıdan en ilkel üyeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Çay (bitki)</span> Çaygiller familyasından bir bitki türü

Çay, çaygiller (Theaceae) familyasından nemli iklimlerde yetişen, yaprak ve tomurcukları içecek maddesi üretmekte kullanılan bir tarım bitkisi. Yeşil çay, siyah çay, fermente çay, beyaz çay, sarı çay, bitki çayı ve oolong farklı oksidasyon seviyelerinden geçirilerek üretilir. Diğer yandan Kukicha çayı yapraklardan ziyade sürgün ve gövdeden elde edilir. Çay bitkisinin bilimsel ismi Camellia sinensistir.

<span class="mw-page-title-main">Japon gagalı balinası</span>

Japon gagalı balinası, gagalı balinagiller (Ziphiidae) familyasından iki dişli balina (Mesoplodon) cinsine ait bir balina türü. Bu tür 1958 yılında japon zoologlar tarafından bulunmuş ve ilk bulundukları yerin (Japonya) adını elde etmişlerdir. Türün bilimsel adı (ginkgodens) bu türün azman dişleri ginkgo ağacının yapraklarına benzemesinden dolayı verilmiştir. Erkeklerin azman dişleri dışarıya çıkık, dişilerde ve yavrularda ise saklıdır.

Asya mutfağı, Asya kıtasına özgü yiyeceklerin genel adı. Bulundukları bölgenin adını alan bu mutfak türleri, geleneksel Çin İmparatorluğu mutfağıyla çağdaş Japon ve Kore Yarımadası mutfaklarının birleşiminden oluşan Doğu Asya; Kamboçya, Laos, Tayland, Vietnam, Brunei, Endonezya, Malezya, Singapur ve Filipinler mutfaklarını barındıran Güneydoğu Asya; bir zamanlar Britanya Hindistanı'nı oluşturan Myanmar, Hindistan, Sri Lanka ve Pakistan başta olmak üzere bölgede bulunan diğer ülkeleri içine alan Güney Asya, Orta Asya ve Orta Doğu mutfaklarıdır.

<i>Macadamia</i>

Macadamia, Güney Afrika ve Endonezya ile Avustralya'nın bazı bölgelerinde yetişen çiçekli bitkilerden Proteaceae familyasından 4 türünü kapsayan bir ağaç cinsidir. Bu cins adını meslektaşı Botanist Ferdinand Von Mueller ile birlikte bu cinsi ilk olarak tanımlayan John Macadam'dan alır. Aborjinler ve yerli Avustralyalılar arasında ise gyndl, jindilli ve boombera gibi adlarla anılır.

<span class="mw-page-title-main">Çin'deki diplomatik temsilcilikler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu sayfa Çin'deki diplomatik temsilciliklerin listesi. Halihazırda başkent Pekin 166 büyükelçiliğe ev sahipliği yapmaktadır. Bu liste fahri konsoloslukları, konsolosluk ajansları ya da Hong Kong'u kapsamamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yıldız meyvesi</span> Meyve

Yıldız meyvesi ya da Karambola, Endonezya, Filipinler ve Malezya civarında görülen meyve ağacı türü. Meyvesi Güneydoğu Asya, Güney Pasifik, Mikronezya ve Doğu Asya'nın bazı bölümlerinde sıklıkla tüketilir.

<span class="mw-page-title-main">Corvus splendens</span> Asya kökenli kargagiller familyasından bir kuş

Ev, griboyunlu, Seylan veya Colombo kargası olarak da bilinen hint kargası, Asya kökenli kargagiller familyasının yaygın bir kuşudur, ancak günümüzde dünyanın birçok yerinde bulunmakta ve bu noktaya nakliye-taşınarak geldiler. Bu tür boyut olarak küçük karga ve leş kargası arasındadır, ama leş kargasından daha incedir. Alın, tepe, boğaz ve üst göğüs oldukça parlak siyahtır, boyun ve göğüs ise daha açık gri-kahverengidir. Kanatlar, kuyruk ve bacaklar siyahtır. Gaga kalınlığında ve tüylü bölgenin renk derinliğinde bölgesel farklılıklar vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ghee</span> sade yağ

Ghee, tereyağından su ve süt katılarının uzaklaştırılmasıyla elde edilen Güney Asya mutfağına özgü bir sade yağ türüdür. Güney Asya'da yemek pişirme, şifa ve dini ritüeller için yaygın olarak kullanılmaktadır. Hint mutfağının en sevilen ve karakteristik ürünlerinden biridir. Anavatanında önemli oranda manda sütünden üretilmekle birlikte Hinduizm'de sadece inek sütünden üretilen ghee türleri dinî kullanıma sahiptir. Hintçe ve Urduca ghī kelimesi Sanskritçe घृत (ghrṭa) kelimesinden gelir.

<span class="mw-page-title-main">Koku çıkarma</span>

Koku çıkarma, damıtma, eleme gibi yöntemler kullanılarak hammaddelerden aromatik bileşiklerin ayırma işlemidir. Özütlerin sonuçları, özü çıkarılan üründeki mum miktarına bağlı olarak ya uçucu yağlar, konsantre ve kokulu uçucu yağlar ,yarı katı kütleler ya da bitkisel yağ'lardır. Bir dereceye kadar tüm bu teknikler hammaddelerin aromasından farklı aromalı öz üretme eğilimindedir. Özüt çıkarma işleminde ısı, kimyasal çözücüler veya oksijene maruz kalma, bazı aromatik bileşiklerin koku karakterini değiştirerek veya onları kokusuz hale getirerek yapay hale getirebilir ve özü alınan her aromatik bileşenin oranı farklı olabilir.

Charles Lionel Augustus de Nicéville Kalküta'daki Hint Müzesi'nde küratörlük yapmıştır. Hindistan Yarımadası'ndaki kelebekleri inceledi ve Hindistan, Bangladeş, Nepal, Burma ve Sri Lanka'daki kelebekler üzerine üç ciltlik bir monografi yazdı. Ayrıca Doğu bölgesinin peygamberdeveleri üzerinde de çalıştı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.