İçeriğe atla

Sanayi bitkileri

Sanayi bitkileri: Sanayi bitkileri, endüstriyel amaçlarla üretilen bitkilerdir. Bu bitkiler, gıda, yakıt, inşaat malzemeleri, tekstil ürünleri, ilaçlar, kimyasal maddeler ve diğer birçok ürünün üretiminde kullanılan hammaddeleri sağlamaktadırlar.[1]

Sanayi

Sanayi bitkilerinin örnekleri arasında pamuk, keten, tütün, çay, yulaf, mısır, şeker kamışı, soya fasulyesi, ayçiçeği, haşhaş, kauçuk ağacı, anason ve gül gibi birçok bitki bulunmaktadır.

Bu bitkilerin yetiştirilmesi genellikle büyük tarım işletmeleri veya sanayi kuruluşları tarafından yapılır ve üretimleri genellikle büyük ölçeklidir. Sanayi bitkileri, dünya ekonomisi için önemli bir kaynak oluşturur ve birçok ülke için ihracat geliri sağlamaktadır.

Ürünler

Tarlada pamuk bitkisi

Pamuk: Pamuk, Gossypium cinsine ait bitkilerin tohumlarından elde edilen bir lif türüdür. Pamuk bitkisi, sıcak iklimlerde yetişen bir bitkidir ve dünya genelinde yaygın olarak yetiştirilir. Dünyanın en önemli tekstil lifi ürünlerinden biridir ve birçok giyim, ev tekstili, tıbbi malzeme, sanayi ve tarım ürünlerinde kullanılır. Pamuk büyüme döneminde su, olgunlaşma döneminde ise kuraklık istemektedir. Türkiye'de en çok pamuk üretilen il Şanlıurfa'dır. Bu üretim büyüklüğünü sağlayan proje GAP (Güney doğu Anadolu Projesi) tır. Pamuk bitkisi, genellikle tohumlarının etrafındaki lifleri çıkarmak için hasat edilir. Bu lifler, lifli hale getirilerek iplik haline getirilir ve dokuma veya örme gibi işlemlerle kumaş haline getirilir. Pamuk, doğal bir elyaf olduğu için çevre dostudur ve birçok sentetik liften daha az tahrişe neden olur.

Pamuk, tarih boyunca önemli bir ekonomik ürün olmuştur ve günümüzde hala birçok ülke için önemli bir ihracat kalemidir. Dünya genelinde, ABD, Hindistan, Çin, Pakistan, Brezilya ve Avustralya gibi ülkelerde büyük miktarda pamuk üretilmektedir.

Tütün bitkisi

Tütün: Tütün bitkisi, Nicotiana tabacum türüne ait olan, yaprakları sigara, puro, pipo gibi tütün ürünlerinin yapımında kullanılan bir bitkidir. Tütün bitkisi, solanaceae ailesine aittir ve Güney Amerika kökenlidir. Ancak bugün dünya genelinde yaygın bir şekilde yetiştirilmektedir.

Büyüme döneminde su, hasat zamanına yakın kuraklık isteyen tütün; en verimli şekilde kıraç topraklarda yetişir. Tütün üretim izni olmadan yetiştirilemez, bunun için devlet kontrolü uygulanır. Türkiye'de fındık ve üzümden sonra en önem taşıyan ihracat ürünüdür. Türkiye'de en çok Ege bölgesinde üretilmektedir.

Ay çiçeği: Yetişme döneminde su, olgunlaşma döneminde kuraklık ister. Ay çiçeği bitkisi en fazla yağ üretimi için kullanılır. Hayvan yemi ve çerez ürünü olarak kullanılmaktadır. Türkiye'de en fazla Marmara bölgesinde yetişmektedir.[2]

Şeker pancarı: Şeker pancarı, Beta vulgaris türüne ait bir bitki türüdür ve şeker üretiminde kullanılan bir tarım ürünüdür. Şeker pancarı, kökünde yüksek miktarda şeker içeren bir bitkidir. Şeker pancarı, Avrupa ve Asya'nın birçok bölgesinde yaygın olarak yetiştirilmektedir.

Türkiye'de kurulan ilk şeker fabrikası 1926 yılında Kırklareli ilinde kurulmuştur. Fabrikanın adı Alpullu Şeker Fabrikası'dır. Türkiye'nin genel coğrafyasında yetiştirildiği görülmektedir. Fabrikası yetiştiği coğrafyaya yakın olmalıdır çünkü nakliyat sürecinde kısa sürede tahribata uğrayacak bir bitki türüdür.

Kırmızı gül

Gül: Gül bitkisi, Rosaceae (gülgiller) familyasına ait olan ve dünya genelinde yaygın olarak yetiştirilen bir bitki türüdür. Gül bitkisi, genellikle çiçekleri ve hoş kokusu nedeniyle dekoratif bir bitki olarak bilinir.

Çoğunlukta kozmetikte kullanılır. Dünya üzerinde en fazla gül üretimine sahip ülkeler sırasıyla Türkiye ve Bulgaristan'dır. Türkiye'de en fazla Isparta'da yetişen gül bitkisi diğer ülkeler ihraç edilirken yağ olarak gönderilir.

Soya fasulyesi: Soya fasulyesi, Fabaceae (baklagiller) ailesine ait bir bitki türüdür ve Asya kökenlidir. Soya fasulyesi, özellikle yüksek protein içeriği nedeniyle dünya genelinde önemli bir tarım ürünüdür ve birçok farklı amaç için kullanılır.

Soya fasulyesi, birçok farklı amaç için kullanılır. Örneğin, soya fasulyesi, hayvan yemi olarak kullanılır ve hayvanların beslenmesinde önemli bir protein kaynağıdır. Ayrıca, soya fasulyesi yağı, yemeklik yağlar, margarin, sabun ve diğer endüstriyel ürünlerin yapımında kullanılır. Soya fasulyesi proteini, birçok bitkisel protein tozu ve besin takviyesi ürününün yapımında da kullanılır. Ayrıca, soya fasulyesi, soya sütü, soya peyniri, soya unu, soya sosu ve diğer yemeklerin yapımında kullanılan bir malzemedir.

Soya fasulyesi, genellikle sıcak ve nemli iklimleri tercih eden bir bitkidir. Anavatanı Güneydoğu Asya'dır. Türkiye'de en çok üretilen yer Adana'dır. Ayrıca protein miktarı yüksek bir bitkidir.

Haşhaş bitkisi

Haşhaş: Haşhaş, Papaver somniferum olarak bilinen, gelincikgiller (Papaveraceae) familyasına ait bir bitki türüdür. Orta Asya ve Doğu Akdeniz bölgesine özgüdür. Haşhaş bitkisi, çiçekleri ve içindeki opiat alkaloidleri nedeniyle tarım, ilaç ve narkotik alanlarda kullanılır. Haşhaş bitkileri, çiçeklenme döneminde hasat edilir. Meyveler olgunlaşınca, hasat başlar. Haşhaş kapsülleri genellikle elle toplanır. Kapsüllerin içindeki siyah tohumlar, daha sonra işlenmek üzere ayrılır. Haşhaş bitkileri, uygun sulama, gübreleme ve yabancı ot temizliği gibi standart tarım uygulamaları ile desteklenir. Haşhaş bitkileri, özellikle kuraklıktan etkilenir, bu nedenle uygun sulama yöntemleri kullanmak önemlidir.

Kaynakça

  1. ^ "Endüstri Bitkileri Birimi". 5 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2023. 
  2. ^ "UPOV Guidelines for the Conduct of Tests for Distinctness, Uniformity and Stability, Sunflower" (PDF). 2000. 14 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Şeker</span> kısa zincirli, suda çözünebilen karbonhidrat

Şeker veya sakkaroz, çoğu yiyecek ve içecekte kullanılan tatlı ve çözünür karbonhidratların genel adıdır. Çoğu bitkide bulunur ama şeker kamışı ve şeker pancarı olmak üzere bünyesinde bundan yeterince elde edilebilecek kadar bulunduran iki bitki vardır. Dünya'daki şekerin %70'i şeker kamışından üretilir.

<span class="mw-page-title-main">Soya</span> bir baklagil türü

Soya, baklagiller (Fabaceae) familyasından 1 - 1,5 m boyunda, kısmen sarılıcı, dallanmış, tek yıllık Doğu Asya kökenli bir bitkidir. Bitki, yenilebilir fasulyesi için yetiştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Şalgam</span>

Şalgam, yaprakları da yenebilen geniş köklü bir bitki.

<span class="mw-page-title-main">John Deere</span>

John Deere Amerikan traktör üreticisi Deere & Company markasının kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Kanola</span>

Kanola, kolzanın ıslahı sonucu elde edilmiş, canlılara zararlı olarak erüsik asit ve glukosinolat içeren bir bitki türü. Yağı, bitkisinin aksine, zararlı olmadığından insanlar ve çiftlik hayvanları için gıda maddesi olarak kullanılmaktadır. Kanola yağının, tıpkı soya fasulyesi yağında olduğu gibi, gıda dışı kullanım alanları da vardır. Spot piyasalardaki fiyatının durumuna göre mum, ruj, sanayi yağları, gazete mürekkebi, biyoyakıt gibi ürünlerin üretiminde yenilenemez petrol bazlı yağların yerini alabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şeker pancarı</span> Ispanakgiller familyasından tarım bitkisi

Şekerpancarı, etli kökünden şeker elde edilen, ıspanakgiller familyasından 2 yıllık tarım bitkisi. 1 yıl vejetatif organları, 2. yıl ise generatif organları gelişir. Tohumları birleşik halde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Tahıl</span>

Tahıl ya da hububat genellikle buğdaygillerden hasat edilen ürünlere ve onların tohumlarına verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Marmara Bölgesi</span> Türkiyenin Marmara Denizi çevresindeki coğrafi bölgesi

Marmara Bölgesi, Türkiye'nin 7 coğrafi bölgesinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Bezelye</span> baklagiller familyasından bir bitki türü

Bezelye, baklagillerden (Fabaceae) taze, yeşil kabuğu ile taneleri ya da yalnız taneleri yenilen bir bitki türü. Ayrı taç yapraklı iki çenekli baklagiller familyasından tırmanıcı bir bitkidir. Bezelye adlı lezzetli ve çok besleyici sebzeyi ilkbaharda ve yazın verir. Gövdesi çok uzundur, bitkinin ağırlığını çekemeyecek inceliktedir. Beyaz çiçek açar. Yuvarlak tanelidir. Meyvesi bakla veya fasulyeye benzer, tohumları bir kılıf içerisinde dizilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fasulye</span> bitki

Fasulye, baklagiller (Fabaceae) familyasının Phaseolus cinsinden Orta Amerika menşeli, bir yılda yetişen otsu bir bitki türü. Günümüzde fasulyenin; Orta Amerika (Mesoamerica) ve Güney Amerika (Andean) bölgeleri olmak üzere iki gen havuzuna sahip olduğu çeşitli araştırıcılar tarafından rapor edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Biyokütle</span> Yaşayan ya da yakın zamanda yaşamış organizmalardan elde edilen biyolojik materyal

Biyokütle, yaşayan ya da yakın zamanda yaşamış canlılardan elde edilen fosilleşmemiş tüm biyolojik malzemenin genel adıdır. Biyokütle, bir enerji kaynağıdır ve endüstriyel anlamda biyokütle, bu biyolojik maddelerden yakıt elde edilmesi ya da diğer endüstriyel amaçlarla kullanılması ile ilgilidir. Yaygın olarak, biyoyakıt elde etmek amacı ile yetiştirilen bitkiler ile lif, ısı ve kimyasal elde etmek üzere kullanılan hayvansal ve bitkisel ürünleri ifade eder. Biyokütleler, bir yakıt olarak yakılabilen organik atıkları da içerir. Buna karşın, fosilleşmiş ve coğrafi etkilerle değişikliğe uğramış, kömür, petrol gibi organik maddeleri içermez. Genellikle kuru ağırlıkları ile ölçülürler.

<span class="mw-page-title-main">Çıkrık, Afyonkarahisar</span>

Çıkrık, Afyonkarahisar ilinin merkez ilçesine bağlı bir beldedir.

<span class="mw-page-title-main">Bozkır</span>

Bozkır veya step, fiziki coğrafyada kurakçıl otsu bitkilerden oluşan, sıcak ve ılıman iklimlerdeki ağaçsız ekolojik bölge.

<span class="mw-page-title-main">Iğdır Ovası</span> Ermenistan ve Türkiyede bir ova

Iğdır Ovası Iğdır ilinde bulunan Aras Nehri boyunca yer alan tektonik kökenli bir çöküntü ovasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ekin</span>

Ekin, gıda, giyim, hayvancılık yemi, biyoyakıt, tıp ya da diğer kullanımlar için hasatı yapılan herhangi bir tarım bitkisidir.

<span class="mw-page-title-main">Gıda</span> vücut tarafından tüketilen, enerji sağlayan madde

Yiyecek, canlıların hayatlarını devam ettirebilmeleri için yemek suretiyle tüketmeleri gereken maddelerdir. Belirli bir öğünde tüketilen yiyeceklere yemek denir. Yiyecekler organik veya inorganik maddelerden üretilmiş olabilirler. Yiyeceklerde bulunan ve canlıların yaşamını devam ettirmesi, büyümesi için gerekli olan protein, vitamin, mineral gibi maddelere ise besin veya gıda denir. Ancak gıda sözcüğü "ilaçlar hariç, yaşamı devam ettirmek için tüketilen tüm yiyecek ve içecekler" anlamında da kullanılır. Ultra işlenmiş gıda, kolay yiyecek, organik gıda, abur cubur, fast food, çerez, genetiği değiştirilmiş gıdalar çok tüketilen türlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Plantasyon</span>

Plantasyon, ticari ve sanayi amaçla büyük ölçekle bitki üretimi için kullanılan tarımsal alan ve işletme. Özellikle kahve, kauçuk, kakao, şeker kamışı, pamuk, sisal gibi ürünler plantasyonlarda yetiştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de tarım</span>

Türkiye'de tarım, istihdam, ihracat ve ulusal gelire yaptığı katkı ile önemli bir sektördür.

Türkiye'de yetiştirilen tarım ürünleri, Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye'deki nüfusun büyük çoğunluğu tarım sektöründe çalışmaktaydı. Ancak bu dönemdeki tarım anlayışı daha çok geleneksel yöntemler eşliğinde yapılıyordu. Tarımın bu şeklide yapılmasında ülkenin yeni kurulmuş olması ve farklı dönemlerde farklı devletlerle topyekün savaşlar yapmasından kaynaklanan ekonomik darlıktır. İlerleyen dönemlerde devletin tarım politikaları değişmiş ve daha farklı tarım yöntemleri uygulanmıştır. Bu farklı yöntemlerle birlikte tarımda makineleşme de artmıştır. Tarımda makineleşmenin artmasına paralel olarak da göçler yaşanmıştır. 1950-1960 yılları arasında uygulanan ekonomi politikası ile çiftçiye verilen tarım kredileri artmıştır ve tarım ürünleri için yüksek fiyat politikası izlenmiştir. Genel olarak 1950'li yıllardan sonra Türkiye'de tarım arazilerinin genişletilmesi, makine kullanımının artması ile sulama ve gübreleme gibi çalışmalar hızlanmıştır. Türkiye'de tarımsal faaliyetler ve buna bağlı olarak da yetiştirilen tarımsal ürünler bölgeden bölgeye göre farklılıklar göstermektedir. Bu farklılıkların temel sebepleri arasında Türkiye'nin eğimli ve yüksek bir arazi yapısına sahip olması başta gelmektedir. Türkiye'nin özel ve matematik konumu tarımsal faaliyetleri kısıtlamasına sebep olduğu gibi çeşitli olmasına da katkı sağlamaktadır. Türkiye'nin orta kuşakta bulunması ve dört mevsimi yaşaması da tarımsal çeşitliliği arttıran etmenlerdendir. Türkiye'de aktif nüfusun 1/4'ü tarım sektöründe çalışmakta ve milli gelirin yüzde 10'u tarımsal faaliyetlerden sağlanmaktadır. Türkiye'de ekili dikili alanlarda en fazla tahıllar, daha sonra ise endüstri bitkileri ile sebze ve baklagiller gelmektedir. Türkiye'de yetiştirilen fındık, fıstık, incir, üzüm, tütün ve çeşitli sebze meyveler ihracatta pay sahibidir. Ayrıca Türk sanayisi de çoğunluklu olarak ham maddesi tarımsal faaliyetlere dayanan ürünlerden oluşmaktadır. Türkiye'de tarımı destekleyen kayda değer kuruluşlara Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Toprak Mahsulleri Ofisi ve Ziraat Bankası örnek verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Ekim nöbeti</span>

Ekim nöbeti (münavebe), bir tarlaya aynı ürünleri arka arkaya ekilmemesi, farklı bitkilerin bir düzen içinde birbirinin peşi sıra ekilmesini ifade eden tarım yöntemidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.