İçeriğe atla

Sanasaryan Han

Binanın ön cephesinden bir görünüm (Ekim 2009)

Sanasaryan Han;[not 1] zamanında Erzurumlu Mıgırdiç Sanasaryan adlı bir Ermeni tüccara ait olup Sirkeci, İstanbul'da bulunan bir yapıdır. Sanasaryan Vakfı'na ait olup Erzurum'daki Sanasaryan Koleji'nin giderlerini karşılamak amacıyla kullanıldı. Neoklasik tarzdaki Han, Sirkeci’de Hamidiye Caddesi ve Mimar Kemalettin Sokak'ın kesiştiği parselde, bir bodrum ve 5 kattan müteşekkil, iç avlulu, yığma bir taş binadır. Günümüzde mülkiyet durumu mahkemelik olmakla birlikte, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yirmi yıllığına kiraya verilmiştir.

Tarihi

Binaya adını veren Mıgırdiç Sanasaryan,[1] yapının bulunduğu arsayı 1889 yılında 19.000 Osmanlı altını karşılığında Çerkez İsmailpaşazade İhsan Bey’den satın aldı.[2]

Sanasaryan Han, Mıgırdiç Sanasaryan'ın 1881’de açtığı Sanasaryan Koleji'na gelir temin edilmesi amacıyla, 1895’te mimar Hovsep Anzavuryan’a inşâ ettirildi.[3] Erzurum’daki Sanasaryan Koleji, Erzurum Kongresi'ne de ev sahipliği yaptı.

1909'a ait tapu kaydına göre Türkiye Ermenileri Patrikliği'ne, patriklik makamının boş olması halinde de patrik vekiline bırakıldığı belirtilmiştir.[4] 1915-1920 yılları arasında devlet tarafından binaya el konuldu ve bina gelirlerinin kullanım hakkı 1920'den 1928 yılına kadar patrikhaneye verildi.[4] 1928'de ise hanın gelirlerine İdare-î Husûsiye-î Vilâyet tarafından el konuldu. Dönemin Ermeni Patriği Naroyan tarafından açılan dava, 1932'de patrikhane lehine sonuçlandı. 1935'te İdare-î Husûsiye-î Vilâyet, açtığı karşı davayla binaya tekrar el koydu.

Yapı, 1935 yılından itibaren uzun bir süre İstanbul Emniyet Müdürlüğü tarafından kullanıldı. Emniyet Müdürlüğü olarak işlev gördüğü sırada burada gözaltında tutulan kişilere işkence yapıldı.[2] Aralarında Deniz Gezmiş, Mihri Belli, Alparslan Türkeş, Aziz Nesin, Ruhi Su, Nihal Atsız gibi pek çok isim, bu binâda sorgulandı ve işkence gördü.[5]

Türkiye Ermenileri Patrikliği, 2014'te mülke el konulmasına neden olan tapu işlemlerinin iptal edilmesi için İstanbul 13. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde dava açtı ve mahkeme önce davayı kabul ederken ardından yetki alanına girmediğini belirterek reddetti. Yargıtay 1. Hukuk Dairesi, 13 Aralık 2017'de davanın reddedilmesi kararını bozdu.[6] Hukuki süreç devam ederken, Vakıflar Genel Müdürlüğü, mahkeme kararlarını beklemeden ihaleye çıktı ve Han 20 yıllığına kiraya verildi.

Yargıtay 1. Hukuk Dairesi ise 13 Aralık 2017’de hanın cemaat vakfı niteliği taşıdığını belirten gerekçeli kararını açıkladı ancak daha sonra tam tersi yönde karar verdi.[7][8]

Notlar

  1. ^ Sansaryan Han olarak da bilinmektedir.

Kaynakça

  1. ^ "Agos'un arşivinden: Sanasaryan Varjaran'ın gasp edilen 'yetim hakkı'". Agos. 4 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2021. 
  2. ^ a b "San(a)saryan Han". HATIRLAYAN ŞEHİR - Taksim'den Sultanahmet'e Mekan ve Hafıza. 21 Ocak 2019. 28 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2021. 
  3. ^ "Kültür Envanteri - Sanasaryan Han". kulturenvanteri.com. 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2021. 
  4. ^ a b Şengül, Hüseyin (28 Ocak 2012). "Sanasaryan Han: Gaspın Ve Zulmün Dikilitaşı". Bianet. 22 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2018. 
  5. ^ odatv4.com. "İşkence evi kiralığa çıktı". www.odatv4.com. 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2021. 
  6. ^ Gültekin, Uğur (22 Şubat 2018). "Sanasaryan Han için tarihi karar". Agos. 25 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2018. 
  7. ^ "Sanasaryan Han 35 yıllığına kiralanıyor". Agos. 3 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2021. 
  8. ^ "SANASARYAN HAN HAKKINDA AÇIKLAMA | Türkiye Ermenileri Patrikliği". www.turkiyeermenileripatrikligi.org. 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Erzurum</span> Erzurum ilinin merkezi olan şehir

Erzurum, Türkiye'nin Erzurum ilinin merkezi olan şehirdir. Erzurum Ovası'nın güneydoğu kenarında, bu ova ile Palandöken dağının temas sahasında kurulmuş olan Erzurum, tarihin ilk dönemlerinden beri yerleşim yeridir. Şehir, tarihî eserleri ve kış sporları tesisleriyle de tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Ağar</span> Türk siyasetçi

Mehmet Kemal Ağar Türk bürokrat ve siyasetçidir. Emniyet genel müdürlüğü, Elazığ milletvekilliği ve bakanlık görevlerinde bulundu. 2002 ile 2008 yılları arasında Doğru Yol Partisi'nin ve Demokrat Parti'nin genel başkanlıklarını yürüttü.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi</span> Türkiyedeki en yüksek yargısal devlet organı

Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi (AYM), Türkiye'de anayasal denetimi yürüten en yüksek yargı organıdır. Kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler ve bireysel başvuruları karara bağlar. Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler. Görevleri, Türkiye Anayasası'nın 148. ve 153. maddeleri arasında belirtilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sirkeci Garı</span> İstanbul, Türkiyede bir ana tren istasyonu

Sirkeci Garı ya da İstanbul Garı, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda, Fatih ilçesi Hocapaşa Mahallesi'nde yer alan TCDD'ye ait ana tren istasyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Süzer Plaza</span>

Süzer Plaza ya da Gökkafes, İstanbul'un Şişli ilçesinde bulunan bir gökdelen. Gökdelende konutlar, ofisler ve bir otel bulunmaktadır. 153,6 metre yüksekliğindeki bina 98.100 m2 oturum alanına sahiptir. Bina, şehircilik ilkelerine aykırılığı, tartışmalı inşaatı ve yeşil alan olarak ayrılmış bir vadide inşa edilmesi nedenleriyle yapımından itibaren çeşitli eleştirilere ve itirazlara konu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mümtaz Tarhan</span>

Mehmet Mümtaz Tarhan, Türk avukat, siyasetçi, spor yöneticisidir. Eski T.C. Çalışma Bakanı ve İstanbul valisi. Gençlerbirliği Spor Kulübü'nün 10'uncu başkanıdır.

Haluk Nihat Pepeyi, Türk bürokrat. Sanasaryan Han'da "tabutluk" olarak bilinen dar işkence odalarını geliştirenlerden biri olmuştur. Nazi Almanyası'na yaptığı bir geziden etkilenerek gözaltındaki kişilere işkence etmek için bu tabutluklarda çok parlak helezonik ampullerin kullanılması fikrini geliştirmiştir.

Manisa davası ya da Manisalı gençler davası, Manisa'da, çoğu lise öğrencisi olan 16 gence 26 Aralık 1995'te gözaltına alınmalarının ardından yasa dışı örgüt üyesi oldukları iddiasıyla açılan dava ile bu gençlere gözaltında işkence yaptıkları iddiasıyla polislere karşı açılan davalara, basında ve halk arasında verilen addır. Davalar Türkiye'de insan hakları alanında verilen mücadelenin simgesi oldu ve uzun süre devam etti.

Fevzi Türkeri Türk asker. Eski Jandarma Genel Komutanı.

Hüseyin Çapkın, Türk bürokrat.

<span class="mw-page-title-main">Erzurum Kongresi</span> Mustafa Kemal Paşa başkanlığında 23 Temmuz-7 Ağustos 1919 tarihleri arasında Erzurumda toplanan ulusal nitelikte kurultay

Erzurum Kongresi, 23 Temmuz-7 Ağustos 1919 tarihleri arasında Erzurum'da toplanan kongredir. 17 Haziran'da Vilâyât-ı Şarkıye Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti Erzurum şubesi tarafından toplanan Erzurum Kongresi, Erzurum Umûmî Kongresi veya Umûmî Erzurum Kongresi olarak da anılır.

<span class="mw-page-title-main">Pınar Selek</span> Türk sosyolog ve yazar

Pınar Selek, Türk sosyolog, feminist, anti-militarist yazar.

<span class="mw-page-title-main">Aslı Nemutlu</span>

Aslı Nemutlu, Türk millî kayakçı.

<span class="mw-page-title-main">Pangaltı Ermeni Mezarlığı</span> İstanbulda eski bir mezarlık

Pangaltı Ermeni Mezarlığı veya diğer adıyla Surp Agop Mezarlığı, Türkiye'nin İstanbul ilinin Şişli ilçesindeki Pangaltı semti civarında yer alan ve günümüzde varlığını sürdürmeyen eski bir mezarlık. Mezarlığın bulunduğu arazi 1560 yılı civarında Ermenilerin kullanımına sunulmuş ve bundan sonraki yıllarda mezarlık olarak kullanılmaya başlanmıştı. 1930'larda yıkılan mezarlığın bulunduğu bölgede günümüzde Divan Oteli, Hilton Oteli, Hyatt Regency Oteli, Taksim Gezi Parkı, İstanbul Radyoevi ile Askerî Müze'nin bir kısmı ile çeşitli yapılar bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şişli Ermeni Mezarlığı</span> İstanbul Şişlide bulunan Ermeni mezarlığı

Şişli Ermeni Mezarlığı, Türkiye'nin İstanbul kentine bağlı Şişli ilçesinde bulunan Ermeni mezarlığı.

<span class="mw-page-title-main">Sanasaryan Koleji</span>

Sanasaryan Koleji, 1881'de Ermeni tüccar Mıgırdıç Sanasaryan tarafından Osmanlı İmparatorluğu vilayeti Erzurum'da kurulan Ermenice eğitim veren okul.

Okay Memiş, Türk bürokrat.

<span class="mw-page-title-main">Karabet Tomayan</span>

Karabet Tomayan Efendi,, Osmanlı Ermeni siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Talat Paşa suikastı</span> 214. Osmanlı Sadrazamının uğradığı suikast

Talat Paşa suikastı, 15 Mart 1921'de eski Osmanlı sadrazamı ve İttihat ve Terrakinin kurucularından Talat Paşa'nın Berlin'de Ermeni öğrenci Soğomon Tehliryan tarafından yapılan suikast sonucu öldürülmesidir. Duruşması sırasında Tehliryan, "Bir adam öldürdüm ama katil değilim" dedi ve jüri kararıyla beraat etti.

Mededyan Osep Efendi, Osmanlı Ermeni ziraatçi ve siyasetçi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.