İçeriğe atla

San Andreas Fay Hattı

Bir sağ yanal atımlı doğrultu fay olan San Andreas, 1906 San Francisco depremine neden oldu.

San Andreas Fay Hattı ya da San Andreas Kırığı, Kaliforniya boyunca yaklaşık 1200 kilometre (750mil) uzanan bir kıta dönüşüm fayıdır.[1] Pasifik levhası ile Kuzey Amerika levhası arasındaki tektonik sınırı oluşturur ve sağ yanal atımlı bir faydır. Fay, her biri farklı özelliklere ve farklı derecede deprem riskine sahip üç bölüme ayrılır. Fay boyunca kayma oranı 20 ila 35 mm (0,79 ila 1,38 in)/yıl arasında değişir.[1]

Fay, 1895'te kuzey zonu keşfeden UC Berkeley'den Andrew Lawson tarafından tespit edildi. İsmini San Andreas Gölü'nden almıştır. 1906 San Francisco depreminin ardından Lawson, fayın güney Kaliforniya'ya kadar uzandığı sonucuna vardı.

1953'te jeolog Thomas Dibblee, fay boyunca yüzlerce mil yanal hareketin meydana gelebileceği sonucuna vardı. Fay, ilk olarak yaklaşık 20 milyon yıl önce ortaya çıktı.[2][3]

Kaynakça

  1. ^ a b "San Andreas Fault Zone". CalTech. 9 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2017. 
  2. ^ Atwater T. 1970. Implications of plate tectonics for the Cenozoic tectonic evolution of western North America.
  3. ^ Powell R.E. and Weldon,R.J. 1992. Evolution of the San Andreas fault. Annual Reviews of Earth and Planetary Science, 20, 431–468.

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Deprem</span> yer kabuğunda beklenmedik anda ortaya çıkan enerji atımı

Deprem, yer sarsıntısı, seizma veya zelzele, yer kabuğunda beklenmedik bir anda ortaya çıkan enerji sonucunda meydana gelen sismik dalgalanmalar ve bu dalgaların yeryüzünü sarsması olayıdır. Sismik aktivite ile kastedilen, meydana geldiği alandaki depremin frekansı, türü ve büyüklüğüdür. Depremler sismograf ile ölçülür. Bu olayları inceleyen bilim dalına da sismoloji denir. Depremin büyüklüğü Moment magnitüd ölçeği ile belirlenir. Bu ölçeğe göre 3 ve altı büyüklükteki depremler genelde hissedilmezken 7 ve üstü büyüklükteki depremler yıkıcı olabilir. Sarsıntının şiddeti Mercalli şiddet ölçeği ile ölçülür. Depremin meydana geldiği noktanın derinliği de yıkım kuvveti üzerinde etkilidir, bu sebepten yeryüzüne yakın noktalarda gerçekleşen depremler daha çok hasara neden olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">San Francisco</span> Kaliforniya eyaletinde bölge

San Francisco, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin kuzeyindeki San Francisco Körfezi Bölgesi'nin en önemli kültürel, ticari ve finansal merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Anadolu Fay Hattı</span> Fay hattı

Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF), dünyanın en hızlı hareket eden ve en aktif sağ-yanal atımlı faylarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">1939 Erzincan depremi</span> 1939 yılında meydana gelen Erzincan merkezli deprem

1939 Erzincan depremi veya Büyük Erzincan Depremi, 27 Aralık 1939 tarihinde merkez üssü Erzincan olan 7,9 Ms büyüklüğünde gerçekleşen deprem. Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) ise depremin büyüklüğünü 7,8 Mw  olarak kaydetti. Mercalli şiddet ölçeğine göre depremin şiddeti, ölçeğin en yüksek değeri olan XII (Afetsel) olarak saptanırken 116 bin 720 bina bütünüyle yıkıldı. Sarsıntı sonucunda resmî sayılara göre 32 bin 968 kişi yaşamını yitirdi, 100 binden fazla kişi ise yaralandı. Ölüm oranlarının yüksek olmasının ana nedenleri arasında; çetin kış koşullarının olması, yardımların ve arama-kurtarma faaliyetlerinin güç koşullar altında yürütülmesi gösterildi.

<span class="mw-page-title-main">1989 Loma Prieta depremi</span>

1989 Loma Prieta depremi ya da bilinen diğer adıyla 89 Sarsıntısı, 17 Ekim 1989'da Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya Eyaleti San Francisco Körfez Bölgesi'ni yerel saate göre 17:04'te vuran depremdir. Depremin sebebi San Andreas Fay Hattı'dır. Deprem 15 saniye sürerken moment magnitüd ölçeğine göre şiddeti 6,9 olmuştur. Deprem nedeniyle 63 kişi hayatını kaybetmiş ve 3.757 kişi yaralanmıştır. Deprem sonucunda yaklaşık 12.000 insan evsiz kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1906 San Francisco depremi</span> 18 Nisan 1906 Çarşamba günü yerel saate göre sabaha karşı 5:12de vuran yüksek şiddetli deprem

1906 San Francisco depremi San Francisco, CA ve Kuzey Kaliforniya'yı 18 Nisan 1906 Çarşamba günü yerel saate göre sabaha karşı 5.12'de vuran yüksek şiddetli depremdir. Depremin büyüklüğü genel olarak 7,9 Mw kabul edilir. Buna karşın depremin büyüklüğü en az 7,7 Mw en fazla 8,25 Mw olarak ileri sürülmüştür. Esas sarsıntı merkezi şehrin 2 mil (3 km) uzağında, denizdeki Mussel Kayalıkları'dır. Bölge; San Andreas Fay Hattı'ndan kaynaklanan bu depremle kuzey-güney doğrultusunda 296 mil (477 km) ikiye ayrılmıştır. Sarsıntı Oregon'dan Los Angeles'a; hatta denizden oldukça uzak olan Nevada'nın merkezine kadar geniş bir alanda hissedilmiştir. Deprem ve sonucunda oluşan büyük yangın, Amerika Birleşik Devletleri tarihinde meydana gelen en kötü doğal afet olarak kabul edilir. Deprem ve bunun sonucunda oluşan yangın sebebiyle ölenlerin sayısının 3.000'den fazla olduğu tahmin edilmiştir. Bu rakam Kaliforniya tarihinde bir doğal afetten dolayı ölen en fazla kişi sayısıdır. Depremin ekonomik etkileri, yakın geçmişte meydana gelen Katrina Kasırgası ile benzerlik göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Paul Crutzen</span>

Paul Jozef Crutzen 1995 yılında Mario J. Molina ve F. Sherwood Rowland ile birlikte Nobel Kimya Ödülü kazanan Hollandalı atmosferik kimyager.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki depremler listesi</span> Jeolojik liste

Bu liste, Türkiye'de ve etkisini gördüğü yakın çevrelerde şu ana kadar yaşanmış en şiddetli depremleri barındırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Anadolu Fay Hattı</span> fay hattı

Doğu Anadolu Fay Hattı, Türkiye'nin doğusunda olan doğrultu atımlı bir fay hattıdır. Anadolu Levhası ile kuzeye doğru hareket eden Arap Levhası arasındaki dönüşüm tipi tektonik sınırı oluşturur. İki levhanın göreli hareketlerindeki fark, fay boyunca sol yanal harekette kendini gösterir. Doğu ve Kuzey Anadolu fayları, Avrasya Levhası ile devam eden çarpışma nedeniyle sıkıştırılan Anadolu Levhasının batıya doğru hareketini birlikte barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Euphausiidae</span>

Euphausiidae, Euphausiacea takımına bağlı bir hayvan familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">1938 Kırşehir depremi</span>

1938 Kırşehir depremi 19 Nisan yerel saat ile 12.59'da (öğle) meydana geldi. 3860 binanın yıkılmasına ve 224 can kaybına yol açan ve 6.7 Ms büyüklüğünde meydana gelen deprem. Mercalli şiddet ölçeğine göre en büyük şiddet IX (Şiddetli) olarak hissedildi. Derinlik USGS tarafından 10 km olarak belirlenmiştir. Fay yaklaşık 14 km kırılmıştır. Deprem, Seyfe Fay Zonu'nda meydana gelmiştir. Bu kırık hattında yaklaşık olarak 60 cm düşey, 65 cm yanal atım belirlenmiş ve fay sağ yanal doğrultu atımlı fay olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1994 Northridge depremi</span>

1994 Northridge depremi, 17 Ocak 1994 günü yerel saat ile 04:30,55'te, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletindeki Los Angeles şehrini etkileyen depremdir. Hasarın San Fernando Vadisi'ndeki Northridge bölgesinde yoğunlaşması ve basının bu ismi kullanması nedeniyle Northridge depremi olarak anılır. Depremin asıl dış merkezi (episantrı) Reseda'dadır. 10-20 saniye arası süren depremin moment büyüklüğü 6.7'dir.

<span class="mw-page-title-main">Transform fay</span>

Bir transform fay veya transform fay sınırı, hareketin ağırlıklı olarak yatay olduğu bir plaka sınırı boyunca süregelen bir faydır. Başka bir plaka sınırına, bir dönüşüme, yayılma sırtına veya bir batma bölgesine bağlandığı yerde aniden sona erer.

<span class="mw-page-title-main">1894 İstanbul depremi</span>

1894 İstanbul depremi, 10 Temmuz 1894'te Marmara Denizi'nde, saat 12:24'te, İzmit Çınarcık havzasında veya İzmit Körfezi'nde meydana geldi. Deprem yüzey dalgasının 7.0 tahmini büyüklüğünü vardı. İzmit Körfezi çevresinde Yalova, Sapanca ve Adapazarı ve İstanbul'da tahminen 1349 kişi öldü. Deprem 1,5 m yüksekliğinde tsunamiye neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">Walter Munk</span>

Walter Heinrich Munk, Amerikalı-Avusturyalı denizbilimcisi, jeolog, akademisyen ve bilim insanı. Bir süre deniz ve yer bilimi konularında profesörlük yaptıktan sonra, La Jolla, Kaliforniya’daki Deniz Kuvvetleri Scripps Deniz Operasyonları Enstitüsü Oşinografi Kürsüsü Başkanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">1931 Zengezur depremi</span>

1931 Zengezur Depremi 27 Nisan'da yerel saatle 20:50:45'te 6.5 moment magnitüd büyüklüğünde meydana geldi. Deprem, güneybatı Ermenistan ile Azerbaycan'ın eksklavı Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasındaki sınıra yakın Zengezur Dağları'nda meydana geldi. Her iki bölge de o zamanlar Sovyetler Birliği'nin bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">1668 Kuzey Anadolu depremi</span> Kuzey Anadolu, Osmanlı İmparatorluğunda (bugünkü Türkiye) 8.0 büyüklüğünde 1668 yılındaki deprem

1668 Kuzey Anadolu Depremi, 17 Ağustos 1668 tarihinde Kuzey Anadolu'da oluşan çok şiddetli bir depremdi. Dünya'nın büyük depremleri arasında sayılan bu deprem, Anadolu coğrafyasında bilinen en büyük deprem olarak tarihe geçmiştir ve 1668 yılında Dünya'nın çeşitli yerlerinde gerçekleşen 8 Richter ölçeğindeki deprem felaketlerinden birisidir. Depremin merkez üssü Ladik Gölü'nün güney kıyısındaydı.

<span class="mw-page-title-main">2002 Denali depremi</span>

2002 Denali depremi, 3 Kasım 22:12:41 UTC'de meydana geldi ve merkez üssü Denali Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi, Alaska, Amerika Birleşik Devletleri'nin 66 km DGD idi. 7.9 Mw büyüklüğündeki bu deprem, Amerika Birleşik Devletleri'nde 1965 Rat Adaları depreminden sonra 37 yılda kaydedilen en büyük depremdi. Şok, Alaska'nın iç kesimlerinde şimdiye kadar kaydedilen en güçlü şoktu. Uzak konum nedeniyle, ölüm olmadı ve yalnızca bir yaralanma oldu.

<span class="mw-page-title-main">Yüzey kırılması</span> jeolojik fenomen

Yüzey kırılması, sismolojide, bir fay boyunca bir deprem yırtılması Dünya yüzeyini etkilediğinde zemin yüzeyinin görünür kaymasıdır. Yüzey kırılması, zemin seviyesinde yer değiştirmenin olmadığı gömülü kırılma ile karşı karşıyadır. Bu, yer sarsıntısından kaynaklanan herhangi bir riske ek olarak, aktif olabilecek bir fay kuşağı boyunca inşa edilmiş herhangi bir yapı için büyük bir risktir. Yüzey kırılması, kırılmış bir fayın her iki tarafında dikey veya yatay hareket gerektirir. Yüzey kırılması geniş arazi alanlarını etkileyebilir.

<span class="mw-page-title-main">847 Şam depremi</span>

847 Şam Depremi, MS 847 yılında meydana gelmiştir. Son dönemde yapılan araştırmalar depremin, Şam'dan güneye, kuzeyde Antakya'ya ve doğuda Musul'a kadar uzanan çoklu bir depremin parçası olduğunu göstermektedir. 13. yüzyıl tarihçisi ve yazarı Al-Dhahabi'ye göre Antakya'da yaklaşık 20.000, Musul'da ise 50.000 kişi hayatını kaybetmiştir. Ölü Deniz Transform Fayı boyunca meydana gelen en güçlü depremlerden biri olduğu düşünülmektedir.