İçeriğe atla

Samsun'da 1930 Türkiye yerel seçimleri

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Samsun Belediyesi ile 6 ilçenin ve bir beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. Samsun il merkezinde 4 Ekim 1930 tarihinde başlayan seçimler 10 Ekim 1930 günü sonuçlanmış[1] ve Serbest Cumhuriyet Fırkası adayı Boşnakzâde Ahmet Resai Bey 3.312 oy ile kazanırken CHF adayı ancak 416 oy alabilmiştir.[2] Ancak, 17 Kasım 1930'da SCF'nin kapanmasının ardından 25 Ocak 1931'de Danıştay Ahmet Resai'nin belediye başkanlığını iptal etmiştir.[3]

Seçimler Çarşamba'da 20 Eylül 1930'da, Terme'de 4 Ekim 1930'da, Bafra, Havza ve Ladik'te ise 1 Ekim 1930'da başlamıştır. Seçimler Vezirköprü'de 2 Ekim, Bafra, Ladik ve Havza'da 7 Ekim, Terme'de 9 Ekim, Çarşamba'da ise 10 Ekim tarihlerinde sona ermiştir. Ayrıca, Bafra'da CHF 922 oy alırken SCF 700 civarı oy almıştır.[1]

İlçelere göre sonuçlar

İlçe Parti[2]
Bafra Cumhuriyet Halk Fırkası
Çarşamba Cumhuriyet Halk Fırkası
Havza Cumhuriyet Halk Fırkası
Ladik Serbest Cumhuriyet Fırkası
Terme Cumhuriyet Halk Fırkası
Vezirköprü Cumhuriyet Halk Fırkası

Beldelere göre sonuçlar

Belde Parti
Alaçam Cumhuriyet Halk Fırkası

Kaynakça

  1. ^ a b Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 490.01, Yer No: 286.1146.1-19
  2. ^ a b Çetin, Yetkin (2004). Atatürk’ün Vatana İhanetle Suçlandığı S.C.F. Olayı. İstanbul: Otopsi Yayınları. ss. 267-273. ISBN 9789758410453. 
  3. ^ Ergin, Sedat (2 Mayıs 2020). "Gazi'ye 'Hayır' diyen bir belediye başkanı". hurriyet.com.tr. 2 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">1930 Türkiye yerel seçimleri</span> Türkiyenin yerel yöneticilerini belirleyen seçim

1930 Türkiye yerel seçimleri, Eylül ve Ekim aylarında gerçekleştirilen Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki ilk çok partili seçimdir. Belediyeler Yasası'nın 4 Nisan 1930 tarihinde yürürlüğe girmesinin ardından yapılan seçime Cumhuriyet Halk Fırkası (CHF) ve yeni kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) katıldı. Bu seçimlerde belediye başkanları, belediye meclis üyeleri arasından ve meclis üyeleri tarafından iki kademeli olarak seçildi. Bu seçimlerin önemli bir özelliği de kadınların da ilk kez seçme ve seçilme hakkına sahip olmasıydı. Nitekim seçimlerde kadın-erkek ayrımı yapılmaksızın 18 yaşını tamamlamış olan tüm vatandaşların seçme, 25 yaşını tamamlayanların ise seçilme hakkına sahip olması kanunla birlikte gerçekleşti. Seçimden sadece bir ay önce kurulmasına rağmen birçok ilde hızlıca teşkilatlanan SCF, devlet memurlarının ve CHF görevlilerinin baskılarından ötürü yeteri kadar oy alamamasına karşın 502 seçim bölgesinin 24'ünde kazanan parti oldu. Halkın bir bölümünün CHF'nin politikalarından hoşnut olmadığını gösteren bu seçimler sonrasında CHF'nin SCF üzerindeki baskısının artarak devam etmesi üzerine, SCF kurucusu Fethi Bey tarafından 3. ayını doldurduktan kısa bir süre sonra feshedildi.

<span class="mw-page-title-main">1931 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 4. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1931 Türkiye genel seçimleri, 25 Nisan 1931 tarihinde, TBMM 4. Dönem milletvekillerinin belirlenmesi için yapılan seçimler. Katılımın bir önceki seçimde düşük olmasından dolayı bu seçimde katılımı artırmak için propaganda çalışması yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Samsun'da 2014 Türkiye yerel seçimleri</span>

Samsun'da 2014 Türkiye yerel seçimleri, 30 Mart 2014 tarihinde gerçekleşen 2014 Türkiye yerel seçimlerinin Samsun sonuçları. İldeki toplam 3.527 sandıkta oy kullanması beklenen 906.931 seçmenin 809.807'si oy kullanmış ve seçime katılım %89,29 oranında gerçekleşmiştir. Kullanılan oyların 40.072'si ise geçersiz sayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Samsun'da 2019 Türkiye yerel seçimleri</span>

Samsun'da 2019 Türkiye yerel seçimleri, 31 Mart 2019 tarihinde gerçekleşen 2019 Türkiye yerel seçimlerinin Samsun sonuçları. İl genelinde toplam 3.486 sandıkta kayıtlı 712'si cezaevinde olmak üzere 971.700 seçmenden 838.085'i oy kullanmış ve seçime katılım %86,31 oranında gerçekleşmiştir. Kullanılan oyların 37.914'ü ise geçersiz sayılmıştır.

26 Mayıs 1946 Yerel Seçimleri'nde Samsun Belediyesi ile 8 ilçenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. Samsun il merkezinde 19.100 kayıtlı seçmenin 9.121'i seçimlere iştirak etmiş ve seçimlere katılım oranı %47,7 olmuştur. 43 sandıkta oy kullanan seçmenin 9.029'u CHP listesindeki adaylara oy verirken, geriye kalan 92 seçmenin oyları da aday listesi dışında kalan CHP mensuplarına dağılmıştır. Seçimler sonucunda oluşan Samsun Belediye Meclisi, Ahmet Eymir'i belediye başkanı olarak seçmiştir. 21 Temmuz 1946'da yapılan milletvekilliği seçimlerinde Amasya ilinden CHP adayı gösterilen Samsun Belediye Başkanı Ahmet Eymir'in Amasya milletvekili seçilmesi üzerine 2 Eylül 1946'da toplanan Samsun Belediye Meclisi başkanlığa Muhittin Özkefeli'yi getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Samsun'da 1955 Türkiye yerel seçimleri</span>

13 Kasım 1955 Yerel Seçimleri'nde Samsun Belediyesi ile 8 ilçenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. Samsun merkez ilçede 32.840 seçmenin 6.480'i sandığa gitmiş ve bağımsız aday da olmadığı için Demokrat Parti adayları belediye meclisi seçimini kazanmışlardır.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Antalya Belediyesi ile 8 ilçenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. 7 Ekim 1930 tarihinde başlayan seçimler, 18 Ekim 1930 tarihinde sona ermiştir. Antalya il merkezinde gerçekleştirilen seçimlerde 2.170 kadın ve 3.573 erkek olmak üzere toplam 5.743 oy kullanılmıştır. İl merkezinde seçimi kazanan Cumhuriyet Halk Fırkası üyeleri, Antalya Belediye Başkanlığına Karakaşzade Hüsnü Bey'i seçmiştir.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Manisa Belediyesi ile 10 ilçenin ve bir beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. 6 Ekim 1930 tarihinde başlayan seçimler, 18 Ekim 1930 tarihinde sona ermiştir. Manisa il merkezinde gerçekleştirilen seçimlerde 2.926 kadın ve 7.120 erkek olmak üzere toplam 10.046 oy kullanılmıştır. İl merkezinde belediye meclisi için Cumhuriyet Halk Fırkası'nın gösterdiği 59 adaydan 49'u seçilirken Serbest Cumhuriyet Fırkası'dan ise ancak 3 kişi seçilebilmiştir. Belediye meclis üyeleri ise Manisa Belediye Başkanlığına Ali Rıza Bey'i (Besen) seçmiştir.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Balıkesir Belediyesi ile 10 ilçenin ve 7 beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. Seçimler en erken başladığı ilçe olan Gönen'de 20 Eylül 1930 tarihinde, Edremit'te 25 Eylül'de, Susurluk'ta 27 Eylül'de, Sındırgı'da 28 Eylül'de, Bigadiç ve Balya'da 1 Ekim'de, Dursunbey ve Erdek'te ise 3 Ekim'de başlamış ve ilçelere göre muhtelif tarihlerde sona ermiştir. Balıkesir il merkezinde gerçekleştirilen seçimlerde 6.543 kadın ve 13.444 erkek olmak üzere toplam 19.987 oy kullanılmıştır. SCF Balıkesir İl Başkanlığının seçim sandıklarının başında CHF'nin yanı sıra SCF'yi temsilen iki temsilci ile bir kâtibin bulunmasını istemesi ve bu talebin, Balıkesir CHF İl Başkanlığı tarafından kabul edilmemesi üzerine meydana gelen gerginliklerden dolayı yapılan şikayetler üzerine il merkezinde seçimler iptal edilmiştir.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Eskişehir Belediyesi ile 3 ilçenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. Eskişehir il merkezinde 19 Eylül 1930 tarihinde başlayan seçimler, 28 Eylül 1930 tarihinde sona ermiştir. İl merkezinde seçmen sayısı 12.000 olmasına rağmen seçmen cetvellerine 8.400 kişi kaydedilmiş ve bu seçmenin de 3.000'i oy kullanmıştır. 2.200 kişi CHF'ye, 800 kişi ise SCF'ye oy vermiştir. Böylece belediye meclisi CHF adaylarından oluşmuştur. Eskişehir belediye başkanlığına Topçuzade Kamil Kaplanlı getirilmiştir.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Edirne Belediyesi ile 4 ilçenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. Edirne il merkezinde 1 Ekim 1930 tarihinde başlayan seçimler, 10 Ekim 1930 tarihinde sona ermiştir. Edirne il merkezinde seçmenlerin %30'unun seçmen listelerine yazılmaması ve listelerin 3 gün askıda kalması halkın şikayetlerine neden olmuştur. Edirne il merkezinde gerçekleştirilen seçimlerde 3.868 kadın ve 5.409 erkek olmak üzere toplam 9.277 oy kullanılmıştır. Edirne'de seçimi kazanan CHF belediye meclis üyeleri başkanlığa Ekrem Demiray'ı seçmiştir.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde İzmir Belediyesi ile 14 ilçenin ve 11 beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. İzmir il merkezinde 1 Ekim 1930 tarihinde başlayan seçimler, 12 Ekim 1930 tarihinde sona ermiştir. SCF'ye yakınlığı ile bilinen Serbest Cumhuriyet Gazetesi, İzmir'deki seçimlere gölge düşürüldüğünü, sandığa gitmeyenlerin yerine bile oy atıldığını ve SCF'nin 10.000 oyunun değiştirildiğini sayfasına taşımıştır.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Muğla Belediyesi ile 6 ilçenin ve bir beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. Muğla il merkezinde 24 Eylül 1930 tarihinde başlayan seçimler, 2 Ekim 1930 tarihinde sona ermiştir. Seçimler, SCF'den müstakil aday olarak katılan Fehmi Savran ile CHF adayı Hüseyin Avni Ercan arasında geçmiştir. Seçimi Fehmi Savran'ı 30 oy farkla geçen Hüseyin Avni Ercan kazanmıştır.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Kütahya Belediyesi ile 5 ilçenin ve 3 beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapıldı. Kütahya il merkezinde 1 Ekim 1930 tarihinde başlayan seçimler, 20 Ekim 1930 tarihinde sona ermiştir. Kütahya il merkezinde gerçekleştirilen seçimlerde 6.472 kadın ve 7.898 erkek olmak üzere toplam 14.370 oy kullanılmıştır. Seçimlere katılımın %68 olduğu Kütahya il merkezinde SCF sadece 17 oy alabilmiştir. Kütahya il ve ilçelerinde CHF kazandı. CHF'den Kütahya Belediye Başkanı seçilen Ethem Yücel, 9 Kasım 1930'da görevine başladı.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde İçel il merkezi olan Silifke Belediyesi ile 3 ilçenin ve Mersin il merkezi olan Mersin Belediyesi ile Tarsus ilçesinin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapıldı. 1933 yılında ise sayılan ilçelerin tamamı Mersin ilçesi merkez olmak üzere İçel ili çatısı altında birleştirildi.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Adana Belediyesi ile 5 ilçenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin. seçimi yapılmıştır. Seçimler 23 Eylül 1930 tarihinde başlamış ve 8 Ekim 1930'da sona ermiştir. Adana il merkezinde CHF'nin aldığı 2.377 oya karşılık SCF 2.350 oy almıştır. Seçimler sonrası toplanan Adana Belediye Meclisi, Adana belediye başkanlığına 17 oy ile Turhan Cemal Beriker'i seçerken diğer aday olan Ali Münif Yeğenağa ise 15 oy almıştır. Adana ilçelerinde de il merkezinde olduğu gibi CHF adayları kazanmıştır.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Amasya Belediyesi ile 2 ilçe ve bir beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. Amasya ili genelindeki seçimlerde oy kullanmaya hakkı olan toplam 13.731 seçmenden sadece 3.030'u kadın, 4.856'sı erkek olmak üzere 7.886'sı oy kullanmıştır. Amasya il merkezinde gerçekleştirilen seçimlerde 1.144 kadın ve 2.987 erkek olmak üzere 4.181 oy kullanılmıştır. Amasya il merkezinde belediye seçimleri 1 Ekim'de başlayıp 8 Ekim'de sona ermiş ve 22 üyeli belediye meclisinin tamamı CHF adaylarından oluşmuştur. Bu üyeler arasında yapılan seçim sonucunda Hilmi Bey belediye başkanlığına seçilmiştir. SCF'nin kazandığı Merzifon ilçesinde ise seçimler 1 Ekim'de başlayıp 10 Ekim'de son bulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kırklareli'de 1930 Türkiye yerel seçimleri</span>

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Kırklareli Belediyesi ile 4 ilçenin ve 2 beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. 1 Ekim 1930 tarihinde başlayan seçimler, 22 Ekim 1930 tarihinde sona ermiştir. Kırklareli il merkezinde gerçekleştirilen seçimlerde 2.946 kadın ve 3.302 erkek olmak üzere 6.243 oy kullanılmıştır. İl merkezinde seçimi 80 oy farkla kazanan Cumhuriyet Halk Fırkası üyeleri, Kırklareli Belediye Başkanlığına 1922 yılından beri görevini sürdüren Şevket Dingiloğlu'nu yeniden seçmiştir.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde Aydın Belediyesi ile 5 ilçenin ve 6 beldenin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. 17 Eylül 1930 tarihinde başlayan seçimler, 17 Ekim 1930 tarihinde sona ermiştir. Aydın il merkezinde gerçekleştirilen seçimlerde 4.585 kadın ve 7.137 erkek olmak üzere toplam 11.722 oy kullanılmıştır.

1930 Türkiye yerel seçimleri'nde İstanbul Belediyesi ile ilçe ve beldelerinin belediye başkanlarının belirlenmesi için belediye meclis üyelerinin seçimi yapılmıştır. İstanbul il merkezinde 5 Ekim 1930 tarihinde başlayan seçimler, 18 Ekim 1930 tarihinde sona ermiştir. İstanbul il merkezinde CHF oyların yaklaşık 4'te 3'ünü almıştır.