Samoyed
Samoyed ya da Samoyet şu anlamlara gelebilir:
- Samoyedler, Ural dilli Sibirya halkları
- Samoyed dilleri Samoyed halklarının dilleri
- Samoyed (köpek), spitz grubundan bir köpek ırkı
Samoyed ya da Samoyet şu anlamlara gelebilir:
Nenetsler ya da Yuraklar, Rusya Federasyonu'nun yaşayan yerli bir halktır. 2002 yılı nüfus sayımına göre Rusya'da 41,302 Nenet yaşamaktadır ve nüfusları Yamalo-Nenets Özerk Okrugu ve Nenets Özerk Okrugu. Nenetslerin dili Nenetsçedir. Bazen İngilizcedeki çoğul takısı olan (s) ile karıştırıldıkları için Nenet şeklinde telaffuz edilmektedir.
Enetsler veya Yenetsler, Entsiler, Yeniseyler, Yenisey-Samoyedler, Yenisey Samoyedleri veya Yeniseyliler. Rusya'da, Yenisey Nehri ağzında, geleneksel olarak göçebe bir yaşam süren halk.
Samoyed dilleri, Ural Dağları'nın her iki yanında, ama daha çok kuzey kesiminde, yaklaşık 30.000 kişinin konuştuğu dil ailesidir. Bu diller Proto Samoyed dilinden türemiştir.
Volkswagen Type 1, Alman otomobil üreticisi Volkswagen'in 1938'den 2003'e kadar ürettiği ekonomik otomobil modeli. 21,5 milyondan fazla satılan dünyanın en çok satan modelidir. Üretildiği 1938 yılında fiyatı 990 RM olup, aracın ana hatlarının tasarımı Hitler'in isteği üzerine Ferdinand Porsche tarafından yapılmıştır ancak Ferdinand Porsche'nin özgün tasarımı, üretime geçmiş halinden daha basitti. Onun üretim haline kavuşturan detaylarını ise Adolf Hitler tasarlamıştır. 1131-1584 CC'lik 4 zamanlı otto motoru 18Kw 40 beygirlik güç üretmektedir. 1974 yılına kadar Almanya'da üretilmiş, daha sonra üretim Meksika ve Brezilya'da 2003 yılının sonuna kadar devam etmiştir. Yerine VW Golf üretilmeye başlanmıştır. Ağırlığı 730–900 kg'dır. Direksiyonun ortasındaki resimde su kenarında bir kale ve köpek figürleri yer alır. Bu resimdeki su, arabanın su gibi aktığını; kale, arabanın sağlamlığını; köpek ise aracın sahibine bir köpek kadar sadık olduğunu temsil eder. Ayrıca ateş böceği Herbie adıyla bir film serisine (1969-2019) konu olmuştur.
Spitz; sık ve uzun kürklü; dik ve sivri kulaklı; kuyruğu geriye (sırtına) doğru kıvrılan bazı kuzeyli ırkların toplandığı bir köpek grubu. Chow chow, Pomeranian ve samoyed bu gruba örnek verilebilir. ABD'de spitz sözcüğü zaman zaman küçük cüsseli ve uzun, beyaz kürklü tüm köpekleri tanımlamakta kullanılır.
Ural dilleri, içinde otuz dokuz dil barındıran ve toplamda 25 milyon insan tarafından konuşulan dil ailesidir. Dünya üzerinde en çok konuşanı olan Ural dilleri, sırasıyla Macarca, Fince, Estonca, Marice ve Udmurtçadır. Yine dünyada içinde belirgin olarak Ural dilleri konuşanı barındıran ülkeler Estonya, Finlandiya, Macaristan, Romanya, Rusya, Sırbistan ve Slovakya'dır.
Samoyed Halkları günümüzde ve tarihte Samoyed dillerini konuşmuş olan halk ve topluluklara verilen toplu isimdir. Dil akrabalığından dolayı Ural halklarının Fin-Ugor kolundan sayılırlar.
Kuzey Kutup Dairesi, Dünya haritasında gösterilen Güney Kutup Dairesi, Oğlak Dönencesi, Yengeç Dönencesi ve Ekvator Çizgisi ile birlikte beş büyük enlemden biridir. 66° 33′ 39″ enleminde Güney Yarımküre'deki karşıtı Güney Kutup Dairesi ile simetrik duran daire her yıl Dünya'nın eğiklik açısının değişmesinden dolayı 2 derece 15 dakika kuzeye kaymaktadır. Gündönümlerinde yerkürenin 23.5 derecelik açı ile eğik olması sebebi ile kış mevsiminin yaşandığı Aralık ayında dairenin her noktasında en azından 24 saatlik gece, yaz mevsiminin yaşandığı Haziran ayında ise en azından 24 saatlik gündüz yaşanır.
Samoyed, adını kuzey Sibirya'da yaşayan Samoyedlerden almaktadır. Uzun beyaz tüyleri ve gülen yüz yapısı ile tanınırlar. Yaşam süreleri 12-15 yıldır. Tarih öncesi zamanlardan bu yana Sibirya'da Samoyed denen avcılıkla geçinen bir halk yaşamaktadır. Yüzyıllar boyunca kızaklarının çekiminde beyaz güzel köpekler kullanmışlardır. Bu köpek kabilenin ismi ile anılmaktadır. 1889'de kâşif Robert Scott bu köpeklerden birkaç tanesini İngiltere'ye getirdi. Irk dünyaya buradan yayılmıştır.
Fin-Ugor halkları, bugün Kuzeydoğu Avrupa'da yaşayan ve aynı dil ailesini oluşturan halklar topluluğu. Fin-Ugor halklarının konuştuğu diller ve lehçeler Samoyed dilleri dışındaki tüm Ural dilleri değişkelerini kapsayan Fin-Ugor dilleri grubuna girmektedir. Bu kavimlerin toplam nüfusu 30 milyon civarındadır. Fin-Ugor halklarının en bilinenleri Macarlar, Finler ve Estonlardır.
İşçi köpekler veya iş köpekleri; çok çeşitli ve zaman zaman ince detaylı işlerde insanlara yardımcı olmak üzere yetiştirilmiş köpekler. Bekçilik, rehberlik, yakın koruma, yük çekme ve arama-kurtarma gibi işlerde kullanılırlar. Cüsseleri genelde orta boy ile büyük boy arasında değişir. Hemen hemen hepsi sağlam yapılı, kaslı köpeklerdir. İşçi köpekleri güçleri, dikkatleri, zekaları ve sadakatleri ile meşhurdurlar.
Koyballar ya da Hoyballar, Rusya'nın orta güney bölgesindeki Hakasya'da yaşayan Türk halklarından Hakasların kabilesi.
Köpek kızağı, bir ya da birkaç, hatta bir düzine kızak köpeğinin çektiği buz ya da kar üzerinde ulaşımı sağlayan kızak. Köpek kızaklarını esas olarak Arktika'nın Eskimolar, Çukçiler, Koryaklar, Samoyedler gibi yerli halkları kullanır. Subarktik Kızılderililerinden bazıları sonradan kullanmaya başlamıştır. Günümüzde spor amaçlı kızaklı köpek yarışında da kullanılır. Çekim köpeği olarak daha çok Sibirya haskisi ile Alaska malamutu ırkından işçi köpek tercih edilse de Samoyed köpeği gibi karlı ortama alışkın köpek ırkları da kullanılır.
Selkuplar, . Rusya'da, Batı Sibiryada yaşam süren halk.
Selkup dili Ural dil ailesinin Samoyedçe grubuna bağlı bir kuzey dilidir. Selkuplar tarafından günümüzde konuşulmaktadır. Bu dili konuşan kişi sayısı 1,570 kişi idi. Günümüzde bu sayı farklılık göstermektedir. (Siberiada) Ob akarsuyu ve Yenisey akarsuyu arasındaki bölgede konuşulur. Selkup sözü Rusçadan gelir. Selkupça'da Taz diyalekti orman kişisi dili manasına gelir. Selkup (Ostyak-Samoyed) dili 3 diyalekti vardır:
Nenetsçe, Rusya'nın kuzeyinde Nenetsler tarafından konuşulan bir Samoyed dilidir. Dilin Orman ve Tundra olmak üzere iki lehçesi bulunmaktadır. Nenets Özerk Okrugu ve Yamalo-Nenets Özerk Okrugu'nda Rusça ile birlikte ikinci resmi dildir.
Nganasan Dili, 2010 yılında yapılan sayımlara göre Rusya'nın kuzeyinde yer alan Taymır Yarımadası'nın güneybatı ve orta kesimindeki 860 Nganasan'ın sadece 125'inin anadili olarak konuştuğu, UNESCO tarafından yayınlanan Tehlike Altındaki Dünya Dilleri Atlası'nda yer alan bir Samoyed dilidir.
Mator dili veya Matorca, Samoyed dilleri'nin bir koludur. 1839'dan beri konuşulmamaktadır. Bu dil Sayan Dağları'nda Moğolistan sınırına yakın bir yerde ve Minusinsk ilçesinde konuşulmaktaydı. Matorcanın Klasik Matorca, Taygice ve Karagaşca olarak toplam üç lehçesi bulunur.
Yurats dili(Yurak) Sibirya'nın batısında konuşulmuş olan ölü bir Samoyed dilidir. 19.yüzyılın başlarında ölü bir dil haline gelmiştir. Hakkında çok az bilgi bulunmasından ötürü dilin diğer Samoyed dilleriyle olan benzerliği bilinmemektedir.
Nganasanlılar, Kuzey Sibirya'daki Taymır Yarımadası'nda yaşayan Samoyed halklarından biridir. Ural dillerinden Nganasan dilini konuşan topluluk, Kuzey Rusya'nın yerli halklarından biri olarak kabul edilir. Esas olarak Krasnoyarsk Krayı'nın Taymyrsky Dolgano-Nenetsky Bölgesi'ndeki Ust-Avam, Voloçanka ve Novaya yerleşimlerinde, daha küçük nüfuslar ise Dudinka ve Norilsk kasabalarında ikamet etmektedir.