İçeriğe atla

Sami Dürubi

Sami Dürubi
Suriye'nin Brezilya Büyükelçisi
Görev süresi
1960 - Eylül 1961
Suriye Eğitim ve Kültür Bakanı
Görev süresi
9 Mart 1963 - Nisan 1963
Başbakan Selahaddin el-Bitar
Yerine geldiğiReşad Barmada
Yerine gelenŞibli el-Aysami
Suriye'nin Fas Büyükelçisi
Görev süresi
Eylül 1963 - Aralık 1964
Suriye'nin Yugoslavya Büyükelçisi
Görev süresi
Aralık 1964 - Şubat 1966
Suriye'nin Mısır Büyükelçisi
Görev süresi
Nisan 1966 - Kasım 1970
Suriye'nin İspanya Büyükelçisi
Görev süresi
Kasım 1971 - Ekim 1973
Suriye'nin Kutsal Makam Büyükelçisi
Görev süresi
Ekim 1973 - Ekim 1975
Kişisel bilgiler
Doğum 1921
Humus, Şam Devleti, Fransız Suriye ve Lübnan Mandası
Ölüm 12 Şubat 1976 (54-55 yaşlarında)
Suriye
Milliyeti Suriyeli
Bitirdiği okul Paris Üniversitesi

Sami Dürubi (soyadı ed-Dürubi olarak da yazılır; 1921 - 12 Şubat 1976) Suriyeli siyasetçi, diplomat, yazar, çevirmen, üniversite profesörü ve filozoftur. 1960'lı yıllar boyunca Suriyeli bir diplomat olarak çalışmış, sırasıyla Brezilya, Fas, Yugoslavya ve Mısır'ın yanı sıra Arap Birliği, İspanya ve Kutsal Makam'da Suriye büyükelçisi olarak görev yapmıştır. 1963'te kısa bir süre eğitim bakanı olarak görev yaptı. Ayrıca çok sayıda edebi eseri Arapçaya çevirdi.

Baas Partisinin kıdemli bir üyesi olan Dürubi, sosyalizmin ve pan-Arap birliğinin savunucusuydu. Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır'ın sadık bir destekçisi olarak bilinen Dürubi, tarihçi Sami Moubayed'e göre Suriye'de "Arap milliyetçiliğinin en beğenilen filozoflarından biri" olarak kabul ediliyor.[1]

İlk yılları

Dürubi, Fransız işgalinin ilk yıllarında (1920-1946), 1921'de Suriye'nin orta kesimindeki Humus'ta doğdu. Şehirde büyüdü, ancak Kahire'deki Kral Fuad Üniversitesinde felsefe okumak için Mısır'a taşındı. Daha sonra Paris Üniversitesinde felsefe alanında yüksek lisans derecesi aldı. Şam Üniversitesinde ders vermek üzere 1946'da Suriye'ye döndü.[2]

1950'lerde Dürubi, Mişel Eflak ve Selahaddin el-Bitar tarafından yönetilen Baas Partisine katıldı. Kısa sürede partinin ülkedeki en etkili liderlerinden biri haline geldi. 1953 yılında, Devlet Başkanı Edib Çiçekli döneminde, siyasi görüşleri nedeniyle diğer Baas liderleriyle birlikte hapse atıldı. Daha sonra serbest bırakıldılar ve Çiçekli, Şubat 1954'te devrildi. Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır 1950'lerin ikinci yarısında pan-Arabist hareketin önde gelen lideri haline gelince, Dürubi de onun liderliğine çekildi. Dürubi giderek daha fazla pan-Arabist fikirler vaaz etti ve Arapların birleşmesi için çalıştı, ayrıca Nasır yönetimindeki Mısır'ın çizgisinde bir sosyalizmin Suriye'de de kurulması çağrısında bulundu.

Diplomatik ve siyasi kariyer

Dürubi (soldan birinci) Devlet Başkanları Nureddin el-Etasi (soldan ikinci) ve Cemal Abdünnasır (soldan üçüncü) ile birlikte Dürubi'nin Kahire'deki evinde, 1968. Üç çocuk Dürubi'nin oğlu ve iki kızıdır.

Suriye ve Mısır 1958'de Nasır'ın başkanlığında birleşerek Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni (BAC) kurduklarında, Dürubi Kültür Bakanlığına müdür olarak atandı ve ardından 1960'tan birliğin 1961'de Şam'daki askeri darbeyle dağılmasına kadar BAC'nin Brezilya'daki büyükelçiliğinde kültür danışmanı olarak görev yaptı. Daha sonra Dürubi Suriye'ye döndü ve ayrılıkçı hükûmete karşı muhalefete katıldı.[2]

Suriye hükûmeti Mart 1963'te Baasçı Askeri Komite tarafından örgütlenen Arap milliyetçisi subaylardan oluşan bir koalisyon tarafından devrildiğinde, Dürubi Mısır ile birliği yeniden kurma sözü veren birlikçi cunta ile ittifak kurdu. Bitar'ın kabinesinde Dürubi eğitim bakanı oldu. Aynı zamanda ülkenin geçici parlamentosu olarak görev yapan Ulusal Devrim Komutanlığı Konseyinin (UDKK) de bir üyesiydi.[2]

3 Nisan'da altı Nasırcı bakandan beşi, Askeri Komitenin onlarca Nasırcı subayı tasfiye etmesini protesto ederek Bitar hükûmetinden istifa ettiler.[3][note 1] Bitar'ın Mayıs ayında kurduğu ikinci kabinede Dürubi ve diğer iki Nasır yanlısı Baasçı bakan (Abdülkerim el-Zühur ve Cemal el-Etâsî) yer almadı.[4] Dürubi UDKK'deki pozisyonunu korudu ve 19 Haziran'da Cezayir'e bir devlet ziyareti gerçekleştiren Bitar, Eflak ve 1963 Darbesi'nin resmi lideri olan Genelkurmay Başkanı Ziyad el-Hariri'nin de aralarında bulunduğu üst düzey bir heyetin parçası oldu. Ziyaret sırasında Hariri'nin subay kadrosundaki siyasi olarak bağımsız onlarca sadık adamı Baas Komitesi tarafından tasfiye edildi. Hariri tasfiyelere tepki göstermek için Suriye'ye döndükten kısa bir süre sonra o da görevden alındı. Dürubi bir süre daha Cezayir'de kaldı ama aynı ay içinde Suriye'ye döndü.[5] Dürubi tasfiyeleri son derece eleştirdi ve BAC'nin yeniden yapılandırılmasında ilerleme kaydedilmemesini kınadı.[2]

Dürubi, Eylül ayında Devlet Başkanı Emin el-Hafız tarafından Fas'a büyükelçi olarak atandı ve Aralık 1964'te yeniden Yugoslavya'ya büyükelçisi olarak atandı.[2] El-Hafız'ın Şubat 1966'da Salah Cedid liderliğindeki Askeri Komitenin aşırı sol unsurları tarafından devrilmesi ve yerine Nureddin el-Etasi'nin getirilmesinin ardından Etasi, 16 Nisan'da Dürubi'yi Mısır büyükelçisi ve Suriye'nin Arap Birliği temsilcisi olarak atadı. Atanmasının amacı, Cedid'in fiili yönetimine karşı muhalefetin önde gelen seslerinden biri olduğu Suriye'de karar alma mekanizması üzerinde etkili olmasını engellemekti. Dürubi, Eflak ve Bitar'ın Suriye'den sınır dışı edilmesini kınadı.[2] Mısır'da Nasır'a güven mektubunu sunduğunda ağladığı ve Mısır ile Suriye'nin hâlâ birleşmemiş olmasının kendisini üzdüğünü belirterek, "Sanki gurur duyduğum bir günde sizin başkanlığını yaptığınız cumhuriyetin vatandaşı değilmişim gibi" dediği bildirildi.[2]

Nasır, Eylül 1970'te ölünce Dürubi, Cedid ve Etasi'yi görevden alıp hapse atan Devlet Başkanı Hafız Esad tarafından Kasım ayında Suriye'ye geri çağrıldı. Bir yıl sonra Dürubi İspanya'ya Suriye'nin büyükelçisi olarak atandı ve ardından Ekim 1973'te Esad onu Vatikan Kutsal Makamı'na büyükelçi olarak atadı. Ekim 1975'te Dürubi diplomat görevinden istifa etti ve sağlık sorunları nedeniyle emekliye ayrıldı.[1]

Yazılar ve çeviriler

Dürubi'nin Arapçaya çevirdiği eserler arasında Rus yazar Lev Tolstoy'un eserleri[6] ve Yugoslav yazar Ivo Andrić'in Drina Köprüsü (1961) ve Bosna Hikâyesi (1964)[7] gibi eserleri bulunmaktadır. Rus yazar Fyodor Dostoyevski ve Fransız düşünür Jean-Paul Sartre'ın tüm eserlerini çevirmiştir. Abdullah Abdüldaim ile birlikte el-Mujaz fi Ilm el-Nafs'ı (Psikolojide Özet) yazdı ve 1971'de Kahire'de yayınlanan Ilm el-Nafs wal Adab (Psikoloji ve Edebiyat) da dahil olmak üzere bir dizi kendi eserini yazdı.[1]

Ölüm

Dürubi, 12 Şubat 1976'da Suriye'de öldü.[1] Eşi İhsan el-Bayyat, 1982 yılında Şam'da Dar el-Karmil'de yayınlanan Sami el-Dürubi adlı biyografisini yazdı.[8] 2000'li yılların sonunda Suriye Kültür Bakanlığı Dürubi adına bir çeviri yarışması ve ödülü düzenledi.[9]

Notlar

  1. ^ İstifa eden Nasırcı kabine üyeleri, Başbakan Yardımcısı ve Adalet Bakanı Nihad el-Kasım, Maliye Bakanı Abdülvehhab Havmad, Planlama Bakanı Hani el-Hindi, Tedarik Bakanı Sami Süfan ve İletişim Bakanı Cihad Dahi idi. Bağımsız bir Nasırcı olaran Savunma Bakanı Muhammed es-Sufi daha sonradan istifa etti.

Kaynakça

Özel

  1. ^ a b c d Moubayed, 2006, p. 409.
  2. ^ a b c d e f g Moubayed, 2006, p. 408.
  3. ^ Rabinovich, 1972, p. 61.
  4. ^ Rabinovich, 1972, p. 66.
  5. ^ Alumni Association of the American University of Beirut (1963), Middle East Forum, 39-40, s. 7, 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Ocak 2023 
  6. ^ Congress, International Comparative Literature Association (1980). Actes du VIIIe congrès de l'Association internationale de littérature comparée (İngilizce). Kunst und Wissen. s. 37. ISBN 978-3-87953-042-7. 
  7. ^ Yugoslav Survey (İngilizce). Jugoslavija Publishing House. 1967. s. 158. 
  8. ^ Higonnet, 1999, pp. 339-340.
  9. ^ "Mihran Minassian receives the first prize of the Syrian Translation Award | Azad-Hye" (İngilizce). 1 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2023. 

Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Baas Partisi</span> milliyetçi-sosyalist öğretiye dayalı Arap siyasi partisi

Arap Sosyalist Baas Partisi Zeki el-Arsuzi'nin ortakları, Mişel Eflak ve Selahaddin el-Bitar tarafından Suriye'de kurulmuş bir siyasi partiydi. Parti, Arap milliyetçiliği, pan-Arabizm, Arap sosyalizmi ve anti-emperyalist çıkarları karıştıran bir ideoloji olan Baasçılığı benimsedi. Baasçılık, Arap dünyasının tek bir devlette birleştirilmesi çağrısında bulunur. "Birlik, Özgürlük, Sosyalizm" sloganı ile Arap birliğine ve Arap olmayandan gelen kontrole ve müdahaleye karşı özgürlüğe atıfta bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Mişel Eflak</span> Suriyeli filozof, sosyolog ve Arap milliyetçisi (1910-1989)

Mişel Eflak, Suriyeli düşünür, sosyolog, Arap milliyetçisi politikacı. Düşünceleri Baasçılık fikrinin ortaya çıkmasında ve bu fikir etrafında gelişen siyasal hareketin oluşmasında çok önemli rol oynamıştır. Bu siyasi düşünceye gönül verenlerin bazıları tarafından, Baasçılığın fikir babası olarak anılmaktadır. Yaşamı boyunca en önemlileri Tek Kader için Savaş (1958) ve Arap Devrimi Hareketinin Çarpıtılmasına Karşı Mücadele (1975) olmak üzere çeşitli kitaplar yayımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">1963 Suriye askerî darbesi</span> Baas Partisini Suriyede iktidara getiren askeri darbe

1963 Suriye askeri darbesi ya da Suriye hükûmetinin adlandırmasıyla 8 Mart Devrimi, Arap Sosyalist Baas Partisi'nin Suriye Bölgesel Şubesi Askerî Komitesi tarafından 8 Mart 1963'te gerçekleştirilen askerî bir darbeydi. Planlamada ve bu planın uygulanmasında, partinin Irak Bölgesel Şubesinin Şubat 1963'te gerçekleştirdiği askerî darbeden esinlenilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Selahaddin el-Bitar</span> Suriyeli siyasetçi (1912-1980)

Selahaddin el-Bitar, 1940'ların başında Mişel Eflak ile birlikte Arap Baas Partisini kuran Suriyeli politikacı. 1930'ların başında Paris'te Eflak ile birlikte öğrenci olarak, ikisi milliyetçilik ve sosyalizmin yönlerini birleştiren bir doktrin formüle etti. Bitar daha sonra Suriye'deki birkaç Baasçı hükûmette başbakan olarak görev yaptı, ancak parti daha radikal hale geldikçe partiden yabancılaştı. 1966'da ülkeden kaçtı, çoğunlukla Avrupa'da yaşadı ve 1980'de suikaste uğrayana kadar siyasi olarak aktif kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Ekrem el-Havrani</span> Suriyeli siyasetçi (1912-1996)

Ekrem el-Havrani, Suriye'de yaygın popülist, milliyetçi hareketin oluşmasında ve Baas Partisi'nin yükselişinde önemli rol oynamış Suriyeli politikacı. 1940'ların başından 1963'te sürgüne gidişine kadar Suriye siyasetinde oldukça etkiliydi. Havrani, bir hükûmet bakanlığı ve Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin ortak başkan yardımcılığı da dahil olmak üzere çeşitli görevlerde bulundu. Avustralya'daki RMIT Üniversitesi'nde kablosuz ağ mühendisliği ve sinyal işleme alanında öğretim görevlisi ve araştırmacı olan Ekrem el-Havrani'nin dedesidir.

<span class="mw-page-title-main">1966 Suriye askerî darbesi</span> Suriyede neo-Baasçıları iktidara getiren askeri darbe

1966 Suriye askerî darbesi, 21-23 Şubat tarihleri arasında Suriye Arap Cumhuriyeti hükûmetinin devrildiği ve değiştirildiği olaylara atıfta bulunur. Arap Sosyalist Baas Partisi'nin iktidardaki Ulusal Komutanlığı, partinin Salah Cedid liderliğindeki Askeri Komite ve Bölge Komutanlığı birliği tarafından iktidardan uzaklaştırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Baas Partisinin tarihi</span>

Bu makale, Arap Sosyalist Baas Partisinin 1947'de kuruluşundan 1960'larda dağılmasına kadar olan tarihini detaylandırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lu'ay el-Etâsî</span> 2. Suriye devlet başkanı

Lu'ay el-Etâsî Suriye Ordusunda kıdemli bir komutandı ve daha sonra 9 Mart ile 27 Temmuz 1963 arasında Suriye devlet başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Baas Partisi - Suriye Bölgesinin tarihi</span>

Bu madde, Baas Partisinin Suriye Bölgesel Şubesinin tarihini detaylandırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Ümran</span> Suriyeli asker ve siyasetçi (1922-1972)

Tümgeneral Muhammed Ümran, üniter Baas Partisinin Askeri Komitesinin kurucu üyesi ve 8 Mart Devrimi'nden 1966 Suriye Darbesi'ne kadar Suriye siyasetinin önde gelen isimlerinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Selim Hatum</span> Suriyeli asker ve siyasetçi (1928-1967)

Selim Hatum, 1960'larda Suriye siyasetinde önemli bir rol oynayan Suriye Ordusu subayıydı. Arap Sosyalist Baas Partisinin Suriye Bölgesel Kolunun bir üyesi olarak 1966'da Suriye'de gerçekleşen ve yine bir Baasçı olan Emin el-Hafız hükûmetini deviren darbede etkili oldu. Aynı yıl, yeni hükûmeti kuran ancak kendisini önemli bir pozisyondan uzaklaştıran meslektaşlarına karşı kendi bölgesi olan Cebel el-Dürzi'de bir ayaklanma başlattı. Hakkında tutuklama emri çıkarılması üzerine Suriye'den kaçtı, ancak 1967'de geri döndü ve daha sonra hapse atılarak idam edildi.

Muhammed el-Sufi, Suriye Ordusunda feldmareşaldi. 1963 Suriye Darbesi'nde rol oynadı ve aynı yılın Mart ve Mayıs ayları arasında kısa bir süre savunma bakanı olarak görev yaptı. Siyasi olarak bir Nasırcıydı, ordudaki Baasçı rakipleri tarafından kenara itildi ve 1990'larda Suriye'ye dönmeden önce siyaset sahnesinden ayrıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ziyad el-Hariri</span> Suriyeli asker ve siyasetçi

Muhammed Ziyad el-Hariri Suriye Ordusunun önde gelen eski subaylarından biridir. Sıkı bir Arap milliyetçisi olan Hariri, 1958 yılında Suriye ile Mısır arasındaki birleşmeyi desteklemiş, 1961 yılında Suriye'nin Mısır'dan ayrılmasına karşı çıkmış ve Mart 1963'te ayrılıkçı hükûmeti deviren darbenin baş lideri olarak görev yapmıştır. Nasırcılardan ve Baasçı rakiplerinden siyasi olarak bağımsız olan Hariri, darbenin ardından ordunun genelkurmay başkanı olarak görev yaptı ve ordudaki Baasçı olmayanların geniş çaplı tasfiyesi sırasında görevden alınana kadar kısa bir süre savunma bakanı olarak görev yaptı. Kısa bir süre sonra da siyasi faaliyetlerden çekildi.

<span class="mw-page-title-main">Casim Elvan</span> Suriyeli asker (1928-2018)

Casim Elvan, özellikle Şam yakınlarındaki Katana Üssü'nün komutanlığını yaptığı Birleşik Arap Cumhuriyeti (BAC) döneminde (1958-1961) Suriye Ordusunun önde gelen yarbaylardan biriydi. BAC Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır'ın sadık bir destekçisi olan Elvan, Suriye'nin 1961'de birlikten ayrılmasına karşı çıktı ve 1962'de ayrılıkçı hükûmeti devirmek için iki başarısız darbe girişimine liderlik etti.

<span class="mw-page-title-main">Mansur el-Atraş</span> Suriyeli siyasetçi (1925-2006)

Mansur el-Atraş, Suriyeli bir siyasetçi ve gazetecidir. El-Atraş, üniversite arkadaşlarıyla birlikte 1947'de Baas Partisinin ve Suriye bölgesel kolunun kurucu üyelerindendi. Edib Çiçekli'nin devlet başkanlığı sırasında (1951-54) hükûmet karşıtı bir aktivist oldu ve iki kez mahkûm edildi. Çiçekli'nin, El-Atraş'ın babası Sultan el-Atraş'ın desteğini kazanmak için yaptığı başarısız bir girişim sebebiyle serbest bırakıldı. Çiçekli'nin bir askerî darbe sonucu devrildiği 1954'te el-Atraş, parlamento seçimlerinde milletvekili seçilse de Said el-Gazi hükûmetinde görev alma teklifini reddetti. Birleşik Arap Cumhuriyeti döneminde (1958-61), Mısır'ın Pan Arabist Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnâsır'ın destekçilerindendi. Suriye'nin Birleşik Arap Cumhuriyeti'nden ayrılmasına karşı çıktı ve bunu protesto etmek için art arda gelen ayrılıkçı hükûmetlerde görev alma tekliflerini geri çevirdi.

<span class="mw-page-title-main">Cemal el-Etâsî</span> Suriyeli siyasetçi (1922-2000)

Cemal el-Etâsî (1922-2000) Suriyeli bir Arap milliyetçisi, siyasetçi ve yazardı. Kurulduktan kısa bir süre sonra katıldığı Suriye Baas Partisinin ilk ideologlarından biriydi. Partinin anayasasının hazırlanmasına yardımcı oldu ve partinin sloganı olan "Ebedi Mesaja Sahip Birleşik Bir Arap Ulusu"nu icat eden kişi oldu. Ayrıca partinin günlük gazetesi El-Baas'ın baş editörü olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Abdülvehhâb Havmad</span> Suriyeli siyasetçi, avukat, kriminolog ve profesör (1915-2002)

Abdülvehhâb Havmad Suriyeli siyasetçi, avukat, kriminolog ve profesör.

<span class="mw-page-title-main">Abdülkerim el-Cundi</span> Suriyeli asker ve siyasetçi (1932-1969)

Abdülkerim el-Cundi Suriyeli bir subay ve 1963 Darbesi'nden sonra ülkede iktidarı ele geçiren Baas Partisinin Askeri Komitesinin kurucu üyesiydi. Tarım Reformu bakanı ve Ulusal Güvenlik Bürosu komutanı olarak da görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sabri el-Aseli</span> Suriyeli siyasetçi (1903-1976)

Sabri el-Aseli Suriyeli bir siyasetçidir ve üç kez Suriye başbakanı olmuştur. Ayrıca 1958 yılında Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin başkan yardımcısı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sami el-Cundi</span> Suriyeli siyasetçi (1921-1995)

Sami el-Cundi Suriyeli Baasçı bir siyasetçi ve Mişel Eflak'ın takipçisiydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.