Pontus Rumcası, 1923 Türkiye-Yunanistan nüfus mübâdelesine değin Kandıra ile Batum arasında yaşayan Rumlar tarafından konuşulmuş, günümüzde Anadolu'da sadece Trabzon'a ve Rize'nin İkizdere ilçesine bağlı bazı köylerin yanı sıra, Yunanistan'a gönderilen Ortodoks Hristiyan mübâdillerin yaşadığı kentlerde konuşulmaya devam edilen Rumcanın bir lehçesidir. Pontus Rumcası, Pontiaka ve Karadeniz Rumcası adlarıyla da bilinmektedir. Osmanlı dönemi ve sonrasında Karadenizli Rumların göç ettiği Gürcistan, Kırım ve Stalin döneminde sürüldükleri Rusya ile Kazakistan'da Hristiyan Pontuslular tarafından hâlen konuşulmaktadır.
Taşova, Amasya ilinin 4. büyük ilçesidir. Taşova İlçesi, Türkiye'nin Orta Karadeniz Bölümünde yer almaktadır.
Pontus Karadeniz'in güney kıyısında, günümüz Türkiye'sinin Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yer alan bir bölgedir. Bu ad bölgenin kıyıları ve iç kesimlerinde yer alan dağlar için, Arkaik Dönem itibarıyla burayı kolonileştiren Grekler tarafından Karadeniz'in Grekçe ismi olan: Πόντος Εὔξεινος, Pontos Eukseinos 'dan türetilerek verilmiştir. Daha sonra Eshilos'un Persler eseri ve Herodot'un Herodot Tarihi eseri dönemlerinde sadeleşerek Pontos adı kullanılmıştır.
Ormanlı, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Pontus Ayaklanması, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Kuzey Anadolu'da bağımsız bir Pontus Rum Devleti kurmak amacıyla çıkarılan ayaklanma (1920-1923). 1904'te kurulan Pontus Rum Cemiyeti ile Mukaddes Anadolu Rum Cemiyeti; I. Dünya Savaşı sonunda Batum'dan İnebolu'ya kadar uzanan Kastamonu, Çankırı, Yozgat, Sivas, Tokat, Amasya, Çorum, Gümüşhane ve Erzincan'ın bir kısım toprakları üzerinde bir Rum devleti kurmak için faaliyete geçtiler. Pontusçular, I. Dünya Savaşı sırasında Doğu Anadolu'ya giren ve daha sonra geri çekilen Rus ordularının bıraktığı silahlarla donatılıp İngilizlerden ve Yunanlardan silah yardımı gördüler. Yunanistan'dan gelen gönüllülerin de katılımıyla Pontus Çetecilerinin sayısı 25.000'i buldu. Topal Osman ve silah arkadaşlarının asilerle yaptıkları çarpışmalarda 2.500 tüfek, 1.200.000 mermi ele geçirildi. 11.188 çeteci öldürüldü. 1923'te bölgedeki Rumlar Anadolu'dan çıkarılarak, Pontus Devleti kurma çalışmalarına devam etmeleri önlendi.
Kaynak, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Aşağıbakraçlı, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Kocapınar, Gümüşhane ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Şenocak, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.
Çakırüzüm, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür.
Yavuzlar, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür.
Pontus Cumhuriyeti, Karadeniz'in güney sahilinde kurulması önerilmiş bir Pontus Rum devletiydi. Ülke topraklarının Kuzey-doğu Anadolu'da yer alan tarihi Pontus Bölgesi ve günümüz Türkiye'sinin Karadeniz Bölgesi'nin bir kısmını da kapsaması düşünülmüştür. Bu önerilen ülke, 1919 Paris Barış Konferansı'nda tartışılmış fakat Eleftherios Venizelos yönetimindeki Yunan hükûmeti, böyle bir devletin güvence altında olamayacağından çekinmiştir. Böylece, daha geniş çapta önerilmiş bir ülke olan Wilson Ermenistanı'na dahil edilmiştir. En nihayetinde, iki ülke de var olamamıştır. Pontus Rum nüfusu katliama uğrayarak 1922'den sonra Türkiye'den sürgün edilmiş ve Sovyetler Birliği ya da Yunanistan'ın Makedonya bölgesine yerleştirilmiştir. Bu olaylar zinciri daha sonra 1923 yılında Yunanistan ile Türkiye arasında gerçekleşmiş olan nüfus mübadelesinin bir parçası olarak tanınacaktır. Günümüzde Yunan politik çevreleri, mübadeleyi Rum Kırımı'ndan ayrıştırılamaz olarak görmektedir.
Tsalka,, Gürcistan'ın güneyinde, Kvemo Kartli bölgesinde, Tsalka Belediyesi'nin merkezi olan bir kenttir. Modern şehir, 19. yüzyılın başında Türkiye'nin doğusundan, özellikle Pontus bölgesinden ve özellikle Erzurum ilinin Parmaksız köyünden bölgeye göç eden Rumlar tarafından kurulmuştur. Geçmişte tamamen Yunan şehriydi. 27'si Rum olmak üzere yaklaşık 48 köyün bulunduğu, geri kalanında Ermeniler, Azeriler ve Gürcülerin yaşadığı Chalka idari bölgesinin başkentidir.
Rum Kırımı, Rum Soykırımı veya Pontus Soykırımı, I. Dünya Savaşı esnası ve sonrasında Osmanlı İmparatorluğu topraklarında yaşanan, hükûmetin ülkedeki Rum nüfusa karşı uyguladığı politikayla başlayan etnik temizliktir. Bu politika çerçevesinde çeşitli katliamlar, sürgünler ve hak ihlalleri gerçekleştirildi. Pontus olarak bilinen Karadeniz bölgesindeki Rumların bir kısmı kırım sonucunda Rusya'ya kaçtı. 1923 yılında, kırım sonrasında Türk Kurtuluş Savaşı sonucu Türkiye ve Yunanistan arasında yapılan mübadeleyle Anadolu Rumları Yunanistan'a gönderildi. Kırımın soykırım niteliği taşıyıp taşımadığı konusunda uluslararası akademik camiada fikir birliği yoktur.
Pontus Rumları veya Karadeniz Rumları, geleneksel olarak Pontus bölgesinde, Karadeniz'in kıyısında Pontus Alpleri'nde yaşayan etnik Rum grubudur. Daha sonraları 1461'de Osmanlı İmparatorluğu'nun Trabzon İmparatorluğu'nu fethetmesi ve 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı sonucu pek çok Pontuslu Rum Güney Kafkasya'daki Gürcistan'a ve Rus İmparatorluğu'nun Kars Oblastı'na göç etti. Güney Rusya, Ukrayna ve Kırım'dakiler Kuzey Pontus Rumu olarak adlandırılır. Gürcistan, kuzeydoğu Anadolu ve eski Rus bölgesi Güney Kafkasya'dakiler, çağdaş Yunan akademik çevrelerinde sıklıkla Doğu Pontus Rumu ya da Kafkasyalı Rumlar olarak anılır, ama aynı zamanda bu tabirler Rum asıllı olup Türkçe konuşan Urumları da içerir. Pontus Rumları, Çağdaş Yunancadan farklı bir evrim geçirmiş Pontus Rumcasını konuşurlar. Pontus Rumları, Pontus, Gürcistan ve Doğu Anadolu bölgelerinde en az MÖ 700'den 1922'ye kadar sürekli bir mevcudiyete sahiptiler. 1915'ten 1922'ye kadar Pontus Rumlarının bir kısmı Rum Kırımı'nda öldürülmüşlerdir, geri kalanların da büyük bir kısmı ise 1923'te, Yunanistan ile Türkiye arasında Lozan Antlaşması tarafından tanımlanan nüfus değişimi kapsamında Türkiye'den Yunanistan'a gönderilmişlerdir. Daha sonra Pontus Rumları, Yunanistan'da Nea Trapezounda gibi kasabalar kurmuşlardır. Günümüzde Trabzon'un doğusunda Pontus Rumcasını konuşmaya devam eden Müslüman Rumlar bulunmaktadır.
Daşbaşi (Gürcüce): დაშბაში; Türkçe: Taşbaşı), Gürcistan'da Kvemo Kartli bölgesinde, Tsalka Belediyesi'nde bir köydür. Çoçiani Platosunda, deniz seviyesinden 1.500 metre yükseklikte yer alır.
Tsalka Belediyesi, Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesinde bulunan bir belediyedir. Merkezi Tsalka kasabasıdır.
Ayazma, Gürcistan'da Kvemo Kartli bölgesinde, Tsalka Belediyesi'nde bir köydür. Hrami Deresi'nin sağ kıyısında, deniz seviyesinden 1.580 metre yükseklikte yer alır. Tsalka kasabasına 17 km uzaklıktadır.
Darakoy (Gürcüce): დარაქოი; Türkçe: Dereköy), Gürcistan'da Kvemo Kartli bölgesinde, Tsalka Belediyesi'nde bir köydür. Tsalka Havzasında, Hrami Deresi'nin sol kıyısında, deniz seviyesinden 1.540 metre yükseklikte yer alır. Tsalka kasabasına 12 km uzaklıktadır.
Kuşçi (Gürcüce): კუშჩი; Türkçe: Kuşçu), Gürcistan'da Kvemo Kartli bölgesinde, Tsalka Belediyesi'nde bir köydür. Hrami Deresi'nin sağ kıyısında, deniz seviyesinden 1.540 metre yükseklikte yer alır. Tsalka kasabasına 24 km uzaklıktadır.
