Sambia Yarımadası - Turkipedia

Sambia Yarımadası (Rusça: Самбийский полуостров) ya da Kaliningrad Yarımadası (Rusça: Калининградский полуостров), Rusya'nın Kaliningrad Oblastı'nın içinde yer almaktadır.^[1] Yarımada, Kuran Lagünü (kuzey-doğu), Vistül Lagünü (güneybatıda), Pregel Nehri (güneyde) ve Deyma Nehri (doğuda) ile sınırlanmıştır.^[1] Sambia Yarımadası her tarafı sularla çevrili olduğu için teknik olarak bir adadır. 1945'ten önce Doğu Prusya'nın önemli bir bölümünü oluşturuyordu.

İsim

Sambia, soyu tükenmiş bir Eski Prusyalı kabilesi olan Sambians'ın adını almıştır. Samland, Cermen dillerinde yarımadanın adıdır. Lehçe ve Latince konuşanlar bölgeyi Sambia olarak adlandırırken, Litvanyalılar bölgeye Semba demektedir.

Geçmişi

Sambia başlangıçta seyrek olarak Sambialılar tarafından doldurulmuştu. Alman Töton Şövalyeleri 13. yüzyılda bölgeyi fethetti ve Kutsal Roma İmparatorluğu'ndan yerleşimciler bölgeye gelmeye başladı. Bölgenin kolonileştirilmesiyle Sambialılar yavaş yavaş asimile olmaya başladı. Yarımada, 18. yüzyılın başında nesli tükenmeden önce Eski Prusya dilinin konuşulduğu son bölgeydi.

Prusya Dükalığı, Polonya-İsveç savaşları sırasında Polonya'nın bir vasalı olarak feodal yükümlülüklerini yerine getiremediği için, George William'ın Prusya'daki yönetimi 1635'te askıya alındı ve yerine Polonya kralı Jerzy Ossoliński getirildi. Ancak, Sztumska Wieś Antlaşması uyarınca Dükalık (ve dolayısıyla Sambia yarımadası) Georg William'a geri verildi. 1701 yılında Prusya Krallığını kuran Hohenzollern Hanedanlığı, Sambia'yı 1773'te kendi topraklarına kattı. I. Dünya Savaşı'nın ardından Sambia, Weimar Cumhuriyeti'nin bir parçası oldu.

II.Dünya Savaşı'ndan sonra, Sovyetler Birliği, Sambia (Almanca: Samland) dahil olmak üzere kuzey Doğu Prusya'yı ilhak ederken, Güneydoğu Prusya Polonya'ya verildi. Sambia, Sovyet Kaliningrad Oblastı'nın bir parçası oldu ve yeni yetkililer bölgede yaşayan Almanları sınır dışı etti.

Sovyetler Birliği, Sambia da dahil olmak üzere Kaliningrad Oblastı'nı Ruslar ve Belaruslularla yavaş yavaş yeniden doldurdu. 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasına kadar, bölgenin çoğu kapalı bir askeri alandı.

Coğrafya

Baedeker, Samland'ı "Königsberg'in kuzeyinde uzanan birkaç gölün bulunduğu verimli ve kısmen ormanlık bir bölge" olarak tanımlamaktadır (1946'dan beri Kaliningrad ). En yüksek nokta olan 360 fittir. Sambia'da Kaliningrad'dan Svetlogorsk'a giden "Blue Arrow" demiryolu hattı mevcuttur. Sambia'da Zelenogradsk (eski Alman adı: Cranz) ve Svetlogorsk (eski Alman adı: Rauschen) adında iki ünlü sahil beldesi bulunmaktadır.

Amber Sahili

Amber, bölgede iki bin yıldan fazla bir süredir, özellikle Kaliningrad yakınlarındaki sahillerde bulundu. Tarihi kaynaklar, Eski Prusya yerleşimlerinden güneye Karadeniz ve Adriyatik denizlerine giden Amber Yolu olarak bilinen eski ticaret yollarından bahsetmektedir. Prusya Krallığı bölgeyi kontrol altına aldıktan sonra sahillerine gelen ziyaretçilerin buldukları herhangi bir parçayı almaları yasakladı. Amber, 19. yüzyıldan başlayarak, 1945'e kadar Almanlar ve daha sonra Sovyetler tarafından endüstriyel amaçlı çıkarıldı.

Kaynakça

^ ^a ^b Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.

İlgili Araştırma Makaleleri

Prusya, tarihin değişik dönemlerinde değişik anlamlarda kullanılmış bir isim olmakla birlikte en çok 1713-1867 yılları arasında kendine Prusya Krallığı adını veren ve Orta Avrupa'da hüküm süren Alman devletinin ismidir.

Töton Şövalyeleri ya da Teutonik Şövalyeler, yahut tam adıyla Kudüs Azize Meryem Hastanesi ve Töton Şövalyeleri Tarikatı, bir Cermen-Roma dini tarikatıdır. Tarikat, Katolik hacılara, hac yolunda yardım etmek, hasta ve yaralı Katoliklerin bakımlarını sağlamak üzere hastane kurmak amacıyla kurulmuştur. Adlarını özellikle Orta Çağ’da Haçlı Seferleri'ne katılarak duyurdular. Normalde asıl üyelerin sayısı her zaman sınırlıydı ancak ihtiyaç durumunda gerek gönüllülerin gerekse paralı askerlerin katılımıyla sayıları hayli artmaktaydı.

Kaliningrad, Rusya'nın Kaliningrad Oblastı'nın en büyük şehri ve idari merkezidir, Litvanya ve Polonya arasında kalan bir Rus dış bölgesidir. Şehir, Rusya anakarasının yaklaşık 663 kilometre batısında yer almaktadır. Şehir, Baltık Denizi'ndeki Vistül Lagünü'nün başında, Pregolya Nehri üzerinde yer alır ve Rusya'nın Baltık Denizi'ndeki tek limanıdır. 2020 yılında şehrin nüfusu 489.359 idi. Kaliningrad, Baltık bölgesinin üçüncü büyük şehri ve Baltık Denizi'nin yedinci büyük şehri olan Saint Petersburg'dan sonra Kuzeybatı Federal Bölgesi'nin ikinci büyük şehridir.

Prusya Krallığı (Almanca: Königreich Preußen, [ˈkøːnɪkʁaɪç ˈpʁɔʏsn̩] olarak telaffuz edilir) 1701 ile 1918 yılları arasında Alman İmparatorluğu'nun Prusya eyaletini oluşturan bir krallıktı. 1866'da Almanya'nın birleşmesinin arkasındaki itici güçtü ve 1918'de dağılıncaya kadar Alman İmparatorluğu'nun önde gelen devletiydi. Adını Prusya denilen bölgeden alsa da merkezi Brandenburg Margravlığı'ydı. Başkenti Berlin'di.

Doğu Prusya Taarruzu, II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi'nde, Kızıl Ordu'nun Alman kuvvetlerine karşı yürüttüğü bir stratejik taarruzdur. Sovyet genel taarruzu 13 Ocak 1945 tarihinde başlamış, bazı Alman birlikleri 9 Mayıs 1945'e kadar çatışmaya devam ettiyse de 25 Nisan 1945 tarihinde hedeflerine ulaşmıştı. Kızıl Ordu'nun parlak bir zaferiyle sonuçlanan Köninsberg Kuşatması, genel taarruzun önemli bir bölümüdür. Alman tarihçiler, Doğu Prusya Taarruzunu 2. Doğu Prusya Taarruzu olarak adlandırırlar. Gumbinnen Harekâtı olarak da bilinen 1.Doğu Prusya Taarruzu, esasen 1. Baltık Cephesi'nin Memel Taarruzu'nun bir bölümü olarak General Çernyahovski komutasındaki 3. Belarus Cephesi kuvvetlerince 16 - 27 Ekim 1944 tarihleri arasında gerçekleştirilmiş bir harekâttır. Bu harekâtta Sovyet birlikleri Doğu Prusya ve Polonya'da 30 – 60 km derinlikte bir girme sağladılar ama ağır da kayıplara uğradılar. Bu durumda taarruz, daha geniş ihtiyatlar cephe hattında toplanıncaya kadar ertelendi.

Königsberg Kuşatması, II. Dünya Savaşı sırasında Sovyet kuvvetlerinin giriştiği Doğu Prusya Taarruzu'nun son harekâtıdır. Sovyet kaynaklarının da dahil olduğu bazı kaynaklarda Königsberg Taarruzu olarak geçmektedir. Sovyet 3. Belarus Cephesi kuvvetleri, kente taarruzun ardından dört gün süren sert çatışmaların ardından, bugün adı Kaliningrad olan kente kontrolü sağladılar. Kentin Sovyet birliklerince kuşatılması 1945 yılının Ocak ayı sonlarında başlamıştı. Königsberg ile Pillau limanı arasındaki kara köprüsünü elde tutmak / ele geçirmek için şiddetli çatışmalar yapıldı. Fakat 1945 yılının Mart ayına gelindiğinde Königsberg, artık esas cephe hattının yüzlerce kilometre gerisinde kalmıştı. Sovyet birlikleri üç gün süren taarruzlarıyla Alman mevzilerini savunulamaz duruma düşürünce, 9 Nisan 1945'te Alman birlikleri teslim oldu ve bölgedeki çatışmalar sona erdi.

Heiligenbeil Kuşatması, II. Dünya Savaşı'nın son haftalarında Doğu Cephesi'nde gerçekleşen büyük bir kuşatma savaşıdır. Bu kuşatma sırasında gerçekleşen ve Sovyet planlamasında Braunsberg Taarruz Harekâtı olarak geçen operasyonla sonunda Alman 4. Ordu'su neredeyse tümüyle imha olmuştur.

Zemland Taarruzu, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde Sovyet kuvvetleriyle Alman-Fin kuvvetleri arasında gerçekleşen bir muharebedir. Harekât, Sambia Yarımadasında icra edilmiştir.

Eski Prusyalılar, Balt Prusyalılar veya Pruslar, Prusya bölgesinde yaşamış ve bölgeye ismini vermiş Baltık kökenli bir yerli halkı ifade eder. Baltık Denizi'nin güney-doğu kıyısında, batıdaki Vistula Lagünü ile doğudaki Kurlandiya Lagünü arasında yer almaktadır. Halk, Prusça dilini konuşmuş ve pagan Prus mitolojisini takip etmiştir.

Prusya Dükalığı veya Prusya Düklüğü, 1525'te Protestan Reformu sırasında Töton Tarikatı Devleti'nin sekülerleşmesi sonucu Prusya bölgesinde kurulan bir düklüktü.

<span class="mw-page-title-main">Baltiysk Boğazı</span>

Baltiysk Boğazı, Sambia Yarımadası ile Vistül kordonunu birbirinden ayırıp Baltık Denizi'ni Vistül Lagünü'yle birleştirmektedir.

Vistül Kordonu, kumluktan oluşmakta ve Baltık Denizi'ni Vistül Lagünü'nden ayırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Amber Sahili</span>

Amber Sahili, Baltık Denizi'nin kuzeybatısındaki Kaliningrad'ın kıyı şeridine verilen addır. Bu alanda kehribar 19. yüzyılın ortalarından beri açık ocak madenciliğinde kazılmıştır. Dünya kehribar rezervlerinin % 80'ini içeren Palmnikenskoe ve Primorskoe, 1948-1951'lerde Sambia Yarımadası'nın batı kıyısındaki Yantarny yakınlarında keşfedildi.

Kuron Lagünü, Baltık Denizi'nden Kuron Dili ile ayrılan tatlı su lagünüdür. Yüzölçümü 1.619 kilometre karedir. Neman Nehri, nehre girişlerinin yaklaşık % 90'ını sağlar.

Vistül Lagünü, 56 mil (90 km) uzunluğunda, 6 ila 15 mil genişliğinde ve Baltık Denizi'nden Vistül Kordonu'yla ayrılan derin acı su lagünüdür. Şimdi Vistula Körfezi olarak da biliniyor. Modern Almancada lagünün adı, Frisches Haff'tır. Bu isim daha önceki halinden Friesisches Haff'tan türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hel Yarımadası</span>

Hel Yarımadası, Polonya'nın kuzeyinde Puck Körfezi'ni açık Baltık Denizi'nden ayıran 35 km uzunluğunda bir kum yarımadasıdır. Pomeranya Voyvodalığı'nın Puck İlçesinde yer almaktadır.

Potsdam Anlaşması,, Ağustos 1945'te İkinci Dünya Savaşı'nın galibi üç büyük Müttefik devlet olan Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasında yapılan anlaşmadır. Potsdam Konferansı'nın bir sonucu olan bu anlaşma, Almanya'nın sınırlarının ve Alman işgalinden kurtarılan bölgede sınırların belirlenmesi ve yeniden inşası ile ilgiliydi. Ayrıca Almanya'nın silahsızlandırılması ve ödeyeceği savaş tazminatları, savaş suçlularının yargılanması ve etnik Almanların Avrupa'nın çeşitli bölgelerinden toplu olarak sınır dışı edilmesi konularını da ele almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sudetenland</span>

Südet bölgesi, eski Çekoslovakya'nın öncelikle Südet Almanlarının yaşadığı kuzey, güney ve batı bölgelerinin tarihi Almanca adıdır. Bu Almanca konuşan halk, Orta Çağ'dan beri Bohemya, Moravya ve Çek Silezya'nın sınır bölgelerinde hakimdi. Sudetenland, 9. yüzyıldan beri hem coğrafi hem de politik olarak Çek devletinin ayrılmaz bir parçasıydı.

Balga, Rusya'nın Kaliningrad Oblastı'nda Töton Tarikatı'na ait bir ortaçağ kalesi. Kale kalıntıları, Vistül Lagünü'nün kıyısında, Kaliningrad'ın 30 km (19 mi) güneybatısında, Bagrationovsky Bölgesi'nin Pogranichny beldesinde, Mamonovo'nun kuzeyinde yer alır.

Königsberg Katedrali, Rusya'nın Kaliningrad kentinde, Pregolya (Pregel) nehrindeki Kneiphof adasında bulunan Tuğla Gotik tarzı bir anıttır. II. Dünya Savaşı'nda büyük ölçüde yıkılan eski Königsberg şehrinin korunmuş en önemli binasıdır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.