İçeriğe atla

Samatya

Koordinatlar: 41°00′K 28°56′D / 41.000°K 28.933°D / 41.000; 28.933
Samatya
Samatya'daki bir sokak
Fatih
Fatih
ÜlkeTürkiye Türkiye
BölgeMarmara
İlİstanbul
İlçeFatih
Zaman dilimiUTC+03.00 (UDAS)
Alan kodu(+90) 212
Plaka kodu34

Samatya (YunancaΨαμάθεια, Psamatya), İstanbul ilinin Fatih ilçesine bağlı semtlerden biridir. Kocamustafapaşa mahallesinin bir bölümünü kapsayan semtin batısında Yedikule vardır. Semtin adını Yunanca kumlu anlamına gelen Ψαμάθιον (Psamatyon) sözcüğünden aldığı ve bunun geçmişte semtte bol bulunan kumlu topraklardan ileri geldiği sanılmaktadır.[1]

383 yılında Konstantinopolis şehrinde, kent merkezinin dışında kalan ilk manastır tarzı dinî yapı Samatya'da kurulmuştur.[2]

Yakın zamanlara kadar yoğun olarak Ermeni kökenli vatandaşların yaşadığı semtte İstanbul'un Türkler tarafından ele geçirilmesinden önce inşa edilen ve halk arasında Sulu Manastır olarak da anılan Surp Kevork Kilisesi de bulunmaktadır. Geçmişte çok sayıda Rum'un da yaşadığı Samatya'da Hristos Analipsis ve Ayios Menas Rum kiliseleri de semtteki diğer gayrimüslim ibadethaneleridir.

Samatya, İstanbul'daki en büyük devlet hastanelerinden biri olan İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne de ev sahipliği yapar. Sirkeci-Halkalı banliyö hattının Kocamustafapaşa istasyonu Samatya sınırları içinde kalır. Tarihî bir çarşısı bulunan semtte balıkçı dükkânları dikkat çeker. Semtin tarihî çarşısı tren istasyonun hemen arkasında bulunur. Samatya Meydanı'nda her yıl Şehristanbul Derneği tarafından düzenlenen İstanbul Balık Festivali'nde tonlarca pişirilmiş balık halka dağıtılmakta ve çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir.

Büyük ölçüde korumayı başardığı tarihî dokusu nedeniyle film ve dizi yapımcılarının en gözde mekânlarından olan semtte çekilen yapımlar arasında yayınlandığı dönemde büyük beğeni toplayan İkinci Bahar dizisi ve Nuri Bilge Ceylan'ın pek çok ödül alan sinema filmi Üç Maymun vardır.

Son dönemlerde Samatya'nın yerli halkı ve özellikle gayrimüslim nüfus İstanbul'un daha başka merkezlerine taşınarak semtten ayrılmış ve semtin nüfus profili ülkenin doğudan gelen iç göçlerle büyük ölçüde değişmiştir.

Galeri

Kaynakça

  1. ^ Janin, sub vocem
  2. ^ Tsai, Kathryn (Dr). A Timeline of Eastern Church History. Divine Ascent Press, CA, 2004. p.73. ISBN 0-9714139-2-4

Kaynakça

  • Janin, Raymond (1964). Constantinople Byzantine. Paris: Institut Français d'Etudes Byzantines. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tarabya</span> Sarıyer, İstanbul, Türkiyede mahalle

Tarabya, İstanbul Boğazı'nın Avrupa yakasında, Sarıyer ilçesine bağlı bir mahalledir. Deniz kenarındaki balık lokantaları ve tavernalarıyla ünlüdür. 2022 nüfus sayımına göre nüfusu 17.852'dir. İstanbul Boğazı'nın Avrupa kıyısında, Yeniköy ve Kireçburnu mahalleleri arasında yer alır. Kıyıdaki balık restoranlarıyla ünlüdür. Pierre Loti Fransız Lisesi ve Tarabya İngiliz Okulları'nın Tarabya'da lise kampüsleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fatih</span> İstanbul ilçesi (Avrupa Yakası)

Fatih, tarihî yarımada (Suriçi) olarak da bilinen, İstanbul şehrinin kurulup geliştiği bölgenin tamamını kaplayan ve şu anda İstanbul ilinin merkez ilçesidir. Valilik, büyükşehir belediye başkanlığı, emniyet müdürlüğü ve şehrin vergi dairesi gibi kurumların yer alıyor olması sebebiyle İstanbul'un merkezi sayılır. Güneybatıdan Zeytinburnu, kuzeybatıdan Eyüpsultan ilçeleri; kuzeyden Haliç, doğudan İstanbul Boğazı ve güneyden Marmara Denizi ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Çapa, Fatih</span> İstanbul, Fatih semti

Çapa, İstanbul ilinin Avrupa Yakası'nda bulunan Fatih ilçesinde bir semttir.

<span class="mw-page-title-main">Heybeliada</span> Adalar, İstanbul, Türkiyede mahalle

Heybeliada veya Halki, İstanbul'un güneyindeki Prens Adaları'nı kapsayan Adalar ilçesinin 5 mahallesinden biri ve en büyük ikinci adasıdır. Heybeliada üzerindeki tek muhtarlık olan Heybeliada Mahallesi'nin sınırları, adanın sınırlarıyla eş durumdadır. Adada; Heybeliada Deniz Lisesi, Bet Yaakov Sinagogu, Aya Triada Manastırı ve Heybeliada Sanatoryumu gibi kültürel yapılar bulunmaktadır. Coğrafi olarak 140 metreye yaklaşan dört tepeden oluşmaktadır. Ada, yaz-kış nüfusunun en kalabalık, gidiş-gelişin en yoğun olduğu ikinci adadır.

<span class="mw-page-title-main">Ortaköy, Beşiktaş</span> Beşiktaş, İstanbul, Türkiyede mahalle

Ortaköy, Boğaziçi'nin Avrupa yakasında, Beşiktaş ilçesine bağlı mahalle ve semt. Ortaköy ve Mecidiye mahallelerinden oluşan Ortaköy semti, sahile açılan vadi boyunca yamaçlara kurulmuş bir yerleşmedir. Kuruçeşme, Ulus, Levazım, Balmumcu ve Yıldız mahalleriyle çevrili olan semtin kuzey sınırı Defterdarburnu'dur. Ortaköy Camii semtin sembolüdür.

Kurtuluş ya da eski adıyla Tatavla, İstanbul ilinin Şişli ilçesinde yer alan tarihi bir semttir.

<span class="mw-page-title-main">Unkapanı</span> semt

Unkapanı, İstanbul'da bir semt. Osmanlılar zamanında bazı satış yerlerinde Arapçada Kabban adını taşıyan büyük teraziler bulunduğundan, bu tip yerlere Kapan denirdi. O dönemde un ve tahılların muhafaza edildiği hanlar burada bulunuyordu. Bugünkü Unkapanı sahiline buğday ve arpa yüklü gemiler demirlediğinden, semt 19. yüzyılda bu ismi almıştır. Ayrıca kapanlara getirilen ürünlere göre yağkapanı ve balkapanı adını alan çeşitleri de vardır. Ayrıca Türkiye müzik piyasasının merkezi olan, plakçılar ve müzik yapımcılarının bulunduğu İMÇ Blokları için kullanıldığından, bu semt Unkapanı Plakçılar Çarşısı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Karaköy</span> Beyoğlu, İstanbulda bir semt

Karaköy, İstanbul ilinin Beyoğlu ilçesine bağlı semt. Bankaları ve iş hanlarıyla ünlü en eski ticaret merkezlerinden biridir. Eski Galata semtinin modern adıdır. Tarih boyunca bir liman ve ticaret merkezi olma özelliğiyle ön plana çıkmıştır. Boğaziçi'nin Avrupa tarafında Haliç'in ağzında yer alır. Karaköy, şehrin çok tarihsel bölgelerinden ve en eskilerinden biridir. 19. yüzyılın son çeyreğinde Osmanlı Devleti'nin finans merkezi haline gelmişti. Bugün ise, önemli bir ticaret ve ulaşım merkezidir.

Aşağıda camiye dönüştürülmüş kiliselerin bir bölümü bulunmaktadır. Eğik olarak yazılan isimler günümüzde artık cami olarak kullanılmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kocamustafapaşa Sümbül Efendi Camii</span> İstanbulda cami

Kocamustafapaşa Camii, eskiden Ayios Andreas en te Krisei Manastırı ya da kısaca Aziz Andrea Manastırı, halk arasında Sümbül Efendi Camii ya da Sümbül Efendi Türbesi olarak bilinir. Resmî adı Pîr Yusuf Sümbül Sinan Âsitânesi'dir. İstanbul'un Kocamustafapaşa semtinde Doğu Roma döneminden kalma dinî bir yapıdır. Manastırın ne zaman yapıldığı bilinmemekle birlikte içinde bulunan 6. yüzyıla ait parçalar ve sütun başlıkları burada 6. yüzyılın bir ibadet yerinin olduğunu ispatlamaktadır. Manastır adını Bizans halkına Hristiyanlığı kabul ettirdiğine inanılan Hagios Andreas en te Krisei adındaki havariden almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Büyükada</span> Marmara, Türkiyede yerleşim yeri

Büyükada, Prens Adaları olarak da bilinen İstanbul açıklarındaki adaların en büyüğüdür.

<span class="mw-page-title-main">Yenikapı, Fatih</span>

Yenikapı, İstanbul ilinin Fatih ilçesi sınırları içinde Marmara Denizi sahilinde yer alan bir semttir. Ayrıca Konstantinopolis Surları'nın kapılarından biridir. Semt Kennedy Caddesi ve Mustafa Kemal Caddesi'nin kesiştiği noktanın etrafında gelişmiştir. Batısında Samatya, doğusunda Kumkapı, kuzeyinde ise Aksaray semtlerine komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Gedikpaşa</span>

Gedikpaşa, İstanbul, Fatih İlçesi'nde, Emin Sinan, Küçük Ayasofya, Kadırga, Şahsuvar, Muhsine Hatun, Nişanca, Mimar Kemalettin ve Beyazıt mahalleleri ile çevrili olup, Mimar Hayrettin Mahallesi sınırları içinde kalan semt.

<span class="mw-page-title-main">T3 (İstanbul Tramvayı)</span> İstanbul nostaljik tramvayı hattı

T3 Nostaljik Ring Tramvay Hattı, İstanbul'un Anadolu Yakası'nda, Kadıköy İDO – Moda Caddesi – Kadıköy İDO güzergâhında ring olarak hizmet veren ve 11 istasyondan oluşan 2,6 km uzunluğundaki nostaljik tramvay hattıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yedikule</span> Fatih, İstanbul, Türkiyede mahalle

Yedikule, İstanbul ilinin Fatih ilçesine bağlı bir mahalledir. Eski bir Rum semti olan Yedikule, Marmara Denizi kıyısında, Fatih'in Kocamustafapaşa ve Zeytinburnu'nun Kazlıçeşme semtleri arasında yer alır. Adını, tarihî yarımadayı çevreleyen İstanbul surlarının semtte bulunan yedi kulesinden almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sancaktar Hayrettin Camii</span> İstanbulda, Osmanlı İmparatorluğu döneminde camiye çevrilen bir manastır

Sancaktar Hayrettin Camii (Sancaktar Hayreddin Mescidi) ya da Azize Gastria Manastırı, Osmanlı İmparatorluğu döneminde camiye çevrilen bir manastırdır. Bugün cami olarak kullanılan bölüm bir manastır kompleksinin yalnızca ayakta kalan küçük bir bölümü olduğu sanılmaktadır. Bu manastırın adının ne olduğu konusunda kesin kabul görmemiş değişik görüşler bulunmaktadır. Yapının Gastrion Manastırı'nın bir parçası olduğu düşünülse de, adı geçen manastırın fazla doğusunda olması nedeniyle bu görüş herkes tarafından kabul görmemektedir. İstanbul'da Komnenos ve Paleologos dönemi Bizans mimari yapıtlarının küçük bir örneğidir.

<span class="mw-page-title-main">Surp Kevork Kilisesi</span>

Surp Kevork ya da Sulu Manastırı İstanbul'da bulunan bir Ermeni Apostolik kilisesi.

<span class="mw-page-title-main">Bursa'daki gayrimüslimler</span>

Bizans İmparatorluğu zamanından beri Bursa şehrinde Hristiyan ve Yahudi toplumları yaşamaktaydı. Bursa Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrolüne geçtikten sonra da gayrimüslim toplumlar Bursa'da yaşamaya devam etti. 1831 yılında Bursa'da 10.552 hane müslüman ve 5.586 hane gayrimüslim yaşamaktaydı. Kiliseleri, sinagogları, cemaat okulları, idari yapıları ve yargı kurumları bulunan gayrimüslim azınlıklar, Osmanlı tebaası ve birer Osmanlı milleti olarak yaşadılar. Bursa'nın Osmanlı dönemindeki ticaret, zanaat ve tarım etkinliklerinde, kentin gelişiminde, Müslümanların olduğu kadar Rum, Ermeni ve Yahudi nüfusun da önemli bir payı olmuştur. 1915 Ermeni Soykırımı olayları ve 1923 Nüfus Mübadelesi sonucu Bursa'nın Hristiyan nüfusu büyük ölçüde azaldı. Yahudi nüfus ise İsrail'in kuruluşundan sonra giderek azalmıştır. Günümüzde Bursa'da gayrimüslim olarak ancak 60 civârında Yahudi vatandaşın yaşadığı tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Peribleptos Manastırı (İstanbul)</span>

Peribleptos Manastırı ya da Theotokos Peribleptos Manastırı, Konstantinopolis'in en önemli Rum Ortodoks manastırlarından biridir. İstanbul’un Fatih ilçesi, Samatya semtinde, Kocamustafapaşa Mahallesi, Marmara Caddesi ve Cambaziye Mektebi Sokak arasında, Surp Kevork Ermeni Kilisesi’nin bulunduğu alanda konumlanmıştır. Meryem Ana’ya adanan yapı, Orta Bizans döneminde, 11. yüzyılda inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ayakapı Ayios Nikolaos Kilisesi</span> İstanbulda kilise

Ayios Nikolaos Kilisesi, İstanbul'un Fatih ilçesi Ayakapı semtindeki Rum Ortodoks kilisesidir. Yapım tarihi net olarak bilinmemektedir. Geçmişte geçirdiği birçok yangında büyük hasar gören yapının son hali 1837'de inşa edildi. 6 Aralık 1998'den günümüze ibadete açıktır.