İçeriğe atla

Sam Bankman-Fried

Sam Bankman-Fried
Bankman-Fried (Haziran 2021)
Doğum6 Mart 1992 (32 yaşında)
Stanford, Kaliforniya
Mezun olduğu okul(lar)Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (B. Sc.)
Meslek Girişimci
Tanınma nedeniFTX'in CEO'su Alameda Research'ün eş kurucusu
SuçlamaDolandırıcılık Komplo
Ebeveyn(ler)Joseph Bankman (babası) Barbara Fried (annesi)

Samuel Benjamin Bankman-Fried[1] (d. 6 Mart 1992, isminin başharfleri olan SBF olarak da tanınır), Amerikalı girişimci, yatırımcı, eski milyarder ve dolandırıcılık zanlısıdır. Bankman-Fried, FTX adlı kripto para borsası ile Alameda Research olarak bilinen kripto para yatırım şirketinin kurucusu olup, bu kurumlarda CEO'luk yapmıştır. 2022'de FTX'te yaşanan kriz ve FTX'in kripto parası FTT'nin çökmesinin ardından Bankman-Fried, Alameda Research'teki çalışmaların durdurulacağını ve FTX'deki CEO'luk görevinden ayrılacağını açıklamıştır. FTX, Bölüm 11 iflasını açıklamıştır.

FTX'in iflasından önce Bankman-Fried, Forbes 400'e göre en zengin 42. Amerikalıydı. The World's Billionaires ise Bankman-Fried'i dünyanın en zengin 60. kişisi olarak listelemekteydi.[2] $26 milyar ile öz varlığı en yüksek noktasına ulaşan Bankman-Fried'in[3] 2022 Ekim'de öz varlığının $10,5 milyar olduğu rapor edilmiştir.[4] Bloomberg Billionaires Index'e göre 8 Kasım 2022'de, FTX'in iflasının duyurulmasının ardından Bankman-Fried'in öz varlığı bir gün içerisinde %94'lük bir düşüş yaşayarak $991,5 milyona geriledi.[5] Bu endeksin tarihi boyunca meydana gelmiş bir gün içerisinde yaşanmış en büyük öz varlık düşüşüdür.[6] 11 Kasım'da aynı endeks Bankman-Fried'in herhangi bir varlığının bulunmadığını rapor etmiştir.[7]

Bankman-Fried mal varlığını kaybetmesinden önce ABD'deki Demokrat Parti'nin en büyük bağışçılarından biriydi[8] ve 2024 ABD başkanlık seçimlerinde partiye yaklaşık $100 milyon dolar harcama yapmayı planladığını, ancak bu meblağnın $1 milyar dolara kadar çıkabileceğini belirtmiştir.[9]

12 Aralık 2022'de Bahamalar'da tutuklanan Bankman-Fried'in 21 Aralık'ta ABD'ye iade edilmesi kararlaştırıldı.[10] New York Güney Bölgesi Amerika Birleşik Devletleri Bölge Mahkemesi'nin 13 Aralık'ta yayımladığı iddianameye göre Bankman-Fried, elektronik dolandırıcılık, mal dolandırıcılığı, menkul kıymet dolandırıcılığı, para aklama ve seçimlere fon sağlamakla ilişkili yasaların ihlâlinin de aralarında bulunduğu toplam 8 adet suç ile suçlanmaktadır.[11][12] Eğer tüm sekiz suçtan da suçlu bulunursa Bankman-Fried'in maksimum 115 yıla kadar hapis cezasına çarptırılması öngörülmektedir.[13] 22 Aralık'ta Bankman-Fried $250 milyon dolarlık kefalet karşılığında, dava süresi boyunca ailesinin Kaliforniya'daki evinde kalması koşuluyla hapishaneden tahliye edildi.[14]

Kaynakça

  1. ^ Sharwood, Simon. "Crypto villain Sam Bankman-Fried arrested in Bahamas". The Register (İngilizce). 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2022. 
  2. ^ "Sam Bankman-Fried". Forbes. 30 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2022. 
  3. ^ "Sam Bankman-Fried's $16 Billion Fortune Is Eviscerated in Days". Bloomberg News. 8 Kasım 2022. 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2023. 
  4. ^ Kulish, Nicholas (8 Ekim 2022). "How a Scottish Moral Philosopher Got Elon Musk's Number". The New York Times. ISSN 0362-4331. 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2022. 
  5. ^ "Crypto's golden boy Sam Bankman-Fried sees $14.6 billion wiped from his personal wealth overnight after agreeing FTX bailout deal". Fortune. 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  6. ^ Morrow, Allison (10 Kasım 2022). "Crypto is in chaos as FTX teeters on the verge of bankruptcy". CNN (İngilizce). 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2022. 
  7. ^ "Bankman-Fried's 'Effective Altruism' Implodes With His Fortunes". Bloomberg News. 11 Kasım 2022. 17 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2022. 
  8. ^ Sutton, Sam (8 Şubat 2022). "Crypto's aspiring Washington kingmaker". Politico (İngilizce). 13 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022. 
  9. ^ "Crypto billionaire says he could spend a record $1 billion in 2024 election". NBC News. 7 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2023. 
  10. ^ Betz, Bradford (12 Aralık 2022). "FTX founder Sam Bankman-Fried arrested in Bahamas, US expected to request extradition, authorities say". FOXBusiness (İngilizce). 12 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2022. 
  11. ^ Department of Justice, Office of Public Affairs (13 Aralık 2022). "FTX Founder Indicted for Fraud, Money Laundering, and Campaign Finance Offenses". 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2023. 
  12. ^ "The SBF indictment in full". Financial Times. 13 Aralık 2022. 23 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2022. 
  13. ^ Egan, Matt; Morrow, Allison (13 Aralık 2022). "FTX founder indicted on eight criminal charges including fraud and conspiracy". CNN Business (İngilizce). 13 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2022. 
  14. ^ Weiser, Benjamin; Goldstein, Matthew; Yaffe-Bellany, David (22 Aralık 2022). "Sam Bankman-Fried to Be Released on $250 Million Bond With Restrictive Terms". The New York Times. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Finans teknolojisi</span>

Finans teknolojisi veya fintech, finansal hizmetlerin sunumunda geleneksel finansal yöntemlerle rekabet etmeyi amaçlayan bir teknoloji ve yeniliktir. Finans teknolojisi, finans alanındaki faaliyetleri iyileştirmek için teknolojiyi kullanan gelişmekte olan bir sektördür. Akıllı telefonların mobil bankacılık, yatırım, borçlanma hizmetleri ve kripto para birimi için kullanılması, finansal hizmetleri genel halk için daha erişilebilir hale getirmeyi amaçlayan teknolojilere örneklerdir. Finansal teknoloji şirketleri, hem yeni girişim şirketleri hem de mevcut finans şirketleri tarafından sağlanan finansal hizmetlerin kullanımını değiştirmeye veya geliştirmeye çalışan yerleşik finansal kuruluşlardan ve teknoloji şirketlerinden oluşmaktadır.

Bitcointalk, bitcoin, blockchain teknolojisi ve kripto para birimi tartışmalarına adanmış bir İnternet forumudur. Forum başlangıçta Bitcoin'in Satoshi Nakamoto adıyla bilinen biri veya bir grup tarafından 17 Kasım 2009'da oluşturuldu.

Bitfinex, merkezi Hong Kong'da bulunan ve Britanya Virjin Adaları'a kayıtlı iFinex Inc.'e ait olan ve onun tarafından işletilen bir kripto para borsası. Müşterilerinin parası birkaç olayda çalındı veya kayboldu ve normal bankacılık ilişkilerini sağlayamadılar.

Bithumb, Güney Kore kripto para borsasıdır. 2014 yılında Javier Sim tarafından kurulan Bithumb Kore, 8 milyon kayıtlı kullanıcısı, 1 milyon mobil uygulama kullanıcısı ve mevcut kümülatif işlem hacmi 1 trilyon ABD dolarını aşan ülkedeki en etkili dijital para borsasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cardano (kripto para platformu)</span> Kripto Para

Cardano, akıllı sözleşmeler için halka açık bir blockchain platformu çalıştırmayı amaçlayan bir kripto para birimi ağı ve açık kaynaklı bir projedir. Cardano'nun dahili kripto para birimine ADA denir. Projenin gelişimi Zug, İsviçre merkezli Cardano Vakfı tarafından denetlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Binance</span>

Binance, çeşitli kripto para birimlerinin alım satımı için bir platform sağlayan bir kripto para borsasıdır. Ocak 2018 itibarıyla Binance, işlem hacmi açısından dünyanın en büyük kripto para borsası oldu.

<span class="mw-page-title-main">OKX</span> Kripto para borsası

OKX, çeşitli kripto para birimlerinin ticaretine olanak sağlayan Seyşeller merkezli bir kripto para borsasıdır. Borsanın temel özelliklerinden bazıları spot ve türev ticaretini içerir. 2017 yılında kurulmuştur. 2022'de Global kripto para borsası OKX, Bahamalar'da Dijital Varlık İşletmesi olarak kaydoldu ve Nassau'da bölgesel bir merkez ofis açtığını açıkladı. Borsa, bu doğrultuda kurmuş olduğu yan kuruluşu OKX Bahamas ile kapsama alanını regüle edilen piyasalara doğru genişletmeye devam ederken attığı son adım ile şirketin hizmetlerinin daha büyük kitlelere ulaşmasının önünü açmasını hedeflediklerini belirttiler.

<span class="mw-page-title-main">Shiba Inu (kripto para birimi)</span> Kripto para

Shiba Inu veya kısaltmasıyla SHIB, aynı zamanda Shiba Token olarak da bilinir, Ağustos 2020'de Ryoshi olarak bilinen anonim bir kişi tarafından oluşturulan merkezi olmayan bir kripto para birimidir. "DOGE Killer", olarak adlandırılan kripto para, Dogecoin'den sonra piyasaya sürülmüştür. Mayıs 2021 itibarıyla 6 milyar doların üzerinde piyasa değerine sahiptir. Fiyatı oldukça düşüktür, bu sayede kullanıcıların "milyarlarca hatta trilyonlarca tane satın almasına" olanak tanımaktadır. Şu anda yaklaşık 400 trilyon Shiba Token dolaşımdadır. Transfer ücretlerini düşürmek için Shibarium ağı üzerinde çalışılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Uniswap</span>

Uniswap, kripto para birimlerini takas etmek için kullanılan merkeziyetsiz finans protokolüdür. Uniswap aynı zamanda Uniswap protokolünü oluşturan şirketin de adıdır. Protokolün faaliyeti, akıllı sözleşmeler aracılığıyla Ethereum blok zincirindeki kripto para birimleri arasındaki otomasyonu kolaylaştırmaktır. Ekim 2020 itibarıyla, Uniswap, günlük işlem hacmine göre en büyük merkeziyetsiz borsa ve tüm borsalar içerisinde dördüncü en büyük kripto para borsası olduğu tahmin edilmektedir. Uniswap borsasının Eylül 2021 itibarıyla yaklaşık olarak günlük likit alım satım işlemleri karşılığında 4,7 milyon dolar ortalama işlem ücreti geliri bulunmaktadır.

İlk para arzı teklifi - kripto para birimleri kullanan bir finansman türüdür. Bu yöntem genellikle bir toplu finansman biçimi olarak nitelendirilir ancak kamu yatırımına meyilli olmayan özel bir ICO da mümkündür. Bir ICO'da, yatırımcılara yasal ödeme aracı veya Bitcoin veya Ethereum gibi diğer kripto para birimleri karşılığında spekülatif veya "belirteçler" ("paralar") şeklinde belirli bir miktarda kripto para satışı gerçekleşir. ICO'nun finansman hedefi karşılandığında ve proje başarıyla başlatıldığında, gelecekteki işlevsel para birimi olarak muhtelif belirteçler oluşturulur.

EOS.IO, kripto para birimi EOS'a dayalı olan blok zinciri protokolüdür. Protokol'e ait akıllı sözleşme platformu, işlem ücretlerini ortadan kaldırdığını ve saniyede milyonlarca işlem gerçekleştirdiğini iddia etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kripto para birimleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kripto para, işlemleri güvenceye almak için kriptografi yani şifreleme kullanan, çalışma şekli nakite alternatif bir değişim aracı olarak tasarlanmış bir dijital varlık, bir sanal unsurdur. Kripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal döviz’dir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizlerdir. Her bir kripto para biriminin merkeziyetsizliği, umumi işlem veri tabanı olan dağıtık muhasebe defteri (ledger) olarak işlev gören bir blok zincirinden (Blockchain) gelmektedir. Kripto para birimleri geleneksel anlamda para birimi olarak kabul edilmez ve bunlara emtia, menkul kıymetler ve para birimleri olarak sınıflandırma da dahil olmak üzere çeşitli işlemler uygulanmış olsa da, kripto para birimleri genellikle ayrı bir varlık sınıfı olarak görülür. Ancak, geleneksel para birimlerine kıyasla, kripto paralar, altın veya gümüş gibi fiziksel bir mal tarafından desteklenmez ve değerleri, kullanıcı ve yatırımcıların kabul ve kullanım seviyelerine ve piyasa koşullarına göre belirlenir.

Solana, halka açık, açık kaynak kodlu ve merkezi olmayan blok zinciri platformudur. Hisse ispatı ve geçmiş ispatının birlikteliği ile sağlanır. Dahilî kripto para birimi SOL'dur. 2018 yılında Anatoly Yakovenko ve Raj Gokal tarafından kurulan Solana Labs tarafından 2020 yılında piyasaya sürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Merkezsiz finans</span>

Merkezsiz finans,, geleneksel finansal araçları sunmak için brokerler, borsalar veya bankalar gibi merkezî finansal hizmet sağlayıcılarına güvenmeyen, bunun yerine blok zincirler aracılığıyla akıllı sözleşmeler kullanan blok zinciri tabanlı bir finans sistemidir. DeFi, esnek bir şekilde bir araya getirilebilen çok katmanlı bir mimarî ve yapı taşları kullanır.

Antoni Trenchev, Bulgaristan Cumhuriyeti Millet Meclisi Eski Üyesidir ve kripto para dünyasında çalışan bir iş insanıdır. Aynı zamanda Nexo'nun kurucu ortağıdır.

Coinmarketcap (CMC), dünyanın en çok referans verilen fiyat takip kripto sitesi ve büyük bir kripto verisinin sağlayıcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">FTX</span>

FTX Trading Ltd., yaygın bilinen adıyla FTX, kripto para borsası ve risk fonu olarak işletilmiş iflas etmiş bir şirkettir. 2019'da kurulmuş borsa Temmuz 2021'de bir milyondan fazla kullanıcıya ulaşmış ve hacme göre üçüncü en büyük kripto para borsası hâline gelmiştir. FTX, Antigua ve Barbuda'da kurulmuş olup, genel merkezi Bahamalar'da yer almaktadır. FTX, ABD'de ikamet eden kişilere açık ayrı bir borsa olan FTX.US ile yakından ilişkilidir.

<span class="mw-page-title-main">Worldcoin</span>

Worldcoin, San Francisco ve Berlin merkezli Tools for Humanity tarafından geliştirilen bir iris biyometrik kripto para birimi projesidir. 2019 yılında OpenAI CEO'su Sam Altman, Max Novendstern ve Alex Blania tarafından kurulan VC Andreessen Horowitz tarafından desteklenmektedir.

Etkili özgecilik, "başkalarına mümkün olduğunca nasıl fayda sağlayabileceğimizi anlamak için akıl yürütmeyi ve kanıtları kullanmayı amaçlayan bir 21. yüzyıl felsefi ve sosyal hareketidir. Etkili özgecilik hedeflerinin peşinde koşan ve bazen etkin özgeciler olarak da adlandırılan bu insanlar, mesleklerini bu elde etmeyi bekledikleri fayda miktarına göre seçebilir veya toplumsal olumlu etkiyi en üst düzeye çıkarma hedefine göre yardım kuruluşlarına bağışta bulunabilirler. Bu kişiler, en fazla hayat kurtaracağı veya acıyı en fazla dindireceği tahmin edilen bilimsel projelerin, girişimci teşebbüslerin ve politika inisiyatiflerinin önceliklendirilmesi üzerinde çalışabilmektedirler.

Domuz kasaplığı dolandırıcılığı, kurbanların sahte bir kripto para birimi yatırım şemasına aşamalı olarak artan miktarlarda para yatırmaya ikna edildiği uzun vadeli bir dolandırıcılık türüdür. Ekim 2023 itibarıyla, sosyal medya uygulamaları kullanan Amerikalıların %12'si bu tür dolandırıcılıkların kurbanı olmuştur, bu oran 2018'de %5'ti. Türkiye'de son zamanlarda kripto paralara artan ilgiden dolayı çok sayıda mağdur bulunmaktadır. Dolandırıcı, kurbanla çevrimiçi iletişim yoluyla güven oluşturur ve ardından sahte bir kripto para birimi şemasına yatırım yapmaya ikna eder. Kurbanın varlıklarının veya fonlarının çalındığı "kesim" aşaması bu sürecin sonunda gerçekleşir.