İçeriğe atla

Samşvilde

Koordinatlar: 41°30′26″K 44°30′20″D / 41.50722°K 44.50556°D / 41.50722; 44.50556
Samşvilde
სამშვილდე
Samşvilde Kalesinin kalıntıları
KonumAğbulak Belediyesi, Kvemo Kartli, Gürcistan
Koordinatlar41°30′26″K 44°30′20″D / 41.50722°K 44.50556°D / 41.50722; 44.50556
Uzunluk25 m (82 ft)
Genişlik04 km (2,5 mi)
Tarihçe
Devir(ler)Erken Tunç Çağı ile Erken Modern Çağ arası

Samşvilde (Gürcüce: სამშვილდე; translit.: "samşvilde"), Güney Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesine bağlı Tetritskaro ilçesinde Samşvilde köyünde yer alan yıkık müstahkem şehir ve arkeolojik sittir. Kentteki kalıntılar çoğunlukla Orta Çağ yapılarından kalmadır. Hrami nehri vadisinin yanında konumlanan sit, 2.5 km uzunluğunda ve 400 m genişliğindedir.[1] En tanınmış yapılardan bazıları, Samşvilde Sioni Kilisesi ve kayalık bir nehrin burnuna dikilmiş olan kaledir.

Orta Çağ yıllıklarında, Samşvilde ile ilgili olarak MÖ 3. yüzyıldan kaldığı ve Antik Kartli'deki en eski şehirlerden biri olduğu yazar. Orta Çağ'da canlı bir ticaret ve sanayi kenti olmanın yanı sıra, güçlü bir kaleye sahip olmak da önemliydi.

Samşvilde birkaç kez el değiştirdi. 10. yüzyılın sonlarında, Samşvilde, Tashir-Dzoraget Krallığındaki Ermeni kralların seçtiği başkent oldu. 1064 yılında ise Gürcistan Krallığı ile birleşti. Orta Çağ Gürcü monarşisinin güç kaybettiği 13. yüzyılın ortalarından itibaren gerilemeye başlayan Samşvilde, çevresel bir askeri karakola indirgendi. Samşvilde, 18. yüzyılın sonlarından beri harabe durumundadır.

Etimoloji

Samşvilde adının etimolojisi, ilk olarak 10. yüzyıl Ermenistan Katolikosu ve tarihçisi Hovhannes Draskhanakerttsi tarafından kaydedilmiştir. Draskhanakerttsi'e göre bu kelime, Gürcücede "üç yay" anlamına gelir:[2] sami ("üç") ve mshvildi ("yay"). Gerçekte ise, Samşvilde ismi Gürcücedeki hem sona, hem de başa getirilen eklerle oluşmuştur: ⟨sa e⟩[3][4] ve anlamı "yayın yeri"dir.[5][6]

Tarihi

Tarih öncesi

Samşvilde, Hrami ve Çivçavi nehirlerinin birleştiği kayalık bir arazide, doğal bir müstahkemde merkezlenmiştir. Ağbulak kentinin 4 km güneyindedir. 1968–1970 yılları arasında yapılan arkeolojik keşifler, Tunç Çağı ve Karaz kültüründen kalma iki farklı tabakayı açığa çıkarmıştır. Karnkali Dağı'nın güney yamaçlarında, sırasıyla MÖ 4. ve 3. binyıldan kalma eserler bulunmuştur. Bu arazide yerleşim yeri ve mezarlık alanının yanı sıra, dairesel bir tarikat yapısı bulunmuştur. Tunç Çağından kalma çanak çömlekler ve obsidiyenden yapılmış çeşitli aletler de bulunan insan yapımı eşyalardan bazılarıdır.[7][8]

Antik Çağ

Orta Çağda yazılmış Kartlis Tshovreba'ya göre, Samşvilde eskiden Orbi adıyla biliniyordu. Orbi, Kartli'deki Gürcülerin efsanevi atası olarak bilinen Kartlos'a atfedilen ve yüksek seviyede güçlendirilmiş bir kaleydi,[9] ancak Büyük İskender'in Gürcistan topraklarına yaptığı sefer sırasında kuşatılmış ve fethedilmiştir.[10] MÖ 3. yüzyılda, Samşvilde, krallığın eristaviler ("dük") tarafından yönetilen alt bölümlerinden birinin merkezi oldu. Samşvilde'nin ilk eristavisi, bilinen ilk Kartli kralı olan I. Parnavaz tarafından atandı.[11][12] Kral Arçil, (c. 411–435) Samşvilde'yi oğlu Mihrdat'a miras olarak bıraktı. Mihrdat, daha sonra Kartli'nin başına geçecekti. Mihrdat'ın sonradan Hristiyanlığa geçen karısı Sagduht, Gürcü belgelerine göre Samşvilde'ye Sioni kilisesini inşa ettirmiştir.[13][1]

Orta Çağ

Samşvilde Sioni Kilisesi'nden 8. yüzyıldan kalma Gürcüce bir yazıt

Samşvilde Düklüğünün sınırları tarih boyunca dalgalanıyordu, çünkü düklüğün güney kesiminde Kartli ve Ermenistan kralları sık sık hak iddia ediyordu.[14] Şehrin kendisi, İberya'nın en önemli yerleşim yerlerinden biri olarak kalmıştır. Samşvilde, Tiflis ve Mtsheta ile birlikte, Anania Shirakatsi'nin 7. yüzyıl Ermeni coğrafyası kitabında, Kartli'nin üç ana kentinden biri olarak listelenmiştir.[15] Sioni kilisesinde, 8. yüzyıldan kalma, “asomtavruli” alfabesiyle yazılmış Gürcüce bir yazıtta, Samşvilde'ye sahip olmuş gibi gözüken İrani tarzlı yerel pitiakhş hanedanına mensup iki kişiden bahseder. O dönemde, Samşvilde, çevresindeki bölgede kurulan Müslüman emirliğinin etkisi altında kalmıştır. Bu emirlik, Kartli'nin eski kraliyet başkenti olan Tiflis merkezlidir.[1] O zamandan beri Samşvilde, çeşitli Gürcü, Ermeni ve Müslüman yöneticilerin hak iddia ettiği bir yer olmuştur.[16]

888 civarında, Samşvilde, Bagratuni kralı I. Smbat tarafından işgal edildi. Smbat, kasabayı Gntuni hanedanından iki kardeş olan Vasak ve Aşot'un yönetimine bıraktı. Kardeşler inatçı olduklarını kanıtladı ve Smbat'tan sonra tahta çıkan II. Aşot, 915 yılında onları silah zoruyla hanedanlığa geri getirtmek zorunda kaldı.[17] Vasak Gntuni, inatçılığından bir şey kaybetmemişti ve 921 yılında Gürcü Prens II. Gurgen'e ihanet etti ve Kral Aşot'un kaleyi fethetmesi için telkin etti. Gurgen tarafından gönderilen birlikler kaleye girerken, kaleyi koruyan Vasak'ın askerleri ve Gurgen'in ordusu arasında çatışma çıktı. Daha sonraki bir çatışmada, Gurgen'in hayatta kalan askerleri esir alındı ve sakat bırakıldı. Sonrasında Samşvilde yine Ermeni kralına teslim edildi.[18][6]

10. yüzyılın son on yılında, Samşvilde Kuirikidlerin yönetimine geçti. Kuirikidlerin, bölgeyi başkent olarak seçen Tashir-Dzoraget hanedanlığıyla akrabalığı vardı. Buna bağlı olarak, Tashir-Dzoraget kralı I. David, Samşvildari olarak anılıyordu.[19] 1001'de David, üç ay süren bir seferde Tashir, Samşvilde ve Gürcistan Ovası'nı tahrip eden amcası Kral I. Gagik'in hegemonyasından kurtulmak için isyan etti ama başarısız oldu.[20][21][22]

Samşvilde, o hanedanın üyesi olana kadar Kuirikid'in başkenti oldu. II. Kiurike, Kral IV. Bagrat tarafından esir alındı ve 1064’de fidye olarak Samşvilde'yi Gürcülere teslim etmek zorunda kaldı.[23][24] Bagrat'ın oğlu, II. Giorgi, kentin kontrolünü 1073'te güçlü vasal I. Ivane'ye devretti ve böylece onun bağlılığını kazandı.[25] Yaklaşık 1 yıl içinde, Samşvilde I. Melikşah komutasındaki Selçuklular[26] tarafından işgal edildi. Selçuklular, 1110 yılına kadar Gürcistan'ı karakol olarak kullandı. 1110 yılında, Çkondidili Piskopos Giorgi, Kral IV. Davit adına şehri geri aldı.[27][28] Bu durum, Selçukluların çevredeki bölgelerin çoğunu aceleyle boşaltmasına neden oldu.[16] Davit, sonrasında Samşvilde'yi, 1123'te sadık komutanı Ivane Orbeli'ye verdi. Şehir, Gürcistan Krallığı'nın kalıtsal komutanları olan Orbeli klanının yönetiminde kalmaya devam etti, ta ki Orbeli hanedanı III. Giorgi'ye karşı ayaklanıp taçlarına kaybedene kadar. Ayaklanma sırasında kralın sadık ordusu 1178 yılında kaleye saldırmıştır.[1]

Düşüşü

Samşvilde, istilacı Moğollar tarafından 1236'da Gürcistan'ın başkenti Tiflis'e giderken saldırıya uğradı. Şehir, Mart 1440'ta, Karakoyunluların lideri Cihan Şah tarafından yağmalandı. Cihan Şah, Gürcistan Kralı I. Aleksandre'nin kendi hükümdarlığına boyun eğmeyi reddettiğini duyunca çok sinirlendi. Çağdaş tarihçi Metsoblu Thomas’a göre, Cihan Şah, kenti Hamsin Yortusunda "aldatma yoluyla" ele geçirdi ve nüfusu katletti. Kentin kapısına 1.664 insan kellesinden oluşan bir minare inşa ettirdi; altmış Hristiyan rahip, keşiş ve soylu, dinden dönmeyi reddettikleri için öldürüldü. Hristiyanlıktan vazgeçmeyi kabul edenler bile bağışlanmadı. Hayatta kalanlar Samşvilde çevresindeki yoğun ormanlara sığınmak zorunda kaldı.[29]

Şehir bu şoktan asla tam olarak kurtulmadı ve geçmişteki önemini kaybetti. Sadece çevresel bir kale olarak kaldı.[30] 1490'larda Gürcistan Krallığı'nın son kez parçalanmasından sonra, Kartli Krallığının bir parçası oldu. 1578'de, Samşvilde, Lala Mustafa Paşa'nın Kafkas Seferi sırasında kendi ordusu tarafından ele geçirildi, ancak, 1583'te, Kral I. Simon tarafından geri alındı. 1636'da, Kartlili Rostom Samşvildeye kendi haznedarı Shiosh Khmaladze'ye vermek için el koydu, ve, 1693'te, I. Heraclius kaleyi soylu Barataşvili ailesine hediye etti.[31]

Samşvilde, 1747'de, Müslüman Gürcü prensi Abdullah Beg'in paralı Lezgi askerlerini istihdam etmesiyle kısmen önem kazandı ve Samşvilde kalesini, Hristiyan akrabası II. Teimuraz tarafından yönetilen Kartli kalesine meydan okuması için güçlendirdi. Abdullah Beg'in tasarımları, Samşvilde'yi işgal eden ve 1749'da Abdullah Beg'i esir alan Teimuraz'ın oğlu Heraclius tarafından harabeye çevrildi. Şehir, 1751 yılında Heraclius'a teslim olan ve Tiflis'e yerleştirilen Abdullah Beg'in küçük kardeşi Husayn Beg'in elinde kaldı.[31]

Anıtlar

2012 yılı itibarıyla Samşvilde Sioni Kilisesi'nin kalıntıları.
Samşvilde kompleksindeki harap kiliselerden biri.

Kompleksteki arkeolojik alan ve anıtlar, Gürcistan Ulusal Mirası listesinde Samşvilde sit alanı ve şehri (სამშვილდის ნაქალაქარი) olarak eklenmiştir. Samşvilde bölgesinin arkeolojik incelemesine 1948'de başlanmış ve 1978'de bölgenin daha iyi korunması için sistematik çalışmalar başlatılmıştır.[31] 2000'li yıllarda bölgedeki uluslararası boru hatlarının inşası, arkeolojik projeler ve tarih öncesi özelliklerin keşfedilmesine yol açtı.[32][33] Geç Orta Çağ ve Erken Modern Çağda yapılan yapıların çoğu, 2012-2015 yılları arasında Tiflis merkezli Gürcistan Üniversitesi tarafından düzenlenen Samşvilde Arkeolojik Keşif heyeti tarafından daha detaylı incelenmiştir.[34]

Şehir alanı, Hrami-Çivçavi nehirlerinin birleşme noktasındaki bir burnun üzerinde neredeyse üçgensel bir alanı kaplar ve üç ana bölüme ayrılır. Kale doğudadır, burnun dik kenarında yer alan ve batıya doğru uzayan kent batıdadır, duvarlı hisar ise ikisinin arasındadır. Alanda birkaç kilisenin kalıntıları, bir kale, saraylar, evler, Çivçavi nehri üzerindeki bir köprü, su sarnıçları, banyolar, bir mezarlık ve diğer ek yapılar bulunmaktadır.[35]

Yorgi'nin küçük solan kilisesi şehir bölümünde kalır. E. Takaişvili tarafından yayınlanan ve günümüzde nerede olduğu bilinmeyen 1672 tarihli Gürcü yazıtında "Zilikhan" adlı bir bayandan bahseder.Yazıtta, Kral V. Vahtang'in karısının eski bakıcısı olan Zilikhan'ın, kilisenin ressamı olduğu yazar.[35]

Kale duvarlarının içinde, taştan yapılmış küçük bir Meryem'in ölümü kilisesi vardır. Kilisede, büyük ve tarih öncesinden kalma kara bir menhir, kül rengi mum alevleri ve 11. yüzyılda Ermenice yazılmış bir metin içeren ve Prens Smbat'tan bahseden bir haç vardır. Hrami nehrinin yanında, muhtemelen 12. ya da 13. yüzyılda inşa edilmiş başka bir kilise vardır. Theogenida olarak bilinen bu kilisenin yakınlarında dört büyük taş ve bir tetralit vardır.[35]

Kale, büyük duvarlardan, kulelerden ve üç büyük kiliseden oluşmaktadır. Bunların arasında günümüzde yıkık olan kubbeli Sioni Kilisesi, Samşvilde'nin en tanınmış simgesidir. Orta Çağ gelenekleri, yapıyı 5. yüzyıl kraliçesi Sagduht'a atfetmektedir, ancak mevcut yapı, daha iyi korunmuş olan doğu cephesindeki Gürcüce yazıtta (759-777 yılları arasında yazılmış) yazdığı gibi aynı dönemde yaşamış Bizans imparatorlarına (V. Konstantinos ve IV. Leon) atıfta bulunmaktadır. Güney cephesinde, ağır hasar görmüş, okunaklı olmayan Gürcüce yazıtın yanında, Ermeni Katolik III. Gevorg Loretsi'den (r. 1069-1072) bahseden bir bölüm bulunmaktadır. Samşvilde kilisesinin sıkı mimari formları, 7. yüzyılda yapılmış ve Şida Kartli'de bulunan Tsromi Kilisesi ile benzerlikler içermektedir.[36]

Sioni'nin batısında, muhtemelen 10. ya da 11. yüzyılda siyah bazalt taşlarından inşa edilmiş üç katlı bir bazilika vardır. Üçüncü kilise, bir salon kilisesi tasarımıdır. Kilisenin, Kral IV. Davit'ten (r. 1089-1125) bahseden Gürcüce bir duvar yazıtıyla çıkıntılı bir apsisi vardır.[36]

Galeri

  • Samşvilde kanyonu
    Samşvilde kanyonu
  • Samşvilde Vadisindeki bir şelale
    Samşvilde Vadisindeki bir şelale

Notlar

  1. ^ a b c d Gamkrelidze et al 2013, s. 440.
  2. ^ Maksoudian 1987, s. 203: Yovhannēs Drasxanakertc'i's History of Armenia, LVII
  3. ^ Rapp 2003, s. 420.
  4. ^ Bondyrev, Igor; Davitashvili, Zurab; Singh, Vijay P. (2015). The Geography of Georgia: Problems and Perspectives. Springer. s. 109. ISBN 3319054139. 
  5. ^ Vivian 1991, s. 1.
  6. ^ a b Muskhelishvili 2009, s. 131.
  7. ^ Gamkrelidze et al 2013, ss. 441-442.
  8. ^ Demetradze, Irina; Mirtskhulava, Guram (2010). "Cultural Continuity at Samshvilde". Kadmos. Cilt 2. Ilia State University. ss. 1-6. 5 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019. 
  9. ^ Thomson 1996, s. 9.
  10. ^ Thomson 1996, s. 14.
  11. ^ Thomson 1996, s. 34.
  12. ^ Toumanoff 1963, s. 185.
  13. ^ Thomson 1996, s. 156.
  14. ^ Toumanoff 1963, s. 499.
  15. ^ Hewsen 1992, ss. 202, 248.
  16. ^ a b Lordkipanidze 1987, s. 96.
  17. ^ Maksoudian 1987, ss. 203-204: Yovhannēs Drasxanakertc'i's History of Armenia, LVII
  18. ^ Maksoudian 1987, s. 213: Yovhannēs Drasxanakertc'i's History of Armenia, LXII
  19. ^ Kutateladze 1997, s. 162.
  20. ^ Emin 1864, ss. 202-203: Stepanos Taronetsi-Asoghik's Universal History, XLV
  21. ^ Kutateladze 1997, s. 163.
  22. ^ Muskhelishvili 2009, s. 133.
  23. ^ Thomson 1996, ss. 299-300.
  24. ^ Rayfield 2012, s. 81.
  25. ^ Thomson 1996, s. 306.
  26. ^ Thomson 1996, s. 307.
  27. ^ Thomson 1996, s. 323.
  28. ^ Rayfield 2012, s. 82.
  29. ^ Bedrosian 1986, T'ovma Metsobets'i's History of Tamerlane and His Successors, Ch. 6.
  30. ^ Rayfield 2012, s. 163.
  31. ^ a b c Gamkrelidze et al 2013, s. 441.
  32. ^ Demetradze, Irina; Mirtskhulava, Guram (2010). "Pipeline archaeology in Georgia". Antiquity. 84 (325). 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019. 
  33. ^ Mirtskhulava, Guram; Kvirkvelia, Guram; Chikovani, Guram; Gambashidze, Civi (2007). "Comprehensive Technical Report of Archaeological Investigations at Site IV-209 Samshvilde, KP 77+60, Tetritskaro District, Kvemo Kartli Region" (PDF). Ancient Heritage in the BTC–SCP Pipelines Corridor. Smithsonian Institution. 2 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019. 
  34. ^ "Samshvilde Archaeological Expedition". University of Georgia. 24 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2016. 
  35. ^ a b c Gamkrelidze et al 2013, s. 444.
  36. ^ a b Gamkrelidze et al 2013, s. 445.

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Samşvilde ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  • Bedrosian, Robert, (Ed.) (1987). T'ovma Metsobets'i's History of Tamerlane and His Successors. New York. 28 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019. 
  • Emin, Nikita O., (Ed.) (1864). Всеобщая история Степаноса Таронскаго Асохьика по прозванию [Universal History by Stepanos of Taron alias Asoghik] (Rusça). Moskova: Lazarev Institute of Oriental Languages. 9 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019. 
  • Gamkrelidze, Gela; Mindorashvili, Davit; Bragvadze, Zurab; Kvatsadze, Marine, (Ed.) (2013). "სამშვილდე [Samshvilde]". ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი [Topoarchaeological dictionary of Kartlis tskhovreba (The history of Georgia)] (Gürcüce) (1.1url=http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/41521/1/KartlisCxovrebisTopoarqeologiuriLeksikoni.pdf bas.). Tiflis: Georgian National Museum. ss. 440-446. ISBN 978-9941-15-896-4. 29 Eylül 2018 tarihinde |arşiv-url= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) arşivlendi. 
  • Hewsen, Robert H. (1992). The Geography of Ananias of Širak: Ašxarhac'oyc', the Long and the Short Recensions. Wiesbaden: Reichert. ISBN 3-88226-485-3. 
  • Kutateladze, Ketevan (1997). "The Names and Titulation of the Kvirikian Kings of Tashir-Dzoraget Kingdom". Bulletin of the Georgian National Academy of Sciences — Moambe. 156 (1). ss. 161-163. 
  • Lordkipanidze, Mariam (1987). Georgia in the XI-XII Centuries. Tiflis: Ganatleba. 13 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019. 
  • Maksoudian, Krikor H., (Ed.) (1987). Yovhannēs Drasxanakertc'i's History of Armenia. Atlanta, Georgia: Scholars Press. 
  • Muskhelishvili, David (2009). Некоторые вопросы истории Грузии в армянской историографии [Some problems of the history of Georgia in Armenian historiography] (Rusça). Tiflis: Universal. ISBN 978-9941-12-798-4. 
  • Thomson, Robert W. (1996). Rewriting Caucasian history: the medieval Armenian adaptation of the Georgian chronicles; the original Georgian texts and the Armenian adaptation. Oxford: Clarendon Press. ISBN 0198263732. 
  • Toumanoff, Cyril (1963). Studies in Christian Caucasian history. Washington, DC: Georgetown University Press. 
  • Vivian, Katharine, (Ed.) (1991). The Georgian chronicle: the Period of Giorgi Lasha. Amsterdam: Adolf M. Hakkert. ISBN 90-256-0965-1. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan tarihi</span>

Gürcistan tarihi, Gürcistan'da tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan dönem boyunca yaşanan olayları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Krallığı</span> Orta Çağda kurulmuş Gürcü krallığı

Gürcistan Krallığı ya da Gürcü İmparatorluğu, Orta Çağ'da kurulmuş olan Gürcü devleti. Gürcistan pek çok alanda, Altın Çağ olarak adlandırılan dönemi bu krallık zamanında yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Samtshe Atabeyliği</span>

Samtshe Atabeyliği ya da Samtshe-Saatabago, Samtshe Prensliği olarak da bilinir, Gürcistan'ın Zemo Kartli bölgesinde hüküm sürmüş Orta Çağ Gürcü prensliğidir. 1268'de kurulan prenslik 1334 yılından itibaren "atabagi" unvanı taşıyan Gürcü hükümdarlar tarafından yönetilmiştir. En geniş sınırlara sahip olduğu dönemde sınırları Taşiskari’den Erzurum’a kadar uzanan Samtshe-Saatabago, Cavaheti’nin bir kısmı ile Eruşeti, Kola, Artaani, Acara, Tao, Klarceti ve Şavşeti bölgelerinden oluşuyordu. Osmanlıların eline geçtikten sonra Çıldır Eyaleti’ne dönüştürülen bölge, 1574 ve 1595 tarihli Osmanlı kayıtlarında Gürcistan Vilayeti olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bolnisi Sioni</span>

Bolnisi Sioni veya Bolnisi Sioni Katedrali Gürcistan'ın Bolnisi ilinin Bolnisi köyünde bulunan bir Gürcü Ortodoks bazilikasıdır. Katedral 478 ve 493 yılları arasında inşa edilmiştir. Gürcistan'daki mevcut kiliseler arasında en eskisidir. Piskopos David, Bolnisi Sioni'nin yapımı sırasında kilisesi lideriydi.

<span class="mw-page-title-main">Tigva Manastırı</span>

Tigva Meryem'in ölümü Manastırı tartışmalı Güney Osetya bölgesindeki Prone nehri vadisinin Tigva köyünde yer alan bir Gürcü Ortodoks manastır kilisesidir. Manastır binası kubbeli Yunan haçı planı tasarımına sahiptir. Gürcüce bir yazıta göre, Kral IV. Davit'in kızı Tamar tarafından 1152 yılında yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tiflis Sioni Katedrali</span>

Sioni Meryem'in Ölümü Kilisesi Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te yer alan bir Gürcü Ortodoks katedralidir. Kutsal Topraklar'daki belirli yerlerin isimlerini kiliselere vermek bir Orta Çağ Gürcü geleneğiydi, Sioni katedrali adını Kudüs'teki Zion Dağı'ndan almaktadır. Gürcistan'daki Sioni adını taşıyan diğer kiliselerden ayrılması için yaygın olarak Tiflis Sioni olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Samtsevrisi Kilisesi</span>

Samtsevrisi Aziz Yorgi Kilisesi Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Kareli Belediyesinin Samtsevrisi köyünde yer alan bir Erken Orta Çağ Gürcü Ortodoks kilisesidir. "Serbest haç" planlı kilise, stilistik olarak 7. yüzyılın ilk yarısına tarihlenmektedir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Martkopi Manastırı</span>

Martkopi İlah Manastırı Gürcistan'ın başkenti Tiflis'in 25 km doğusundaki Martkopi köyünde yer alan bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastırın tarihi, 6. yüzyıldaki stilit çalışmalarına dayanmaktadır ve On Üç Süryani Babadan biri olan Aziz Anton ile ilişkilidir. Manastırın mevcut yapılarının çoğu 17 ila 19. yüzyıllar arasında yapılmıştır. Manastır, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dmanisi Tarihi Sit Alanı</span>

Dmanisi Tarihi Sit Alanı Güney Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesindeki Dmanisi Belediyesinde yer alan Patara Dmanisi köyünün kuzeyinde konumlanmış tarihi ve arkeolojik sit alanıdır. Gürcistan'ın başkenti Tiflis'in 85 km güney batısındadır.

<span class="mw-page-title-main">Gudarehi Manastırı</span>

Gudarehi Manastırı Güney Gürcistan'daki bir 13. yüzyıl Gürcü Ortodoks manastırıdır. Kvemo Kartli bölgesine bağlı Tetritskaro belediyesindeki Gudarehi köyünün batısında konumlanmıştır. Manastır kompleksi, ana salon kilisesi, bağımsız çan kulesi, saray, hücreler, şapeller, ahırlar ve şarap mahzeni gibi çeşitli yapıların kalıntılarından oluşmaktadır. Kilise, Orta Çağ taş oymaları ve yazıtlarla süslenmiştir. Kompleks, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tsilkani Katedrali</span>

Tsilkani Meryem Ana Katedrali, Doğu Gürcistan'ın Mtsheta-Mtianeti bölgesindeki Mtsheta Belediyesinin Tsilkani köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Aslen 4. yüzyılda inşa edilen kilisenin, Orta Çağ'da sürekli biçimi değiştirilmiştir. Köşelerinde kuleler bulunan bir duvarla çevrelenmiş olan mevcut yapı, kubbeli Yunan haçı planı tasarımına sahiptir. Kilise, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

Bieti Manastırı Güney Osetya/Gürcistan'ın tarihi Şida Kartli bölgesinde konumlanmış, yarı harabe bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. Salon kilisesi planında inşa edilmiş olan kilise, kısmen kayaya oyulmuştur. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir. Gürcistan'ın güneyindeki Samtshe-Cavaheti bölgesinde bulunan, Bieti adında başka bir Orta Çağ Gürcü kilisesi daha vardır.

<span class="mw-page-title-main">Tsirkoli Meryem Ana Kilisesi</span>

Tsirkoli Meryem Ana Kilisesi, Ksani nehri vadisindeki Tsitkoli köyünün yanında konumlanmış bir 8-9. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. Kubbesiz ve kubbeli kilise tasarımlarının özelliklerini birleştiren kilise, Orta Çağ Gürcü mimarisinin "geçiş dönemine" ait olarak sınıflandırılmaktadır. Kilisenin bulunduğu bölge, Ağustos 2008'deki yılındaki Rus-Gürcü Savaşı savaşında Rus ve Güney Oset birliklerinin kontrolü altına giren Ahalgori belediyesinin parçasıdır. Savaşla beraber, Gürcü din adamları ve kilise cemaati kiliseye erişimlerini kaybetmiştir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

Pirğebuli Manastırı Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesindeki Hrami nehri vadisinde bulunan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. 12. yüzyılın sonlarına veya 13. yüzyılın başlarına tarihlenen manastır, farklı koruma durumlarındaki çeşitli yapılardan oluşmaktadır. Ana kilise, dışı zengin taş oymalarla süslenmiş büyük bir salon kilisesidir. Manastır, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Urbnisi Katedrali</span>

Urbnisi İlk Şehit Aziz Stephen Katedrali, yaygın olarak bilinen adıyla Urbnisi Sioni Kilisesi, Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Urbnisi köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks katedralidir. İlk kez 6. yüzyılda inşa edilmiş olan kilise, 10 ve 17. yüzyıllarda yeniden inşa edilmiştir. Yapı, görece büyük bir üç nefli bazilikadır. Kilise duvarları, Gürcü alfabesinin kullanıldığı en eski örneklerin de bulunduğu birçok yazıt içermektedir. Katedral, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Samşvilde Sioni Kilisesi</span>

Samşvilde Sioni Kilisesi,, Gürcistan'ın güneyinde Kvemo Kartli bölgesindeki Samşvilde tarihî koruma alanında bulunan bir harabe, Orta Çağ Ortodoks katedrali kalıntılarıdır. Apsisli sığınağı ve pastoforiumlu merkezi kubbesi olan kilise, 759 ve 777 yılları arasında inşa edilmiştir. Günümüzde harabe durumunda olan kiliseden geriye sadece doğu duvarının parçaları kalmıştır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tao-Klarceti Krallığı</span>

İberlerin Krallığı ya da Tao-Klarceti Krallığı İberya Prensliği'nin ardılı olarak güneyde Gürcü Kapı’dan kuzeyde Küçük Kafkas Dağları’na kadar uzanan modern Türkiye’nin kuzey doğusu ve modern Gürcistan’ın güney batı bölgelerini kapsayan tarihi Tao-Klarceti ya da Zemo Kartli bölgesinde 888 yılında Bagrationi hanedanlığı hükümdarlığında ortaya çıkmış Orta Çağ avrasya monarşisidir.

<span class="mw-page-title-main">Taşir-Dzoraget Krallığı</span>

Taşir-Dzoraget Krallığı, alternatif olarak daha sonraki tarihçiler tarafından Lori Krallığı veya Kiurikyan Krallığı olarak bilinir, Bagratuni Hanedanının bir kolu, Ermeni Bagratuni Krallığı'nın bir vasal krallığı olarak 979 yılında Kiurikyan hanedanı tarafından kurulan bir Orta Çağ Ermeni krallığıydı. Krallığın ilk başkenti, şu anda günümüz Azerbaycan'ının bir parçası olan Matsnaberd'di.

<span class="mw-page-title-main">Nahiduri Muharebesi</span>

Nahiduri Muharebesi, Osmanlı-Gürcü Savaşlarında evre. Tebriz Beylerbeyi Hadım Cafer Paşa komutasındaki Osmanlı birliği, isyan ederek Gori kalesini ele geçiren Gürcü Kartli Kralı I. Simon komutasındaki Gürcü ordusunu 1599 yılında Nahiduri'de yenerek Kral I. Simon'u esir aldı.

Trialeti Muharebesi, 1110 yılında Gürcistan Krallığı ile Selçuklu İmparatorluğu orduları arasında gerçekleşen muharebedir. Gürcüler 1110 yılında Samşvilde ve Dzerna'yı Selçuklulardan ele geçirdi. Bunun üzerine Selçuklu Sultanı Gürcistan'a 100.000 kişilik ordu gönderdi. 100.000 kişilik Selçuklu ordusu, Trialeti'de IV. Davit komutasındaki 1.500 Gürcü asker tarafından yenilgiye uğratıldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.