İçeriğe atla

Salyut

Salyut amblemi

Salyut (Rusça: Салют, Selam veya Fişek), Sovyetler Birliği'nin 1970'li yıllarda uzaya gönderdiği uzay istasyonları serisi. Salyut'lar tek modülden oluşan ve tek bir fırlatmayla yörüngeye oturtulan görece basit yapılardı.

Uzaya toplam yedi Salyut istasyonu gönderildi. Bu istasyonlar Uzay Yarışı döneminde SSCB'nin ABD'ye karşı üstünlük sağlama çabalarında kullanıldılar. Salyut'lar uzayın insan organizması üzerindeki etkilerinin incelenmesi başta olmak üzere pek çok bilimsel amaçla başarıyla kullanıldı. Bazı Salyut uçuşları gizli askeri uçuşlar olmakla birlikte, SSCB, askeri alanda insanlı uzay istasyonlarının çok yararlı olmadığı sonucuna vardı. SSCB'li uzayadamları, Salyut uzay istasyonlarında uzayda en uzun süre kalma rekorları kırdılar.

Salyut 2, 3 ve 5, diğer Salyut istasyonları ile aynı yapıda olmakla ve aynı ismi paylaşmakla birlikte, aslında çok gizli askeri Almaz projesine dahildi.

Sovyetler'in Salyut uzay istasyonları serisini 1986'da Mir uzay istasyonu izledi.

Uzay
İstasyonu
Fırlatılış Düşüş Yörüngede
geçen gün
Konaklanan
gün
Toplam
ziyaretçi
Kenetlenen
insanlı
uzaygemisi
Kenetlenen
insansız
uzaygemisi
Ağırlık
kg
Salyut 1 19 Nisan 1971
01:40:00 UTC
11 Ekim 1971
00:00:00 UTC
175 24 3 2 0 18.425
Salyut 2 4 Nisan 1973
09:00:00 UTC
28 Mayıs 1973
00:00:00 UTC
54 0 0 0 0 18.500
Cosmos 557 11 Mayıs, 1973
00:20:00 UTC
22 Mayıs, 1973
00:00:00 UTC
11 0 0 0 0 19.400
Salyut 3 25 Haziran 1974
22:38:00 UTC
24 Ocak 1975
00:00:00 UTC
213 15 2 1 0 18.500
Salyut 4 26 Aralık 1974
04:15:00 UTC
3 Şubat 1977
00:00:00 UTC
770 92 4 2 1 18.500
Salyut 5 22 Haziran 1976
18:04:00 UTC
8 Ağustos 1977
00:00:00 UTC
412 67 4 2 0 19.000
Salyut 6 29 Eylül 1977
06:50:00 UTC
29 Temmuz 1982
00:00:00 UTC
1.764 683 33 16 14 19.000
Salyut 7 19 Nisan 1982
19:45:00 UTC
7 Şubat 1991
00:00:00 UTC
3.216 816 26 12 15 19.000

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Skylab</span> NASA yapımı uzay istasyonu

Skylab, 14 Mayıs 1973 tarihinde Amerikan uzay ajansı NASA tarafından fırlatılan ve işletilen bir uzay istasyonudur. 1973 ve 1979 yılları arasında dünya yörüngesinde tur atmış olup, insanların yörüngede daha fazla kalabilmesi ve ağırlıksız ortamda çeşitli deneylerin yapılabilmesi amaçlanmış ve bunun için bir atölye, bir güneş gözlemevi ve diğer sistemler içermiştir. Değiştirilmiş bir Saturn V roketi kullanılarak, 77 ton civarı ağırlığı ile insansız olarak uzaya fırlatılmıştır. İstasyona 1973 ve 1974 tarihleri arasında üç insanlı görev uçuşu yapılmış olup yapılan bu uçuşlarda, Apollo Kumanda/Servis Modülü (KSM), Saturn roket ailesinin daha küçük bir üyesi Saturn IB üzerine takılarak kullanılmış, üç astronotluk ekipler taşınmıştır. Üçüncü görevde, fazladan bir Apollo KSM / Saturn IB roketi, olası bir uzayda kurtarma operasyonu için yerde uçuşa hazır olarak bekletilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Uzay Yarışı</span> Soğuk Savaş sırasında, ABD ve SSCB arasında yaşanan uzay rekabeti (1955–1975)

Uzay Yarışı, Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği arasında 20. yüzyılın ikinci yarısında gerçekleşen resmî olmayan uzay rekabetidir. Kökeni, II. Dünya Savaşı'ndan sonra iki ülke arasında balistik füze temelli nükleer silahlanma yarışına dayanmaktadır. Uzaya uydu, roket ve sonda yollamak, insan göndermek; Ay'a insan indirmek gibi çabalar içermektedir. Bu yarış, aynı zamanda ABD ile SSCB arasındaki Soğuk Savaş'ın (1947–1991) bir parçasıdır. Uzay Yarışı, yapay uyduların öncü fırlatmalarını, Ay'a, Venüs'e ve Mars'a yollanan robotik uzay sondalarını ve alçak Dünya yörüngesinde ve nihayetinde Ay'da insanlı uzay uçuşunu getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksey Leonov</span> Sovyet kozmonot, uzayda yürüyen ilk insan (1965)

Aleksey Arhipoviç Leonov,, Sovyet kozmonot ve uzayda yürüyen ilk insan.

<span class="mw-page-title-main">Apollo-Soyuz Test Projesi</span>

Apollo - Soyuz Test Projesi (ASTP), ABD ve SSCB'nin ortaklaşa yürüttüğü bir uzay projesi, ilk uluslararası insanlı uzay uçuşu.

<span class="mw-page-title-main">Uzay istasyonu</span>

Uzay istasyonu, uzay boşluğunda insanların konaklaması ve çalışması için hazırlanan platformdur. Şu ana kadar yapılan uzay istasyonları alçak Dünya yörüngesine gönderilmiştir. Uzay istasyonlarının diğer uzay araçlarından başlıca farkı, hareket etmek için büyük roketlerinin olmamasıdır. Uzay istasyonlarına gitmek için roketi olan diğer uzay araçları kullanılır. Uzay istasyonları, yörüngede haftalarca, aylarca, hatta yıllarca kalmak üzere tasarlanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Salyut 2</span> Sovyetler Birliği tarafından 4 Nisan 1973te fırlatılan uzay istasyonu

Salyut 2, Sovyetler Birliği tarafından 4 Nisan 1973'te fırlatılan uzay istasyonu. Bu istasyon gerçekte Salyut programına dahil değildi, çok gizli Almaz askeri uzay istasyonu programının bir parçasıydı. Salyut 2 adı, istasyonun askeri görevini gizlemek için verilmişti. Başarıyla uzaya fırlatılmasına karşın, yörüngedeki ikinci gününden itibaren basınç kaybetmeye başladı ve uçuş kontrolleri bozuldu. Arızanın nedeni, muhtemelen istasyonu yörüngeye çıkaran Proton roketinin üst kademesinin ayrıldıktan sonra yakın mesafede infilak etmesi sonucu oluşan şarapnel delikleriydi. 11 Nisan'da istasyonun dört güneş hücresi bozuldu ve elektrik kesildi. 28 Mayıs 1973'te atmosfere girerek yandı.

<span class="mw-page-title-main">Almaz</span>

Almaz Sovyetler Birliği'nin çok gizli askeri uzay istasyonu projesi. Üç Almaz istasyonu fırlatıldı, bunlar gizlilik nedeniyle Salyut sivil programına dahilmiş gibi gösterildiler: Salyut 2, Salyut 3 ve Salyut 5.

<span class="mw-page-title-main">Soyuz programı</span>

Soyuz programı 1960'lı yılların başında Sovyetlerin Ay projesi kapsamında başlatılan insanlı uzay uçuşu projesi. Bu proje kapsamında Soyuz uzay aracı ve Soyuz roketi geliştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Soyuz T-15</span>

Soyuz T-15 Soyuz programı dahilinde yapılan ve mihenk noktası kabul edilen uzay uçuşu. 13 Mart 1986'da fırlatıldı. Mir uzay istasyonuna yapılan ilk ziyareti gerçekleştirdi. Kozmonotlar daha sonra Mir'den ayrılarak uzun süredir ziyaret edilmeyen Salyut 7 uzay istasyonuna geçtiler. Bu istasyonu buzlarla kaplı ve sistemleri kapalı halde buldular. İki uzay yürüyüşü gerçekleştirerek istasyonu tamir ettiler ve yörüngesini düzelttiler. Daha sonra Soyuz aracıyla Salyut 7'den ayrılıp Mir'e geri döndüler ve çalışmalarına bu istasyonda 20 gün daha devam ettiler. Böylece tarihte ilk kez bir uzaygemisi, iki uzay istasyonu arasında gidip gelmiş oluyordu. Bu görev ve uçuşların karmaşıklığı, tümünün başarıyla yerine getirilmesi, Sovyet uzay teknolojisinin yeni bir olgunluğa eriştiğinin göstergesiydi. Soyuz uzayaracı da güvenilirliğini ve yeteneklerini kanıtlamış oluyordu. Soyuz T-15 mürettebatı, bu uçuşta uzayda bir yıldan fazla kalan ilk kişiler oldular.

Soyuz 14, tarihte ilk insanlı askeri uzay uçuşu. Sovyetler Birliği tarafından gerçekleştirildi.

Soyuz 15, Sovyetler Birliği tarafından gerçekleştirilen insanlı uzay uçuşu.

Soyuz 18, Sovyetler Birliği tarafından gerçekleştirilen insanlı uzay uçuşu.

Soyuz 21, Sovyetler Birliği tarafından 6 Haziran 1976'da gerçekleştirilen insanlı uzay uçuşu.

<span class="mw-page-title-main">Soyuz 38</span>

Soyuz 38, Sovyetler Birliği ve Küba Cumhuriyeti tarafından Eylül 1980'de gerçekleştirilen ortak uzay görev seferi.Soyuz uzay aracı Salyut 6 uzay istasyonuna iki kozmonot taşımıştır.

<span class="mw-page-title-main">Svetlana Savitskaya</span>

Svetlana Yevgenyevna Savitskaya, Sovyet pilot ve kozmonotu. 1982 yılına Soyuz T-7 uçuşuna katılarak Valentina Tereşkova'dan 19 yıl sonra uzaya giden ikinci kadın oldu. Sovyet komutan Yevgeniy Savitskiy'in kızı.

<span class="mw-page-title-main">Yuri Romanenko</span>

Yuri Viktoroviç Romanenko, eski Sovyet kozmonotu, iki kez Sovyetler Birliği Kahramanı. Kariyeri boyunca toplamda 430 gün 20 saat 21 dakika ve 30 saniye uzayda bulunmuş ve 18 saat uzay yürüyüşü yapmıştır. 1987 yılında Mir uzay istasyonunda kalıcı kozmonot olarak görev yapmış, istasyona Soyuz TM-2 ile ulaşmış ve Soyuz TM-3 ile ayrılmıştır. Mir'de kaldığı 326 gün süreyle o dönem en uzun süre uzay istasyonunda bulunan kozmonot olmuştur. Oğlu Roman Romanenko da kozmonottur ve Mayıs 2009'da Soyuz TMA-15 ile uzaya çıkmıştır.

Uzay yolculuğu, 20. yüzyılda Konstantin Tsiolkovsky ve Robert H. Goddard tarafından geliştirilen teorik ve pratik atılımların ardından insan başarısının bir parçası haline geldi. Sovyetler Birliği, yörüngeye ilk uydu, ilk erkek ve ilk kadını uzaya göndererek savaş sonrası Uzay Yarışında önder oldu. ABD, 1969'da Ay'a ilk insan inişi ile Sovyet rakiplerini yakaladı. Uzay yarışı sona ermesini takiben, uzay uçuşu harika uluslararası işbirliği ile karakterize edilmiştir ve bu Dünya yörüngesine ucuz erişim ve ticari girişimler için bir genişleme oluşturmuştur. Gezegenler arası sondalar Güneş sistemindeki gezegenlerinin hepsiniziyaret etmiş ve insanlar yörüngede Mir ve ISS gibi uzun süre uzay istasyonlarında kalmıştır. Çin, insanlı misyonlar da dahil olmak üzere önemli uzay uçuş yeteneğine sahip üçüncü ülke olarak ile ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nin uzay programı</span> 1930lu yıllardan dağılıncaya kadar SSCB tarafından yürütülen roket ve uzay keşif programları

Sovyetler Birliği'nin uzay programı, 1930'lu yıllardan 1991'de dağılıncaya kadar eski Sovyetler Birliği (SSCB) tarafından yürütülen roket ve uzay keşif programlarından oluşuyordu. Altmış yıllık geçmişi boyunca, bu öncelikle sınıflandırılmış askeri program, uzay uçuşlarında bir takım öncü başarılar göstermişti, bunlar; ilk kıtalararası balistik füze (R-7), ilk uydu, Dünya yörüngesine ilk canlı taşıma görevi, uzayda ve Dünya yörüngesinde ilk insan, uzayda ve yörüngedeki ilk kadın, ilk uzay yürüyüşü, Ay'la ilk çarpışma, Ay'ın karanlık tarafının ilk görüntüsü ve insansız olarak Ay'a yumuşak iniş, ilk uzay gezgincisi, otomatik olarak ayıklanan ve Ay'dan Dünya'ya getirilen ilk Ay örneği ve ilk uzay istasyonundan oluşmaktadır. İlk gezegenler arası sondalar, kayda değer başka kayıtlar içeriyordu: Venera 1 ve Mars 1, sırasıyla Venüs ve Mars'a uçmuş, Venera 3 ve Mars 2, ilgili gezegen yüzeyi ile çarpışmış ve Venera 7 ve Mars 3 bu gezegenlere yumuşak iniş yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lev Dyomin</span> Sovyet kozmonot

Lev Stepanovich Dyomin 1974 yılında Soyuz 15 uzay uçuşu ile uçan bir Sovyet kozmonottur. Bu uzay uçuşu uzay istasyonu Salyut 3'ün içine girmesi için tasarlandı, ancak başarısız oldu.

<span class="mw-page-title-main">Valeri Ryumin</span> Sovyet ve Rus kozmonot

Valery Victorovich Ryumin Sovyet kozmonot.