Salome (opera)

Salome (opera)
Müzik	Richard Strauss
Libretto	Hedwig Lachmann
İlk gösterim yeri	Königliches Opernhaus, Dresden
Oyuncular	Kral Hirodes, Roma Yahudiye eyayaletini "Tetrark/Kral" idarecisi - tenor; Herodias, Karısı - mezzo-soprano; Salome, üvey kızı ve yeġeni - soprano; Jokanaan. Vaftizci Yahya - bariton; Narraboth, Muhafız Birliği Komutanı - tenor; Herodias'in genç hizmetlisi - kontralto; Birinci Yahudi - tenör; İkinci Yahudi - tenör; Üçüncü Yahudi - tenör; Dördüncü Yahudi - tenör; Beşinci Yahudi - bas; Birinci Nasıralı - bas; İkinci Nasıralı - tenör; Birinci asker - bas; İkinci asker-bas; Bir Kapadokyalı - bas; Bir köle - soprano/tenor; Misafirler (Mısırlılar ve Romalılar) ve maiyetleri, hizmetliler, askerler (hepsi sessiz);

Salome Alman besteci Richard Strauss tarafından Oscar Wilde'ın orijinal Fransızca Salome oyunundan Hedwig Lachmann tarafından uyarlanan librettosuna göre hazırlanmış bir perdelik "müzikli dram" janrında bir opera. Bu eser Ernst von Schuch'un orkestra şefliği altında ilk defa 9 Aralık 1905'te Dresden "Konigliches Opernhaus" operaevinde sahnelenmiştir.

Roller

1907 New York Metropoliten Operaevi yapımı için Salome rolünde Olive Fremstad

Rol	Ses	İlk gösterim rolleri, 9 Aralık 1905 (Orkestra şefi: Ernst von Schuch)
Kral Hirodes Antipa, Roma'ya bağlı Yahudiye eyaletini "Tetrark/Kral" idarecisi	tenor	Karel Burian
Herodias, Karısı	mezzo-soprano	Irene von Chavanne
Salome, üvey kızı ve yeġeni	soprano	Marie Wittich
Jokanaan. Vaftizci Yahya	bariton	Karl Perron
Narraboth, Muhafız Birliği Komutanı	tenor	Rudolf Ferdinand Jäger
Herodias'in genç hizmetlisi	kontralto	Riza Eibenschütz
Birinci Yahudi	tenor	Hans Rüdiger
İkinci Yahudi	tenor	Hans Saville
Üçüncü Yahudi	tenor	Grosch
Dördüncü Yahudi	tenor	Anton Erl
Beşinci Yahudi	bas	Léon Rains
Birinci Nasıralı	bas	Theodor Kruis
İkinci Nasıralı	tenor	Friedrich Plaschke
Birinci asker	bas	Franz Nebuschka
İkinci asker	bas	Erwin
Bir Kapadokyalı	bas	Ernst Wachter
Bir köle	soprano/tenor	Maria Keldorfer
Misafirler (Mısırlılar ve Romalılar) ve maiyetleri, hizmetliler, askerler (hepsi sessiz)

Konu özeti ^[1]

Mekân - Kral Hirodes'in Sarayının büyük terası.

Zaman - İsa'nın ölümünden birkaç yıl önce.

1. Sahne

Muhafız gücünün komutanı olan genç asker Narraboth Sarayda verilen festival ziyafetinde bulunan güzel prenses Salome'nin karşı durulmaz güzelliğine hayran olup onu gözlemektedir. Kral Hirodes'in genç hizmetlisi onunla konuşmaya koyulur. Bu genç muhafızlar komutanına bu takıntısından vazgeçmesini tavsiye eder. Bu türlü soylu kadınların tehlikeli kişiler olduklarını bildirir. Zaten de saray ziyaretçilerini gözlemenin makul erkekler tarafından yapılmaması gereken bir şey olduğunu söyleyerek onu ikaz eder. Ziyafet salonunun içlerinden derinlerden Salome'nin üvey babası ve Romalılara tabi olan "Yahudiye eyaleti idarecisi Kral Hirodes'in bir kuyu içinde tutuklattığı (operada Jokanaan adı ile anılan) Vaftizci Yahya'nın sesi duyulmaktadır. Yahya yeni ve son peygamber olarak yeryüzüne İsa'nın geldiğini devamlı olarak avazı çıktığı kadar bağırarak ilan etmektedir. Fakat devlet idarecileri onun ne dediğini anlamamaktadırlar.

2. Sahne

Salome üvey babasının ziyafette kendine şehvetli göz atışlarından bıkmıştır ve kendini ziyafet salonundan terasa dışarı atar. Fakat salonun içinde bulunan bir kuyudan gelen Jokanaan'ın seslerine merak sarmıştır. Jokanaan bu bağırtıları arasında Salome'nin annesi ve Kral Hirodes'in karısı olan Herodias hakkında çok fena gerçekler ifşa etmektedir. Herodias'ın Salome'nin babasını kardeşine öldürttüğünü ve sonra bu kocasının katili ile evlendiğini açıkça bağırıp söylemektedir. Ama Kral Hirodes kimsenin bu çukurun yakınına gitmesini yasaklamıştır. Salome bu yasağa uymamak için muhafızlar komutanı Narraboth'u kullanmaya karar verir ve çeşitli iğfal edici yollarla Narraboth'u kandırarak Jokanaan'ın tutuklandığı çukurdan çıkarılmasını sağlar ve en çekici tavırlarını takınarak onun yanına gelir.

3. Sahne

Salome Jokanaan'dan sanki büyülenmiştir. Ona aşk yeminleri yapar, fiziksel güçleri, saçları ve dudakları hakkında şarkılar söyler. Bu kişinin kendine çekici bulmayıp ona karşı gösterdiği menfi tavırlar arttıkça, Salome onu gittikçe daha da çekici bulmaya başlamıştır. Onun zindanlara tekrar geri gönderilmesinde önce onunla birleşmeyi şiddetle arzu etmeye başlar.

4. Sahne

Ziyafettekilerde de salondan çıkıp terasa gelirler. Kral Hirodes Salome'den kendisi ve ziyaretçiler için dans etmesini ister. Salome dans etmek için bir ön şart koyar. Eğer Kral Hirodes için dans ederse ondan her ne isterse istesin kendisine vereceğine dair bir yemin vermesini şart olarak Hirodes'e bildirir. Bun şartı Kral Hirodes kabul eder. Bunun üzerine Salome çok çekici ve şehvet doğurucu bir dans olan "Yedi Peçe Dansı"'nı Kral Hirodes için icra eder.

Kral Hirodes bu danstan çok memnun kalmıştır ve Salome'nin her isteğini yerine getirmeye hazırdır. O kadar iğfal edici hareketlerine rağmen Jokanaan'dan hiç pozitif yanıt alamayan Salome ondan intikam almak istemektedir. Kral Hirodes'den istediği bir gümüş tepsi üzerinde Jokanaan'ın kesik başıdır. Kral Hirodes bu istekten hiç hoşlanmamıştır ve Salome'yi bu isteğinden caydırmaya çalışır ama Salome isteğinde ısrar eder. Jokanaan kesik kafası bir gümüş tepsi ile Salome'ye sunulur. Salome kesik başı elleri arasında tutar; ama Jokanaan'ın kendine çekiciliğinden ölüsünden bile kendini kurtaramaz. Bu şehvetli isteğini karşılamak için elleri arasında tuttuğu kesik başı tutup dudaklarına götürüp bu kesik başın dudaklarına çok şehvetli bir buse verir.

Kral Hirodes Salome'nin bu şehvetli hareketinden tiksinip ondan nefret etmiştir. Muhafız askerlerine çok kısa bir emir verir: "Bu kadını öldürün". Salome'nin öldürülmesinden sonra da askerlerin kalkanları altına gömülmesini emreder.

Enstrümantasyon

Salome operasının orijinal orkestra notalarına göre şu çalgılar bulunan büyük bir orkestra gereklidir:

Tahta nefesli çalgılar: pikolo flüt, 3 flüt, 2 oboa, İngiliz kornosu, "heckelfon", "klarinet pikollo", 2 Si bemol klarinet, 2 La major klarinet, bas klarinet, 3 fagot, kontrofagot
Bakır nefesli çalgılar: 6 Fa korno, 4 trompet, 4 trombon, tüba
Perküsyon (8–9 çalgıcı): 5 timpanı, kirişli davul, bas davulu, ziller, üçgen (çalgı), tam-tam, tef, kastanyet, glockenspiel, ksilofon
Tuşlu çalgılar: celesta, harmonium (sahne dışında), org (sahne dışında)
Yaylı çalgılar: 2 arp, 16 Birinci kemanlar, 16 İkinci kemanlar, 10–12 viola, 10 viyolonsel, 8 kontrobas

Seçilmiş disk kayıtları

Şu listede Salome operası için yapılan disk (Audio CD ve Video DVD) kayıtlarından seçilmişleri verilmektedir:^[2]

CD

Yıl	Roller (Salome, Jochanaan, Kral Hirodes, Herodias, Narraboth )	Orkestra şefi, Opera Evi ve Orkestra	Marka
1947	Maria Cebotarı, Marko Rothmüller, Julius Patzak, Elisabeth Hongen, Karl Friedrich	Clemens Krauss, Viyana Filarmonik Orkestrası	Audio CD: Gebhardt Cat: JGCD 0011
1949	Ljuba Welitsch, Herbert Janssen, Frederick Jagel, Kirsten Thorborg, Brian Sullivan	Fritz Reiner New York Metropolitan Opera Orkestrası	Audio CD: Gebhardt Cat: JGCD 0013
1951	Inge Borkh, Hans Hotter, Max Lorenz, Irmgard Barth, Lorenz Fehenberger	Joseph Keilberth Joseph Keilberth Bayerische Staatsoper Orkestrası	Audio CD: Cantus Classıcs Cat: 500705
1952	Inge Borkh, Ferdinand Frantz, Max Lorenz, Margarete Klose, Franz Fehringer	Karl Schröder Hesse Radiodifusion Senfoni Orkestrası	Audio CD: Myto Cat: 00211
1952	Ljuba Welitsch, Hans Hotter, Set Svanholm, Elisabeth Hongen, Brian Sullivan	Fritz Reiner, New York, Metropolitan Opera Orkestrası	Audio CD: Walhall Cat: WLCD 0201
1961	Birgit Nilsson, Eberhard Wächter, Gerhard Stolze, Grace Hoffman, Waldemar Kmentt	Georg Solti Viyana Filarmonik Orkestrası	Audio CD: Decca Records Cat: 475 7528; 000692102 (USA)
1970	Dame Gwyneth Jönes, Dietrich Fischer-Dieskau, Richard Cassilly, Mignon Dunn, Wieslaw Ochmann	Karl Bohm Hamburg Devlet Operasi Orkestrası	Audio CD: Deutsche Grammophon Cat: 445 319-2
1972	Leonie Rysanek, Eberhard Wächter, Hans Hopf, Grace Hoffman, Waldemar Kmentt	Karl Bohm Viyana Filarmonik Orkestrası	Audio CD: Opera d'Oro Cat: OPD 7004
1977	Hildegard Behrens, José van Dam, Karl-Walter Bohm, Agnes Baltsa, Wiesław Ochman	Herbert von Karajan Viyana Filarmonik Orkestrası	Audio CD: Celestial Audio Cat: ÇA 645
1990	Jessye Norman, James Morris, Walter Raffeiner, Kerstin Witt, Richard Leech	Seiji Özawa Dresden Staatskapelle Orkestrası	Audio CD: Philips Cat: 432 153-2
1991	Karen Huffstodt, José van Dam, Jean Dupouy, Hélène Jossoud, Jean-Luc Viala	Kent Nagano Opera de Lyon Orkestrası	Audio CD: Virgin Classıcs Cat: VCD7 91477-2

DVD

Yıl	Roller (Salome, Jochanaan, Kral Hirodes, Herodias, Narraboth )	Orkestra şefi, Opera Evi ve Orkestra	Marka
1974	Teresa Strataş, Bernd Weikl, Hans Hopf, Astrid Varnay, Wieslaw Ochman, Hanna Schwarz	Karl Bohm Viyana Filarmonik Orkestrası	DVD: Deutsche Grammophon Cat: DG 000907209
1991	Cheryl Studer, Bryn Terfel, Horst Hiestermann, Leonie Rysanek, Clemens Bieber	Giuseppe Sinopoli Deutsche Oper Berlin Orkestrası	DVD: Warner Music Vision Cat: 9031-73827-2
1997	Catherine Malfitano, Bryn Terfel, Kenneth Riegel, Anja Silja, Robert Gambill	Christoph von Dohnányi Royal Opera House Covent Garden Orkestrası	DVD: Decca Cat: 074105-9
2007	Nadja Michael, İris Vermıllion, Peter Bronder, Matthias Klink, Falk Struckmann	Daniel Harding Teatro alla Scala Orkestrası	DVD: TDK DVWW OPSALOME
2008	Nadja Michael, Michaela Schuster, Thomas Moser, Joseph Kaiser, Michael Volle	Philippe Jordan Royal Opera House, Covent Garden Orkestrası	DVD: Opus Arte OA 0996 D

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Konu özeti Malıtz, Leo (1921) The Opera Goer's Complete Guide eserinden ve Metropolitan Opera synopsisinden [1]^[] uyarlanmıştır.
^ ""Opearadis" websitesi Richarda Strauss "Salome" diskografisi". 9 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2012.

Bu madde kısmen İngilizce Wikipedia "Salome (opera)" maddesi kaynaklıdır. Online:[2]19 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)