İçeriğe atla

Salbutamol

Salbutamol formülü

Salbutamol,[1] akciğerlerdeki orta ve büyük hava yollarını açan bir ilaçtır[2] Hava yolu düz kasının gevşemesine neden olarak çalışan kısa etkili bir β2 adrenerjik reseptör agonistidir.[2] Astım atakları, egzersize bağlı bronkokonstriksiyon ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) dahil olmak üzere astımı tedavi etmek için kullanılır.[2] Ayrıca yüksek kan potasyum düzeylerini tedavi etmek için de kullanılabilir.[3] Salbutamol genellikle bir inhaler veya nebulizer ile birlikte kullanılır, ancak aynı zamanda bir hap, sıvı ve intravenöz solüsyonda da mevcuttur.[2][4] Solunan versiyonun etkisinin başlangıcı tipik olarak 15 dakikadır ve iki ila altı saat sürer.[2]

Yaygın yan etkiler arasında titreme, baş ağrısı, hızlı kalp atış hızı, baş dönmesi ve endişeli hissetme yer alır.[2] Ciddi yan etkiler arasında kötüleşen bronkospazm, düzensiz kalp atışı ve düşük kan potasyum seviyeleri sayılabilir.[2] Hamilelik ve emzirme döneminde kullanılabilir, ancak güvenliği tamamen açık değildir.[2][5]

Salbutamol 1966'da İngiltere'de patentlenmiş ve 1969'da İngiltere'de ticari olarak temin edilebilir hale gelmiştir.[6][7] 1982 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde tıbbi kullanım için onaylanmıştır.[2] Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.[8] Salbutamol jenerik ilaç olarak mevcuttur.[2]

Kaynakça

  1. ^ "Salbutamol". Drugs.com. 30 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2016. 
  2. ^ a b c d e f g h i j "Albuterol". Drugs.com. The American Society of Health-System Pharmacists. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2015. 
  3. ^ "Emergency interventions for hyperkalaemia". The Cochrane Database of Systematic Reviews (2): CD003235. April 2005. doi:10.1002/14651858.CD003235.pub2. PMC 6457842 $2. PMID 15846652. 
  4. ^ "Intravenous salbutamol for childhood asthma: evidence-based medicine?" (PDF). Archives of Disease in Childhood. 99 (9): 873-7. September 2014. doi:10.1136/archdischild-2013-304467. PMID 24938536. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  5. ^ Drugs in pregnancy and lactation: a reference guide to fetal and neonatal risk. 9th. Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. 2011. s. 32. ISBN 9781608317080. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ Pharmaceutical innovation: revolutionizing human health. Philadelphia: Chemical Heritage Press. 1999. s. 226. ISBN 9780941901215. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ Analogue-based Drug Discovery. John Wiley & Sons. 2006. s. 542. ISBN 9783527607495. 14 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2022. 
  8. ^ World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Cenevre: World Health Organization. 2019. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. 

Dış bağlantılar

  • "Albuterol". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine. 23 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Efedrin</span> kimyasal bileşik

Efedrin, anestezi sırasında düşük kan basıncını önlemek için sıklıkla kullanılan bir merkezî sinir sistemi (CNS) uyarıcısıdır. Astım, narkolepsi ve obezite için de kullanılmıştır ancak tercih edilen tedavi değildir. Burun tıkanıklığında faydası belli değildir. Ağız yoluyla veya kas içine, damara veya derinin hemen altına enjeksiyonla alınabilir. İntravenöz kullanımla etkisi hızlı olurken, kas içine enjeksiyon 20 dakika, ağızdan enjeksiyon ise bir saat sürebilir. Enjeksiyonla verildiğinde yaklaşık bir saat sürer ve ağızdan alındığında dört saate kadar sürebilir.

<span class="mw-page-title-main">Azitromisin</span> kimyasal bileşik

Azitromisin, çeşitli bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde kullanılan bir antibiyotiktir. Orta kulak enfeksiyonları, streptokok farenjit, pnömoni, yolcu ishali ve bazı diğer bağırsak enfeksiyonlarında kullanılır. Klamidya ve belsoğukluğu dahil olmak üzere cinsel yolla bulaşan bir dizi enfeksiyon için de kullanılabilir. Diğer ilaçlarla kombine halde sıtma için de kullanımı vardır. Günde bir doz olacak şekilde ağızdan veya intravenöz olarak alınabilir.

<span class="mw-page-title-main">Digoksin</span> kimyasal bileşik

Digoksin, çeşitli kalp rahatsızlıklarını tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır. En sık atriyal fibrilasyon, kalp çarpıntısı ve kalp yetmezliği için kullanılır. Digoksin ağızdan veya bir damara enjeksiyon yoluyla alınır.

<span class="mw-page-title-main">Karvedilol</span> stereoizomerler grubu

Karvedilol, yüksek tansiyon, konjestif kalp yetmezliği (CHF) ve aksi takdirde stabil olan kişilerde sol ventrikül disfonksiyonu tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Yüksek tansiyon için genellikle ikinci basamak bir tedavidir. Ağızdan alınır.

Amiodaron, çeşitli kardiyak ritim bozukluklarını tedavi etmek ve önlemek için kullanılan bir antiaritmik ilaçtır. Buna ventriküler taşikardi (VT), ventriküler fibrilasyon (VF) ve geniş kompleks taşikardinin yanı sıra atriyal fibrilasyon ve paroksismal supraventriküler taşikardi dahildir. Bununla birlikte, kalp durmasıyla ilgili kanıtlar zayıftır. Ağız yoluyla, damardan veya kemik içinden verilebilir. Ağız yoluyla kullanıldığında, etkilerin başlaması birkaç hafta sürebilir.

Ofloksasin, bir dizi bakteriyel enfeksiyonun tedavisinde yararlı olan bir kinolon antibiyotiktir. Ağız yoluyla veya damar içine enjeksiyon yoluyla alındığında, kullanım nedenleri arasında zatürre, selülit, idrar yolu enfeksiyonları, prostatit, veba ve bazı bulaşıcı ishal türleri olabilir. Diğer ilaçlarla birlikte diğer kullanımlar, çoklu ilaca dirençli tüberkülozun tedavisini içerir. Gözün yüzeysel bir bakteriyel enfeksiyonu için bir göz damlası kullanılabilir ve kulak zarında bir delik varsa orta kulak iltihabı için bir kulak damlası kullanılabilir.

Taxotere markası altında satılan dosetaksel, bir dizi kanser türünü tedavi etmek için kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Buna meme kanseri, baş ve boyun kanseri, mide kanseri, prostat kanseri ve küçük hücreli olmayan akciğer kanseri dahildir. Tek başına veya diğer kemoterapi ilaçları ile birlikte kullanılabilir. Damar içine yavaş enjeksiyonla verilir.

Furosemid, kalp yetmezliği, karaciğer skarlaşması veya böbrek hastalığına bağlı sıvı birikimini tedavi etmek için kullanılan bir kıvrım diüretiği ilacıdır. Yüksek tansiyon tedavisinde de kullanılabilir. Damar içine enjeksiyon yoluyla veya ağızdan alınabilir. Ağızdan alındığında tipik olarak bir saat içinde, intravenöz olarak ise beş dakika içinde etki etmeye başlar.

Dihidromorfinon olarak da bilinen hidromorfon, orta ila şiddetli ağrıyı tedavi etmek için kullanılan bir opioiddir. Tipik olarak, uzun süreli kullanım sadece kansere bağlı ağrı için önerilir. Ağız yoluyla veya damar, kas veya deri altına enjeksiyon yoluyla kullanılabilir. Etkiler genellikle yarım saat içinde başlar ve beş saate kadar sürer.

Vasotec markası altında satılan Enalapril, yüksek tansiyon, diyabetik böbrek hastalığı ve kalp yetmezliğini tedavi etmek için kullanılan bir ACE inhibitörü ilaçtır. Kalp yetmezliği için genellikle furosemid gibi bir diüretik ile birlikte kullanılır. Ağız yoluyla veya damar içine enjeksiyon yoluyla verilir. Etkilerin başlangıcı, ağızdan alındığında tipik olarak bir saat içindedir ve etki bir güne kadar sürer.

Torsemid olarak da bilinen torasemid, kalp yetmezliği, böbrek hastalığı ve karaciğer hastalığı ve yüksek tansiyon nedeniyle oluşan aşırı sıvı yükünü tedavi etmek için kullanılan idrar söktürücü bir ilaçtır. Yüksek tansiyon için daha az tercih edilen bir tedavi yöntemidir. Ağız yoluyla veya damar içine enjeksiyon yoluyla alınır.

Testosteron bir ilaçtır ve doğal olarak oluşan steroid hormondur. Erkek hipogonadizmi, cinsiyet disforisi ve belirli meme kanseri türlerini tedavi etmek için kullanılır. Doping şeklinde atletik yeteneği artırmak için de kullanılabilir. Andropozda testosteron kullanımının faydalı mı yoksa zararlı mı olduğu belirsizdir. Testosteron, cilde uygulanan bir jel veya yama, kasa enjeksiyon, yanağa yerleştirilen tablet veya ağızdan alınan tablet olarak kullanılabilir.

Metoprolol, seçici bir β1 reseptör bloker ilaçtır. Yüksek tansiyonu, kalbe giden zayıf kan akışından kaynaklanan göğüs ağrısını ve anormal derecede hızlı kalp atışını içeren bir dizi durumu tedavi etmek için kullanılır. Kalp kası hücrelerinin beta-1 reseptörü üzerinde çalışarak hem kronotropik hem de inotropik etki sağlar. Ayrıca miyokard enfarktüsü sonrası kalp problemlerini önlemek ve migreni olanlarda baş ağrılarını önlemek için kullanılır.

Pravastatin, yüksek risk altındaki kişilerde kardiyovasküler hastalıkları önlemek ve anormal lipidleri tedavi etmek için kullanılan bir statin ilacıdır. Ağızdan alınır.

Amilorid, yüksek tansiyonu veya kalp yetmezliği veya karaciğer sirozu nedeniyle ödemi tedavi etmek için tipik olarak diğer ilaçlarla birlikte kullanılan bir ilaçtır. Amilorid, potasyum tutucu bir diüretik olarak sınıflandırılır. Amilorid genellikle tiyazid veya kıvrım diüretiği gibi başka bir diüretik ile birlikte kullanılır. Ağızdan alınır. Etki başlangıcı yaklaşık iki saattir ve yaklaşık bir gün sürer.

Paklitaksel (PTX), çeşitli kanser türlerini tedavi etmek için kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Buna yumurtalık kanseri, yemek borusu kanseri, meme kanseri, akciğer kanseri, Kaposi sarkomu, rahim ağzı kanseri ve pankreas kanseri dahildir. İntravenöz enjeksiyon ile uygulanır. Albümine bağlı bir formülasyon da vardır.

Verapamil, yüksek tansiyon, anjina ve supraventriküler taşikardi tedavisinde kullanılan bir kalsiyum kanal blokörü ilaçtır. Ayrıca migren ve küme baş ağrılarının önlenmesi için de kullanılabilir. Ağız yoluyla veya damar içine enjeksiyonla verilir.

Bumetanid, şişlik ve yüksek tansiyonu tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır. Bu, kalp yetmezliği, karaciğer yetmezliği veya böbrek problemlerinin bir sonucu olarak şişmeyi içerir. Diğer ilaçlar işe yaramadığında şişlik için işe yarayabilir. Yüksek tansiyon için tercih edilen bir tedavi değildir. Ağız yoluyla veya damar veya kas içine enjeksiyonla alınır. Etkiler genellikle bir saat içinde başlar ve yaklaşık altı saat sürer.

<span class="mw-page-title-main">Atenolol</span> öncelikle yüksek tansiyonu tedavi etmek için kullanılan beta bloker ilaç

Atenolol, öncelikle yüksek tansiyon ve kalple ilişkili göğüs ağrısını tedavi etmek için kullanılan bir beta bloker ilaçtır. Ancak atenolol, yüksek tansiyonu olanlarda ölüm oranını iyileştirmiyor gibi görünüyor. Diğer kullanımlar arasında migrenlerin önlenmesi ve bazı düzensiz kalp atışlarının tedavisi yer alır. Ağız yoluyla veya intravenöz enjeksiyonla alınır. Ayrıca diğer tansiyon ilaçlarıyla birlikte de kullanılabilir.

Adrenalin olarak da bilinen epinefrin bir ilaç ve hormondur. Bir ilaç olarak anafilaksi, kalp durması, astım ve yüzeysel kanama gibi çeşitli durumların tedavisinde kullanılır. Krup semptomlarını iyileştirmek için solunan formda epinefrin kullanılabilir. Diğer tedaviler etkili olmadığında astım için de kullanılabilir. İntravenöz olarak, kas içine enjeksiyon yoluyla, soluma yoluyla veya derinin hemen altına enjeksiyon yoluyla verilir.