Salar del Hombre Muerto
| Salar del Hombre Muerto | |
|---|---|
 | |
| Havza | |
| Koordinatlar | 25°21′0″G 67°4′12″B / 25.35000°G 67.07000°B |
| Genel bilgiler | |
| Akarsu (gelen) | Rio de Los Patos, Rio Trapiche |
| Göl türü | Kapalı havza |
| Etki alanı | 4.000 kilometrekare (1.500 sq mi) |
| Yüzölçümü | 600 kilometrekare (230 sq mi) |
| Yüzey rakımı | yaklaşık 4.000 m (13.000 ft)[1] |
Salar del Hombre Muerto (tr: Ölü Adamın Tuz Tavası), Arjantin'de, Salta ve Catamarca Eyaletleri arası sınırda Antofagasta de la Sierra Departmanı'ndaki[2] bir tuz tavası'dır.[3] 600 kilometrekare (230 sq mi) alanı kaplar ve kısmen molozlarla kaplıdır. Pleistosen sırasında bazen göldü ancak bugün tuzlanın sadece bazı kısımları çok yıllık su kütleleriyle kaplıdır ve ana kolu Rio de Los Patos'dur.
Tuz tavası Lityum Üçgeni'nin parçası olan Salar del Hombre Muerto, yenilenebilir enerji teknolojisinde ve elektrikli arabalardaki lityum-iyon bataryalarının üretiminde lityum elementinin dünyada en önemli kaynaklarından biridir.
Coğrafya ve jeomorfoloji
Salar del Hombre Muerto bir 600-kilometre (370 mi)[4] bir kareye benzeyen düzensiz kenar boşluklarıyla [5] bir tuz tavası'dır.
Kuzeyde uzun, dar Lanja Negra veya Tincalayu yarımadası bulunurken, örs şeklindeki Yarımada de Hombre Muerto güneydoğu tarafından çıkıntı yapar. İkisi arasında, Hombre Muerto'yu doğu ve batı olmak üzere[6] ikiye ayıran 72 kilometrekare (28 sq mi) alanlı Farallon Catal[7] adlı merkezi bir ada bulunur;[8] doğu kısmı (İspanyolca: Salar de Vida[8] da denilir) molozla kaplıyken, batı kısmı poligonal bir yüzey görünümüne sahip evaporitler [9] ile kaplıdır. [10] Diğer iki ada, Salar'ın doğusundaki Tetas de la Pachamama ve güneyindeki Cerro Oscuro'dur.[6] Doğu kısmındaki açık su kütlesi 65 kilometrekare (25 sq mi)'yi kaplar.[11] Salar del Hombre Muerto'nun yakınında, son 500.000 yılda oluştuğu düşünülen 90-250 metre (300-820 ft) çapında on adet muhtemelen darbe krateri vardır[12] ve ama bunlar alttaki alüvyon yelpazesi içindeki çöküntü yapıları da olabilir.[13]
Salar del Hombre Muerto'nun su havzası 4.000 4.000 kilometrekare (1.500 sq mi)'lik alanı vardır [4] ve bunun yarısı 150 kilometre (93 mi) uzunluğundaki Rio de Los Patos tarafından boşaltılır; bu nehir kuzeydoğudan sala girer ancak Hombre Muerto'nun güneyindeki Galán ve Doğu Cordillera'dan beslenir. Diğer bir kol ise güneyden Hombre Muerto'ya gelen Rio Trapiche, ikisi[4][10] arasında uzanan Valle Hombre Muerto ve kuzeyden Rio Ratones'tur.[11] Hombre Muerto'nun batı tarafında ise sadece küçük kaynaklar vardır. Los Patos nehrinin 0,8–2 metreküp/sn (28–71 fitküp/sn) debisi vardır ve Catal Lagünü adlı çok yıllık gölü besler ve yağmur mevsiminde tuzlanın büyük bölümünü su basabilir. Rio Trapiche'nin deşarjı, Rio de Los Patos'unkinin sadece 1/9'u kadardır.[5][10] Vega Trapiche ve Vega Hombre Muerto sulak alanları Hombre Muerto'nun güney kenarındadır.[14][6]
Salar del Hombre Muerto, güney Puna çayırı [15]'da 4.300-4.100 metre (14.100-13.500 ft)[16] yüksekliktedir ve volkanlar ve 5.000 metre (16.000 ft) zirvelere ulaşan zirveler de dahil olmak üzere dağlarla çevrilidir.[4] Galán yanardağı Hombre Muerto[17]'nun hemen güneyindedir ve büyük İgnimbiritler üretir,[18] öte yandan 5.252 metre (17.231 ft) yüksekliğindeki[11] Cerro Ratones kuzeydoğu kenarındadır;[9] Hombre Muerto bölgesinde başka volkanlar ve faylar da vardır. Daha batı-güneybatıda, uzun Salar de Antofalla[19] uzanırken, Salar de Ratones ve Salar de Diablillos, Salar del Hombre Muerto'nun kuzey-kuzeydoğusunda ve kuzeydoğusundadır.[7] 302 kilometre (188 mi) daha doğuda Salta şehri vardır.[4]
Jeolojik tarih
Bölgenin arazisi, Paleozoyik zamandaki kristal kayaçlar, Paleozoik ila Mezozoyik zamandaki çökeltiler ve 2,2–2 milyon yıllık Galán gibi Senozoyik volkanik kayalardan oluşur. Faylar alanı[10] kesip parçalara ayırır ve Salar boyunca güneye doğru keserler;[6] bazı volkanlar onlarla ilişkilidir[20] ve faylanma Kuvaterner'e kadar devam etmiştir.[21] Evaporitlerin birikmesi 15 milyon yıl önce[22] belki de endorheik drenajın gelişmesiyle aynı zamanda[23] başlamış gibi görünür ancak tortuların çoğu Kuvaterner zamanındandır.[16] Hombre Muerto bölgesinde de volkanik faaliyet oldu, andezitler kendi alanından Pliyosen ve Pleistosen'e tarihlenir; bir akış sadece yaklaşık 800.000 yaşındadır.[24]
Geçmişte Salar del Hombre Muerto daha çok su alırdı.[10] Pleistosen'den Holosen'e kadar, Salar del Hombre Muerto tuz gölü ile tuz kaplı tuz düzlüğü arasında gidip geldi. Islak göl aşamaları, oksijen izotop aşaması 3 ve 4[15] sırasında ve Son Buzul Maksimumunda oluştu ancak önceki göl aşamalarından daha küçük olmasına rağmen[25] son göl aşaması yaklaşık 8.000 yıl önceydi; o zamandan beri iklim kuraktır.[15] 44.000–37.000 yıl önceki yüksek seviye, Altiplano'daki Minchin gölünün oluşumuyla ilişkilendirildi.[26] Eski göller bölgede gölsel traverten biriktirdi.[6]
Kaynakça
- ^ TECHNICAL REPORT FOR THE HOMBRE MUERTO NORTH PROJECT SALTA AND CATAMARCA PROVINCES, ARGENTINA (Santiago, Chile: Montgomery & Associates Consultores Limitada, Oct. 9, 2017, p. 24, online at https://www.nrgmetalsinc.com/wp-content/uploads/NRG-43-101-Technical-Report-Hombre-Muerto-North.pdf 2 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Lende2018isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;AriasBarbarán2009isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b c d e Godfrey et al. 2003, s. 302.
- ^ a b Garrett 1998, s. 227.
- ^ a b c d e Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Alonso2006isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b Garrett 1998, s. 228.
- ^ a b Kesler et al. 2012, s. 62.
- ^ a b Godfrey et al. 2003, s. 303.
- ^ a b c d e Godfrey et al. 2013, s. 93.
- ^ a b c Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Steinmetz2020isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Rocca2010isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Acevedo2015isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Godfrey et al. 2013, s. 94.
- ^ a b c LOWENSTEIN et al. 1998, s. 115.
- ^ a b Warren 2010, s. 227.
- ^ DeCelles et al. 2014, s. 464.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;FolkesWright2011isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Risse et al. 2008, s. 4.
- ^ Marrett et al. 1994, s. 184.
- ^ Marrett et al. 1994, s. 203.
- ^ DeCelles et al. 2014, s. 474.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Carrapa2005isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Risse et al. 2008, s. 10.
- ^ Godfrey et al. 2003, s. 313.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;McGlueCohen2013isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
