İçeriğe atla

Salıncak

Değişik tipte 2 salıncak çeşidi
Hamak tipi salıncak

Oturup sallanmaya yarayan oyuncak, mobilya, beşik veya yatak.

Çeşitleri

En alışılagelmiş, ilk akla gelen şekli 2 ip ve bir tahta parçasından oluşur. Sadece bir ip ve ipin ucunda kalınca bir düğüm olanı en basiti diye düşünülse de detayları emek ve bilgi gerektirebilir.

İp ucunda oturulan yer olarak tek ipte düğme düğümünün birden fazla katlı hali olabilir (düğümün üstü geniş ve düzcedir, rahat ettirir). İpin ağaca bağlanışı salıncak bağı ile olabilir ya da benzeri sarkıt bağı. Michoacan-Martin ile olabilir. Ağaca asıldığı yerde iple dal arasında kambiyum koruyucu olabilir. Dal esnediği için sallanan kişinin ağırlığı yüzünden yükseklik ayarı yenilenebilsin diye de sürtünme düğümlerinden salıncaktaki iplere uygun biri kullanılmış olabilir.

Salıncak şehirlerdeki çocuk parklarında genellikle zincir ve metal şeklindedir.

Balkonunuzda ya da bahçenizde sallandığınız mobilya da (örneğin hamak) bir salıncak çeşididir. Sallanan ipin alttaki ucuna değil de iki nokta arasına gerilen iki ipin ortalarına gerilmiş bir ağın oluşturduğu düzeye oturulur/yatılır.

Türkiye'nin geleneksel Askı beşiği ve urgan-kilim-salıncağı da hamak ile akrabadır ve salıncak çeşidi olarak anılabilir.

Askı beşikte iki ip yatay ve yan yana/paralel gerdirilir. Bebek, ipleri çevreleyip uçları bebeğin altında buluşan bir bez ya da kilime yatırılıp sallayarak uyutulur; bebeğin ağırlığı bez ya da kilimi bir arada tutar. İpler aynı noktalar arasına gerdirildilerse onları ayrı tutmak için mesafe çubukları gerekebilir.

Urgan-kilim-salıncağı da askı beşiğe benzer, yalnız urganlardan biri diğerinden daha yüksek asılır, kilim iki urgan çevresinde ikiye katlanır kilimin uçları alttaki urgan üstünde üst üste getirilir. Üst urgana tutunup alttaki urgana oturanların (birden fazla kişi oturabilir) ağırlığı sayesinde, uzun süre bozulmadan salıncak ya da askı-koltuk olarak kullanılabilir. Üstteki yerine alttaki urgana tutunmak çok tehlikelidir; kafa hızla ve bütün vücut ağırlığıyla yere vuracak şekilde öne doğru düşmeye sebep olur.

İşleyişi

Salıncağın salınımları en alt salınım noktasında yüksek olan kinetik enerji ile en üst iki noktada yüksek olan potansiyel enerjiler arasında git-gel li enerji dönüşümleri demektir.

Sallanmaktan maksat hız olunca en alt noktadaki hızı artırmak için, ya başka birisi en üst iki noktalarda hız sıfırlandığında bir sonraki hareket yönünde iteleyerek yardım edebilir ya da salıncakta oturan kişi kendisi kas gücüyle kendi vücut geometrisini ustaca değiştirerek hız arttırabilir ya da yavaşlatabilir.

Salıncakta oturan, vücudunu topladığında ağırlık merkezi yükselir ya da salınım merkezine yaklaşır yani potansiyel enerjisi artar, vücudunu salınım yayına paralel uzattığında ağırlık merkezi alçalır, merkezden uzaklaşır, yani potansiyel enerjisi azalır, en alt noktadaki hızı ya da kinetik enerjisi artar.
Bu yüzden salıncak oturağı yükselirken toplanmak, sonra en tepede açılmak inişte açık kalmak en alt noktadaki hızı arttırır. İnişte toplanıp yükselirken açılmak en alt noktadaki hızı azaltır.

Sallanmaktan maksat örneğin gemilerin dalgalar yüzünden yan yatmalarından ve bu hareketlerin sebep olduğu yana ivmelerden muaf bir ortam yaratmak, böylece gemici tayfaların uykusunda rahat etmesini sağlamak olabilir.

Sallanmaktan maksat ritim olabilir; Küçük bebeklerin alıştıkları, ana karnında ya da kucakta taşınırkenden bilindik ivmeler ve yeknesak salınımlar salıncak beşik ile yorulmadan taklit edilip kolay uyuması sağlanabilir. Bazı düğünlerde uzun oturaklı bir salıncağa birlikte oturanlar salınım ritmi uyan türküleri topluca çığırarak eğlenebilirler.

Kullanımı

Salıncak insanların salınımla ilgili hız, ivme, merkezkaç kuvvetleri gibi gerçekleri tecrübeyle daha en küçük yaşlarda bile öğrenmelerini sağlar.

Hız arttırılarak salınım yayı uzatılabilir. Uzun bir salınım yayı genellikle salıncağın diğer önemli özelliği olan uçma hissinin daha iyi algılanmasını sağlar.

Zeminin müsait olmadığı yerlerde hamak, salıncak ve urgan-kilim askı oturma mobilyası olarak işe yarar.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yörünge</span> bir gökcisminin bir diğerinin kütleçekimi etkisi altında izlediği yola yörünge adı verilir

Gök mekaniğinde yörünge veya yörünge hareketi, bir gezegenin yıldız etrafındaki veya bir doğal uydunun gezegen etrafındaki veya bir gezegen, doğal uydu, asteroit veya lagrange noktası gibi uzaydaki bir nesne veya konum etrafındaki yapay uydunun izlediği kavisli bir yoldur. Yörünge, düzenli olarak tekrar eden bir yolu tanımlamakla birlikte, tekrar etmeyen bir yolu da ifade edebilir. Gezegenler ve uydular Kepler'in gezegensel hareket yasalarında tanımlandığı gibi, kütle merkezi elips biçiminde izledikleri yolun odak noktasında olacak şekilde yaklaşık olarak eliptik yörüngeleri takip ederler.

Fizikte, kütle, Newton'un ikinci yasasından yararlanılarak tanımlandığında cismin herhangi bir kuvvet tarafından ivmelenmeye karşı gösterdiği dirençtir. Doğal olarak kütlesi olan bir cisim eylemsizliğe sahiptir. Kütleçekim kuramına göre, kütle kütleçekim etkileşmesinin büyüklüğünü de belirleyen bir çarpandır (parametredir) ve eşdeğerlik ilkesinden yola çıkılarak bir cismin kütlesi kütleçekimden elde edilebilir. Ama kütle ve ağırlık birbirinden farklı kavramlardır. Ağırlık cismin hangi cisim tarafından kütleçekime maruz kaldığına göre ve konumuna göre değişebilir.

<span class="mw-page-title-main">Eylemsizlik momenti</span> dönmeye karşı gösterilen zorluk

Atalet momenti veya eylemsizlik momenti, dönmekte olan bir cismin, dönme hareketine karşı durmasına eylemsizlik momenti denir. Eylemsizlik momenti, toplam dönme hareket gücüne karşı direnç oluşturur ve bu yüzden cisim, tam verimde dönemez.

<span class="mw-page-title-main">Köprü</span> iki yakayı birbirine bağlayarak yolu bir yandan ötekine eriştirmek için yapılan yapı

Köprü, nehir ve vadi gibi geçilmesi güç bir engelin iki kıyısını bağlayan veya herhangi bir engelle ayrılmış iki yakayı birbirine bağlayan veya trafik akımının, başka bir trafik akımını kesmeden üstten geçmesini sağlayan yapıdır.

Nabız, kanın sol karıncıktan büyük atardamarlara pompalanması esnasında, uç noktalardaki atardamarlarda oluşturduğu dalgalanmadır. Kalp atışının uçtaki atardamarlardan hissedilmesine nabız denir.

<span class="mw-page-title-main">Titreşim</span>

Titreşim bir denge noktası etrafındaki mekanik salınımdır. Bu salınımlar bir sarkaçın hareketi gibi periyodik olabileceği gibi çakıllı bir yolda tekerleğin hareketi gibi rastgele de olabilir.

Makaralı yay, okçulukta yaygın olarak kullanılan yay çeşitlerinden biridir. Yayın kolları makara sistemi sayesinde el ile daha kolay büküldüğü için daha kuvvetli, daha sert, daha az hareket eden yaylar kullanılabilir, ok daha yüksek hız ve kinetik enerjiyle fırlatılabilir. Bu yüzden enerji kol hareketinden çok, çok daha hafif olan ve kolay dönen makaraları çevirmeye ve asıl amaç olan okun gönderilmesine harcanır, daha verimlidir.

<span class="mw-page-title-main">Prusik düğümü</span>

Prusik düğümü kendinden daha kalın bir ip üzerine bağlanıp sıkıştırıldığında uçlarından tutulup çekilirse kalın ipi kuvvetli bir el gibi kaymadan tutar ve elle düğümünden tutulup kolayca kalın ip üzerinde yeri değiştirilebilir. Uçların çekildiği yön farketmez. Düşüş yaşanmadığı takdirde bağlandığı kalın ipi zedelemez. Prusik düğümü düşüş durdurucu bir sistem değildir. Sadece düşüş engelleyici bir sistem olarak kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Düğüm</span> bir parça ip, ip veya benzeri bir şey bağlayarak yapılan bir tutturma

Düğüm; ip vb. doğrusal cisimleri, birbirine tutturmak için kullanılan yöntemdir. Düğüm, bir veya birden fazla ipten, dokumalardan, sicim ve kayışlardan, zincirlerden, hatta birbirine bağlanmış hatlardan meydana gelen dokumalardan meydana gelebilir. Düğümler, bağlama yöntemleri, kullanımları, hikâyeleri, kökenleri ve düğüm teorisinin matematiksel gözlemleri nedeniyle ilginç nesneler olarak tanınırlar.

<span class="mw-page-title-main">İzbarço bağı</span>

İzbarço bağı, İp ucu dirseğinin bir ip bedeni döngüsüne sancak bağı şeklinde tutturulmasıyla ip ucunda sabit ve güvenilir bir halka oluşturan bir düğüm çeşididir, yani bir Sancak bağı halkasıdır, Bulin bağı veya Borina düğümü de denir. İzbarço bağı farklı alanlarda farklı şekilde isimlendirilmiştir; Yay, bulin, elde emniyet ve izbaroço bağı aynı bağı ifade eden farklı isimlendirmelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Oyuncak bebek</span>

Bebek, bir insanı model alarak yapılan çocuk oyuncağı.

<span class="mw-page-title-main">Hamak</span>

Hamak; uyumak ve dinlenmek için kullanılan, ağ ya da kumaştan yapılan bir çeşit yataktır. Mobilyalaşmış bir salıncak ta denebilir. Hamak, bahçede, iki ağaç arasına ya da hamak standına asılabileceği gibi, evlerde ve balkonlarda, iki duvar arasına da asılabilir. Yetişkinlerin kullanabileceği hamaklar haricinde, bebek hamağı, çocuk hamağı da üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ağırlıksızlık</span>

Ağırlıksızlık ya da ağırlığın yokluğu aslında dışarıdan uygulanan kuvvetler, genellikle yerden koltuktan yataktan vb. uygulanan temas gerektiren kuvvetler, sonucu oluşan baskı ve gerilmenin yokluğudur. Sezgilere aykırı bir şekilde düzgün kütleçekimsel kuvvet tek başına gerilmeye ve baskıya neden olmaz ve b tip bir kuvvetin bulunduğu ortamda serbest düşüşte olan bir cisim g- kuvveti algılamaz ve ağırlıksız hisseder. Bu ayrıca sıfır g- kuvveti olarak adlandırılır. Cisimler kütleçekimi dışındaki kuvvetlere maruz kaldığında, santrifüjde ya da dönen bir uzay istasyonunda ya da roketleri ateşlenen bir uzay mekiğinde, kuvvet cismin eylemsizliğini bastırdığından ağırlık hissi oluşur. Bu tip durumlarda, ağırlık hissi, kütleçekimsel alan sıfır dahi olsa baskı durumu ile oluşabilir. Bu tip durumlarda g kuvveti hissedilir ve cisimler ağırlıksız değildir. Kütleçekimsel alan düzgün olmadığında serbest düşüşteki bir cisim gelgitsel kuvvetler hissedecektir ve cisim baskısız değildir. Bir karadeliğin yanında bu tip gelgitsel kuvvetler çok güçlü olabilir. Dünya göz önüne alındığında bu tip kuvvetler oldukça küçüktür. Özellikle de küçük boyutlu cisimler için. Örneğin insan vücudu veya bir uzaymekiği için. Ve bu durumlarda genel ağırlıksızlık hissi korunmuş olur. Bu durum mikroyerçekimi olarak da bilinir ve yörüngede dolanan uzay mekiklerinde oldukça yaygındır.

Fizikte, dairesel hareket bir nesnenin dairesel bir yörünge boyunca bir rotasyon ya da çemberin çevresinde yaptığı harekettir. Rotasyonun sürekli açısal değeriyle birlikte düzgün ya da değişen rotasyon değeriyle düzensiz olabilir. 3 boyutlu bir cismin sabit ekseni etrafındaki rotasyon parçalarının dairesel hareketini içerir. Hareketin denkliği bir cisim kütlesinin merkezini tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Kütle ve ağırlık</span>

Kütle ve ağırlık birbirlerinden farklı kavramlara ve özelliklere sahiptir. Ağırlık, temel birimi Newton (N) olan ve yerçekimi tarafından cisme etki eden kuvvet olarak tanımlanırken, kütlenin temel birimi kilogramdır (kg) ve maddenin miktarı veya enerjisi ile ilgili bir büyüklüktür.

<span class="mw-page-title-main">Torba bağı</span>

Torba bağı torba, çuval gibi şeylerin ağzını bağlamak için kullanılan birçok bağa verilen ortak isimdir.

<span class="mw-page-title-main">El incesi cevizi</span>

El incesi cevizi, halatın ucundaki kollar ayrıştırılmadan yapılan, ceviz görünümlü, amacına hizmet edecek yuvarlak bir nesneyi de içine hapsederek yapılan bir düğümdür.

<span class="mw-page-title-main">İple erişim</span>

İple erişim, pratik ip sistemleri kullanılarak çalışanların iskele, sepet ve hava platformu olmadan ulaşımı zor bölgelere erişimini sağlayan bir çeşit iş konumlandırma sistemidir, başlangıçta tırmanışta ve mağaracılıkta kullanılan tekniklerden geliştirilmiştir. İple erişim teknisyenleri erişim ve çalışma yapmak için, kemerleri üzerinde asılıyken, ip üzerinde iniş, çıkış ve yan geçiş yaparlar. Bazen bir iş oturağı kullanılabilir. İp desteği tamamen bir düşüş olasılığını ortadan kaldırma amaçlıdır, fakat ana ip hattındaki olası bir başarısızlığa karşı ayrıca düşüş durdurucu yedek bir sistem kullanılır. Ek sistem genellikle ikinci bir ip hattının- çalışma hattı ve güvenlik hattı - kullanılması ile oluşturulur.

<span class="mw-page-title-main">Sabit bir eksen etrafında dönme</span> dönme hareketinin özel bir durumu

Sabit bir eksen etrafında dönme dönme hareketinin özel bir durumudur. Sabit eksen hipotez yönünü değiştirerek bir eksen olasılığını dışlar ve salınım devinim gibi olguları tarif edemez. Euler’in dönme teoremine göre, Aynı zamanda, sabit eksenler boyunca eş zamanlı rotasyon imkânsızdır. Eğer iki rotasyona aynı anda kuvvet uygulanırsa, rotasyonun yeni ekseni oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Durgun kütle</span>

Değişmez kütle, durgun kütle, gerçek kütle, tam kütle ya da sınır sistemleri durumunda basitce kütle, bir objenin veya Lorentz dönüşümlerine göre tüm referans çerçevelerinde aynı olan objelerin sisteminin toplam enerji ve momentum karakteridir. Eğer momentum çerçevesinin bir merkezi sistemde oluşuyorsa, sistemin değişmez kütlesi toplam enerjinin ışık hızının karesine bölümüyle bulunur. Diğer referans çerçevelerinde, sistemin enerjisi artar yalnız sistemin momentumu bundan çıkarılmıştır, yani değişmez kütle aynı kalır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.