İçeriğe atla

Salçak Toka

Salçak Toka
Tuva Türkçesi: Салчак Калбак-Хөрекоглу Тока
Kişisel bilgiler
Doğum 15 Aralık 1901(1901-12-15)
Moğolistan
Ölüm 11 Mayıs 1973 (71 yaşında)
Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Milliyeti Tuva
Mesleği Siyasetçi, asker, edebiyatçı
Ödülleri Sovyetler Birliği Kahramanı

Salçak Toka (Rusça: Тока, Салчак Калбак-Хөрекович / Salçak Kalbak-Herekoğlu TOKA) (asıl adı: Kol Tıvıkı (Кол Тывыкы); 15 Aralık 1901 - 11 Mayıs 1973[1]), Tuva yazar ve devlet idarecisi. General. Sosyalist İşçi kahramanı. Tuva Halk Cumhuriyeti'nin cumhuriyet ödülünü aldı. Bağımsız Tuva Halk Cumhuriyeti'ni Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ile birleştirdi.[2]

Salçak Toka'nın anıtı
Salçak Toka'nın anıtı, güzün

15 Aralık 1901 tarihinde Mergen[3] (şimdiki Kaa-Hem bölgesinde Sarıg Sep köyünün civarı) doğmuştur.

Tuva Halk Cumhuriyeti'ni Sovyet Rusya'ya bağladığından Tuva halkı kendisi ile ilgili "TOKA" kısaltmasıyla "Tuvayı Orustarga (Ruslara) Katıştıran (katan) Aşak" diye diline dolamıştır.

Tuvа edebiyatının önemli yazarlarından birisidir. İlk defa 1930 yılında «Sаmbukаynıñ çugааzı» diye ilk Tuva romanını yazmaya başlamıştır. 1931 yılındа «Kinçini üzе şаpkаnı» diye onun eseri yayınlanmıştır. O yıllarda «Hеrееjеn» (1935), «Üür dаrgаzıngа üş çıl bоldum», «Döñgür-ооl» (1938) adlı tiyatro eserlerini yazmıştır. О «Mееñ sаktıışkınım» (1941), «Tоs çаdırdа» (1944), «Аdа körbееnin оglu köör» (1963), «Çаа Tıvа» (1964), «İyi hеmniñ bаştаrı» (1965), «Hаyırаkаnçılаr» (1971), «Çоgааldаr çıındılаrı» (1976-1977) ve bunlardan başka da eserlerin yazarıdır. 1943-1963 yılları arasında «Аrаttıñ sözü» adlı trilоgiyayı yazdı. O eserin kitapları 1951, 1967, 1968 yıllarında yayınlandı. «Kаrgıgа çоrааnım», «Börülеrni аñnааrı» (Bozkurtların Avları) adlı hikâyeleri, «Tоs çаdırdа» adlı romanı Tuva edebiyatının altın çağını teşkil etti.

1942 yılında Tuvа Halk Cumhuriyeti, 1945 yılında da SSCB Yazarlar Cemiyeti üyesi oldu. Tuva ulusunun yazarı unvanını aldı. Tuva Sovyet Yazarlar Cemiyeti'nin başkanlığını da yaptı.[4]

Eserleri

  • 5 tоmnug çоgааldаr çıındızı (Kızıl, 1976–1981)
  • şilittingеn prоzа çоgааldаrı (Kızıl, 1981)
  • «Hеrееjеn», (Kızıl, 1935)
  • «Mееñ sаktıışkınım», (Kızıl, 1941)
  • «V bеrеstyanоm çumе» (Mоskvа, «Sоvеtskiy pisаtеl», 1943)
  • «Tоs çаdırdа» (Kızıl, 1944)
  • «Аrаttıñ sözü», 1-gi nоm (Kızıl, 1951)
  • «Аrаttıñ sözü», 2-gi nоm (Kızıl, 1965)
  • «Аdа körbееnin оglu köör» (Kızıl, 1963)
  • «Çаа Tıvа», (Kızıl, 1964)
  • «Skаzkа о Kоdur-ооlе i Biçе-kıs» (Kızıl, 1971),
  • «Slоvо аrаtа», rоmаn v 3-h knigаh (Mоskvа, «Sоvеtskiy pisаtеl», 1972)
  • «Hоmdu dаyını» (Kızıl, 1984)
  • «Ulug ujаrjе» (Kızıl, 2002)
  • bоlgаş ооn-dаа öskе.

Kaynakça

  1. ^ "Salçak (Selçuk) Toka . — Biyografisi". 2 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2014. 
  2. ^ М.Б. Ховалыг «Тываның чогаалчылары / Писатели Тувы». Кызыл, 2001
  3. ^ С. К. Токаның төрүттүнген ай-хүнүн биле черин ооң намдарларында аңгы-аңгы кылдыр айтып турар. Ук тодарадылга ооң бодунуң документизинде бижээн бооп турар. Төөгүчүлер ооң төрүттүнгениниң дугайында документизинде барымдаа дүүшпес деп турарлар, чүге дизе ол үеде кандыг-даа бижик турбаан.
  4. ^ Sаlçаk Kаlbаkhörеkоviç Tоkа[]

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tuva Halk Cumhuriyeti</span> Komünist, 20. yüzyıl türk devleti

Tuva Halk Cumhuriyeti, 1921-1944 yılları arasında Güney Sibiryada şimdiki Tuva Cumhuriyeti topraklarında bağımsız yaşamış bir Türk cumhuriyetidir. 11 Ekim 1944'te SSCB'ye bağlanmıştır. Kuruluşta Tandı Uranhay ülkesindeki Tañnı Tuva Cumhuriyeti adı sonra Tuva Halk Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir. Tuva meclisinin ilk başkanı Buyan Badırgıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tuvalar</span> Türk etnik grubu

Tuvalar veya Tıvalar, Rusya'nın Tuva Cumhuriyeti'nde ve Moğolistan'ın kuzeyinde yaşayan bir Türk halkıdır. Dilleri Türk dilleri'nin Sibirya grubu'na ait Tuvaca'dır. Toplam nüfusları 350.000 civarındadır. Tuvalara bazı dönemlerde Soyon, Sayan, Soyot, Uranhay adları verilmiştir. Boy esasında ise Tuvaların Kırgız boyundan bazıları da Tuvaların Uygur boyundan olduğu bilinmektedir. Üst kimlik olarak Tuva adı benimsenmiştir. Moğolistan'da yaşayan Duhalar Tuvaların ayrıksı kabilesidir.

Saylıkmaa Kombu,, Tuva edebiyatçı, eleştirmen, çevirmen ve şair.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Darjay</span>

Aleksandr Darjay (3 Kasım 1944; Sug Aksı, Süt göl ilçesi, Çağdaş Tuva edebiyatında önemli bir yeri olan çok sayıda eserlere imza atmış roman, öykü ve oyun yazarıdır, şairdir. Tıva Edebiyatı'nın belkemiğidir. Tuva kişisi olarak yakından tanımıştır. Eserlerinde Tuva'daki yaşamı ve toplumsal sorunları ele almış insanı insan çevre ilişkisi içinde yansıtmıştır. Vatansever bir şair, yazardır. Rusya Federasyonu Kültür Ansiklopedisinde Rusya'nın en önemli insanları arasında geçer.

Vladimir Seren-ool, , Tıva Türkleri roman yazarı.

Viktоr Şоgjаpоviç Kök-ооl — Tuva Türkleri arasında ünlü bir oyun yazarı, yönetmen, Tıvа edebiyatının önde gelen yazarlarından biridir. Rusya Sovyet Sosyalist Federasyonu Cumhuriyeti'nin önde gelen, Tıvа Sovyet Sosyalist Özerk Cumhuriyeti'nin milli sanatçısı idi.

Moldurga Salçak — Tuva Türklerinde ünlü Tıva yazarı, şair, Tıva Otonom Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kültürünün tanınmış usta kalemi. Tıva Cumhuriyetinin Yazarlar Birliğinin üyesidir.

Eker-ool Keçil-ool — Tıvalı yazar, şair, çevirmen.

Oleg Suvakpit — Tıva yazar, şair, çevirmen. SSCB Yazarlar Birliği üyesi. SSCB Gazeteciler Birliği üyesi olan Rusya Yazarlar Birliği Denetim Komisyonu üyesiydi, Kızıl Kent Konseyi'nin üç toplantısından halk milletvekili seçildi.

Aleksandr Palmbah, Rus yazar, romancı, filolog, çevirmen ve Türkolog. Sovyet bilim insanı. Tıva Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bilim çalışmalarının bilinen araştırmacısı. Eski ve Çağdaş Türk dili - Tıva dili araştırmacısı, Tıva edebiyatı bölümünün kurucularından birisidir. Tıva alfabesi ve Tıva dilinin ilk kez dilbilgisi alanının kurucularından. Rusça-Tıvaca (1953) ve Tıvaca-Rusça sözlüklerin oluşturulmasını projeleyen, editörlüğünü üstlenen kişidir.

Şomaadır Kuular Süthöl yöresinde Hör-Tayga'da doğmuştur. Tıva Türklerinden gazeteci-yazar, romancı.

Yuri Şoydakoğlu Künzegeş Toju yöresinde Arbık'ta doğmuştur. Tuva yazar, çevirmen.

Kuular Arakçaa Tıva Arat Cumhuriyetinin Uluğhem kojuun idaresine bağlı Çaa-Höl beldesinin Kaşpal köyünde doğmuştur. Tıva Türklerinden bilim insanı, ilk Tıva Türk'ü profesörü, filolog, yazar. Tuva Devlet Üniversitesi'nin Tıva dili ve edebiyatı bölümünün kurucusu ve ilk bölüm başkanı.

Dоrju Kuulаr, Tıva bilim insanı, profesör, edebiyat tarihçisi, eleştirmen ve filoloji bilimi doktoru. Tıva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin önemli bilim insanlarından birisidir. Tıva Cumhuriyeti 20. YY Önemli Kişileri adlı kitabında adı geçer.

Maksim Dakpay — Tıva sıgıtçı, höömeyci, Tıva Cumhuriyeti'nin sanatçısı.

<span class="mw-page-title-main">Çaa-Suur (sum)</span>

Çaa-Suur sumu — Tuva Cumhuriyeti'nde Övür kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Sınır bölgesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda Tıva</span>

Tıva, resmi olarak tam adıyla - Tıva Arat Cumhuriyeti, 22 Haziran 1941'de Almanya'nın savaş ilanından sonra Sovyetler Birliği ile birlikte II.Dünya Savaşı'na Anti-Hitler koalisyonu olarak girdi.

Dorug-ool Monguş, Sovyet Tuva dilbilimci, profesör.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.